Receptenoorlog in
culinaire wereld
Het was een kwestie
van geven en nemen
uit de weekbladen
Het wordt jongerente
gemakkelijk gemaakt
ELSEVIER
deHjJDENE
Artiesten terug na busongeluk VS
DONDERDAG 1 OKTOBER 1987 PAGINA 5
avonturen van Lena Lena".
Van Beek voorzag tijdens een
verblijf in Ierland eenvoudi
ge tekeningen van korte tek-
TT A sten en viel daarmee meteen
Het is na Pnnqesdag geen in de prijzen. Van Beek: „Dat
nieuws, maar CDA-fractielei- ,rekt ^eJ zo aan jn de kunst
der Bert de Vries ret het van de p a s Dat (s Ik
voor Vrij Nederland nog keb ket jdee da( be, bjj ons jn
eens keurig op een rijtje: vo - het Wes(en nie, meer Ik
genshet kabinetsbeleid zul- ZQek ^et pure maar kan het
len dit jaar met name de jon- nie, vinden".
geren flink in moeten leve
ren. Zo is voorgesteld de uit
kering aan werklozen onder Verder een verslag van een
de 21 jaar fors te besnoeien themaweek van ruim hon-
tot het niveau van jongeren derd zeer enthousiaste ma-
die nog thuis wonen. Dat kan °e bossf11 van
betekenen dat iemand die op Berkel-Enschot. Gonda, Al-
zijn 20e jaar werkloos wordt, fons, en Adelbert vertellen
weer bij zijn ouders in moet waarom ze zo in de ban zijn
trekken, zo erkent De Vries, geraakt van de gezonde eet-
Maar hij is het daar niet mee cultuur die door de bui ten-
oneens. „Het wordt jongeren wereld ook wel schertsend
veel te gemakkelijk ge- als „macro-neurotisch wordt
maakt", constateert hij. „Er bestempeld. Alfons: „Al snel
zijn genoeg soldaten die naar nadat we macro-biotisch wa-
hun ouders teruggaan als zij ren gaan eten stapten we tot
afgezwaaid zijn". onze verbazing steeds fitter
Een onthullende reportage "it bed. Dit voedsel creëert
over het leven van de mo- echt een behaaglijk, gezond
derne huisarts laat zien dat gevoel". De macro-biotiek
deze medicus al lang geleden beeft een grote toekomst in
van zijn voetstuk is gevallen. Nederland, zo wordt in Ber-
Huisartsen verspreid over kel-Enschot geopperd: „Im-
het land doen ontboezemin- jners: de jeugd van vandaag
gen over hun vrees voor heeft weinig werk, weinig
agressieve patiënten, mani- toekomst, weinig status. Al-
pulatie, chantage en diefstal. een lichaam en tijd.
De patiënten komen niet Waarom dan geen studie ma
meer met een klacht naar het cro-biotiek.
spreekuur, maar met een kei
harde eis, zo zegt één J~
artsen. Soms worden uit pure
angst verwijskaarten en her
halingsrecepten uitgeschre
ven. Er zijn al huisartsen die
hun adres en privé-telefoon- Elatyler wijdt zijn omslagar-
nummer geheim houden t]kei aan de Amsterdamse za-
voor hun patiënten. De byla- kenman en bon-vivant Wil-
ge gaat grotendeels over de lem Smi, die ien zl,n
daklozen in Newyork. levensstijl gekroond
wordt afgebeeld.
president-directeur van Da-
tex Holding die gisteren
heeft aangekondigd af te tre-
Een speciale uitgave van de den wegens he, met v00r.
Haagse Post rondom het kcnn;s handelen in aandelen
thema belastingen, oftewel (zje elder! in onze krant).
„Het spook van de fiscus was de man die vla et,n
Achtereenvolgens komen ^hen^ng van 200.000 gul-
aan bod: de psycholoog over den he, ,,nkse we€kblad „De
de angst voor de aanslag, de Groene" voor de ondergang
belastingadviseur over mazen behove Waarom? Dat blijft
in de wetgeving de „roze ac- e€n raadsej Mensen uit de
tie van de fiscale recherche omgeving van Smit weten te
(óók de prostituées moeten er mekjen da, hij stante pede
aan geloven), de vrouwelijke over de schenking besliste op
deurwaarder over haar in advies van Hn fjRC-redac-
het algemeen niet beroerde teur en dat hij het zonde zou
ontvangst aan de deur, een vjnden ais zo n typisch Am-
kafkiaans verslag van de sterdams blad zou verdwij-
eeuwige strijd van een que- ncn De Groene zegt elders
rulant tegen de volgens hem over zijn weidoener: „We
onterechte aanslag, een ex- hebben ervan geprofiteerd, al
inspecteur over ziin verguis- was bet alleen om datzelfde
de werk (,je leidde het een- kapitalisme zo krachtig mo-
zame leven van een boeken- gefijk te bestrijden". Meer
yU*:m xi\ na*uurlijk: „linkse" onderwerpen: een
foefjes. Buiten dit centrale interview met VARA-voor-
thema is er nog plaats voor zitter Marcel van Dam en
een verhaal over het conflict een reportage over de uit-
tussen de sociale advocatuur tocht p^JA-fractieleden.
en de pers c.q. de Amster- £>am 2iet overigens nog
damse „krakersadvocaat steeds een coalitie tussen de
Henk Kersting en Het Pa- sociaiisten en liberalen in het
rooi Keisting is er boos over venichiet. wellicht al in 1990.
dat hij in Het Parool wordt jjet liberalisme en socialis-
afgeschilderd als de ideoloog me hebben een cultuurtrend
achter een nieuwe „stads- van vrijheid en zelfstandig-
guerrilla m Amsterdam. Het beid gemeen. Een cultuurt-
Parool zou al jarenlang een rend die wezensvreemd is
hetze voeren tegen de kra- aan bet CDA. U mag rustig
kersbeweging. Maar volgens noteren dat een alternatieve
de Parool-redactie propageert coalltie met het CDA in de
de advocaat wel degelyk kei- 0ppoSitiebanken voor Neder-
hard geweld tegen het esta- m zege zou zijn-
blishment Duitse theoloog Ulrich Duch-
meent ten slotte dat de
f w w row meent ien sioue aai ae
W* 1 11 IJ kerken het vrije marktsys-
teem tot valse leer zouden
4 moeten bestempelen, omdat
Tijd neemt Engeland onder de arme landeA er aan ten
de loep. Het katern over on- g^nde gaan,
der meer de wandelcultus,
Diana en Fergie en de schrij
ver Dennis Potter is in een
rouwrand geplaatst, wellicht
in een verwijzing naar de re
portage over de verpaupering
van de Britse binnensteden, volgens De Groene is bin-
Daann concludeert Jaap nenbde PvdA van Wim Kok
Harskamp, dat het budgettal- Mn grondjge herbezinning
re gesnoet van Margaret gaand| nu §e fouten uit het
Thatcher ten koste is gegaan verleden langzamerhand
veel oude buurten waar ruimhartig erkend en geana*
ellende, criminaliteit en van- öuïe idê^l
STsVl, ÏJ', tebbe" van het „eerlijk delen van
Eindelijk lijkt Thatcher be- keImjs macht e'n inkomen" is
langstelling aan de dag te jn een 0nbruik ge
leggen voor het probleem raak, signaleerde De Groene
van deze Britse sloppenwij- de pvdA-partij-
ïtenJDa5^,ï'e.r v aanP" raad. Partijvoomtter Manan-
kondigd dat het probleem bo- ne Sjn, h^d daar plutse(mg
venaan het politieke pro- de mond V<J, over^warmt|
gramma is geplaatst, maar voor elkaar en met elkaar",
van een samenhangende ac- Riekt die uitspraak niet een
tieplan is nog geen sprake bee^e naar deH zorgzame sa-
En vooralsnog ontbreekt het menleving van het CDA?
geld voor een effectieve aan- Marjanne Sint blijkt hel zelf
pak. Positievere geluiden ko- nogJ;,et goed te weten. „Ik
men uit het Sherwood Fo- £e, js lastl om zo.
rest, waar de Nederlandse za- _fets instrumenteel tl maken
kenman Piet Derksen zijn of jn een mooje ideologie te
eerste Britse zwemparadijs verpakken",
heeft geopend. De media zijn de Vereniging Milieude
al razend enthousiast Dit fensie worden de Nederland-
d,rama"sf effe,ct se energiescenario s voor het
hebben op deze sector van de jaar 20§) tegen het licht ge-
vakantie-industrie conclu- houden. Kernenergie is geen
deerde de English Tourist must m ma?r zoïgen
Bcwrd. Elders in De Tijd een maakt Milieudefensie zich
beschouwing over Erank wej over het zeer grote aan-
BoeiJfn-, .het romantische deel kolen dat in de volgende
popidool dat door zijn pube- Muw de energiebehoefte zal
rale fans met begrepen zou gaan dckken Het kabinet
worden. lijkt intussen het nut van
M mm energiebesparing enigszins
M-mmTM uit het oog te hebben verlo-
M mm W ren. Verder een portret van
t a president Hosni Moebarak,
In Hervormd Nederland ^de Malsle man van Egypte"!
bekentenissen van de G°"- xa E1jn voorgangers Nasser
ien: wan en Sadat heeft Moebarak in
kinderboekenweek, Harriet e]k geva] b,Uer wejnig aan
van Beek. „In tnnn eigen rijn eigen public relations ge-
werk en dat van anderen wd d^an «WieH |S dat?„ vraagtSe
ik alüjd het oer v«l'n. Groene zich af.
zegt ze over haar boek „De PAUL KOOPMAN
BINNENLAND
CeidwGowumt
SCHIPHOL Zes Nederlanders, die be
hoorden tot het artiestengezelschap dat
afgelopen vrijdag nabij San Diego (VS)
een ernstig ongeluk meemaakte, zijn gis
teren teruggekeerd op Schiphol. Onder
hen waren onder anderen Annie de
Reuver en Eddie Christiani. Nog dertien
leden van het gezelschap verblijven in
de Verenigde Staten, onder wie Manke
Nelis en Rita Corita. Geen van de ach
tergebleven Nederlanders verkeert mo
menteel nog in levensgevaar.
Twee mensen werden tijdens het ongeluk op"
slag gedood: Wim Jansen van de „Mokumers"
en Yvonne van Ooft, verloofde van een van de
bandleden. Een derde Nederlander, Jos Ri
chards overleed later aan een hartaanval, ten
gevolge van het ongeluk. De stoffelijke over
schotten worden eind deze week naar Neder
land overgevlogen. Onder de terugkomers was
ook Ton Leeflang, mede-organisator van het
tournee van de artiesten. Hij was de enige van
het gezelschap, die de pers gisteren te woord
wilde staan. Volgens hem zouden de artiesten
een serie optredens geven voor met name Hol
landse clubs aan de westkust van de Verenigde
Staten. Geen enkel concert heeft vanwege net
ongeval doorgang gevonden, maar Leeflang
sluit niet uit dat het gezelschap volgend jaar te
rugkeert, om alsnog de optredens te verzorgen.
Uienlanding
Een piloot die er
gisteren niet In
slaagde zijn toe
stel op het vlieg
veld Lelystad
neer te zetten,
maakte vlak bij
de drukke ver
keersweg Lely
stad-Harderwijk
een onfortuinlijke
noodlanding in
een ulenveld. Een
boer trof eerst
het op z'n kop
gelegen vliegtuig
je aan en ontdek
te pas later de
licht gewonde pi
loot.
FOTO: AXIPRESS
SYMPOSIUM „RECHT EN GERECHTIN TEKEN A UTEURSRECHT
nieuws onder de zon. Het
blijkt overwegend „pik- en jat
werk". Plagiaat dus.
Gesanctioneerd plagiaat overi
gens, daar de recepten van de
Nederlandse chef-koks niet
door de wet worden be
schermd. Ze zijn vogelvrij. Het
blijft voorshands bij knarse
tanden.
De koks en restaurateurs die
zich verenigd hebben in de Al-
liance Gastronomique Néer-
landaise (33 vermaarde Neder
landse restaurants) geloven dat
het anders kan. Zij en hun ju
risten vinden het al merk
waardig genoeg dat in Neder
land, waar vrijwel alles reeds
bij wet is geregeld, copyright
op receptuur buiten de wette
lijke boot is gevallen.
De Alliance wil dit fenomeen
aanpakken. Daarbij stuit zij al
vroeg op praktische bezwaren:
er is over dit onderwerp in ons
land geen literatuur. Er is bo
vendien nog nimmer enige
rechtspraak over gepleegd.
Maar de Alliance ziet zich ge
steund door rechtspraak in de
Bondsrepubliek Duitsland en
in de Verenigde Staten, die
het auteursrecht op receptuur
wel bescherming biedt. Via
een op 26 november in Am
sterdam te houden symposium
wil de Alliance diverse des
kundigen op dit terrein de
zaak laten belichten. Het zal
worden georganiseerd door de
Stichting Auteursrechtmani
festaties, een samenwerkings
verband van de ministeries
van justitie, WVC, de Vereni-
ting voor Auteursrecht en de
tichting Auteursrechtbelan-
gen.
Eén van de laatste bronnen
van ongenoegen is een boekje
dat werd uitgebracht door een
tijdschrift (Avenue): een com
pilatie van verschillende ge
rechten van de Alliance-koks.
Het blad had toestemming om
de recepten, aangevuld met in
terviews met de betreffende
auteurs (lees koks) in het tijd
schrift te publiceren en deed
dat ook. De chef-koks waren
echter zeer ontstemd toen zij
de compilatie van het tijd
schrift plotseling en zonder
hun toestemming op de boe
kenmarkt zagen verschijnen.
Grandia, tevens secretaris van
de Alliance, zegt nog overwo
gen te hebben, hierover een
bodemprocedure aan te span
nen. In het licht van het ko
mend symposium „Recht en
gerecht" zag hij er echter
voorlopig van af.
Voor restaurateurs en koks is
een vervelende bijkomstigheid
dat een recept waar het res
taurant furore mee boekt, door
een ander wordt nagemaakt,
zodat hetzelfde gerecht bij een
ander voor een paar tientjes
goedkoper ligt. Je kunt, aldus
Prins, ook denken aan ge
dragsregels. Toestemming vra
gen aan de auteur, het recept
in licentie ontvangen en/of
naamsvermelding van de au
teur bij het recept (in alle ge
vallen zou van een billijke
vergoeding sprake moeten
zijn).
Kamer niet tegen uit de vaart nemen hospitaal-kerkschip
AMSTERDAM Een
kok die in Nederland een
nieuw gerecht uitvindt, is
er aan gewend dat recept
na verloop van tijd weer
tegen te komen in één of
meer van de vele nieuwe
kookboeken die elk jaar
op de boekenmarkt opdui
ken. Hij verbaast zich er
ook al lang niet meer over
dat de auteur van zo'n
boek zijn recepten zonder
zijn toestemming publi
ceert en ook nog preten
deert de creaties zelf te
hebben bedacht.
Maar de chef-kok anno 1987 is
het beu zijn dagen knarsetan
dend door te brengen. Vooral
als je ziet, aldus directeur
Adriaan W. Grandia van Hotel
l'Europe in Amsterdam, dat
vooral rond de kerst tegen de
50 zogenaamd „nieuwe" kook
boeken het licht zien. Er is in
bijna alle gevallen niets
ENQUÊTECOMMISSIE VECHT BEVOEGDHEDEN MINISTER GRUUTERS AAN
DEN HAAG „Ik heb
de oude regeling gebruikt,
om beleggers te bewegen
het paradijs te verlaten".
Oud-minister Gruijters,
die in 1975 aan de slag
ging met de nieuwe pre-
miehuurregeling, gunde
het ABP nog lange tijd de
mogelijkheid om bouw
projecten onder de inmid
dels allang beëindigde
'68-regeling te realiseren.
In ruil daarvoor kreeg hij
van het ABP de toezeg
ging, dat zij ook huurwo
ningen zouden neerzetten,
die volgens de nieuwe en
minder gunstige regeling
zouden worden gesubsi
dieerd.
Gruijters: „Het was een kwes
tie van geven en nemen. Een
beetje een pokerspel". Dat de
oude regeling in feite niet
meer kón worden toegepast,
bleek geen beletsel. Deze mi
nister achtte zich voldoende
bevoegd eigen regels te hante
ren „in het belang van de
volkshuisvesting".
De tegenwoordige burgemees
ter van Lelystad, Hans Grurj-
ters, nam gisteren voor de
tweede maal in de getuigen
bank plaats. De enquêtecom
missie bleek vorige week nog
zoveel vragen over te hebben,
dat één zitting niet voldoende
was. De vice-voorzitter van de
commissie, Steef Weijers, ont
lokte hem al snel het ant
woord op de vraag, of hij wist
dat de stichtingskosten die be
leggers opgaven (en op basis
waarvan de subsidies werden
vastgesteld) niet werden ge
controleerd. Gruyters: „Nee, ik
heb me weieens afgevraagd of
ik daarnaar moest kijken.
Maar dat liet ik in vertrouwen
over aan de ambtelijke top".
Ook was er volgens hem geen
„controle-cultuur" in die tijd,
eerder een cultuur van ver
trouwen.
Zaken als controle en dergelij
ke vond hij ook niet zijn taak
als minister: „Ik zat daar niet
om het departement te behe
ren. U moet bedenken dat die
ambtenaren daar vaak heel
lang zaten. Wij kwamen als
minister alleen maar even
langs om te regeren".
Geen vuurwerk
De enquêtecommissie moest
gisteren een volle agenda af
werken. Vier verhoren ston
den er op het programma,
waarvan er drie een nogal
stroef verloop hadden. Eigen
lijk maakte alleen het gesprek
met Gruijters de toehoorders
weer wat wijzer over de gang
van zaken in de beleggers-
bouw. De directeur van de
grote woningbouwvereniging
's Gravenhage, H.J. Werkho
ven, die in recente publicaties
fors tekeer ging tegen de mis
standen onder de woning
bouwcorporaties, herhaalde
dat vuurwerk gisteren niet in
de getuigenbank. De commis
sie wist hem wel te ontfutse
len, dat ook de corporaties
„professioneel" te werk gingen
met de bouw van premiehuur
woningen. En dat betekende
dat ook in die sector werd ge
probeerd zoveel mogelijk sub
sidie binnen te halen, door het
drukken van de stichtingskos
ten van huurwoningen.
Topambtenaar Veldman be
vestigde gisteren nog eens het
reeds bekende feit, dat de cen
trale accountantsdienst op Fi
nanciën nauwelijks enige
greep had (en heeft) op de fi
nanciële administratie van de
departementen. Bewindslieden
als Gruijters hadden dus alle
ruimte hadden om hun uitga
ven naar eigen goeddunken te
verdelen.
Mr. E. Brouwer, tussen '78 en
'83 voorzitter van de ABP- be-
leggingsraad (CBR), gaf giste
ren aan hoe weinig men eigen
lijk aan dat toezicht toekwam.
De
ten i
teerd en daar bleef het ook bij.
Wat er verder met die beleg-
gingen gebeurde en hoe het
eheer plaatsvond, voltrok
SUSKE EN WISKE DE WOESTE WESPEN
Gruijters: „De
regeling was
niet bedoeld
om ledereen
gelijk te
behandelen,
maar om de
volkshuls-
vesting te
bevorderen".
FOTO: ANP
Voordelen
Dat het ABP bepaalde voorde
len genoot boven andere be
leggers, was voor Gruijters in
feite zo logisch als maar zijn
kon: „Het ABP was zo onge
veer de vrouw van Ceasar en
een deel van de staat. Ik had
het ABP ook hard nodig: voor
de woningbouw, voor de fi
nanciering van woningwetwo
ningen en voor de deskundig
heid".
Vooral in de tweede helft van
de het kabinet-Den Uyl, toen
de economische recessie in
trad, moest Gruijters zijn toe
vlucht nemen tot de kapitaal
markt om aldaar leningen
voor corporaties los te peute
ren. Alleen het ABP was als
belegger „onder druk" bereid
klimleningen te verstrekken.
Dat beleggers tijdens het regi
me van de '68-regeling en ook
daarna nog gebruik hebben
gemaakt van de mogelijkhe
den om de stichtingskosten
kunstmatig te verlagen, komt
de ex-minister helemaal niet
vreemd voor. Gruijters: „Het
systeem hield in dat er über
haupt geen controle was op be
leggers. Er zal dus best gesjoe
meld zijn met stichtingskosten,
maar dat was toen geen reden
om ons daarin te verdiepen".
Achteraf bekeken is het spre
ken over sjoemelen of fraude
volgens hem „onbillijk": „De
regeling '68 was zó gebrekkig,
dat dit soort interpretaties
vanzelf werden uitgelokt".
Vinnig
Het vraag- en antwoordspel
tussen Gruijters en de commis
sieleden spitste zich, naarmate
de tijd vorderde, steeds meer
toe op een discussie over de
vraag of de minister destijds
wèl of niét de bevoegdheid
had een reeds afgeschafte pre-
miehuurregeling (de '68-rege
ling) nog een tijd lang selectief
toe te passen. Terwijl de mim
der riante regeling '75 al voor
alle beleggers gold, haalde
Gruijters ten faveure van het
ABP nog tot diep in '76 de
oude regeling van stal. Was
het dan niet logischer geweest
om de oude regeling nog een
tijd te verlengen?, wilde com
missielid Biesheuvel weten.
„Dan had ik natuurlijk nooit
iemand in die nieuwe regeling
gekregen! Ik denk dat u er
niet veel van terecht had ge
bracht, als ik u zo hoor!", was
het vinnige antwoord aan het
commissielid.
De premiehuurregelingen, die
de commissie beschouwt als
„algemeen geldende voor
schriften, die voor ieder gelijk
dienen te zijn", werden giste
ren door Gruijters duidelijk
anders getypeerd. Hij zag ze
niet als doel op zich, maar als
een middel om zoveel mogelijk
huizen gebouwd te kriigen:
„De regeling was niet bedoeld
om iedereen gelijk te behande
len, maar om de volkshuisves
ting te bevorderen". Gruijters
kon, nadat commissievoorzit
ter De Vries bleef hameren op
dat „algemeen verbindend ka
rakter", niet anders dan toege
ven dat hij de vrijheid die de
wet hem bood om van de re
gels af te wijken, wel zeer
ruim heeft geïnterpreteerd. En
behoudens één geval heeft hij
de Kamer niet op de hoogte
gesteld van zijn concessies aan
het ABP. Maar, zo hield hij de
commissie voor: „Ik wist me
niet gesteund, maar zelfs in de
rug geduwd door de Kamer.
Die ging het dun door de
broek, dat de beleggers het in
de bouw lieten afweten!"
FRANS WEERTS
ontwikkelingen is er steeds minder behoefte
aan de service die De Hoop biedt. Het schip,
waaraan Braks jaarlijks twee miljoen subsidie
besteedt, vaart nog wel elke week uit maar is
steeds voor het weekeinde terug in de haven
van Scheveningen. De bewindsman wees erop
dat het onderzoeksschip van zijn ministerie, de
Tridens, eind 1989 vervangen wordt. Het nieu
we schip zal de taken van De Hoop overnemen.
Op de eigen recepten van een chef-kok bestaat in Nederland
(nog) geen auteursrecht. Vooral rond de kerst zien tegen de 50
zogenaamd „nieuwe" kookboeken het licht, overwegend gevuld
met legaal „pik- en jatwerk".
FOTO: ARCHIEF
DEN HAAG Niemand in de Tweede
Kamer heeft gisteren gereageerd toen
minister Braks (Visserij) ook daar aan
kondigde dat het hospitaal-kerkschip De
Hoop over enige tijd uit de vaart wordt
genomen.
Door moderne technieken en maatschappelijke
