„Wij gingen naar Rome"
Progressieven aanvaarden
gelaten kritiek van paus
ficicLcSomati
kerk
wereld
KRO-DOCUMENTAIRE OVER DE KAJOTTERS
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
QaidócSowtxmt
Evangelisatie
„VPW's
moeten
machts
vorming niet
schuwen"
Waakzaamheid
troef bij
'andere'
vredes
beweging
Hoopvol begin Vredesweek
Rustig weer
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1987 PAG
door Marinus van der Berg
Er zijn mensen die het niet
meer kunnen horen. Het woord
evangelisatie roept bij hen
allerlei kriebels op. Het doet
denken aan mensen die je
willen bekeren, die je zeggen
dat je op de verkeerde weg
bent, die de voet tussen de
deur houden. Evangelisatie
doet velen denken aan
stemmen die de indruk geven
dat zij alleen het goed zien, aan
de goede kant zitten. Alle
reden om ons de vraag te
stellen: „Wat is evangelisatie?"
Is evangelisatie een mooi
woord voor
onverdraagzaamheid, anderen
jouw wil opleggen?
Herhaaldelijk kunnen we horen
dat Europa weer
geëvangeliseerd moet worden.
Dat kan herinneringen
oproepen aan periodes in de
geschiedenis waarin dit
evangeliseren bepaald er niet
zo vreedzaam aan toeging. De
laatste weken heb ik weer
enkele boeken gelezen die de
geschiedenis van met name de
katholieke kerk laten zien en
haar rol bij de vervolging van
de joden in Europa. Een
geschiedenis om je diep voor
te schamen. Ook de
geschiedenis geeft voldoende
reden om je af te vragen: „Wat
is evangelisatie?" Eene
evangelisatiepredikant, ds.
Piet Schelling die binnenkort in
Den Haag komt werken,
schreef over deze vraag in het
Ouderlingenblad. „Voor mij is
evangelisatie werken aan
heelheid", schrijft hij. „Tot
deze invulling ben ik gekomen
door een bezinning op de
manier waarop Jezus omging
met mensen. Zijn woorden en
daden waren gericht op het
heel maken van geschonden en
vastgelopen mensen." „Wie
aandachtig om zich heen kijkt
of zijn eigen geschiedenis
nagaat, ziet dat een
mensenleven vol barsten kan
zitten." Ds. Schelling vindt dat
het evangelisatiewerk hiervoor
gevoelig moet zijn. Met veel
instemming heb ik zijn
gedachten gelezen.
Evangelisatie heeft hier niets te
maken met opdringerigheid,
met betutteling en
beschuldiging van mensen,
met het uitsluiten van mensen,
maar hier is evangelisatie
respectvol op zoek naar
mensen. Luisterend en zich
inlevend in wat er in mensen
om kan gaan. Evangelisatie in
deze zin heeft er gevoel voor
hoe elke mens verlangt naar
heelheid. Helen kan pas
beginnen als er oor en oog is
voor wat stuk kan gaan.
Evangelisatie wil zo luisteren
naar mensen dat zij zich
serieus genomen voelen en
bevrijd kunnen worden. Dit
evangeliseren is er niet op uit
om weer mensen binnen de
kerkmuren te krijgen, maar zij
verlaat allereerst de
beschutting van de kerkmuren,
wetend dat muren niet alleen
beschutten maar ook kunnen
verblinden. Ze verlaat de
beschutting van de muren en
trekt naar buiten zoals Jezus
ging van stad tot stad. Naar
zieken en gewonden. Jezus
bezocht hen en zag naar hen
om in diep respect en zo
voelden mensen zich gezien.
Dat gaf hen nieuwe moed en
nieuw geloof. Hoe zal de kerk
er over twintig jaar uitzien,
vroeg iemand. Ik weet het niet.
Ik heb wel sterk het gevoel dat
we nu meer en meer gestalte
moeten geven aan een kerk die
een attente gemeenschap is.
Voor elkaar en naar buiten toe.
Een kerk die een fijngevoelige
antenne heeft voor mensen.
„Het gaat driekwart van de
Nederlanders goed," las ik een
artikel. Het ligt er maar aan wat
bedoeld wordt. We dreigen dit
af te meten aan een financiële
meetlat. Naar buiten toe lijkt
alles soms heel mooi, maar we
hebben een antenne nodig die
opvangt wat er binnen gebeurt.
Die antenne signaleert het
verlangen naar heelheid. Er zijn
zoveel barsten. „God is erop
uit om de mens heel en de
aarde gaaf te maken," schrijft
ds. Schelling. Als evangelisatie
betekent dat steeds meer
mensen merken dat het juist
gaat om eerbied en respect
voor elke mens. Als steeds
meer mensen merken dat het
niet gaat om opdringerigheid
maar om ontmoeting van
elkaar die vernieuwend en
bevrijdend werkt, dan zie ik vol
vertrouwen de toekomst
tegemoet. Evangelisatie is
bescheiden, hartelijk en vol
interesse in mensen. Zo heb ik
ook ds. Piet Schelling leren
kennen.
Rabbijn Roth vecht ontslag aan
AMSTERDAM De orthodoxe rabbijn
Shmuel Roth, die 6 september op staande
voet werd ontslagen door de Nederlands Is
raëlitische Hoofdsynagoge te Amsterdam,
vecht voor de burgerlijke rechter zijn ontslag
aan. Hij heeft de rechtbank in Amsterdam
gevraagd het ontslag op te schorten totdat een
rabbinaal hof (Beth Din) een uitspraak over
deze kwestie heeft gedaan. Het kort geding
dient op 29 september. Dit meldt het „Nieuw
Israëlietisch Weekblad".
Rabbijn Roth, die per 1 januari in dienst van
de Joodse Gemeente in Amsterdam was ge
treden, werd ontslagen omdat hij volgens het
bestuur geen respect voor de Nederlandse
tradities toonde. Verder kon hij niet goed met
de andere rabbijnen samenwerken. Een
openhartig interview in het NIW deed hem
tenslotte de das om.
Het bestuur van de Amsterdamse Hoofdsyna
goge heeft een besluit van het rabbinaal hof
van de Joodse Gemeente in Antwerpen naast
zich neergelegd. Dit had bevolen dat Roth als
rabbijn gehandhaafd moest blijven totdat het
Amsterdamse rabbinale hof een uitspraak
had gedaan. De Amsterdamse Hoofdsynagoge
is van mening, hierin gesteund door het Op
perrabbinaat voor Nederland, dat de Ant
werpse rabbijnen geen jurisdictie in Neder
land hebben.
De vrede heeft zijn
overwinningen, die niet
minder beroemd zijn dan
die van dp oorlog.
HILVERSUM Ont
roerd en ontnuchterd zit
ten ze er op het eind van
de documentaire bij.
„Was dit je KAJ?", vraagt
Tini Bakker aan Leida
van Groenestein. „Dit
was mijn KAJ En dat was
mijn kardinaal (Alfrink).
Als het om menselijk
handelen, om christelijk
handelen gaat.", beaamt
Leida van Groenestein
volmondig, een traan
wegpinkend. Vanavond
zendt de KRO-televisie
(Ned 1, 22.22 uur) een do
cumentaire „Wij gingen
naar Rome" uit over de
Katholieke Arbeiders
Jongeren (Kajotters) en
de Kajottersbedevaart uit
1957 naar Rome, een
haast vergeten stukje ge
schiedenis van het Neder
landse katholicisme.
„De KAJ heeft mij leren le
ven en mij opengebroken
naar andere mensen. Ik heb
er veel vrienden aan over ge
houden, veel contacten gehad,
ook over de landsgrenzen
heen. Ze heeft me onrustig
gemaakt. Ik hoop dat ik dat
altijd blijf.", vertelt Gerard
van Bakel, die aan de wieg
van de KAJ stond. Samen
met Tini Bakker uit Noord
Scharwoude, Leida van Groe
nestein en Wim Brouwers, di
recteur van een levenschool
in Breda, haalt Gerard van
Bakel voor de camera in
Rome zijn herinneringen op
aan wat hem bij de Kajotters
bewoog. „Ik heb als iongere in
de VKAJ geleerd zélf te leren
denken en te leren oordelen.
Later heb ik geleerd, dat als
ik iets aan mijn situatie wilde
veranderen, ik dan zélf in ac
tie moest komen", benadrukt
Leida van Groenstein, die ooit
de KAJ hielp opzetten in Am
sterdam en Noord-Holland.
In de jaren vijftig was de
KAJ de grootste jongerenor
ganisatie. „Toen de socialisti
sche jeugdbeweging AJC
werd opgeheven, was de KAJ
nog in volle bloei.", aldus pro
grammamaker Dolf Reijmers.
In de jaren zestig kwam er
een eind aan de KAJ en de
VKAJ, die werd opgevolgd
door de KWJ, Deze organisa
tie werd later „het jongeren
werk, aangesloten bij de
FNV".
„De Paus roept ons. En wij
komen...", heette het in au
gustus 1957, toen 30.000 ka
tholieke jongeren uit 86 lan
den op bedevaart naar Rome
gingen om aan paus Pius XII
Oud-Kajotter Gerard van Bakel uit Utrecht op lokatie in Rome in gesprek met documentaire
maker Dolf Reijmers
FOTO: PERS UNIE
taal, die mensen buiten ons,
niet-katholieken, niet konden
volgen". De geestelijke ver
zorger vervulde een essentiële
functie binnen de beweging,
hoewel priesterstudenten en
neomisten vrijwel niets wis
ten van de situatie van jonge
arbeiders. Kajotters bezochten
regelmatig seminaries of neo-
mistendagen om er over hun
werkervaringen te vertellen.
„Dat was voor hen echt
nieuw. Ik hoefde niets voor te
bereiden, ik hoefde alleen
maar vertellen", weet Leida
van Groenestijn.
Aan het slot van de documen
taire besteed Reijmers ook
aandacht aan de actie „We
reldwijd" van de KAJ, die in
1965 haar tienjarig bestaan
vierde. Jonge vaklieden wer
den met steun van de plaatse
lijke afdelingen en vrijwel
zonder vergoeding naar ont
wikkelingslanden gestuurd.
Van Bakel, toen voorzitter
van de actie, uit in de film
beelden felle kritiek op de
overheid, die alleen oog
scheen te hebben voor het
jongeren-vrijwilligerspro-
gramma van de jongerenorga
nisatie van minister Luns. Tij
dens die jubileumviering
sprak ook kardinaal Alfrink,
voor de kajotters „hun kardi
naal" en het symbool van het
katholicisme waarmee ze zich
intens verbonden voelden.
THEO KRABBE
nulde te brengen. Driedui
zend Nederlanders waren er
bij. Hoogtepunt van de bede
vaart was een massaal en
kleurrijk opgevoerd spel op
het Sint-Pietersplein in Rome,
waarin het alledaagse leven
van katholieke jonge arbei
ders werd uitgebeeld. De au
thentieke filmfragmenten
daarvan heeft Reijmers in zijn
documentaire verwerkt.
Daarna werd de paus in een
zetel over het plein langs de
jonge arbeiders rondgedragen.
„Ik had het gevoel dat hij me
persoonlijk aankeek", aldus
een van de vier kajotters, als
ze naar de filmfragmenten te
rugkijkt. Iets wat ze niet kan
zeggen tijdens een recente au
diëntie bij paus Johannes
Paul us II.
Oprichter en inspirator van
deze wereldwijdde kajotters-
beweging was de Belgische
priester Jozef Cardijn, „de
apostel der arbeiders". De
propagandafilm in de docu
mentaire schildert hem af als
de priester Gods die „de be
vrijdende boodschap" aan de
arbeiders bracht: „Gij zijt
geen slaven, maar kinderen
Gods!". In de jaren twintig
richtte hij in België de eerste
KAJ op om de materiële en
geestelijke omstandigheden
van katholieke werkende jon
geren te verbeteren. Cardijn
wist van paus Pius XI de er
kenning van de KAJ als offi
ciële organisatie van katholie
ke jonge arbeiders te verkrij
gen. Onder de leus „Wij ma
ken geen revolutie, wij zijn de
revolutie. Wij dragen de revo
lutie in ons!" trok hij van bij
eenkomst naar bijeenkomst,
in dienst van de beweging
„van, voor en door jongeren'
Het is alsof er een recente be
vrijdingstheoloog aan het
woord is wanneer Cardijn
schrijft over een reis naar La-
tijns-Amerika. Tini van Ba
kel: „Als ik nu over bevrij
dingstheologie lees en hoor
dat het evangelie er voor de
armen is, of beter van de ar
men is, dan hoor ik Cardijn.
Daar waren wij toen ook mee
bezig."
Cardijn werd om zijn verdien
sten voor de KAJ in 1965 tot
kardinaal benoemd. Hoewel
in Kajotterskringen de stelre
gel van Cardijn „alles door de
leek, maar niets zonder de
priester" een gevleugelde uit
drukking was, uitten de Ka
jotters ook kritiek op het cle-
ricalisme binnen de organisa
tie. „Die uitdrukking leverde
nogal eens conflicten op",
meent Gerard van Bakel.
„Want wij vonden dat pries
ters dat nogal eens te letterlijk
namen en meenden alles te
moeten voordoen." Achteraf
bezien vindt Van Bakel ook
dat de Kajotters toch een te
clericale taal spraken. „Een
UTRECHT De vereni
gingen van pastoraal wer
kenden (VPW's) moeten
machtsvorming tegen de
„restauratieve beweging
vanuit zeer sterke
machtsposities" in de RK
Kerk niet uit de weg
gaan. Vernieuwing is al
leen mogelijk, als er men
sen zijn die nieuwe idee
ën uitdragen en ondanks
veel weerstand in prak
tijk weten te brengen.
Daarvoor is een effectie
ve organisatie onmisbaar.
Dat hield dr. L. Laeijendec-
ker, hoogleraar algemene so
ciologie in Leiden, gisteren de
leden van de VPW s voor die
in Utrecht waren bijeengeko
men om de oprichting van de
federatie van de zeven VPW's
in Nederland te vieren. Tot
nu toe werkten de VPW's, die
samen tussen 1300 en 1400 le
den hebben, samen in een
landelijk beraad.
In elk van de zeven bisdom
men bestaat een VPW. Het
zijn beroepsverenigingen die
de materiële en immateriële
belangen van gewijde pastores
(priesters en diakens) en de
(ongewijde) pastorale werk-
(st)ers behartigen. De meeste
VPW's zijn ontstaan na de bij
zondere synode van de Ne
derlandse bisschoppen in ja
nuari 1980, waarvan de be
sluiten door vele pastores als
een bedreiging voor hun
werk werden ervaren. Van de
bisschoppen erkent alleen bis
schop Ernst van Breda de
VPW als een officiële ge
sprekspartner.
Laeyendecker noemde een
aantal barrières die pastores
mogelijk van machtsvorming
afhouden. Uit afkeer van de
hiërarchische structuur die
vroeger alles regelde, voelen
pastores nu grote weerstanden
tegen elke vorm van organi
satie. Voorts noemde hij als
mogelijke oorzaak het „taboe
op macht" bij pastores op
grond van een specifieke
theologische traditie.
De voorzitter van de federa
tie, de Utrechtse pastor dr. G.
Zuidberg, kondigde de oprich
ting aan van enkele werk
groepen die de deskundigheid
van de pastores inzake het
pastorale beleid binnen de RK
Kerk moeten bevorderen. Sa
menwerking kan leiden tot
betere behartiging van de ge
meenschappelijke belangen
van de pastoraal werkenden.
Prof. A. van Doorn
DEN HAAG De vredeskrant van het IKV voor de
komende vredesweek oogt opvallend a-politiek. Het
zijn nu de tegenvoeters van het IKV die in hun vre-
desweek-uitgaven zich voornamelijk met de politiek
bezig houden. En dat terwijl deze laatsten ooit het
IKV het verwijt deden dat zij te veel politiek bezig
waren.
Ondertussen heeft het IKV zijn streken niet verleerd, want het
heeft gisteren precies tien jaar na zijn eerste spraakmakende
campagne een nieuwe leus gelanceerd: Maak nu een eind aan de
Koude Oorlog. In de IKV-vredeskrant die al in mei uitkwam,
wordt daarentegen een opvallend minzame, niet-polemische
toon aangeslagen en het is voornamelijk gevuld met verhalen
over kerkelijke contacten met het andere Europa.
Wat stellen het ICTO, VOKS en Stichting Vredespolitiek, om de
belangrijkste vredesbewegingen ter rechterzijde van het IKV te
noemen, daar nu tegenover? Voornamelijk waakzaamheid. Het
werk lijkt hun een beetje uit handen geslagen te zijn nu een
INF-akkoord aanstaande is. De nieuwe voorzitter van het ICTO
(Interkerkelijk Comité Tweezijdige Ontwapening), oud-Philip-
stopman W.C. de Vries, schrijft dat het ICTO de christelijke
waarden niet wil opofferen „voor een vrede zonder vrijheid en
gerechtigheid". Hij prijst zich gelukkig dat er mede dank zij de
inspanningen van het ICTO gewerkt wordt aan tweezijdige ont
wapening. De nieuwste loot aan de vredesboom, het VOKS,
(Vredes Overleg Kerk en Samenleving), een nieuw tehuis voor
ICTO-ontevredenen die Janssen van Raay beu waren, heeft
daar nog weinig aan toe te voegen. Deze club lijkt meer een
middenkoers te willen varen. Zij heeft een aantal coryfeeën on
der wie prof. Van Doorn van het ICTO en oud-Pax-Christi-
voorzitter Paul Theunissen kunnen verwelkomen. De Stichting
Vredespolitiek, opgericht als een tegen-IKV op niet-confessione-
le basis, tenslotte laat in zijn vredeskrant oud-minister Norbert
Schmnelzer aan het woord. Teneur echt iets veranderd onder
Gorbatsjov is er nog allerminst.
SAN FRANCISCO Het
tweede bezoek dat paus
Johannes Paulus II de af
gelopen anderhalve week
aan de Verenigde Staten
heeft gebracht, is na aan
vankelijke tegenslagen
als gevolg van het slechte
weer een succes gewor
den. Vandaag bezoekt de
paus nog Detroit waar hij
een ontmoeting heeft met
de Poolse gemeenschap
en morgen is hij voor een
kort verblijf in Canada
waarna hij doorreist naar
Rome. De paus heeft de
65 miljoen katholieken
van Amerika zonder eni
ge terughoudendheid dui
delijk gemaakt waar de
kerk van Rome voor
staat.
De Amerikaanse katholie
ken die de afgelopen jaren
steeds duidelijker in verzet
zijn gekomen tegen wat zij
„de onrealistische en behou
den leer van de kerk" noe
men, hebben de pauselijke
onbuigzaamheid vrij gelaten
aanvaard. De vooruitstre
vende kerkleden hebben
weliswaar teleurgesteld ge
reageerd op de pauselijke
standpunten, maar ze heb
ben hun onvrede althans
voor de duur van dit bezoek
grotendeels voor zich gehou
den. Eenzelfde houding na
men trouwens ook de con
servatieve katholieken aan.
Die aanvaardden stilzwij
gend dat de paus zich van
strenge vermaningen en be
dreigingen onthield. Van
een rechtstreekse confronta
tie tussen de paus en de dis
sidente leden van de katho
lieke kerk in de Verenigde
Staten is het dan ook niet
gekomen.
Voor de 21 miljoen voorna
melijk uit Midden- en La-
tijns-Amerika afkomstige
katholieken, de zogenaamde
Hispanics is het pausbezoek
van zeer grote betekenis ge
weest. De paus heeft zich
zeer duidelijk uitgesproken
tegen de sociale en economi
sche tenachterstelling van
deze groep. Hij prees het
werk van de katholieke or
ganisatie die soms in strijd
met de Amerikaanse wet, de
uit Midden-Amerika afkom
stige vluchtelingen opvan
gen en helpen. De Spaansta
lige katholieken waarvan
het aantal bijzonder snel
groeit, zullen het beeld van
de Amerikaanse rk kerk in
de niet al te verre toekomst
volkomen wijzigen. De paus
heeft zeer duidelijk inge
speeld op het feit dat de His
panics die weinig problemen
hebben met de kerkelijke
leer en die zeer volgzaam
zijn jegens Rome, over wel
licht tien jaar een meerder
heid vormen in de katholie
ke kerk van de Verenigde
Staten.
De Amerikaanse bisschop
pen hebben intussen niet
onder stoelen of banken ge
stoken dat ze zeer ingeno
men zijn met het feit dat Jo
hannes Paulus de kerk niet
heeft ontzegd aan die katho
lieken die op het stuk van
de gezinsvraagstukken en
de moraliteit de Vaticaanse
koers minder nauwgezet of
zelfs helemaal niet volgen.
Overigens wordt verwacht
dat de meningsverschillen
na het vertrek van de paus
weer snel zullen oplaaien.
De dissidente katholieken
die van plan waren hun
stem tijdens het pausbezoek
duidelijk te laten horen, zijn
waarschijnlijk afgeschrikt
door de onverwachte blijken
van aanhankelijkheid en
enthousiasme die de paus
ten deel vielen. Bovendien
riepen de Amerikaanse me
dia en zeker de televisie de
paus uit tot een soort super
ster en kregen de ontevre
denen en demonstranten
daardoor steeds minder aan
dacht.
JO WIJNEN
BlNNEN afzienbare tijd zal Europa verlost zijn van
kernraketten voor de korte en de middellange afstand. D
het belangrijkste element in het beginselakkoord dat de
enigde Staten en de Sovjetunie gisteren hebben aange
digd. Acht jaar na dato blijkt het NAVO-dubbelbesluit
te hebben gewerkt. De westerse verdragsorganisatie be
in 1979, vooral op sterk aandringen van de Bondsrepub
tot de plaatsing van 572 nieuwe kernraketten in West-E
pa. De nieuwe wapens waren bedoeld als tegenwicht voc
nucleaire Russische overmacht die Europa bedreigde. Ti
lijkertijd bood de NAVO echter aan de nieuwe raketten
weg te halen, als ook de Sovjetunie haar raketten zou ver
deren.
HET dubbelbesluit was niet onomstreden. In ons eigen 1
België en West-Duitsland zijn mensen massaal te hoop
pen tegen de komst van de raketten. Hun voornaamste i
ment was dat Europa een signaal voor ontwapening n
geven door niét te plaatsen. Ondanks de hevige protest^
de druk van de publieke opinie bleven de regeringen e
op het standpunt staan dat je beter vanuit een positie1
kracht kunt onderhandelen en dat je niet op een eenmaa
genomen standpunt moet terugkomen.
VERSCHEIDENE keren is de Sovjet-delegatie boos we
lopen van de onderhandelingstafel in Genève. En sindi
aan de macht komen van Michail Gorbatsjov is het We
bestookt met een uitgekiend propaganda-offensief. Aai
andere kant straalt een deel van het succes ook af
nieuwe Sovjet-leider, die om binnenlands-politieke rede
behoefte heeft aan een akkoord. We zullen nooit weten j
door de vredesbeweging bepleite eenzijdige stappen tot
zelfde overeenkomst zouden hebben geleid. Maar aangt
men mag worden dat de vasthoudendheid van westerse)
de leiders in het Kremlin tot inkeer heeft gebracht. Het
groeperingen als het IKV tot eer strekken, als zij dat en
nen. Een akkoord over de kernraketten in Europa: een hi
voller begin van de Vredesweek kan men zich niet
HET in Washington overeengekomen akkoord mag e«
geen eindpunt zijn. Met de afschaffing van de INF-rake
verdwijnt immers slechts drie procent van de internatioi
kernbewapening. En ook in Europa blijft een indruk»
kend aantal kernwapens achter. Het is daarom zaak dat!
jet-leider Gorbatsjov snel zijn belofte nakomt om ook
kernraketten voor de zeer korte afstand af te schaffen, j
wapens, waarvan het Oostblok er veel meer heeft dag
NAVO, bedreigen met name de Bondsrepubliek, waari
zich ook ernstig bezorgd maakt over de Oosteuropese a
macht aan troepen, tanks en andere conventionele waj
Behalve achter een vermindering van de intercontine
kernwapens, zou om die reden ook meer vaart gezet mo
worden achter de besprekingen over wapen- en troepi
perkingen in Europa. Ontspanning in Europa, in al zijn
cetten, is immers een voorwaarde voor een verdere veil
ring van de betrekkingen tussen beide supermachten.
Het is daarbij van groot belang dat Europa niet iJ
langs de kant blijft staan, zoals het bij de INF-onderh
lingen noodgedwongen wel heeft gedaan. Dat beteken
tuurlijk niet dat Europa zich los moet maken van de
nigde Staten. Bovendien is een eensgezind optreden gen
om tegenwicht te kunnen bieden aan die stromingen
Verenigde Staten die vinden dat de Europese landen
moeten doen voor hun eigen defensie. Waar gespn
wordt over de veiligheid op het Oude Continent, zal op
minst een krachtige Europese stem moeten worden geho
VAN hun kant zien Euro-pessimisten in de afschaffing
de INF-raketten een bewijs voor de stelling dat de Verei(
Staten steeds minder bereid zijn hun eigen veiligheid te]
pelen aan die van West-Europa. Welke garantie is er, zq,
gen zij zich af, dat de VS steden als New York en Wasj
ton in de waagschaal stellen bij een Sovjet-inval in Eun
Die vrees lijkt niet zo gerechtvaardigd, zolang zich op I
pees grondgebied meer dan 300.000 Amerikaanse sold
bevinden in zekere zin in de rol van gijzelaar. Maai
leen al de suggestie dat de Amerikaanse troepen ooit zoi
kunnen vertrekken, moet voor Europa een extra aanspa
zijn zich grondig te bezinnen op de toekomstige relaties,
wel met bondgenoot de Verenigde Staten als met hetfl
blok. Het akkoord over de INF-raketten is in dat licht vo
van belang, omdat daarmee een hinderpaal wordt weg
men die jarenlang elke discussie, zowel binnen de NAy(
tussen Ocst en West heeft geblokkeerd. Zoals ooit bij eer
dere historische gebeurtenis werd opgemerkt: „Dit is
grote sprong voor de mensheid". Maar er blijft nog een.
lange weg te gaan.
DE BILT (KNMI) Een ho-
gedrukgebied dat vrijdagmid
dag boven Zuid-Ierland lag
trok naar het oosten en pas
seert zaterdagmorgen ons land.
Dit hogedrukgebied brengt ons
rustig weer met af en toe zon.
's Middags is het hogedrukge
bied boven Duitsland gearri
veerd. Dan draait de wind
naar zuidoost, later naar zuid
en kan bewolking van het
front, dat ons gistermorgen
passeerde, weer in onze rich
ting opdringen. Het blijft ech
ter tot de avond waarschijnlijk
droog, 's Avonds valt er moge
lijk wat regen, het eerst in het
zuidwesten van het land. De
temperatuur loopt zaterdag
middag uiteen van 18 graden
in het noordwesten tot circa 22
graden in Limburg. De wind
neemt geleidelijk toe tot matig.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor morgen en maandag:
Zuid-Scandinavie: half tot zwaar be
wolkt en vrijwel overal droog. Mid
dagtemperatuur ongeveer 14 graden.
Britse Eilanden: wisselend bewolkt
en af en toe buien Middagtempera-
tuur van 16 graden in Schotland tot
22 graden in zuidoost-Engeland
Benelux: perioden met zon en moge
lijk een bui. Middagtemperatuur om
streeks 22 graden
Frankrijk: wolkenvelden en van het
westen uit regen. Middagtempera
tuur van 21 graden in het westen tot
28 graden in het zuiden
Duitsland: vooral in het noorden
kans op een bui, elders zonnige pe
rioden. Middagtemperatuur van 18
graden in het noorden tot 25*1
in het zuiden.
Spanje en Portugal: zonnig, iff
in het noordwesten veel bei*
en kans op regen. Middagtih
tuur van 23 graden in het ndoi
ten tot 32 graden plaatselijk'!
binnenland. Aan de Middelt
Zeekust omstreeks 30 graden.
Italië en de Joegoslavische iik
nig, middagtemperatuur rond 5
den
Alpengebied: zonnige perioden
dagtemperatuur rond 24 graden
gradengrens rond 4000 meter
Weerrapporten 18 september 20 uur
Weer Ma*.*
temp 1
Eelde h bew. 2"
Eindhoven l.bew
Den Helder rw bew 1
Rotterdam h bew 19 v
Twente h.bew. 19"?
Vlissingen l.bew. 19,
Zd. Limburg zw bew 23,
Aberdeen onbew 14
Athene niet ontv.
Barcelona onbew. 30
Berlijn h.bew. 23
Budapest met ontv.
Bordeaux l.bew. 35
Brussel niet ontv
Dublin zw.bew 16
Frankfurt 1 bew 28
C.enève onbew 29
Helsinki niet ontv
Innsbruck niet ontv
Klagenfurt niet ontv.
Kopenhagen l.bew 17
Lissabon niet ontv
Locarno 1 bew
Londen 1 bew. 21
Luxemburg h.bew 26
Madrid zw.bew 33
Malaga l.bew 30
Mallorca onbew. 34»
Malta niet ontv.
Moskou zw.bew. 10
Munchen zw.bew. 29
Nice onbew 27
Oslo niet ontv.
Parijs zw.bew 28'
Rome niet ontv.
Split niet ontv
Stockholm regen II
Warschau niet ontv
Wenen niet ontv
Zurich zw bew 29'
Casablanca niet ontv
Cyprus onbew 31
Istanbul met ontv
Las Palmas met ontv.
Bavrut niet ontv.
Tel-Aviv niet ontv
