Kinderboekenweek bij V&D.
HUISL
■RAADi
Bril vooral interessant om te zien
MODERNE KUK OP MONTUREN
m
Na deze week hoort of ziet u ze niet meer.
CONSUMENTENINFORMATIE
EeidócSomunt
KIJKEN DOOR DE EEUWEN HEEN
Herfstgroenten
dienen
zich aan
Groente
en
fruittip
Uitbreiding IMF-fonds
voor armste
landen lijkt ver weg
^JPREESMANN
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1987 PAGINj Jjq1
k
„Het gaat mij erom wat bril
len doen en gedaan hebben en
hoe mensen er tegenaan kij
ken. Dat interesseerde me op
een gejgeven moment meer
dan hoe mensen door brillen
heenkijken". De heer J. Teu-
nissen, voormalig opticien, is
adviseur van de Vereniging
Oogmerk, een vereniging van
ongeveer 150 opticiens, die de
reizende tentoonstelling „Bril
700" organiseert. Deze com
pacte tentoonstelling komt
binnenkort naar Den Haag,
maar is aanstaande zaterdaga
vond al op tv te zien in het
NCRV-programma „Goede
ogen - beter zien" dat wordt
uitgezonden vanuit de vei
linghal Naaldwijk.
„Voor de leden van Oogmerk
is de bril méér dan alleen een
voorwerp om het oog te corri
geren. We houden ons alle
maal op een speciale manier
met de bril bezig. Zo is er bij
voorbeeld iemand die alles
verzamelt wat met „oogheili-
gen" (heiligen die ogen kun
nen genezen) te maken
heeft". Zelf verzamelt de heer
Teunissen alle boeken, foto's
en prenten die ook maar iets
met de bril of met zien te ma
ken hebben.
„De bril is in Venetië ont
staan. In 1267 had de Engelse
monnik Roger Bacon een
glasbol ontwikkeld waarmee
je geschreven teksten kon
vergroten. Die bol werd
steeds platter gemaakt. Van
de leessteen naar de lens was
toen nog maar een kleine
stap. Zo ontstond in 1287 de
eerste bril. Umberto Eco
maakt in zijn boek „De naam
van de roos" een toespeling
op het eerste manuscript dat
melding maakt van de uitvin
ding van de bril. Dat was de
houten stift-bril (twee houten
rondjes aaneengeklonken
door een stiftje). Die bril komt
ook al voor op een fresco van
Tomaso di Modena uit 1352 in
het Italiaanse plaatsje Treviso.
Het is opvallend dat men in
die tijd de leessteen vastkop
pelde aan de tekst en niet aan
het oog. Pas na de uitvinding
van de bril zag men dat niet
de combinatie bril-boek es
sentieel was maar de relatie
oog-bril".
Dat de bril niet alleen oog-
correctiemiddel. was maar
vooral symbool, zie je volgens
Teunissen heel duidelijk in de
schilderkunst. „Tot 1500 werd
de bril voornamelijk als sym
bool van wijsheid afgebeeld.
Als iemand een bril droeg, gaf
dat aan dat hij gestudeerd
had. Het dragen van een bril
was een serieuze zaak. Je ziet
dat heel duidelijk in de eerste
afbeeldingen van de bril in de
boekdrukkunst uit 1492. Het
personage met de bril krijgt
allerlei geleerde namen. Dat
men wel eens bedrogen kon
uitkomen illustreerde Jeroen
Bosch in zijn schilderij „De
Goochelaar". Het dragen van
een bril geldt hier als een uit
stekende vermomming voor
de zakkenroller; geen mens
die zo'n geleerd iemand zou
verdenken!"
„Vanaf de zestiende eeuw
werd de bril ook als symbool
van ouderdom gezien. De
stift-bril had inmiddels plaats
gemaakt voor de beugelbril
die van metaal was gemaakt.
Kijk maar naar de prenten bij
de verhalen van Jacob Cats.
Oude mensen dragen daar al
tijd een bril en hebben een
baard. Vaak zie je op de ach
tergrond ook nog een zandlo
per die het voorbijgaan van
de tijd symboliseert en een
skelet als aankondiging van
de dood. Een andere uitbeel
ding van de bril als symbool
van de ouderdom is te zien
boven de Oudemanspoort in
Amsterdam".
Zwartkijker
Behalve in schilderijen komt
de bril ook in allerlei boeken
voor. Naast toneelstukjes als
„Brillen voor alderhande ge-
sichten" uit 1672 en „De Bril-
lenkoopman" uit 1881 bestaat
er ook een verhaal van Tijl
Uilespiegel waarin Tijl als
brillemaker optreedt. Teunis
sen: „In dit verhaal is de bril
het symbool van een manier
van denken. Met de ene bril
zie je alles heel rooskleurig en
met de andere word je een
echte zwartkijker. Dit verhaal
is in 1520 uit het Duits ver
taald door een zekere Michiel
Hillen van Hoochstraten, af
komstig uit het dorpje Hoog
straten onder Breda. Het inte
ressante is dat er in de kathe
draal van Hoogstraten een
beeldhouwwerk van Tijl als
brillemaker op de katheder te
zien is".
In de achttiende eeuw intro
duceerde de Engelse brillema
ker Scarlett de pruiken- of
slapenbril. De staafjes aan
weerszijden van de glazen
konden tegen het hoofd
worden geklemd of onder een
pruik worden weggewerkt.
„Tot die tijd was men nog niet
op het idee gekomen om het
oor als steunpunt voor het
montuur te laten dienen. Het
verbinden van twee zintui
gen, in dit geval gezicht en
gehoor, werd als iets magisch
[ezien, iets wat eigenlijk niet
;on. Tegenwoordig weten we
niet beter. Met de gehoorbril
(bril die een gehoorapparaatje
bevat in het gedeelte van het
montuur achter het oor) zijn
we in de laatste fase gekomen
van de combinatie van gezicht
en gehoor".
Na de Franse Revolutie ont
stond de schaarbril, een ele
gante uitgave van de pruiken-
bril, die door de rijke bourge
oisie gebruikt werd. „Tussen
k<
1780 én 1820 vond de eerste
modegolf van de bril plaats",
gaat Teunissen verder. „In di
verse voorwerpen werd op de
meest geraffineerde manier
een kijkertje geplaatst zodat
het als bril kon dienen. Hoe
gekker, hoe mooier. Waaiers,
snuifdoosjes, parfumflesjes en
zovoort voorzien van een kij
kertje werden gezien als ele
gante vervanging van de on
sierlijke bril".
Behalve oog-correctiemiddel
en symbool deed de bril ook
dienst als bescherming tegen
wind en stof. „Een praktische
functie dus. Zo had je in de
negentiende eeuw de treinbril
met een extra uitklapglas aan
weerszijden die de reiziger te
gen het roet van de treinen
moest beschermen. Met de
uitvinding van de auto kwam
ook de autobril in opmars met
de nodige variaties. Er was
zelfs een bril voor de meerei
zende hond".
In de twintigste eeuw werd
de bril heel duidelijk een
mode-artikel. De donkere
ronde bril van de filmkomiek
Harold Lloyd veroorzaakte in
1920 de tweede modegolf
Sinds de monturen van
kunststof gemaakt konden
worden, was er serieproduktie
mogelijk, zodat het niet moei
lijk was aan de grote vraag te
beantwoorden.
„De grootste modegolf van
brillen is na de Tweede We-
De relatie oog-bril werd eeu
wen geleden voorafgegaan
door de combinatie bril-boek.
FOTO: VERENIGING OOGMERK
reldoorlog ontstaan. Vanuit
Amerika werden allemaal
nieuwe modellen gelanceerd.
Vooral na de ontkoppeling
van het ronde glas ontstonden
er de meest fantasierijke bril
len. Opvallend was dat in
Frankrijk Sartre en Juliette
Gréco een hele eigen brilmo-
de ontwikkelden onder de
aanhangers van het existenti
alisme. Hier was de kleine,
donkere, platte bril toonaan
gevend".
„Nu is er weer een duidelijke
lijn te herkennen in de bril-
mode. De jaren vijftig herle
ven. Waren het vroeger film
sterren zoals Harold Lloyd die
de brilmode bepaalden, tegen
woordig zijn het de popster
ren Denk maar aan Elton
John en Madonna".
JEANNETTE VOORBIJ
Smalle en rechthoekige monturen voor alle leeftijden: moeder,
zoon en dochter zien er fris en vrolijk mee uit. De mannenbril
laat zien dat de monturen weer kleiner worden. Op de smalle
goudkleurige randen zijn vage bruine accenten aangebracht.
FOTO: PR
Er is heel wat gaande in de
wereld der brillen. Monturen
laten zoveel mogelijk een na
tuurlijk gezicht zien, de kleu
ren zijn van grote verschei
denheid en hier en daar zit
een speels accentje. Contact
lenzen, maar dit is geen
„nieuws" meer, kunnen alle
kleuren geleverd worden. De
ontwikkeling hiervan staat
niet stil. Opmerkelijk is dat de
monturen hier en daar weer
kleiner en fijner worden; de
randen zijn zeer dun, bij smal
gestyleerde brillen zijn de
hoekjes afgekapt. Ze vailen op
door luchtig, maar soms ook
heel warm kleurgebruik. Ace
taat monturen, maar ook me
talen monturen zijn in zwang;
soms komt nostalgie om de
hoek kijken. Voor de vrou
wen zijn er zachte, tere tinten,
veel pastels en voor de man
nen overwegend havanna,
bruin-nuancen en zwart. Jil
Sander, een der beste mode
ontwerpsters ter wereld, komt
dit najaar met een markant
assortiment in het kleurgam-
ma van 1987/88. Zoals vele
andere designers voor mode
breidt zij haar terrein ook uit
naar de bril voor beter „uit
zicht". „Bij een teergrijs pak
zou een vrouw feitelijk een
teergrijs montuur moeten dra
gen", zegt ze in het blad „Op
tiek Mode". „Een wat oude
re vrouw staan rose en ver
bleekte kleuren mooi. Een
bril is een subtiel accessoire".
Balanciaga komt met warm
getinte monturen met Spaan
se invloeden. Hij gaat uit van
een achtergrond met blauw
en rood. Nina Ricci verwerkt
halfedelstenen en structuren
als latijnse mozaïeken in haar
brilmonturen, die glinsteren
in het licht. Zeiss heeft aan de
„Carat" collectie een plus toe
gevoegd. Het is een montuur
uit het edelmetaal titaan, ver
edeld met Gold-Plate. Het
draagcomfort is groot omdat
titaan 50% lichter is dan ande
re metalen, een laag soortelijk
gewicht heeft, stabiliteit en
elasticiteit. De neussteuntjes
zijn van zachte siliconen.
Andere nieuwe ontwikkeling
van Zeiss voor dunrandige
kunststofmonturen is gebruik
van het optyl-materiaal in
briljante kleuren: diep bor
deaux, wolwit, iriserend
blauw. De ontwerper Cazal
richt zich tot de prominenten
in de wereld. Vorstelijke neu
zen worden door hem „ge
kleed" (o.a. prinses Juliana,
koning Hoessein van Jorda
nië). Zijn monturen zijn gril
lig, soms hoekig. Hij is geen
trendvolger maar laat zich in
spireren door bloemen, dieren
en water. De kleuren van de
monturen verlopen ook soms
vloeiend en zijn wisselend als
die in een bergbeek Hij
woont in een grootmoederlijk
kasteel in het Oostenrijkse
Stubing en zijn creaties
worden vanuit München naar
70 landen geëxporteerd. Cazal
zal in Nederland worden ver
tegenwoordigd door „Excel
lent brillën" te Woerden.
TINY FRANCIS
Met het ingaan van de herfst verandert ook vaak de eetge
woonte. Als gevolg hiervan zal de belangstelling voor bijvoor
beeld spruiten de komende tijd ongetwijfeld groter worden
Op het ogenblik kosten ze gemiddeld 1,60 per kilo. De spits
kool is lange tijd stevig aan de prijs geweest, inmiddels is <k
prijs gedaald naar 1,80 per kilo. Voor andijvie schommelt c;
prijs rond 1,20 per kilo. Koolsoorten, zoals rode kool, witu
kool en groene kool ontlopen elkaar niet veel in prijs. Ze kos- roti
ten gemiddeld 90 cent per kilo.
Enkele andere groentesoorten die voor een stevige maaltijd in fÜ>
aanmerking komen zijn koolrapen, peen en uien. De koolra- Ü76
pen kosten 90 cent per kilo en voor zowel peen als uien be- )nn
taalt men 75 cent per kilo. Voor de sperziebonen die van bui- flhl
ten komen schommelt de prijs rond 1,90 per kilo. Sperziebo- ,0rg;
nen en snijbonen uit de kassen zijn aanzienlijk duurder, na j
melijk/4,- tot/5,- per pond. De spinazie, met een prijs var v
75 cent per kilo is zeer voordelig geprijsd. Voor bospeen lig: 5(1
de prijs tussen 1,50 en 2,- per bos. Er is ook nog steeds pos- °°ri
telein te koop, deze kost 1,50 per pond. Bleekselderij is voo: r. J-
1,25 per struik te koop. Paksoi is niet duur, namelijk 1.25 idd
Ëer kilo. Voor prei varieert de prijs van 1,- tot ƒ2,- per kilo nV;
>e broccoli is op het ogenblik naar verhouding niet duur, eer, n0f
pond kost gemiddeld 1,75.
Voor de variatie kan men ook eens een keer venkel op hel .1
menu zetten, fhen betaalt ongeveer 2,25 per pond. Bloem- P*
kool wordt nog steeds in grote hoeveelheden aangevoerd Dé
prijzen liggen tussen 1,50 en ƒ4,- per stuk. Voor de groene m 1
bloemkool liggen de prijzen lager en wel tussen 1,- en 1,75
Voor de Chinese kool komt de gemiddelde prijs op 1,80 per an c
kilo. Voor kouseband, iets echt aparts, moet men flink in ik etter
buidel tasten, een pond kost al gauw 6,-. De prijzen van na- >chr
tuursla en kassla ontlopen elkaar niet veel, ze schommelen alt
rond 50 cent per krop. De ronde tomaten zijn op het ogenblik net
duurder dan de vleestomaten. Voor de ronde tomaten komtfctei
de prijs op 1,70 per pond en voor de vleestomaten op f 1,35,
De komkommers variëren in prijs van 1,- tot 1,50 per stuk.
Heel apart en niet duur, zijn de cherry tomaatjes. Een doosje stu
van 250 gram kost op het ogenblik 1,80. Bij de paprika's is ndl
de groene paprika het voordeligst geprijsd, namelijk 1,90 per
pond. De rode en gele paprika's zijn aanmerkelijk duurder,
uil. r§_ en 4 80 per pond. Voor de aubergines komt de
id.
nbti
nami
prijs op
4,30 per pond
WASHINGTON De beoogde uitbreiding van de
middelen van het Internationale Monetaire Fonds
(IMF) voor de armste landen is op de jaarvergadering
van het fonds geen stap dichterbij gekomen.
Nog steeds bestaat er grote verdeeldheid over de verdeling van
de bijdragen over de rijke landen en de vraag uit welke bronnen
het geld moet komen, zo bleek gisteren in Washington na afloop
van de bijeenkomst van het Interimcomité, het beleidsbepalende
orgaan van het fonds. Daarin zitten de ministers van financiën
van 22 industrie- en ontwikkelingslanden.
Het IMF heeft vorig jaar een speciaal fonds opgericht voor le
ningen tegen zeer lage rente aan voornamelijk Afrikaanse lan
den die programma's hebben voor aanpassing van hun econo
mie. Daarin zit nu drie miljard dollar. IMF-topman Michel Cam
dessus wil het bedrag verdrievoudigen tot negen miljard dollar.
De industrielanden spraken eerder dit jaar af om voor het einde
van het jaar tot zaken te komen over extra bijdragen. Deze ui
terste termijn zal in het slotcommuniqué van de IMF-bijeen-
komst opnieuw worden genoemd, maar aanwijzingen voor enige
vooruitgang ontbreken.
Impasse
Minister Ruding, voorzitter van het Interimcomité, sprak giste
ren tegen dat er een impasse is ontstaan. Wel gaf hij toe dat er
nog veel problemen zijn. Zo vinden de Verenigde Staten dat lan
den met grote handelsoverschotten (Japan en West-Duitsland)
het leeuwedeel van de lasten moeten dragen. Deze landen zijn
echter van oordeel dat ze al voldoende doen voor de armste lan
den en ook Nederland is niet erg gelukkig met de Amerikaanse
opstelling. Het lijkt erop dat de VS zich met hun vorige week
gegeven fiat voor de kapitaalvergroting bij de Wereldbank ont
slagen voelen van de verplichting tot medewerk
financiële injecties voor de ontwikkelingslanden
Mislukking
Wat betreft de schuldproblemen van de ontwikkelingslanden
wordt in het slotcommuniqué vastgesteld dat de oplossing daar
van langer zal gaan duren dan aanvankelijk werd gedacht.
Daarmee wordt in feite erkend dat het twee jaar geleden met
veel fanfare gepresenteerde schuldenplan van de Amerikaanse
minister James Baker op een mislukking is uitgelopen.
Volgens het Interimcomité blijft de bijdrage van de commerciële
banden aan het oplossen van de schuldencrisis onder de maat.
Het duurt te lang voordat wordt erkend dat bepaalde landen op
grond van een gezond economisch beleid kredietwaardiger zijn
geworden, aldus het communiqué.
Sfeer
Volgens minister Ruding is de sfeer tussen de VS enerzijds en
Japan en West-Duitsland anderzijds duidelijk verbeterd. De drie
landen stonden nog niet zo lang geleden als kemphanen tegen
over elkaar, maar doen nu elk voor zich hun best de oneven
wichtigheden op de betalingsbalansen (een groot tekort voor de
VS en overschotten voor de andere twee) te verminderen. Presi
dent Reagan ondertekende enkele dagen geleden nog een wet
die het Amerikaanse begrotingstekort volgend jaar verder om
laag moet brengen en Japan heeft initiatieven genomen om de
economische groei en de import te bevorderen.
West-Duitsland is van Amerikaanse zijde nogal eens gekriti
seerd wegens zijn teleurstellende economische groei, maar Ru
ding is daarover niet zo somber. De stijging van het Westduitse
financieringstekort geeft aan dat de Bondsrepubliek wel degelijk
iets doet Verder zijn er tekenen dat West-Duitsland, evenals
trouwens Nederland, de klappen voor de export als gevolg van
de daling van de dollarkoers aardig te boven is en daardoor kan
de economische groei aantrekken, aldus Ruding.
Jammer vindt Ruding het dat de grote industrielanden geen
verplichtingen zijn aangegaan om de rente te verlagen. In de VS
is de rente onlangs zelfs verhoogd. Dat gebeurde vooral uit vrees
voor het oplaaien van de inflatie, een angst die Ruding niet
deelt. Nederland wil wel met de rente omlaag, maar de moge
lijkheden om dat te doen onafhankelijk van West-Duitsland zijn
volgens de minister zeer beperkt
Vanaf morgen is het weer Kinderboekenweek. Een goede
gelegenheid om uw kinderen met een mooi boek te
verwennen. Wij bieden u een grote keuze, prachtige
exclusieve Vroom Dreesmann uitgaven en bovendien
extra voordelige aanbiedingen.
10 0 JAAR
P ALTIJD IETS NIEUWS ONDER DE ZON
