Waarom komt de medisch
specialist niet aan huis?"
Verkeersslachtoffers vaak
ontredderd of woedend"
ABP had geen
„patent" op
kunstmatige
bouwkosten
rten
chtig
„Geen reorganisaties
ten koste van
verkeersveiligheid'
2 TNENLAND/BUITENLAND
CeidaeSoiwatit
ffer De Jonge na weken
chonden terug
Tv-directeur Koopman
plotseling weg bij VARA
Celstraf voor rol in
zaak Van der Valk
VAN LONDEN (WVC) BUITENGEWOON HOOGLERAAR
IE ORGANISATIES VERBETEREN OPVANG
MR. VAN VOLLENHOVEN:
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1987 PAGINA 7
fERDAM Een koffer van Klaas de
die tijdens diens terugreis naar Neder-
<jrie weken geleden verdween, is in ge
iden staat weer boven water gekomen.
;offer werd gisteren afgeleverd bij de
Apartheidsbeweging Nederland
£y
SS* lü:
vrij
Klaas de Jonge raakte de koffer
"bij zijn thuisreis vanuit Mocambique na
rijlating in het kader van een gevange-
ii. Aangenomen wordt dat de koffer in
is zoekgeraakt. De nu teruggevonden
'r was met een mes opengesneden. Ook
dg in de koffer was stukgesneden. Uit
offer waren verdwenen cassettebandjes,
„dagboekachtige" opnamen van De Jon-
i'met door hem opgenomen „racistische"
epen van Zuidafrikaanse bewakers die
het ambassadegebouw stonden, waar hij
jaar onvrijwillig heeft doorgebracht.
HILVERSUM Televisie-directeur VARA M. Koopman (44)
heeft gisteren met onmiddellijke ingang ziin functie neergelegd.
Over het ontslag wil de VARA niets meer kwijt dan dat er „ono
verbrugbare verschillen van opvatting" zijn. Door de VARA wordt
elke samenhang tussen dit vertrek en problemen van Freek de
Jonge rond het programma „Kinderen voor kinderen" ontkend.
De Jonge verstoorde verleden week een persconferentie om de
VARA-directie te beschuldigen van contractbreuk. Op papier was
vastgelegd, dat hij de presentatie van dit programma zou verzor
gen. Een gesprek tussen Van Dam en De Jonge liep op niets uit,
ook al werd de laatste financieel schadeloos gesteld. Koopman zei
in commentaar op deze zaak: „Ik heb niets toe te voegen aan de
verklaring van de VARA." Koopman werd zeven en een half jaar
geleden als televisiedirecteur bij de VARA binnengehaald. Zijn
functie zal voorlopig worden waargenomen door R. Slippens (44),
hoofd van het bedrijfsbureau van de VARA.
DEN BOSCH Het gerechtshof in Den
Bosch heeft een 26-jarige inwoner van
Uden veroordeeld tot twee jaar cel. De
man probeerde vorig jaar juni in Zwitser
land enkele honderdduizenden Zwitserse
francs om te wisselen die afkomstig waren
van het losgeld voor de ontvoerde me
vrouw Van der Valk. De man werd ge
pakt toen hij al bij tientallen verschillende
banken geld had ingewisseld. Het geld wat
hij toen nog bij zich had is het enige dat in
deze ontvoeringszaak boven water is geko
men. Procureur-generaal mr. De Groot zei
op de zitting bij het hof dat iedereen die
bij een ontvoering is betrokken een zware
straf moet krijgen.
ko!- rRECHT Medische
rg aan huis mag niet
,jrJ ijven steken bij een
be- urm van veredelde bu-
bui- »nhulp; het moet een
'bo- orgmix" zijn, waarin zo-
na" jel mogelijk soorten me-
S ische hulp vertegen-
po^ oordigd zijn. Dat heeft
x,: J. van Londen van-
.25 iddag gezegd bij zijn
mvaarding van het bui-
eeD ngewoon hoogleraar-
hap aan de Rijksuniver-
teit in Utrecht.
kapHHip
)ene an Londen gaat de leerstoel
1,75 tructuur en functioneren
per in de gezondheidszorg" be-
men, samen met dr. A-
na. ichrijvers. Van Londen ver
ier lit daarmee drie belangrijke
blik ncties in zijn vakgebied: di-
omt cteur-generaal (hoogste
,35 fnbtenaar) op het ministerie
WVC, voorzitter van het
stuur van de Wereld Ge-
indheids Organisatie (WHO)
buitengewoon hoogleraar.
indrukwekkende staat
dienst. Maar is die combi-
ide van functies wel zo ge
red?
Van Londen. „Als u doelt op
mijn eigen gezondheid weet
ik het ook niet. Maar u moet
bedenken dat het voorzitter
schap van het bestuur van de
WHO een tijdelijke zaak is.
Dat is éen erebaan voor één
i'aar, die overigens wel een
iele extra inspanning vergt.
En de hoogleraars-post in
Utrecht bezet ik samen met
dr. Schrijvers. Ik neem drie-
tiende deel voor mijn reke
ning en hij zes-tiende, dus hii
heeft de grootste portie. Ik zal
een vaste dag in de week naar
de universiteit komen en voor
het overige 's avonds en in de
weekeinden mijn taak vervul
len. Colleges geef ik meestal 's
avonds. Daarnaast moet ik
een hele hoop lezen, wat dat
betreft kan deze functie heel
bevruchtend zijn voor mijn
werk op het ministerie".
Maar dreigt niet het gevaar
dat de wetenschapper Van
Londen gemuilkorfd wordt
door de ambtenaar Van Lon
den?
„In principe hoeven weten
schap en beleid elkaar niet te
bijten; als het goed is, is het
beleid er op gebaseerd. Maar
het zou inderdaad kunnen dat
Dr. J. van Londen: „Veel en
thousiasme voor thuiszorg".
foto: pers unie
de wetenschapper een mening
achter zijn kiezen laat, omdat
die de ambtenaar slecht uit
komt. Daarom moet je ervoor
zorgen dat je niet zelf op
drachten in handen neemt
waarbij dat gevaar dreigt. Ik
heb daarover afspraken ge-*
maakt met de universiteit.
Overigens is de essentie van
het buitgewoon-hoogleraar-
schap juist dat de studenten
iets horen over de manier
waarop het er op het departe
ment toe gaat. Dat horen ze
nooit".
In uw rede van vanmiddag
breekt u een lans voor de
thuiszorg, maar waarschuwt u
tegelijkertijd voor al te veel
optimisme over de „behulpza
me buren en de lieve fami
lie".
„We moeten thuiszorg zoveel
mogelijk toepassen. Ik heb de
indruk, nee meer dan dat, dat
mensen in hun eigen omge
ving verzorgd willen worden.
Niet alleen uit afkeer van het
ziekenhuis, maar ook omdat
de mogelijkheden voor medi
sche hulp thuis enorm zijn
toegenomen. Maar ik ben er
tegen de thuiszorg te zien als
een bezuinigingsinstrument
bij uitstek, met een roman
tisch beeld van lieve gezinsle
den, aardige buren en hulp
vaardige buurtbewoners. Dat
is niet reëel. Thuiszorg is
meer dan burenhulp. Het is
ook niet voorbehouden aan de
eerste-lijns-gezondheidszorg,
zoals wijkverpleging en huis
arts. Ik zie niet in waarom de
specialist niet aan huis zou
kunnen komen om een diag
nose te stellen of waarom in
tensieve verpleging per defe-
nitie in het ziekenhuis zou
moeten. De nierdialyse kan
bijvoorbeeld al heel goed
thuis gebeuren".
„Overigens zegt mijn collega
Schrijvers in zijn inaugurale
rede dat thuiszorg niet altijd
goedkoper hoeft te ziin dan
opname in het ziekenhuis of
verpleeghuis. Als een patiënt
veel zorg nodig heeft kan
huisvesting in een instelling
goedkoper zijn dan thuiszorg'
„Toch is er veel enthousiasme
voor thuiszorg. Door de ver
grijzing neemt het aantal acu
te kwalen af en komen er
chronische voor in de plaats,
omdat oudere mensen daar
gevoeliger voor ziin. Die men
sen hebben meer behoefte aan
thuiszorg dan aan een verblijf
in een ziekenhuis. Daarvoor
hoeft niet de hele structuur
van de gezondheidszorg op z'n
kop, maar die moet wel soepe
ler gehanteerd worden. We
moeten grenzen doorbreken.
Maar daar komt heel wat bij
kijken, hoor.
STEVO AKKERMAN
N HAAG Slachtoffers van
keersongelukken kriigen
tseling een geestelijke klap
voor hen moeilijk te ver
ken is. Meer dan twintig
cent van de verkeersslacht-
slaagt er niet in zonder
nieuw vertrouwen in het
en in zichzelf te krijgen,
f aat om niet geringe aantal-
Jaarlijks worden er in Ne-
irlnk
land 2o.000 mensen ten ge-
e van een verkeersongeval
iet ziekenhuis opgenomen,
ectieve begeleiding van hun
blemen ontbreekt vaak. Als
mensen actief hulp aange-
a wordt, is het voor hen ge-
kkelijker het ongeluk geeste-
te verwerken. Daarom gaan
ANWB, het Landelijk Buro
chtofferhulp en het Instituut
Psychotrauma gezamenlijk
opvang van verkeersslacht-
verbeteren.
zijn de psychische gevol-
van een ongeluk?
gevolgen zijn ingrijpend",
t Elly Vreeburg van het
idelijk Buro Slachtofferhulp,
ensen zijn vaak ontredderd,
ehokt, geschrokken, kwaad
woedend. Ook kunnen zij de
sequenties van hun letsel
eilijk overzien en zijn zii niet
geneigd contact met hulp-
rlenende instanties op te ne-
Zij zijn geconfronteerd
met een situatie waarin zii het
leven niet meer in eigen hand
hadden. Het gevolg is dat zij
angstig worden. Slachtoffers
van een ongeluk durven vaak
niet meer de straat op of achter
het stuur te gaan zitten. Ze gaan
de plaats van het ongeluk en
bepaalde gevaarlijke wegen mij
den. Als zij de verantwoorde
lijkheid voor een gezin hebben,
gaan zij zich zorgen maken over
de toekomst".
Zijn er overeenkomsten tussen
de gevolgen van een verkeers
ongeluk en die van een
ge weldsmisdrijf?
„Zeker, mensen krijgen in beide
gevallen plotseling een enorme
schok. Vaak heeft een ongeluk
of een overval de dood tot ge
volg of lopen mensen blijvende
invaliditeit op. Wij merken in
ons werk dat de grenzen tussen
een ongeluk en een delict ge
ring zijn".
Hoe worden deze slachtoffers
nu opgevangen?
„Slachtofferhulp heeft projecten
in vijf en zestig steden. Van de
mensen die de slachtoffers be
geleiden bestaat de helft uit po
litiemensen en maatschappelijk
werkers. De andere helft zijn
vrijwilligers".
Heeft het werken met vrijwil
ligers voordelen?
Edith Gerritsma van het Lande
lijk Buro Slachtofferhulp: „Ja,
uit de praktijk blijkt dat de
drempel van mensen tot het
maatschappelijk werk erg groot
is. Vrijwilligers hebben het
voordeel dat ie contact van
mens tot mens hebt. Een folder
van een professionele organisa
tie geeft mensen het gevoel dat
hun een therapie wordt aange
boden".
Hebben mensen veel tijd nodig
om de gevolgen van een onge
luk of misdrijf te verwerken?
„Dat kan per individu en per
geval sterk verschillen. Een
ernstig misdrijf hoeft helemaal
geen lange verwerking met zich
mee te brengen. Daarentegen
kan iemand van een eenvoudige
inbraak terwijl hij niet thuis
was helemaal ontredderd ziin.
Wel is het zo dat een slachtoffer
met lichamelijk letsel eerst he
lemaal genezen moet zijn voor
dat hij toekomt aan de geestelij
ke vetwerking".
Kan het voor het slachtoffer
van een ongeluk nuttig zijn
contact te hebben met de ver
oorzaker?
„Er zijn mensen die absoluut
geen contact willen met de ver
oorzaker terwijl anderen dat
juist op prijs stellen. Bij een mis
drijf is de dader vaak niet be-
Slachtoffers van verkeersongelukken zijn geconfronteerd met een si
tuatie waarin zij het leven niet meer In eigen hand hadden. Het ge
volg is dat zij angstig worden. foto: anp
kend, maar bij een ongeluk
meestal wel. Die veroorzaker
heeft ook vaak grote problemen
omdat er geen sprake is van op
zet. Contact tussen veroorzaker
en slachtoffer kan soms voor
beiden opluchtend zijn. In onze
hulpverlening hadden die con
tacten incidenteel plaats. Dat
gaan wij nu meer systematisch
opzetten".
Om beroepskrachten en vrijwil
ligers beter uit te rusten voor
hun taak gaat het Instituut voor
Psychotrauma in Arnhem trai
ningen gericht op hulpverlening
aan verkeersslachtoffers geven.
Het Landelijk Buro Slachtoffer
hulp gaat de voorlichting aan
artsen, verpleegkundigen, poli
tie en verzekeraars verbeteren.
Bij de ANWB is een wegwijzer
voor verkeersslachtoffers opge
steld met juridische informatie
lijn v
„Het laatste jaar hebben wij dui
zend gesprekken gevoerd over
over hoe te handelen bij een on
geluk. De wegwijzer kan gratis
afgehaald worden op de
ANWB-kantoren. Sinds 1985
bestaat er onder nummer 070-
147766 een ANWB-Informatie-
üjn voor verkeersslachtoffers,
tst
- 5P' T
smartegeld en letselschade",
zegt mr. P. Nouwen, hoofddi
recteur van de ANWB. „In die
gesprekken is ook gepraat over
hoe de slachtoffers de ingrij
pende gebeurtenis in hun leven
verwerkt hebben. Vaak ontbrak
echter de tijd om goed naar de
mensen te luisteren. Daarom
wordt de bezetting van de
ANWB-telefoon komend jaar
verdubbeld en wordt het perso
neel getraind om de slachtoffers
enigszins op te vangen en goed
door te verwijzen".
FRANK DE KLERK
Enquêtecommissielid Weijers nam gisteren even de plaats in van een cameraman van de NOS. Op
de achtergrond medecommissielid Biesheuvel. foto: anp
DEN HAAG „Er was
wel wat gerommel aan de
andere kant, maar uitein
delijk lukte het wel", ant
woordde de voormalige
ABP-beleggingsdirecteur
Masson, toen hem vanuit
de enquêtecommissie
werd gevraagd of er nog
ver in '76 bouwprojecten
werden gestart op basis
van de inmiddels allang
verlopen premiehuurrege-
ling '68. Die „andere
kant" was het ministerie
van volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening,
waar minister Gruijters
aan het roer stond.
Gruijters, die weliswaar niet
veel op had met de rol van be
leggers als huurwoningexploi
tanten, was niet te beroerd om
het ABP terwille te zijn met
een verlenging van de beleg-
gersvriendelijke regeling uit
'68. Masson, gisteren voor de
tweede maal in de getuigen
bank, sloot niet uit dat Gruij
ters in zijn gesprekken met
ABP-directeur Wiarda voor
zijn goedgevigheid een tegen
prestatie heeft verlangd. Bij
voorbeeld dat het ABP zich
dan ook moest verplichten,
huurwoningen te gaan bou
wen volgens de nieuwe subsi
dieregeling, die het rijk aan
vankelijk minder geld zou
kosten. Per slot van rekening
moest de minister (die zijn po
ging had zien mislukken om
de premiehuursector naar de
woningcorporaties over te he
velen) toch proberen het jaar
lijkse bouwprogramma op peil
te houden. Gruijters mag de
commissie morgen komen uit
leggen of dat inderdaad zo is
gegaan.
Masson gaf zonder blikken of
blozen en met een bijna loom
stemgeluid toe dat er „natuur
lijk" geschoven werd met
bouw- en grondkosten binnen
de zogeheten gemengde ABP-
bouwprojecten met koop- en
huurwoningen. „Dat was ge
woonte", aldus Masson. Zo
werden bijvoorbeeld de win
sten op de koopwoningen in
het complex gebruikt om de
stichtingskosten van de huur
woningen naar beneden te ha
len, teneinde ze verhuurbaar
te maken of om binnen de
subsidie-tabellen te komen.
„De huren sloten niet aan en
daarom moesten de stichtings
kosten omlaag", aldus Masson.
Dus die stichtingskosten wa
ren eigenlijk volstrekt kunst
matig?, wilde commissievoor
zitter De Vries weten. „Ja,
maar het werd zuiver gedaan
om de huren acceptabel te ma
ken", verzekerde Masson, die
met één elleboog op de tafel
zijn hoofd in de rechterhand
liet steunen.
Doordrammen
Gruijters, die volgens Masson
vorige week „een beetje zat
door te drammen over die gro
te verkopen", kreeg gisteren
ook repliek van J.C. van
Spronsen, de voorzitter van de
beleggersorganisatie ROZ die
gisteren eveneens voor de
tweede maal in de getuigen
bank verscheen. Van Spron
sen ontzenuwde voor een be
langrijk deel de argumenten
op grond waarvan Gruijters
meende dat de '68-regeling
veel te ruimhartig was voor de
beleggers. De oud-bewinds
man stelde namelijk dat de be
leggers, na afloop van de tien
jarige subsidietermijn, dankzij
het op grote schaal verkopen
van die huurwoningen miljoe
nen aan speculatie-winst kon
den opstrijken.
Van Spronsen, tevens direc
teur van de „vastgoedpoot"
van Nationale Nederlanden,
wist met cijfers uit eigen ko
ker aan te tonen dat van die
„grote verkopen" in de prak
tijk geen sprake is geweest.
„Van de 10.000 woningen, die
wij onder de '68-regeling heb
ben gebouwd, zijn er precies
156 verkocht. En dat meestal
omdat ze onverhuurbaar wa
ren". De regeling uit '68 was
volgens hem „eerder aan de
magere kant dan te vet". Ook
Masson liet de commissie we
ten dat de verkoop van huur
woningen helemaal niet zo
aantrekkelijk was: „Bij het
ABP gold de afspraak, dat de
huurders bij de koop voorrang
kregen en dat drukte de prijs
aanmerkelijk. We hebben dan
ook niet veel verkocht", ver
zekerde hij.
Bewijs
Ambtenaren van Volkshuis
vesting hebben tot nu toe
steeds volgehouden dat des
tijds geen harde afspraken met
beleggers zijn gemaakt over
het toepassen van aftrekposten
die de stichtingskosten druk
ten. Van Spronsen, die eerder
dreigde de betrokkkenen we
gens meineed te vervolgen,
overhandigde de commissie
gisteren een document waaruit
kan blijken dat in januari '69
wel degelijk afspraken zijn ge
maakt met het departement.
De notitie doet verslag van
een gesprek in het kantoor
van de provinciale directie
Volkshuisvesting Zuid-Hol
land. Niet alleen stemde het
ministerie in met het opgeven
van een lage bouwrente van 1
procent, maar bovendien
mocht een aftrekpost uit de
categorie „geactiveerd onder
houd" worden toegepast. In dit
geval was dat een post voor
warmwatervoorziening.
Voorts kan uit de tekst
worden opgemaakt, dat de di
rectie Zuid-Holland (volgens
Masson bepaald niet de mak
kelijkste) niet al te moeilijk
zou doen, zolang de stichtings
kosten per woning niet bene
den een bepaald niveau zou
den dalen.
Masson, die gisteren na Van
Spronsen voor de commissie
verscheen, toonde zich wel
haast oprecht verbaasd en in
ieder geval teleurgesteld over
het feit dat Nationale Neder
landen al drie jaar eerder dan
het ABP gebruik maakte van
dit soort aftrekposten. „Oh, ja?
Ik ben me pas in '72 met het
onroerend goed gaan bezig
houden. Dit is dus ook al geen
patent van mij".
De derde getuige die gisteren
werd opgeroepen, mr.
J.M.H.C. Stassen, kreeg giste
ren alle ruimte om het'wél en
wee van de woningbouwcor
poraties in de jaren zeventig
uit de doeken te doen. Stassen
was in die tijd directeur van
het Nederlands Christelijk In
stituut voor Volkshuisvesting,
een organisatie waar zo'n 360
woningbouwverenigingen bij
zijn aangesloten. Over aftrek
posten onder de oude subsidie
regeling had hij wel eens ge
hoord, maar volgens hem wer
den ze door de corporaties
nauwelijks toegepast.
Herhaaldelijk verklaarde Stas
sen dat zijn organsatie van me
ning was en is dat „beleggers
niet thuishoren in de gesubsi
dieerde woningbouw". Een lo
gische vraag van commissielid
Alders was dan ook: „Waarom
hebben de corporaties in 1975
de premiehuursector niet ge
heel overgenomen, toen duide
lijk werd dat de beleggers dat
soort huizen niet meer wilden
bouwen vanwege de nieuwe
ongunstige subsidieregeling?"
Stassen: „Wij durfden daar
niet in te springen. De markt
voor duurdere huurwoningen
werd al maar kleiner, want er
kwam steeds meer vraag naar
koophuizen. Het was voor ons
niet interessant om hier en
daar wat plukjes dure huurwo
ningen te realiseren. En ten
slotte vonden wij de nieuwe
subsidieregeling ook niet be
paald gunstig. We waren ons
rotgescnrokken toen die rege
ling bekend werd gemaakt.
Vandaag voelen we er nog de
nadelen van. Per huurwoning,
die onder de nieuwe regeling
is gebouwd, komen we mo
menteel ongeveer 350 per
jaar tekort".
FRANS WEERTS
(ADVERTENTIE)
USKE EN WISKE DE WOESTE WESPEN
fbot. ben je mal1 Ha. ze willen
mth rtflenHa. ze willen
trbuilen htuien
Vaiht mar.
laat mi maar deen,
baasje, maar ja
hout je mom,
beotenen
haar, wat
ben je dan
tan plant
|[>g[
ic 3
Standaard UttaavarlJ/Wavary Prod wetloos
Mr. Pieter van Vollenhoven (links) en Louis van Dijk verzorgden in Utrecht de muzikale omlijsting bij de
viering van het tienjarig bestaan van de Raad voor de Verkeersveiligheid. foto: anp
UTRECHT Als voorzitter van de Raad voor de Verkeersvei
ligheid heeft mr. Pieter van Vollenhoven er gisteravond voor
gewaarschuwd dat door de bundeling van de externe advisering
bij het ministerie van verkeer en waterstaat de factor verkeers
veiligheid toch het onderspit delft.
Niettemin toonde hij zich tevreden met de reorganisatie-plannen
waar het de aanpak van de verkeersveiligheid betreft. Mr. Van
Vollenhoven sprak in de Utrechtse Buurkerk ter gelegenheid
van het tienjarig bestaan van de Raad. In een terugblik op de
periode waarin deze „nette pressiegroep" actief was, zei mr. Van
Vollenhoven dat het onderwerp verkeersveiligheid in het beleid
„tamelijk moeizaam" prioriteit heeft gekregen. Hij toonde zich
zeker bereid mee te werken aan het welslagen van een Raad
voor Verkeer en Waterstaat. Minister Smit-Kroes (Verkeer) be
aamde dat de door mr. Van Vollenhoven genoemde maatschap
pelijke onverschilligheid ten aanzien van de verkeersonveilig
heid nog steeds een feit is, maar zei dat deze zich niet tot haar
ministerie uitstrekt
