eet in de handen van
[ederlandse filmmakers
ïddie Murphy
ip herhaling
Een verwende meid
sjlM CatdaeGotntmi
MMEKEER TIJDENS FILMDAGEN UTRECHT?
Goede films van
Frans Weisz,
Rudolf v. d. Berg
en
Paul Verhoeven
kverly Hills Cop II"
X Sheila McCarthy In „I've heard the mer
maids singing".
door Bert Jansma
Jordaanprijs
voor „Zjoek"
Er komt nog een Nderlandse
film aan. Gemaakt met geld
van het Fonds voor de Ne
derlandse Film en de VPRO:
„Zjoek" van regisseur Erik
van Zuylen. De film is alleen
nog op het festival van Lo
carno een offiële vertoning
gehad, maar is nu al beprijsd.
Van Zuylen ontvangt op 15
november de L.J. Jordaan
prijs van de Stichting Am
sterdams Fonds voor de
Kunst, groot 10.000 gulden.
Het juryrapport wordt opge
nomen in het boekje „De
Kunstprijzen Amsterdam
1987". Van Zuylen baseerde
zijn, grotendeels rond Den
Haag opgenomen film, op
twee boeken van een Russi
te worden. Vandaar in het
nieuwe nummer een nogal
laat stuk over de nieuwste
James Bond-film, naast een
interview met scenario
schrijfster Karin Loomans
(„Op Hoop van Zegen") en
stukken over een commertci-
al naast een visie op Het Der
de Net Want Skrien (een uit
gave van Openbaar Kunstbe
zit) is tenslotte van filmblad-
puur tot film-en televisietijd
schrift geworden. Het nieuwe
nummer ligt in de winkels
voor een lagere kennisma-
kingsprijs.
Michael Douglas
over Jan de Bont
Pieter van Lierop schrijft in
de Filmdagenb-krant een ko
lom over reacties van buiten
landse regisseurs en acteurs
over Nederlanders met wie
ze werken. Cameraman Jan
de Bont krijgt opvallend veel
waardering. De uitspraken
van Michael Douglas (produ
cent van het door De Bont
gedraaide „Jewel of the
Nile") „Jan de Bont is werke
lijk de beste cameraman met
wie ik ooit gewerkt heb. Mijn
enige kjlacht over Jan is dat
ik drie weken in de woestijn
een huisie met hem heb
moeten delen en dat Jan
naar de raarste muziek luis
tert die ik ooit gehoord heb.
Hij heeft een recorder die te
vens als wekker fungeert.
Dus 's morgens in alle vroeg
te schetterde meteen die rare
muziek door de tent Ik ging
hem daarmee jennen. Wan
neer hij in bad zat met die
muziek - als we tenminste
water hadden - en hij net
goed onder het zeepsop zat,
riep ik: Jan, zet in godsnaam
die muziek zachter!?'.
sche psychiater, Alexander
Luria: „The mind of a mne-
monyst" en „The man with
the shattered world". Van
Zuylen combineerde die twee
„gevallen" (een man die alles
kan onthouden en een sol
daat wiens geheugen in de
tweede wereldoorlog volko
men verdwenen is) in één
film. Hoofdrollen spelen
Hans Dagelet, Felix-Jan
Kuypers, Rudolf Lucieer en
Guusje van Tilborgh.
Nieuw gezicht
filmblad Skrien
Filmblad Skoop zit in de pro
blemen en weet niet of er
nog een nummer komt, film
blad Skrien krijgt een nieuw
gezicht. Het blad wil af van
net oude „image" dat het vol
zou staan met saaie semiolo-
gische beschouwingen over
film, krijgt een aantrekkelij
ker uiterlijk en wil leesbaar
der zijn zonder commercieel
0/STUDIO: „Beverly
i Cop II" met Eddie
Wy, Judge Reinhold
Brigitte Nielsen. Regie:
iy Scott.
-
Wy Hills Cop II verschilt
lelijks van numero I. Aan
er>e kant heel vervelend,
de andere kant: geef ze
Mijk in Hollywood. De re-
K in Amerika bewijzen dat
•waarin Murphy te zien is
d oplevert en de eerste
vertoningen in Nederland
iele nachtvoorstellingen)
•n overal stamp- en stamp-
Een gemakzuchtig publiek
zich blijkbaar opperbest
jrtrouwd water. En Cop II
o vertrouwd dat het af en
lijkt of je het van a tot z al
*n hebt.
fphy komt als Detroit-de-
^e Axel Foley toch weer
•i.l6nniet wezen moet: na-
|k Beverly Hills, waar po-
man Bogomil (solidair met
V in I) zwaar gewond
wanneer hij enkele frau-
ontdekt die later betrok-
zullen blijken bij de Al-
Crimes. Murphy kan
r z n Hollywood-collega's
■«innen, want hij durft nu
F maal meer: Geeft grote
r*en, lacht pompeuze auto
riteiten in hun gezicht uit,
overtreedt de wet minstens
even vaak als de heren die hij
bestrijdt. Alleen gaat het bij
hem met dat bekend hiklachje
en een grijns van Vaals tot Ro-
deschool. En met de misdaden
komen de boosdoeners niet
verder dan de F.
Het verhaal laten we voor wat
het was, de stijl is interessan
ter. „Beverly Hills Cop II" is
een soort kruising tussen film
en disco. Regisseur Tony Scott
(die al met dat bijltje hakte in
„Top Gun") heeft de geluids
knoppen wijd open en het
dreunt en het bonkt de hele
film door als in een danstent.
De montage is razendsnel, van
pats-boem. Je zit met je ogen
te knipperen, je wordt er ner
veus van: Tony Scott regis
seert als het jongetje dat stam
pij maakt om maar aandacht
te trekken. Murphy is leuk,
dat wel, al zijn z'n grappen af
en toe op het randje. Enig ver
schil met Cods I is dat Judge
Reinholds rol als die keurige
rechercheur Billy Rosewood
uitgebouwd is. En hoe het
sukkelaartje uit I heeft nu een
wapenarsenaal waarvan hij
aan het eind van de film lich
telijk parodistisch, als een wat
intellectuele Rambo gebruik
maakt
BERT JANSMA
Anthony Qulnn speelt Stradivarius
Anthony Quinn. specialist in de meest uiteenlopend nationali
teiten, mag nu weer eens op als Italiaan. Een beroemde nog
wel, die 250 jaar geleden overleed: Stradivarius. Quinn neemt
In het Noord-Italiaanse plaatsje Cremona zijn film op over het
leven van de beroemde Italiaanse vioolbouwer Antonio Stradi
vari, die leefde van 1644 of 1648 tot 1737.
Patricia Rozema: Canadees-Nederlandse verrassing.
VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1987 PAGINA 11
M.E.D.I.A.-programma: Mesu-
res pour Encourager le Deve
lopment de lTndustrie de pro
duction Audiovisuelle. Wat
daar aan feitelijks uitkomt is
overigens voorlopig nog on
duidelijk. Maar dat er steeds
meer Europese filmers en pro
ducenten ook geneigd zijn
„Europees" (co-produkties) te
gaan denken is een feit. Maar
het gaat niet alléén om geld.
Ook om talent. Dat is er in Ne
derland in ruime mate. Het
feit dat een klein land met een
betrekkelijk jonge filmindus
trie al zoveel internationaal
geaccepteerd talent heeft afge
leverd zegt wel wat. Paul Ver
hoeven is nu „top of the bill"
in Amerika en kan bijna niet
meer over de stapel toegezon
den scripts heenkijken, Jan de
Bont is een top-cameraman in
de V.S. (o.m. nieuwe „Madon-
na"-film), Robby Müller (vaste
man van Wim Wenders) hoort
bij de top in Amerika én
Duitsland, Fons Rademakers
kreeg een Oscar voor „De
Aanslag", Warner Bros kocht
ongezien „Een maand later".
Scenario
Als het op dat gebied aan iets
schort is net de kunst van het
scenarioschrijven. Men wordt
er zich gelukkig steeds sterker
van bewust. Het blad Skrien
begon kortgeleden een serie
interviews over die problema
tiek met scenaristen, produ
cent Gys Versluys' Riverside
Productions geeft jonge talen
ten steun uit een „talent fund"
(dat droeg ook bii aan de ont
wikkeling van het scenario
van „Zoeken naar Eileen") en
ook het Productiefonds wil bij
dragen in verbetering van de
situatie op scenariogebied. Niet
door verhoging van de bijdra
gen, schrijft men daar, „omdat
zulks op zichzelf geen waar
borg is voor een verbetering
van het niveau in de totaliteit.
Wel zal op grond van het posi
tieve karakter een hogere bij-
hdrage mogelijk zijn, indien
zulks voor de ontwikkeling tot
een scenario nuttig kan
worden geoordeeld". Bijbelse
taal bijna, maar scenaristen
zouden dan langer aan een
goed project kunnen werken,
er zouden meerderen bijge
haald kunnen worden als het
niet wil kloppen.
Zo kunnen we tenminste posi
tief besluiten. De Nederlandse
filmwereld is een kwetsbare
wereld. De flop van de een
kan de werkloosheid van de
ander betekenen. Het recente
verleden bewijst dat er teveel
onbeschermde valkuilen zijn.
Filmmakers kunnen genade
loos floppen, hebben hun ideë-
en en werk toch te weinig ge
toetst aan de werkelijke moge
lijkheden van publiek en bio
scoop. Het wereldje van pro
ducenten en regisseurs staat
inderdaad met zweetdruppel
tjes op het voorhoofd aan de
vooravond van een aantal pre
mières. Maar met films als
„Een maand later", „Zoeken
naar Eileen" en zéker „Ha-
vinck" kan élke filmindustrie
trots voor de dag komen.
BERT JANSMA
„Who's that girl":
- mm i,ir-
Nieuwe „Eddie Murphy": Kruising tussen film en disco.
- Hoe zit het
met die Neder-
iilm? Niet zo lang
kon je nog be
lezen als zou het
met de publie-
voor de
van eigen bodem,
daarna floppen een
prod uk ties (van Ni-
van der Heyde, Pim
en debutant
Rood). Tijdens de
Nederlandse
in Utrecht (tot
net 25 september)
de schijnwerpers
dan ooit op de Ne-
Janse film. Eén dagje
>n filmmakers, toe-
i uwers en recensenten
t vette krantekoppen
voor het oprapen:
ijiederlands Film zit in
Dal. Nederlandse
I makers zijn Doodner-
t Bestaat de Neder-
se Film eigenlijk Wel?
ch jaarlijks even wil be-
op de Nederlandse situ-
sest eigenlijk maar niet
ijken naar hoe hij dat
tjaar gedaan heeft. De
slaat je om het hart,
je kan wat titeltjes en cij-
s aanpassen en je hebt
betzelfde beeld. Kopre-
lorig jaar in deze krant
it Nederlandse speelfilm:
huilen dan juichen". Je
II hem zó kunnen laten
Om maar bij het jui-
althans de lichtpunten,
[innen: Utrecht is in elk
™een keerpunt in de ten-
in de laatste maanden,
van Brakels ope-
„Een maand later"
erk en bovendien een
komedie over mense
relaties. Frans Weisz
met zijn komende re-
ivinck' een héél erg
-filming van het boek
Brouwers, Rudolf
rg filmde een zeer
id „Zoeken naar Ei-
Paul Verhoevens „Ro-
is dan wel een film van
lerlander, en opzienba-
ectaculair, een Neder-
film kan je het niet
l Verhoeven wist
eersteling in de VS al
Amerikaanser dan
ins te zijn. En dat is
:n geringe prestatie. En
^bben ze in Utrecht nog
Nederlandse namen uit
itenland. De ex-Limbur-
in Australië werkende
ix, die in een zeer vrije
itatie van de documen-
het leven van Vincent
Gogh filmde (met John
Is prachtige vertelstem on-
de beelden), en er is ene
icia Rozema. Een in Cana-
Dpgegroeide Nederlandse
met haar eerste grote
film „I've heard the mer-
singing" in Cannes dit
al verraste.
men
zijn aardige dingen voor
Boven: Thom
Hoffman en
Kenneth
Herdigein in
„Zoeken naar
Eileen".
Rechts: Willem
Nijholt en
Caroline van
den Berg in
„Havinck".
de mensen. Nadeel is weer dat
die films straks allemaal ach
ter elkaar de bioscoop ingaan.
En dan mag je je hart weer
vasthouden. De films van Van
den Berg en Weisz zijn toch
tere producten, waarin geen
voetval wordt gedaan om het
publiek koste wat kost langs
de kassa's van de bioscopen te
krijgen. En dan wacht ons in
november nog Rob Houwers
produktie „Over geluk gepro-
ken" (naar de bestseller van
Marijke Höweler) en begint
volgend jaar de horror-thriller
„Amsterdamned" van Dick
Maas (geruchten als zou die
film al dit jaar klaar zijn
worden ontkend bij First
Floor Productions, het kantoor
van Maas en Laurens Geels).
Dat kan best weer eens hit a la
„De lift" worden, maar voorlo
pig zijn we nog niet zover.
Voorlopig is de stemming tus
sen de regisseurs in Utrecht
wat anstig. Frans Weisz: „Je
kan al een hele serie films ge
maakt hebben, maar bij elke
film in Nederland heb je weer
het gevoel dat je examen aan
het doen bent. En staat het
zweet je weer in de handen".
Nouchka van Brakel: „Die
flops van de afgelopen tijd zijn
natuurlijk heel erg voor de
makers van die films, maar
extra vervelend is dat het ook
uitstraalt naar het publiek. Dat
krijgt iets van: o dat zal wel
weer niks zijn met die Neder
landse film".
Zeven stadions
Het gekke is dat je op alle vra
gen „ja" en „nee" kunt ant
woorden. Ja, er zijn problemen
rond de Nederlandse film. Aan
de andere kant is het verras
send dat er inmiddels toch een
speelfilmproductie ontstaan is,
aJ hangt die met uiterst tere fi
nanciële draadjes aan elkaar.
Nee, het is niet waar dat het
publiek geen Nederlandse film
wil zien. „Flodder" zit vlak
onder het „all time record"
van „Turks Fruit": bijna drie
miljoen bezoekers. En Nouch
ka van Brakel zegt terecht:
„Ik was in Italië en daar hoor
de ik al die verhalen over Ma
donna en die volle stadions.
Dan denk ik: Met „Van de
koele meren des doods" heb ik
dan toch zeven Turijnse sta
dions vol gehaald". (De film
trok meer dan 700.000 bezoe
kers). In principe kón het wel
met de speelfilm in Nederland.
Het Productiefonds voor Ne
derlandse films kwam kortge
leden met de exacte cijfers van
'86: De nationale film had een
recette-aandeel van 14 procent
in de opbrengst van het totale
bioscoopbezoek (voor de Ame
rikaanse film was dat 80 pro
cent, voor films uit alle andere
landen tezamen 7 procent).
LUXOR: „Madonna" met
Madonna, Griffin Dunne en
John Mills. Regie: James
Foley.
Stadions laat ze volstromen,
haar muziek klinkt over de
hele wereld, maar acteren kan
ze niet. Dat mag je tenmisnte
concluderen uit „Who's that
girl", een van die warhoofdig-
absurde komedies die op het
ogenblik weer „in" zijn in Hol
lywood, nu rond Madonna ge
modelleerd. De film begint
wanneer ze de gevangenisdeu
ren pesterig achter zich dicht
doet, nadat ze vier jaar opge
knapt heeft voor een moord
die ze niet gepleegd heeft.
Ze komt terecht in de Rolls
Royce van advocaat Griffin
Dunne, die nèt een Ameri
kaanse poema heeft opgehaald
voor klant Sir John Mills en
op weg is naar zijn eigen socie-
ty-huwelijk. Hij trouwt de
dochter van zijn baas, en hij is
nu net de frauderende miljo
nair die Madonna met de
moord opgescheept heeft. Dat
weten wij, maar de hoofdper
sonen pas aan het slot, nadat
ze door Harlem hebben rond-
fezworven belaagd door een
omisch moordenaarsduo, ge
holpen door de brullende maar
lieve poema en de Rolls stukje
bij beetje, elke keer wanneer
die geparkeerd wordt, hebben
zien afbreken. Een van de aar
digste dingen uit de film. Een
„running gag", evenals de
twee politiemensen die Ma
donna en Dunne ademloos
maar inactief volgen terwijl ze
de grootste pan creëren, om
pas aan het slot in actie te ko
men.
Madonna loopt in merkwaar
dige kledij de hele film door
met één expressie: het pruil
mondje en het stemmetje van
een meisje van vijf wier lolly
is afgepakt. En als ze niets zegt
liikt ze voortdurend naar haar
„fans" te knipogen van „kijk
mij eens goed zijn". Dat is zó
aanstellerig en onecht dat je
haar wel van het doek kan
schieten. Het zit bovendien
enige echte menselijkheid in
de film in de weg. Het had -
met een andere ster en een an
dere regsiseur - best gek kun
nen worden. Nu kan ie je nau
welijks voorstellen aat tussen
Dunne en Madonna iets moois
ontstaat, dat het geplande so-
ciety-huwelijk zal ondermij
nen. Dunne speelt met de
moed der wanhoop tegen een
partner die alleen zichzelf ziet
De titelvraag „wie dat meisje
is" dient dan ook beantwoord
te worden met een verwend
kreng.
BERT JANSMA
Madonna: pruilmondje en kinderstemmetje.
„Een m
Veertien procent is niet gering
wanneer je daarbij bedenkt
dat de Nederlandse films
kwantitatief maar 3,5 procent
van de totale filmpresentatie
in een jaar uitmaken.
Geen eenheidsworst
Gunstig, maar ook daar moet
je je niet op verkijken. De
hoogte wordt voornamelijk be
paald door één kassa-kraker.
Zo zullen de cijfers van '87
weer sterk beïnvloed worden
door het enorme succes van
„Flodder". Film is nu eenmaal
geen eenheidsworst, en dé film
bestaat niet Evenmin als dé
Nederlandse. Zoveel regis
seurs, zoveel stijlen. De een
heeft een boodschap aan een
groter publiek dan het andere.
Net als met boeken. De een
maakt een hit, de ander haalt
een redelijk publiek, de derde
is voor de liefhebbers. Maar
een film is zo'n kapitaalinten
sief medium dat géén van die
films zonder steun uit het Pro-
duktiefonds kunnen, en maar
weinige die steun (want dat is
de opzet) uit de opbrengst
weer kunnen terugbetalen aan
dat Fonds. Een aantal voor
beelden uit '86: „Blonde Dol
ly", „Een maand later" en
„Van geluk geproken" kregen
acht ton, „Nitwits" kreeg
750.000, evenals „Zoeken naar
Eileen". Het Productiefonds
van de Ven en Edwin de Vries:
and later".
dekte met z'n financiële bij
dragen in '86 32 procent van
de totale begrote filmbudget
ten. Overigens zijn tv en video
steeds sterker medeproducen
ten van de film geworden.
Acht procent van de Neder
landse filmkijker ziet film in
de bioscoop, 69 procent op tv,
22 procent op video. Maar de
opbrengsten van films in het
algemeen komen nog steeds
voor 80 procent uit de bio
scoop. Vandaar dat dit jaar
dan ook het Coproductiefonds
Binnenlandse Omroep defini
tief tot stand kwam (eind juni
'87), waarin Productiefonds en
omroepen tot meer bij de reële
verhoudingen passende pro-
duktiebijdragen moeten ko
men.
Internationaal talent
Geld, het gaat om geld. Film
krijgt in Nederland nog steeds
weinig steun (in '86 17 miljoen
per jaar, tegen 150 miljoen
voor muziek en dans, en 56
miljoen voor theater en mime).
Dus daar zou best eens wat
aan mogen veranderen. Bo
vendien wordt er op Europees
niveau ook hard gedacht aan
een nieuwe manier van steun
voor de Europese film, wil die
niet volkomen ten onder gaan
bij het geweld van de Ameri
kaanse. Er is sinds kort een
Europese commissie met een
