Italiaanse elite vreest
onthullingen van Gelli
Reagan eist van Iran
„duidelijk antwoord'
CD wint terrein maar
publiek wordt onzekt
Hungerford herstelt
moeizaam van massamoor
■BUITENLAND
Zuidafrika tegen
verspreiding
van kernwapens
Britten vermoeden weer spion
in afluistercentrum GCHQ
Samenwerking Anti
Nederland geregeld
Mitterrand
houdt zijn
plannen
goed geheim
Nieuw hoofdstuk in vrijmetselaars-schandaal
'CCWf
Iran niet boos
op Nederland
CcidócSomatit
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1987 PAG
WENEN Zuidafrika wil toetreden tot
het non-proliferatieverdrag tegen de
verspreiding van kernwapens, zo heeft
president Botha bekendgemaakt. In We
nen begon gisteren de algemene confe
rentie van het Internationaal Bureau
voor Atoomenergie (IAEA), waar ver
moedelijk op initiatief van Nigeria een
poging wordt ondernomen Zuidafrika
als lid te schorsen. De VS hebben op hun
beurt gedreigd uit het Atoombureau te
stappen wanneer Zuidafrika en ook Is
raël, op Arabisch initiatief, eruit worden
gezet. Volgens aanhoudende berichten
werken Zuidafrika en Israël aan de ont
wikkeling van kernwapens.
Zware wapens
voor
Afghaanse
rebellen
WASHINGTON De
VS sturen zware wapens
naar de moslimrebellen
in Afghanistan. Charles
Wilson, lid van de Huis
commissie voor de inlich
tingendiensten, heeft dit
bekend gemaakt. De Af
ghaanse rebellen zullen
de wapens nog voor de
winter krijgen, om hen
in een betere positie te
brengen om posten van
het Sovjetleger aan te
vallen.
Belgische verkeersleiders
leggen vliegverkeer stil
BRUSSEL Het vliegverkeer van en
naar België is vanmorgen langzaam weer
op gang gekomen, nadat een wilde staking
van luchtverkeersleiders gisteravond alle
luchthavens hadden gesloten.
Vliegtuigen met bestemming België wer
den omgeleid naar vliegveld Beek bij
Maastricht en luchthavens in Luxemburg
en Frankrijk. De staking was een protest
tegen de schorsing van een verkeersleider
die bijna een botsing tussen twee toestel
len van de Belgische luchtvaartmaat
schappij Sabena zou hebben veroorzaakt.
De stakers vindeh dat die disciplinaire
maatregel prematuur is, omdat een onder
zoek naar het incident nog niet is afge
rond. Volgens een aantal stakers had hun
geschorste collega helemaal niets met het
incident te maken.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDON De Britse rege
ring Thatcher zwijgt over ge
ruchten, als zou in het cen
trum voor elektronische spio
nage in Cheltenham weer een
Sovjet-spion bedrijvig zijn. Het
centrum werkt zowel voor de
Britten als de Amerikanen.
Met de modernste elektroni
sche apparatuur worden
vriend en vijand afgeluisterd.
Vijf jaar geleden werd Geof
frey Prime, vertaler op GCHQ
(Government Communications
Headquarters), bij toeval ont
maskerd als Sovjet-spion. Het
gerecht veroordeelde hem tot
een gevangenisstraf van 35
jaar. Irt 1983 adviseerde That
chers veiligheidscommissie
straffe maatregelen om verder
Sovjet-infiltratie te voorko
men. Maar deze maatregelen
werden nooit doorgevoerd,
omdat de regering bang was
voor ernstige problemen met
het personeel.
Het ministerie van buitenland
se zaken, waaronder GCHQ
ressorteert, heeft nu onver
wacht toegegeven dat alle per
soneelsleden van het centrum
voortaan bij het verlaten van
het complex kunnen worden
gefouilleerd. Veiligheidsagen
ten zullen ook op ongeregelde
tijden de wagens en tassen van
de meer dan 6.000 personeels
leden inspecteren. De aankon
diging van de strengere veilig
heidsmaatregelen valt samen
met het sterke gerucht dat de
Sovjets in het bezit zijn geko
men van geheime informatie
over het doen en laten van
Britse onderzeeërs, die vanuit
allerlei delen van de wereld
hun gegevens doorseinen naar
GCHQ.
WILLEMSTAD De Nederlandse A„
tekenen over twee weken een verdrag
Den Haag dat moet voorzien in een sneU
soepelere opbouw van ontwikkelingsproj
die door Nederland worden gefinancier
Antillen krijgen in deze overeenkom*
meer speelruimte dan ze nu in de prakt
hebben.
Zo wordt de Nederlandse vertegenwooi
voor ontwikkelingshulp aan de Antillen,
Willemstad is gestationeerd, niet rneet
met de begeleiding van projekten als d*
maal door Nederland zijn goedgekeurd.
Minister Crestian verklaarde dat de Aj
volgens het verdrag beter kunnen inspel
de behoeften op de verschillende eiland)
BRANDENDEVRAAG
OVER KANDIDATUUR:
(Van onze correspondent
Bob van Huët)
PARIJS Het grote ge
heim van de Franse poli
tiek is of Francois Mitter
rand, de socialistische pre
sident, zich in het voorjaar
van 1988 al dan niet her
kiesbaar stelt. Er gaat
geen dag voorbij of de
Franse media wijden uit
gebreide analyses aan de
brandende vraag.
Volgens een gisteren in het
weekblad Le Point gepubli
ceerd opinie-onderzoek gaat 65
procent van de Fransen uit
van een nieuwe kandidatuur
van „Tonton", zoals de bij
naam van Mitterrand luidt.
Jammer voor hem is wel dat
slechts 38 procent van de on
dervraagden een tweede ter
mijn wenselijk acht; 46 pro
cent ziet dat niet zitten on
danks het feit dat de president
op dit moment populairder is
dan ooit.
Mitterrand zelf houdt de span
ning er met zichtbaar plezier
in. Elke keer als een journalist
hem de hamvraag stelt glim
lacht hij mysterieus. Daarna
volgt dan een opmerking in de
trant van „Ik denk niet dat ik
er nog eens aan begin, maar
het is niet uitgesloten dat ik
van mening verander". De so
cialist heeft blijkbaar de les
geleerd van zijn voorganger
Giscard. Die maakte voor de
verkiezingen van 1981 veel te
vroeg bekend dat hij herver
kiesbaar zou zijn. Giscard de
gradeerde zichzelf daarmee al
weer tot „kandidaat" terwijl
zijn ambtstermijn nog niet
voorbij was.
Weinigen kunnen geloven dat
Mitterrand over zeven maan
den zijn pantoffels zal aan
trekken. Hoewel hij blijft her
halen er een punt achter te
zullen zetten gedraagt hij zich
meer en meer als kandidaat.
De ene na de andere minister
uit het kabinet-Chirac wordt
door hem op de vingers getikt.
Meer en meer toetst Mitter
rand hun beleid aan zijn eigen
denkbeelden en steeds vaker
trekt hij aan de bel als het
hem niet bevalt. Daarbij kijkt
hij goed uit premier Chirac
zelf te ontzien.
Aardig is overigens dat ook
oud-premier Raymond Barre
zich op de vlakte houdt en
eveneens non-kandidaat is
voor de verkiezingen van
1988. Net als Mitterrand is
deze rechtse politicus de kam
pioen van de populariteitson-
derzoeken. „Ik zal uw hulp
straks nodig helpen", zei hij
onlangs wel ten overstaan van
een menigte aanhangers.
Waarvoor mochten ze zelf be
denken.
Zwitserland wil
meldplicht aids
BERN Zwitserse artsen
moeten vanaf 1 december alle
aids-patiënten en aidsdragers
melden bij de autoriteiten. De
anonimiteit van de desbetref
fende personen is verzekerd,
zo is gisteren officieel meege
deeld. Onduidelijk is of voort
aan ook sprake is van een ver
plichte aidstest die nodig is om
te bepalen of iemand aids
heeft dan wel „seropositief" is.
Zwitserland gaat met de maat
regel voor Europese begrippen
ver. Meestal moeten alleen lij
ders aan de immuunziekte
worden aangemeld en niet de
seropositieven, die drager van
het aidsvirus zijn. Nederland
kent helemaal geen meld
plicht, noch voor aidspatiënten
noch voor aidsdragers.
Geen krant ontvangen 7 Bel tussen
18 00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
ROME Een groot aan
tal vooraanstaande Italia
nen wacht met gekrom
de tenen op wat Licio
Gelli gaat doen. Gelli, de
gevluchte leider van de
geheime Italiaanse vrij
metselaarsloge P2, heeft
zich gisteren in Genève
bij de justitie gemeld. De
68-jarige Gelli, die ziek is
en geopereerd moet
worden, is het leven van
voortvluchtige moe.
Gelli stond aan het hoofd
van de samenzweerderige
loge, waarvan bijna duizend
belangrijke Italianen lid wa
ren. Op Gelli's lijst bevonden
zich staatssecretarissen, par
lementariërs, senatoren,
rechters, bankiers, hoge poli-
Jtie-officieren, vooraanstaan
de journalisten en de chefs
van de beide geheime dien
sten. Het was een perfecte af
spiegeling van de top van de
Italiaanse maatschappij.
De ontdekking van het ge
heime genoodschap in 1981
leidde onder meer tot de val
van de Italiaanse regering.
Gelli beschikt waarschijnlijk
over informatie, die veel van
de ex-leden van de loge als
nog in grote problemen kan
brengen. Want het P2-schan-
daal deed Italië weliswaar op
zijn grondvesten schudden.
Maar de onderste steen van
de zaak is nooit boven geko
men.
Een ongedateerde foto van Licio Gelli, die zich gisteren in
Zwitserland bij de politie aangaf en vervolgens wegens hart
klachten in een ziekenhuis is opgenomen.
FOTO: AP
Staatsgreep
Zeker is dat Gelli, die geen
geheim maakte van zijn fas
cistische verleden, contacten
onderhield met rechts-extre-
mistische kringen. Dat de
loge een samenzwering was
van rechtse groepen die
streefden naar een staats
greep, is tot nu toe echter nog
niet bewezen. Het is onduide
lijk gebleven wat Gelli en
zijn vrienden precies na
streefden, behalve carrière
en geldelijk gewin.
Gelli wordt onder meer ver
dacht van betrokkenheid bij
de door rechtse extremisten
uitgevoerde bloedige aanslag
op het spoorwegstation van
Bologna in 1980. Daarbij vie
len 85 doden. Gelli onder
hield nauwe banden met de
onder mysterieuze omstan
digheden overleden bankier
Michele Sindona, die dicht bij
de maffia stond. Verder ook
met Roberto Calvi, het voor
malig hoofd van de Banco
Ambrosiano, de grootste par
ticuliere bank van Italië die
het centrum werd van een
internationaal bankschan
daal. Calvi, die ook wel de
„bankier van God" werd ge
noemd wegens zijn contacten
met het Vaticaan, werd in
iuni 1982 dood aangetroffen,
hangende aan een strop on
der de Blackfriars Bridge in
Londen. De dubieuze praktij
ken van Calvi brachten ook
het Vaticaan in verlegenheid.
Omkopen
Gelli vluchtte naar Zwitser
land toen de Italiaanse politie
zijn kantoor overviel. Hij
werd in 1982 door de Zwit
serse politie gearresteerd
toen hij in Genève probeerde
zijn,grote banktegoeden op te
nemen. In augustus 1983 zag
hij kans te ontsnappen, nadat
hij een bewaker had omge
kocht. Sindsdien was hij
voortvluchtig.
Na zijn arrestatie is Gelli gis
teren overgebracht naar een
ziekenhuis. Hij heeft ernstige
hartklachten. Het is nog niet
bekend of hij wordt uitgele
verd aan Italië.
Een somber voor zich
uitstarende Russische
minister van buitenland
se zaken Sjevardnadze
luisterde gisteren in de
VN-vergadering naar de
toespraak van president
Reagan, die zich overi
gens positief uitliet over
de betrekkingen met de
Sovjetunie.
FOTO: AP
(Vervolg van voorpagina)
BAHRAYN/LONDEN
Enkele uren voor de
Amerikaanse aanval op
het Iraanse Schip werden
vanaf een Iraans scheepje
raketten afgevuurd op een
Brits tankschip. Dit inci
dent deed zich eveneens
voor in de omgeving van
Bahrayn. Daarbij viel ze
ker een dode. Twee men
sen worden nog vermist.
De opvarenden verlieten de
100.000 ton metende Gentle
Breeze kort na de aanval en
werden opgepikt door een
sleepboot. Het schip staat in
Hongkong geregistreerd maar
vaart onder de Britse vlag en
was leeg onderweg naar Ku-
wayt om olie te laden. Het is
niet bekend of de beschieting
voor de Britse regering aanlei
ding is „haar" scheepvaart in
de Golf eveneens te escorte
ren. De Britse marineschepen
beperken hun patrouilles tot
op heden tot de Golf van
Oman en het zuidelijke deel
van de Straat van Hormuz.
Daar bevindt zich een Britse
vlooteenheid die bestaat uit
een torpedojager, twee fregat
ten en een olietanker, terwijl
een aantal mijnenvegers on
derweg is.
Reagan
In zijn toespraak tot de Alge
mene Vergadering van de
Verenigde Naties in New York
heeft president Reagan giste
ren een beroep gedaan op Iran
onvoorwaardelijk in te stem
men met resolutie 598 van de
Veiligheidsraad, die voorziet
in een onmiddellijk staakt-het-
vuren in de Golfoorlog.
Reagan zei dat de Iraanse pre
sident Ali Chamenei, die van
daag aan het woord komt,
„duidelijk en zonder omwe
gen" moet meedelen of Iran
de resolutie aanvaardt. We jui
chen het toe als het antwoord
positief is, maar anders blijft
de Raad geen andere keus dan
maatregelen tegen Iran te ne
men, aldus Reagan. Vooral de
VS hebben aangedrongen op
een wapenembargo tegen Iran
als het niet instemt met een
staakt-het-vuren. De Iraanse
vertegenwoordigers waren
overigens afwezig toen Reagan
sprak. Reagan suggereerde dat
de omvangrijke Amerikaanse
vloot in de Perzische Golf zal
worden verkleind als de span
ning in het gebied minder
wordt.
Aanval
Iraq meldde gisteren dat zijn
luchtmacht diep in Iran aan
vallen heeft uitgevoerd op in
dustriële en olie-installaties.
Volgens een communiqué vie
len tientallen vliegtuigen bij
de stad Kermanshah gelijktij
dig een „essentiële industriële
fabriek" en een elektriciteits
centrale aan. Andere vliegtui
gen kwamen in actie tegen
oliepompstations in het olie
veld van Azafeh, dat de hoofd
stad Teheran van olie voorziet.
FLIP
.0^
<?|I/Nfi'
,VWF.'WF/
vtoutJE
Ife'tEtó
VWÏ
voioor.L
KEU.tSvJ
ter zwt
WWC.WET61.
NEW YORK Iran verwijt
Nederland niet zich in de oor
log met Iraq te mengen door
twee mijnenvegers naar de
Golf te sturen. Dat heeft mi
nister Van den Broek van bui
tenlandse zaken in New York
verklaard, nadat hij zijn Iraan
se collega Ali Akhbar Velayati
het Nederlandse beleid had
uiteengezet. Beide ministers
wonen in New York het begin
van de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties bij.
Minister Velayati, aldus Van
den Broek, toonde begrip voor
de opvatting van de Nerder-
landse regering dat zij strikt
neutraal wil bliiven in het
conflict, de betrekkingen met
Iran op de oude voet wil
voortzetten, maar zich grote
zorgen maakt over de vrije
doorvaart in de Golf. De
Iraanse bewindsman, zo zei
Van den Broek, stelde zich
„niet in veroordelende zin" op
tegenover Nederland.
Spandau
gesloopt.
PSYCHOLOGISCH EFFECT „RAMBO-AANSLAG'
BLIJFT UIT:
HUNGERFORD Een
maand na Michael Ryans
vlaag van waanzin begint
Hungerford er weer
enigszins bovenop te ko
men. Moeizaam leren de
inwoners van het markt
stadje in Berkshire te le
ven met de erfenis van de
massamoord op 19 augus
tus. In elke uithoek van
het vijfduizend inwoners
tellende stad is het effect
van de zestien moorden
nog steeds voelbaar, hoe
wel oppervlakkig gezien
het leven al weer z'n ge
wone gangetje lijkt te
gaan.
De televisiecamera's zijn ver
dwenen, evenals de politie
mensen. Het aantal sensatiebe
luste toeristen, die uit een
soort morbide gedrevenheid
het stadje binnentrokken,
wordt minder. „De mensen
komen gelukkig weer voor de
antiekwinkels in Hungerford
in plaats van zich te vergapen
aan ons verdriet", zegt Mauri
ce Bond, coördinator van het
hulpfonds ten behoeve van de
getroffenen. Hungerford staat
niet meer dag en nacht in de
schijnwerpers, maar volgende
week wordt het onderzoek
naar de zaak hervat en de in
woners van de stad vrezen dat
de belangstelling opnieuw
wordt aangewakkerd.
De eerste vier huizen in de
straat South View werden
platgewalst, waardoor de
meest tastbare herinneringen
aan de dag dat Ryan z'n eigen
huis op nr. 4 in de brand stak
en hij, terwijl het vuur zich
verspreidde, zijn vluchtende
moeder doodschoot zijn ver
dwenen. South View had het
het zwaarst te verduren en het
zal maanden, zo niet jaren, du
ren eer de littekens van de
aanslag geheeld zijn. Vier van
de twaalf overgebleven huizen
in de straat staan op het mo
ment leeg. De bewoners zijn
vlak na het gebeurde vertrok
ken.
Herinnering
Huis nr.6 staat leeg omdat de
bewoners daarvan, het echt
paar Mason, doodgeschoten
werden door Ryan. „Het was
zo'n leuk stel. We zullen hen
vreselijk missen. Maar South
View is nu eenmaal ons thuis:
we blijven hier wonen", ver
klaart buurvrouw Sharon Silk.
„We hebben allemaal bij tijd
en wijle wel aan verhuizen ge
dacht sinds die afschuwelijke
dag, maar zelfs al zouden we
ergens anders gaan wonen:
wat dan nog? De herinnering
blijft", legt Jennifer Midden
hall uit. Haar veertienjarige
dochter Lisa werd door Ryan
in haar maag geschoten^
overleefde de aanslag.
Er heerst misschien wel
zeker wantrouwen
vreemdelingen in Hung
maar de eerder vooi
psychologische effecten
gevolg zouden zijn van
gedie zijn tot nog toe uil
ven. Op de John 0
scholengemeenschap, wa*
tot een treffen kwam
Ryan en de politie en
vervolgens de hand aan
zelf sloeg is de rust
keerd en de kinderen h,
met de opmerkelijke,,
kracht die de jeugd eig
hun dagelijkse school]]
weer opgepikt.
Het hoofd van de school
vid Lee, vertelt wel bea
zijn geweest, „maar in i
het nog veel beter gegai
ik gehoopt had. We heb
de afgelopen twaalf jai
niet zo'n goede start gel
Klasgenootjes toonden
meer belangstelling da
ders toen Lisa Midden
afgelopen week op
O'Gaunt verscheen, ml
is ze weer een scholli
alle anderen", zegt Lee
de 700 andere leerlinge
gen hun Engelse lessa
gewoonlijk in lokaal 6;i
ten zijn vervangen en i
potte schoolmeubels
reerd.
DAVID SA]
Copyright The Times, I
LOOSDRECHT De om
zet van de compact disc
(CD) stevent dit jaar af op
een verdubbeling in ver
gelijking met die van vo
rig jaar. Dat kan worden
opgemaakt uit de omzet
cijfers over het eerste half
jaar van 1987. Dit zei di
recteur Jan Gaasterland
van de Stichting Platen
1 O-daagse vanmorgen in
Loosdrecht.
Door de grote omzet van CD's
vertoonde de totale omzet van
geluidsdragers (langspeelpla
ten, cassettes en CD's) in de
eerste zes maanden van dit
jaar een stijging van tien pro
cent. De langspeelplaat verloor
met een omzetdaling van 15
procent evenwel duidelijk ter
rein op de markt van geluids
dragers en de omzet van mu-
ziekcassettes stagneerde. Deze
laatste ontwikkeling op de
markt van LP's en muziekcas-
settes noemde Gaasterland
alarmerend. Weliswaar is de
omzetontwikkeling van de
compact disc zeer gunstig,
maar deze werd tot stand ge
bracht door een zeer kleine
groep consumenten. In 1987
zal namelijk 10 procent van de
Nederlandse huishoudens (de
compact disc-bezitters) voor
meer omzet zorg dragen dan
de overige 90 procent, waar de
LP-omzet het van moet heb
ben.
Volgens Gaasterland is de con
sument onzeker geworden ge
zien de berichten over snel
opeenvolgende technologische
ontwikkelingen, zoals de aan
kondiging voor de toekomst
van het DAT-systeem, een
muziekcassette met de kwali
teit van een compact disc.
De grote doorbraak van de CD
kwam in 1986 met een specta
culaire groei van 128 procent
(van 65 miljoen gulden in 1985
naar 148 miljoen). Ook toen
had de langspeelplaat daar
kennelijk onder te lijden: 13
procent omzetdaling in 1986.
Door de enorme omzetstijging
van de CD verwacht Gaaster
land dat dit jaar de totale om
zet van geluidsdragers die van
het historische topjaar 1978
(620 miljoen gulden) weer zal
bereiken.
Er is naar zijn oordeel dit jaar
wel een kentering gekomen in
de „discriminatie" van Neder
lands talent op de compact
disc. In tegenstelling tot voor
heen is het Nederlands talent
nu goed vertegenwoordigd op
deze geluidsdrager. De media
besteden steeds meer aandacht
aan het Nederlandse produkt,
zo voegde hij er aan toe. Ook
in de Nationale Compact Disc
Kampagne, die dit jaar van
start gaat, zal het nationaal ta
lent een belangrijke rol ver
vullen.
De stichting heeft same
de KRO en Joop van de
den Productions de Nab
CD-Awards in het leve
roepen. De onderscheid!
uitsluitend worden toégi
aan Nederlandse artiess
de categorieën zangers,!
ressen, groepen en instr
taal. De consument
met behulp van een wed
formulier, wie de meest
riete artiesten van dit jai
Intussen heeft het publk
stem al laten horen en i
genomineerden voor defl
scheidingen bekend. Dit
voor de zangers: Lee To
Piet Veerman en Ricf
voor de zangeressen:
Meijer, Lori Spee en N
voor de groepen: Frank
en, BZN en Het Goede
voor instrumentaal: Bi
Stenberg, Laurens van Bi
en Flairck.
Tijdens een rechtstreeks
uitzending van de KRO
september, waarin de |e
neerden zullen optrede!
bekend worden gemaakt
ke artiest in elke categ»
meeste stemmen heeft d
en dus de winnaar vani
tionale CD-Award is 9
den.
Deze uitzending is teve
start van de Nationale
pact Disc Kampagne die'
november duurt. Be|
premie-CD's zullen dan1
een speciale prijs te koop
