Walesa in het nauw
door radicale leden
„Star Wars wordt geen wisselgeld"
Republikeinen niet
gelukkig met akkoord
Ook Tjechische atoom-
spionage bij Urenco
Van Eekelen: Nederland kan met
voorstellen wapenbeheersing komen
Zwart en wit
BINNENLAND/BUITENLAND
ZeidbaQowuvnt
Regeer
akkoord over
atoomtaken
niet
duidelijk
PRESIDENT REAGAN VASTBESLOTEN:
Haig: Diepe
angst bij
bondgenoten
GOUD EN ZILVER
Jhoofdfondsej^^
MAANDAG 21 SEPTEMBER 1987 PA(J[J
Lech Walesa maakt het V-teken aan het einde van de bede
vaartsmis in Czestochowa, aan de voet van de Jasna Gora. Tij
dens de mis eiste bisschop Damian Zimon van Katowice econo
mische en politieke hervormingen en pleitte voorts voor een dia
loog tussen het volk en de regering.
PDTO- AP
WARSCHAU Een
groep radicale kaderleden
van de verboden Poolse
vakbond Solidariteit heeft
protest aangetekend tegen
het eigenmachtig optre
den van Lech Walesa en
aangedrongen op een ver
gadering om de toekom
stige strategie te bespre
ken.
Zo'n dertig kaderleden, on
der aanvoering van Andrzej
Slowik wil een bijeenkomst
van de Nationale Commissie,
het honderd leden tellende
bestuursorgaan dat voor de
afkondiging van de noodtoe
stand in 1981 het hoogste or
gaan van Solidariteit was.
Sindsdien is de Nationale
Commissie niet meer bijeen
geweest.
De rebellerende leden vin
den dat Walesa als een dicta
tor optreedt en onvoldoende
overlegt met zijn medestan
ders. Ook vinden ze zijn op
stelling tegenover de rege
ring te gematigd. De protes
terende leden vinden het tijd
worden voor een grondig de
bat over de toekomst van de
onafhankelijke vakbewe
ging-
In Czestochowa, waar hon
derdduizend mensen gisteren
deelnamen aan een bede
vaart, verklaarde Walesa
zich bereid tot overleg met
de leden van de Nationale
Commissie. Maar hij liet in
het midden of hij ook offi
cieel een vergadering van de
Nationale Commissie zou uit
schrijven, wat neer zou ko
men op een rechtstreekse
uitdaging van de autoritei
ten. Walesa heeft de afgelo
pen jaren wel geregeld over
legd met kleine groepjes
vakbondsleiders, maar over
leg op nationaal niveau is er
sinds 1981 nooit meer ge
weest.
Slowik en zijn medestanders
hebben bij het Constitutio
neel Hof van Polen ophef
fing van het verbod op Soli
dariteit geëist. Ze stellen dat
het verbieden van een vak
bond bij decreet in strijd is
met de regels waaraan Polen
door internationale verdra
gen is gebonden. In Czesto
chowa vroegen Slowiks me
destanders aan Walesa om
ook zijn handtekening onder
de brief aan het Hof te zet
ten. Maar Walesa weigerde
omdat hij de tekst van de
brief niet kende.
(Vervolg van de voorpagina)
De Nederlandse krijgsmacht
bezit momenteel nog vier ty
pen kernwapens: de Lance-ra-
ketten (bereik: maximaal 120
km.), de 203 mm-houwitsers
(nucleaire kanonnen met een
bereik van ongeveer 15 km.),
de atoombommen van de F-
16-straaljagers en de bommen
die de Orion-marinevliegtui-
gen - gestationeerd in Valken
burg - kunnen gebruiken voor
het vernietigen van onderzee
boten.
Het eerste kabinet-Lubbers
had al afgesproken dat de
kerntaken van F-16 en Orion
geleidelijk zouden worden af
gestoten zodra de plaatsing
van kruisraketten in Woens-
drecht een feit zou zijn. Een
belangrijk discussiepunt bleef
echter, wat er diende te gebeu
ren ais de kruisraketten er
niet zouden komen.
In het regeerakkoord van vo
rig jaar staat hierover: „Indien
de plaatsing van 48 kruis-
vluchtwapens geen doorgang
zou vinden, zal de voorgeno
men afschaffing van de nucle
aire taken van de F-16 en de
Orion in bondgenootschappe
lijk overleg opnieuw worden
overwogen". Bij die herover
weging moet volgens het re
geerakkoord het uitgangspunt
zijn dat Nederland een redelij
ke bijdrage dient te blijven le
veren aan de westelijke defen
sie-inspanning. „Daarvan uit
gaande", aldus het akkoord,
„zal worden bepaald of beide,
dan wel één van beide kernta
ken voortgezet dan wel afge
stoten worden/wordt".
VVD-fractieleider Voorhoeve
gaf zaterdag toe' dat deze pas
sage „niet helemaal duidelijk
is". Volgens hem gebiedt ech
ter de logica dat de betreffen
de kerntaken worden voortge
zet, omdat Nederland anders
geen redelijk aandeel meer
zou hebben in de NAVO-ver-
dediging. Hij wil hierovcer
binnenkort overleg gaan voe
ren met het CDA.
Minister Van Eekelen (defen
sie) heeft in Bunnik gezegd dat
het Amerikaanse Congres het
voorziene kernwapenverdrag
met de Sovjet-Unie waar
schijnlijk al in april 1988 zal
goedkeuren. Dit betekent dat
er werkelijk geen enkele
kruisraket naar Nederland zal
komen, omdat de stationering
in Woensdrecht volgens het
NAVO-schema pas in de zo
mer van 1988 zou moeten be
ginnen. Als de goedkeuring
van het verdrag (de ratificatie)
na de zomer zou plaatsvinden,
was de kans groot geweest dat
er pro forma toch nog enkele
kruisraketten naar Nederland
zouden worden overgebracht.
SUSKE EN WISKE
HILVERSUM - Minister
Van Eekelen van defensie
denkt dat Nederland in
een goede positie verkeert
om op het gebied van de
wapenbeheersing met
constructieve voorstellen
te komen. Hij zei dit giste
ren in een radio-inter
view.
Op de vraag of hij na het
sluiten van het INF-akkoord
een voorstander is van het
opvoeren van onze conven
tionele bewapening, merkte
de minister op dat niet los te
zien van het NAVO-raam-
werk voor militaire inspan
ning en dat voor wapenbe
heersing. Die twee moeten in
het westen, meer dan in het
verleden, op elkaar aanslui
ten, aldus de bewindsman.
In dat opzicht kan Neder
land, volgens hem, een goede
inbreng hebben, zeker nu
ons land weer gezien wordt
als een volwaardig bondge
noot. Hij vond het overigens
nog niet het moment nu met
concrete voorstellen naar
buiten te komen.
Staatssecretaris Van Hou we
lingen van defensie vindt dat
nu er geen kruisraketten ko
men niet automatisch moet
worden aangenomen dat de
overige atoomtaken worden
gehandhaafd. Voor de
NCRV-radio zei hij gisteren
dat het regeerakkoord aan
geeft dat er over de kernta
ken van de F-16 en de Orion
nog gepraat wordt.
Minister Van Eekelen van
defensie heeft eerder laten
blijken dat hij de overige
kerntaken wilde handhaven.
Zijn staatssecretaris zei zon
dag dat een nieuwe situatie
een nieuwe discussie oproept.
WASHINGTON Het princi
pe-akkoord tussen de Sovjetu
nie en de Verenigde Staten
over vernietiging van de kern
wapens voor de middellange
afstand bleef het afgelopen
weekeinde positieve reacties
uit de gehele wereld wekken.
Regeringsleiders van Westeu-
ropese landen, zoals West-
Duitsland, Italië, Spanje en
Belgie spraken zich verheugd
uit over het komende verdrag.
Ook in Oost-Europa is het ak
koord gunstig ontvangen, blij
kens reacties uit onder meer
Roemenië, Tsjechoslowakije en
Hongarije.
In schril contrast hiermee
staat de stevige kritiek die
president Reagan dit weekinde
te horen kreeg van leden van
zijn eigen Republikeinse partij.
De mogelijke presidentskandi
daten Pat Robertson, Jack
Kemp en Robert Dole ver
klaarden eensgezind dat de
Sovjetunie niet te vertrouwen
is het akkoord na te leven.
Robertson, de dominee die als
uiterst-rechts politicus de fel
ste kritiek liet horen, ver
klaarde dat minister van bui
tenlandse zaken Shultz het
verdrag heeft doorgezet on
danks waarschuwingen dat
daarin geen akkoord is bereikt
over het aantal Sovjettroepen
in Europa. Robertson ver
klaarde van een „interne
bron" te hebben vernomen dat
Shultz bezwaren van leden
van de Nationale Veiligheids
raad, die meenden dat het ver
drag niet kan worden gecon
troleerd, terzijde heeft gelegd.
Robertson en Kemp, een Con
greslid uit New York, bekriti
seerden het voorgestelde ver
drag ook omdat daarin geen
verband is gelegd met vermin
dering van het aantal Russi
sche troepen in Oost-Europa.
Kemp zei dat hoewel het ver
drag de „de-nucleairisering"
van Europa betreft, dit conti
nent en de Verenigde Staten
bedreigd blijven door grote
aantal Sovjettroepen. Robert
son zei dat dl VS de Sovjets
hadden moeten vragen twintig
tot dertig legerdivisies te ont
mantelen en hun offensieve
kernraketten te vernietigen.
Zoals te verwachten heeft ook
de Navo zich kritisch uitgela
ten over het akkoord. De
Amerikaanse Na vo-be vel heb
ber generaal John Galvin zei
gisteren dat de vernietiging
van de raketten voor de mid
dellange afstand „misschien
een te hoog risico meebrengt".
Hij wees erop dat Moskou veel
aandacht heeft besteed aan de
opbouw van zijn conventionele
troepenmacht. Om de Russi
sche dreiging na het sluiten
van het akkoord te verminde
ren, moet Europa zijn conven
tionele macht eveneens ver
sterken, aldus Galvin.
„Ik betreur het dat er kenne
lijk nu al uitspraken worden
gedaan die inhouden dat die
twee kerntaken gehandhaafd
blijven".
Van Houwelingen merkte
verder op dat het juist is dat
we op dit moment gezien de
verhoudingen op conventio
neel gebied, de nucleaire
middelen niet kunnen mis
sen. Hij toonde zich een groot
voorstander van een discus
sie over de nucleaire artille
rie in combinatie met de con
ventionele middelen in Eu
ropa.
ORLANDO De voormali
ge Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken heeft
gisteren verklaard dat „de
Amerikaanse bondgenoten in
Europa worden achter gela
ten met een diep gevoel van
angst en bezorgdheid".
Haig zei dat hij deze mening
kon ventileren na een gesprek
met de Britse premier That
cher. Overigens merkte de
Amerikaanse wapenonderhan
delaar Paul Nitze op dat nog
een lange weg is te gaan, voor
dat sprake is van een verdrag.
„We zijn pas zover als we over
de laatste komma overeen
stemming hebben bereikt," al
dus Nitze.
De huidige Britse minister van
buitenlandse zaken, sir Geof
frey Howe, heeft gewaar
schuwd dat met een eventuele
complete ontmanteling van
middellange-afstandsraketten
er in de toekomst weliswaar
effectiever kan worden onder
handeld maar dat de wereld
nog ver verwijderd is van een
„beloofde land".
WASHINGTON President
Reagan heeft zaterdag gezegd
dat de Verenigde Staten hun
SDI-project ofwel Star Wars
niet zullen opofferen tijdens
verdere wapenbesprekingen.
Kennelijk om zijn argwanende
conservatieve achterban te
sussen vond Reagan het nodig
daags na de bekendmaking
van het „historisch INF-ak
koord" eens te meer zijn vast-,
beslotenheid ten opzichte van
het SDI-programma te bena
drukken.
Conservatieve republikeinen
hebben de vrees uitgesproken
dat Reagan in de euforie over
het eerste wapenakkoord van
zijn presidentschap ertoe over
gaat het SDI-programma in te
ruilen voor verdere overeen
komsten. Reagan zei dat hij,
„ondanks het veel lastiger pro
bleem van de kernarsenalen
van de grootmachten, de stra
tegische wapens", het SDI-
programma niet als wisselgeld
wilde gebruiken.
De vraag over het toestaan
van SDI, werd ook voorgelegd
aan de Russische woordvoer
der voor buitenlandse zaken,
Gerasimov. Of de Sovjetunie
het staken van SDI als voor
waarde zal stellen voor een
vermindering van de strategi
sche wapens, zei hij dat Mos
kou „niet van SDI houdt"
maar dat de Sovjetunie bereid
is een verdrag over verminde
ring van intertcontinentale ra
ketten te sluiten, als beide par
tijen zich „minstens tien jaar"
aan het ABM-verdrag houden.
Het ABM-verdrag voorziet in
beperkingen in de systemen
die Moskou en Washington
bouwen voor de afweer van
raketten. Het verdrag voorziet
echter niet in SDI en daarom
wil de regering Reagan de
tekst op bredere wijze gaan in
terpreteren. De Senaat heeft
zich overigens tegen deze ver
breding uitgesproken.
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 30010 - 30510 29900 - 30400 onbewerkt
bewerkt 32110 32000 bewerkt
Opgave: Drijfhout. Adam
Hoewel de kleding die hon
derden modellen bij het Pa-
rijse Trocadéro (tegenover
de Eiffeltoren aan de Seine)
laten zien, nauwelijks zicht
baar is, was de internatio
nale modeshow zaterdag
een gigantische gebeurte
nis. De show gaf ontwerpers
uit verschillende landen de
gelegenheid hun collecties
te tonen. Ook in Berlijn
vond een grote show plaats.
DE WOESTE WESPEN
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG - De Tweede-Ka
merleden Van Iersel (CDA) en
Zijlstra (PvdA) houden reke
ning met de mogelijkheid dat
ook het Oostblok door middel
van spionage informatie heeft
verkregen over Urenco in Al
melo. Zij willen van de rege
ring weten of het waar is dat
twee Tsjechen bij het tech
nisch bureau FDO in Amster
dam hebben gewerkt en daar
onbelemmerd toegang hadden
tot allerlei geheime informatie
omtrent het ultra-centrifuge-
project.
De technicus Frits Veerman
die eerder de Pakistaan Abdul
Khan heeft ontmaskerd als
spion, beweert dat ook twee
Tsjechische ingenieurs, Kosku-
ba en Alster, jarenlang bij
FDO (een dochter van VMF-
Stork) hebben gewerkt, zonder
dat hun ooit door wie dan ook
een strobreed in de weg is ge
legd. „De beveiliging was nul.
Iedereen kon meenemen wat
hij wilde", aldus Veerman, die
zijn directie meermalen tever
geefs over deze vermeende
spionage zou hebben ingelicht.
Abdul Khan is inmiddels ver
oordeeld, maar wel bij verstek.
Dank zij hem zou Pakistan in
middels een ultra-centrifuge-
fabriek hebben die precies ge
lijk is aan die in Almelo. In
zo'n fabriek kan uranium ver
rijkt worden totdat het ge
schikt is om „gestookt" te
worden in een kerncentrale.
Maar het proces is ook ge
schikt om er de splijtstof voor
een kernbom mee te maken.
Het kamerlid Zijlstra gaat
schriftelijke vragen stellen
over de Tsjechische geleerden,
die overigens beiden nog
steeds in Nederland zouden
verblijven. Zijn CDA-collega
Van Iersel vindt ook dat de ré-
gering zich met deze zaak
moet bezighouden, al was het
alleen maar omdat er kenne
lijk bij FDO zeer slordig met
de veiligheidsvoorschriften
wordt omgesprongen. Van Ier
sel wil dat de kamercommissie
voor inlichtingen- en veilig
heidsdiensten onderzoekt of de
BVD ook in deze zaak gefaald
heeft.
Als men de Poolse ontwerp
ster Aleksandra Lasker mag
geloven, zou deze witte ke
gelvormige hoed met zwart
wit minirokje en bijpassen
de handschoenen een per
fecte outfit zijn voor een
rijd
zwerver in Warschau. !r^
deed voor het eerst *r
aan de show in Berlijn. f'nJ
voormalige Duitse ii:Je
stad presenteerde odL
Japanse ontwerper l en
ma zijn collectie. De
paddestoel-strohoed
bijbehorend mantelpat tar
verschillende zwart-'
dermotieven gaan
Kimijima de nieuwe
mode bepalen.
Noteringen van maandag 21 september 1987 (tot
dividend over
86 1.30
86/1.40
86 /660
86 27.-
84/85 5% sta
86/2.55
86
86 5.95 d
86 4.—+ 2% sta
86/4.50
86 1.55 d.
85/86 1.35
86 12.88
86/1.-
86 1.75
86/1.30
86/3.50
86 1.50 CL
86/1.40
86 2.80 d
86/87 1.60
86/5.50
86 12.80
86/2.50
86/8,50
86/7.-
86/4.-
86 10-
86/1.85
86/3.60
86/2.-
86/2.92
86 4.60 2% st.a.
85/86 1.JÊJ
78 4.40+5% st.a
86/0.80
86 15.33
86/9.25
86/2.04
86 k
ho dd
102.00 25/8
115.80 18/3
179.50 16/9
54.107/4
143 80 31/8
76 00 6/1
91.40 26/8
134.80 15/5
169.00 23/6
155.00 7/4
65.40 3/9
68.90 18/3
270.504/8
70.5011/8
62.50 13/8
54.50 10/8
201 00 6/8
510010/8
65.40 14/8
72.00 30/7
57.6011/8
173.7027/8
299.70 4/8
81 80 26/8
200.50 16/1
200.50 11/8
135.806/1
478.00 5/8
42.00 7/4
90.50 10/8
56.70 15/7
116.0013/8
146.80 17/6
110.1013/8
52.60 1/6
28.005/1
156.10 14/8
99.00 15/9
98.50 11/8
140.00 12/6
la dd
77.50 28/1
87.5012/6
126.30 5/5
45.10 1/6
140 70 2/1
58 00 26/5
69 60 12/6
118.00 26/1
142 00 3/3
111.5012/6
47.506/3
57.30 20/5
195.50 26/2
45.604/2
43 50 27/5
38 40 13/1
14500 27/2
29.70 13/1
48.00 25/5
54.0013/1
34.70 20/1
131.00 29/1
207.00 2/1
66.00 12/6
153.80 6/3
128.00 12/6
103.00 17/9
378503/3
33 00 29/1
59 00 26/2
42 50 28/1
94.002/1
137.20 12/1
82.402/1
49.505/1
21.1010/9
98.00 10/2
68.00 26/5
72.7030/1
105.50 10/2
aluo
ibn
alranta
amevc
amro
aur'damc
bols c
bonumij
buhrm tat c
cam c
dordtaa
elaeviw c
lokker
giat-br c
hainakan
hunLdoog.
kim
knp
kon olia
nat ned c
nmb
nedlloyd
nijv-Lcat*
oca
ommaranc
pakhoede
philips
robeco
rodamco
rolinco
rorenlo
vml-atofk
unilever c
vnu
wolt-kluv c
8680
105 50
175.60
47.50
148.10
58.70
83.40
122.00
146.50
125.00
62.00
61.00
234.00
61.70
57.30
47.50
174.00
47.70
61.90
66.50
51.70
163.20
257.50
74.00
162.70
190.00
105.70
435.00
34.10
84.50
51.10
109.00
143.00
104.30
51.80
22.00
138.30
93.50
23430
61.70
5730
472)
17401
4730
61*
663
5200
16250
257*
74.00
16200
191.00
105*
432»
34*
84 58
51*
1013
143*
104»
51*
21.»
13758
91#
8700 87»
136.50 1363
