Shultz en S jevardnadze: „topgesprek hard nodig mm Nederlandse muziekmaand in Texas met wereldpremières Pokerface Perez de Cuellar geduldig op vredesmissie T1» Den Haag verbiedt demonstratie Centrumdemocraten BUITENLAND „Rust komt na één of twee jaar vrij" Fel Europees verzet tegen vignet België PLO-KANTOOR IN WASHINGTON MOET SLUITEN Miljoenenstad na overstroming onbereikbaar Melkmuilen in Duitse leger Akkoord heeft niets met milieu te maken s f[S t: KONINKLIJK^ RUKDOM CcidóeSomont WOENSDAG 16 SEPTEMBER 198/ PAGINA J] Iran wil roken aan banden leggen LONDEN Iran, waar alcohol verboden is, wil zijn burgers nu afbrengen van een andere, schadelijk geachte gewoonte: het roken. Het Iraanse parle ment heeft voorgesteld dat de produktie en de verkoop van si garetten geleidelijk afgeschaft worden. De afgevaardigden rie pen de regering ook op een campagne 'op touw te zetten die het publiek moet wijzen op de risico's van het roken van siga retten. Roken is een populaire gewoonte in Iran. Een dure ook, want men moet gemiddeld 700 rial (20 gulden) neertellen voor een pakje van twintig im portsigaretten. PARIJS De Westduitser Mathias Rust moet vermoedelijk „één twee jaar" van zijn straf van vier jaar werkkamp uitzitten. Dit heeft Viktor Afanassiev, hoofdredacteur van de Pravda en lid van het Cen traal Comité, gisteren in Parijs ge zegd. Volgens hem komt de jeugdi ge vlieger, die in mei zijn toestel op het Rode Plein neerzette, niet vrij ter gelegenheid van de 70e verjaar dag van de Oktoberrevolutie, dat volgende maand wordt gevierd. „Rust is geen 12 meer en hij moet de verantwoording dragen voor zijn waaghalzerij", aldus Afanas siev. ment heeft gisteren vrijwel unaniem de vloer aangeveegd met de Belgische plannen voor de invoering van een vignet voor bui tenlanders die van de Belgische autowegen gebruik maken. Volgens het Belgische CVP-parlementslid Raf Chanterie, partijge noot van premier Martens, is de kans dat dit vignet nog wordt ingevoerd, vrijwel ni hil. „Nieuwe studies hebben uitgewezen dat de opbrengst vele malen lager zal zijn dan gedacht. Daar komt dan nog bij dat je een enorm controle-apparaat nodig hebt en dat België een vreselijk slechte naam zou krij gen", aldus Chanterie. De Europese Com missie heeft België inmiddels laten weten dat de plannen waarschijnlijk in strijd zijn met de Europese wetgeving. WASHINGTON De Amerikaanse regering heeft het kantoor van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO in Washington opdracht gege ven te sluiten. Het kantoor bij de VN in New York mag wel open blijven. Volgens de VS zouden „personen die banden hebben met het kantoor" be trokken zijn bij terroristische activi teiten. De maatregel heeft felle kri tiek uitgelokt van Arabische diplo maten en organsaties. De sluiting van het PLO-kantoor leidt waarschijnlijk tot de gedwongen sluiting van Ame rikaanse vertegenwoordigingen in de Arabische wereld. Britse bond dreigt met mijnstaking LONDEN Het ziet ernaar uit dat de Britse mijnwerkers en de regering Thatcher een stevige confrontatie aangaan. Voorzitter Arthur Scargill van de mijnwer- kersbond NUM is ziedend over het besluit van het staatsbedrijf Britisch Coal de al veertig jaar geldende arbeidsrechten van de werknemers te wijzigen. Moge lijk wordt daarom vanaf volgen de week overwerk geboycot. Het gaat om de eerste staking sinds de uiterst-linkse mijnwerkers voorman zijn leden van maart 1984 tot maart 1985 voorging in de langste en vergeefse mijnwerkersstaking in de Britse historie. NEW DELHI De vijf miljoen in woners van de Indiase stad Patna, gelegen in de deelstaat Bihar, zijn vrijwel van de buitenwereld afgeslo ten door overstromingen van enkele rivieren, onder meer de Ganges. De len van de stad staan onder water, zo heeft een woordvoerder van het ge meentebestuur van Patna gisteren meegedeeld. In andere delen van Bi- har hebben ongeveer 80.000 mensen ernstig van de hoge waterstanden te lijden. Op sommige plaatsen komt het water tot hoogtes van ongeveer één meter, zo is meegedeeld. „Palme door Zweedse fanatici vermoord" STOCKHOLM Wijlen de Zweedse premier Olof Palme is vermoord door een kleine groep Zweedse fanatici, en niet door buitenlandse terroristen. Dat heeft de Zweedse ambassadeur bij de Verenigde Naties, Anders Ferm, verklaard in artikel van zijn hand dat gisteren is gepubliceerd. Ferm, een vroegere naaste medewerker van Palme, schrijft dat Palme het slachtoffer is geworden van de binnenlandse „Jclein- teestige politiek". Palme werd in februari 1986 op straat in tockholm vermoord. Het zonder resultaat gebleven onderzoek naar de daders heeft zich lang gericht op Kurdische nationalis ten die in Zweden wonen. Ook rechts-extremisten, Iraanse en Iraakse groeperingen en Chileense huurmoordenaars zijn ge noemd in verband met de moord. Ferm wil niet zeggen welke bewijzen hij heeft voor zijn beweringen. (Van onze correspondent) BONN De consumptie van melk door soldaten van het Duitse leger is in een jaar tijds met een sprong geste gen. Gezamenlijk waren de militairen de afgelopen twaalf maanden goed voor het verzwelgen van een melkplas van 13,4 miljoen li ter, bijna een derde meer dan het jaar ervoor. De oor zaak van het oprukken van de melkbrigade binnen de Duitse krijgsmacht mag worden gezocht in een ver ordening van minister van defensie Manfred Wörner. Die heeft een jaar geleden bepaald dat voor de soldaten als alternatief voor andere dranken elke dag verse melk beschikbaar moet zijn. In de praktijk staan voor de mili tairen steeds moderne zelf- tap-apparaten ter beschik king. DEN HAAG Op 18 sep tember gaat Symphonic Transformations van de Nederlandse componist Tristan Keuris in wereld première in de Jones Hall in Houston, Texas. Met de uitvoering door het Sym fonie Orkest van Houston onder leiding van Sergiu Comissiona wordt de Ne derlandse muziekmaand begonnen. In het kader van de muziek maand doet ook het Rotter dams Philharmonisch Orkest op zijn toernee door Amerika Houston aan en vertolken vijf kamermuziekensembles en an dere musici nog 33 werken van 25 Nederlandse componis ten. Hierbij zijn nog drie pre mières. Van Paul Termos is dat een compositie die op 22 september voor het eerst in het Brown Auditorium is te beluisteren, uitgevoerd door het Mondriaan Kwartet. Van Jochem Slothouwer en Kon- rad Boehmer worden op 5 ok tober nieuwe werken uitge voerd in de Kelly Lounge door de bas Lieu we Visser en pia nist Robert Nasveld. Behalve door de genoemde en sembles worden de concerten verzorgd door Het Trio, de Slagwerkgroep Den Haag, het drietal Marjan Kweksüber, sopraan, Vera Beths, viool, en Reinbert de Leeuw, piano. De programma's omvatten vooral eigentijds werk in tegenstel ling tot de veelal voorspelbare programmering van de mini maal gesubsidieerde Ameri kaanse kunstinstellingen. Het werk van Keuris voor symfonie-orkest is geschreven in opdracht van de Stichting Culturele Uitwisseling Neder land-Verenigde Staten die het aan het orkest van Houston heeft geschonken. Het festival van nieuwe muziek kent be halve concerten ook work shops. Verder is er in de Blaf fer Gallery de tentoonstelling Visuele Partituren te zien. Ter plaatse voert Het Trio op 25 september Identity for Soli uit, een neon-werk van Marije van Dijk. Randgebied De tentoonstelling gaat over het randgebièd tussen grafi- sché vormgeving, beeldende kunst en muziek. Ze verbindt de muziek met andere kunst uitingen. Dat doet ook het schilderij „Interieur met vrouw aan het clavichord" van de zeventiende eeuwse meester Emanuel de Witte. Het is van 22 september tot eind november te zien in het Museum voor Schone Kunsten in Houston. Dit werk is het eerste van de acht die tot maart volgend jaar na elkaar worden geëxpo seerd. Zodoende ontstaat in een periode van een half jaar een overzicht van de Neder landse schilderkunst in de 17de eeuw. Op de openingsa vond van de doorlopende ex positie op 22 september geeft het Mondriaan Kwartet in het museum een concert. Intussen is in de Seawall Art Gallery in Houston al een overzichtstentoonstelling te zien van werk van Jan van Schoonhoven: twintig reliëfs en veertig tekeningen die eerder elders in de Verenigde Staten waren geëxposeerd. Aansluitend gaat deze exposi tie van Houston naar de Uni versiteit van Texas in Arling ton. Tot de activiteiten van ons land in de komende maanden behoren de drie concerten die het Orkest van de Achttiende Eeuw in Texas geeft. Hierom heen worden ook andere ma nifestaties georganiseerd. De culturele uitwisseling met Texas bood in maart van dit jaar al een Nederlandse film- week en in juli een toernee van Het Nationaal Jeugd Har monie Orkest. De Drentse kunstenaar Adri de Fluiter bouwde in april met studenten beeldende kunst op hun Cam pus in Texas „Een Monument voor Utopia": torens van tex tiel en hout in combinatie jnet autowrakken en dans- en mu ziekevenementen. Van wat Nederland terugont vangt van Texas staat nog niet veel vast. Binnen het beschei den budget van het Amster damse Muziekcentrum De IJs breker wordt in ieder geval aandacht aan componisten uit Texas geschonken. In februari volgend jaar opent in het Gro ningen Museum een tentoon stelling met werk van acht beelderide kunstenaars uit Texas: schilderijen, foto's, gra fiek, beeldhouwwerken en in stallaties. Directeur Frans Haks van het museum was verrast en heeft al een aantal van de werken aangekocht. WASHINGTON De gesprekken in Washing ton tussen de Ameri kaanse en Russische mi nisters van buitenlandse zaken over de kernwa pens in Europa verlopen voorspoedig. Ofschoon beide partijen waarschu wen tegen al te groot op timisme, is duidelijk dat stevige vooruitgang is ge boekt in de onderhande lingen over een histo risch akkoord inzake de afschaffing van de kern- raketten in Europa. De ministers Shultz en Sje- vardnadze spraken gisteren zeer uitvoerig over de ver schillende facetten van zo'n akkoord. Ook met president Reagan werd geruime tijd ge sproken. Bij die gelegenheid overhandigde minister Sje- vardnadze de Amerikaanse president een brief van par tijleider Gorbatriov. Naar verluidt noemt deze in de brief geen geen datum voor een volgende topconferentie. „Maar zo'n top is wel hard nodig", aldus de Sovjet-mi nister tegen journalisten. Amerikaanse functionarissen lieten doorschemeren dat er bij de gesprekken een goede sfeer heerste, en dat men re delijk optimistisch is. „Ik denk dat beide partijen aar dig op één lijn zitten", aldus Shultz tijdens een persconfe rentie. Sjevardnadze ver klaarde later dat „een beter onderling begrip" was be reikt. Daarna begaven de mi nisters zich, in gezelschap De ministers Shultz en Sjevardnadze na hun gesprek met president Reagan van hun echtgenotes, aan boord van een schip voor een tochtje over de rivier de Po tomac. Terwijl zij aan een di ner aanzaten van hambur gers, gefrituurde kip, gebak ken bonen en ijs, bogen des kundigen uit beide landen zich over mogelijke oplossin gen voor specifieke kwesties. De goede sfeer kwam ook naar voren bij de onderteke ning door de ministers van een akkoord, dat moet ver hinderen dat er per ongeluk een kernoorlog uitbreekt. In Washington en Moskou ko men centra waar kern- en FOTO: AP raketproeven worden gegi- streerd. In feite gaat het om een versterking van de „rode telefoon,, tussen het Witte Huis en het Kremlin die sinds 1963 bestaat en de lei ders van de twee landen in staat stelt tot directe commu nicatie. (Vervolg van de voorpagina) UTRECHT „Met dit ak koord zal het gat in de ozon laag boven Antarctica blijven groeien en zich uitbreiden tot -boven Zuid-Amerika. Boven dien zullen zich ook boven de Noordpool, de evenaar en Zwitserland gaten gaan vor men". Dat zegt een teleurge stelde Lucas Reijnders van Natuur en Milieu en Utrecht. De produktie van CFK's, die de meest plausibele verklaring vormt van de afbraak van de ozon" is in Europa in handen van onder meer het Duitse Hoechst, ICI in Rozenburg, Akzo in Weert en Dupont in Dordrecht. Momenteel be draagt de totale omzet in de CFK-industrie ongeveer vier miljard gulden per jaar. CFK's die gebruikt worden als drukmiddel in spuitbussen, kunnen zonder veel kosten worden vervangen, aldus Reijnders. Een koelkast zal daarentegen twee tot drie gul den duurder worden voor de vervanging van de koelvloeis tof. Volgens Lucas Reiinders zal de elektronische industrie die CFK's gebruiken in schoonmaakmiddelen minder dan één procent hogere pro- duktiekosten krijgen door CFK's te vervangen voor an dere stoffen. Toch is het de druk van het bedrijfsleven geweest, die er volgens Reijnders de oorzaak van was dat de produktie van CFK's met slechts vijftig pro cent wordt verminderd. De VS, Canada en de Skandinavi- sche landen wilden naar 85 prooent; de EG wilde in eerste instantie helemaal geen ver mindering en ook de Sovjetu nie en Japan waren geen voorstanders. „Vijftig procent is daarom een puur politiek compromis", meent Reijnders. „Het heeft niets te maken met milieutechnische overwegin gen". LONDEN Vorige week donderdag, vroeg in de ochtend, stopte Javier Pe rez de Cuellar, naast het dikke pak instructiepapie ren, zijn favoriete dicht bundel in zijn tas, nam af scheid van zijn vrouw Marcela en trok de deur van zijn woning in Man hattan achter zich dicht. Op weg naar zijn tot nu toe belangrijkste diploma tieke missie: proberen vrede te scheppen in de Golf. Zoals altijd staat zijn gezicht ernstig en gespannen en ver toont een bijna gekwelde uit drukking. Bij hem hoeft dat te poli wereld". Die omstandigheden zijn nog niet veel verbeterd. tg niet te betekenen dat hij :n ze de Verenigde Naties gisteren ziel deze ook zo voelt. Ovei secretaris-gener; Na ïrigei aal ns is van onverrichterzake terugge keerd uit Baghdad. Het ziet er niet naar uit dat zijn vredes voorstellen alsnog door Iran en Iraq worden geaccepteerd. De onbeweeglijke trekken van de secretaris-generaal zijn het gevolg van een beroerte, waar door hij tien jaar geleden werd getroffen en die zijn gezicht gedeeltelijk verlamde. Meestal is het zogenaamde „poker face" van Perez de Cuellar een belangrijk pluspunt bij het voeren van onderhandelingen. Mensen die wel eens met hem hebben gesproken, zeggen dat nooit te raden valt of hij nu boos is of geschokt of iets an ders. Vier decennia geleden om schreef de eerste secretaris-ge neraal zijn functie als: „de zwaarste politieke baan ter lighec ;rbet€ Onlangs, toen Perez de Cuellar worstelde met diverse ernstige problemen het conflict in Afghanistan, de gewelddadig heden in het Midden-Oosten, de rassenstrijd in Zuidafrika en niet te vergeten de perike len van de Koude Oorlog riep hij alle wereldbewoners op om er bij hun regeringen op aan te dringen zich in te zetten voor de vrede. Bescheiden Zijn oproep, in krachtige be woordingen, kwam recht uit het hart. Maar het enige dat hiervan gezegd kan worden is dat het de smeekbede was van een deugdzaam en geduldig man, die belast is met de on mogelijke taak orde te schep pen in een wrede en verdor ven wereld. En dat blijkt ook duidelijk uit zijn weinig hoop gevende missie naar de Golf. Perez de Cuellar is nu 67 jaar en pas begonnen aan zijn tweede zittingstermijn van vijf jaar. Vergeleken met zijn voorganger Waldheim, die door een voormalig, vooraan staande VN-medewerker werd omschreven als een „sluwe, ambitieuze en extreem egoïsti sche man", is Perez de Cuellar bescheiden, vriendelijk en eer lijk. De 18.000 ambtenaren van de VN constateerden verrast dat FLIP ■Hl Hl Hl ooH Sütoqt. otoeeoE J Xouote v&w hij liever de grote gemeen schappelijke lift neemt naar zijn kantoor in plaats van zijn privélift en dat hij luncht in het personeelsrestaurant. Zijn voorganger nuttigde zijn maal tijden altijd in de privé-eetka- mer van het VN-gebouw. Perez de Cuellar is jurist van beroep. Hij komt uit aristocra tische kringen, maar als stu dent aan de katholieke univer siteit van Lima droeg hij bij aan de kosten van zijn oplei ding door als jongste bediendë bij het Peruaanse ministerie van buitenlandse zaken te werken. Hij voelde zich al snel aangetrokken tot het diploma tieke leven. Vroegere collega's herinneren zich hem als een rustige boekenwurm met een voorliefde voor poëzie, die zelf ook nog al eens de pen ter hand wilde nemen. Hij volgde de ontwikkelingen in de we reld altijd via de BBC World Service en dat doet hij nog steeds, vooral wanneer hij op reis is. Behoedzaam Voordat hij de VN binnenstap te, bezette hij diplomatieke posten in Groot-Brittannië, Frankrijk, Zwitserland, Boli via, de Verenigde Staten en de Sovjetunie. Hij spreekt vloei end Engels en heeft een prak tische beheersing van het Rus sisch. Vooral dit laatste was een doorslaggevend argument voor de benoeming van Perez de Cuellar als secretaris-gene raal van de VN, aangezien er verder weinig over hem be kend was. Perez de Cuellar is zich er heel goed van bewust dat hij niets kan bereiken zonder goedkeuring van de Veilig heidsraad; dat betekent dat hij moet zorgen de Amerikaanse en Russische ruggesteun te be houden. Maar Perez de Cuel lar is méér dan wie ook van zijn voorgangers, erin getraind een actieve, persoonlijke, di plomatieke rol te spelen en dat doet hij altijd uiterst be hoedzaam. Zijn stopwoord luidt dan ook: „voorzichtig heid". Copyright The Sunday Times, Londen Afscheid bij vertrek naar Golf Een matroos neemt afscheid van zijn vriendin bij het vertrek van de Italiaanse mijnenjagers naar de Perzische Golf. In totaal vertrokken gisteren, drie fregatten, drie mijnenjagers, een bevoorradings schip en een reddingsschip vanuit de havens van Taranto en Augusta. FOTO: AP DEN HAAG De politieke partij Centrumdemocraten (van onder anderen Janmaat) mag van de gemeente Den Haag op 26 september geen demonstratie in de binnenstad op touw zetten. In een brief aan de partij, ondertekend door loco-burgemeester A. Duivesteijn, staan twee redenen voor het verbod: de gezien het verleden te verwachten wanordelijkheden en de wijze waar op deze partij haar standpunten uitdraagt. Er wordt onder meer verwezen naar een partijvergadering die in 1986 te Kedichem tot een hotelbrand leidde. De wiize van demonstreren wordt door een gemeentelijk woordvoerder „uitdagend" genoemd. Het verbod" van de burgemeester, die vooraf hoofdcommissaris van politie J. Brand raadpleegde, berust op artikel 10 van de Al gemene Politie Verording. Daarin staat dat een demonstratie al leen bij de gemeente hoeft worden gemeld en dat een verbod slechts mogelijk is bij een redelijke verwachting van wanorde lijkheden of ernstige verkeersbeïemmeringen. Bedoeling van de Centrumdemocraten kring Den Haag was met de leus „Meer veiligheid, meer politie" onder meer te demon streren tegen AIDS en de heroïneprostitutie. Vorige maand werd een demonstratie van de Centrumdemocraten in Haarlem verboden. Een woordvoerder van de partij zei in beroep te gaan tegen het Haagse verbod. door Roger Simons LONDEN Het Strand Palace op The Strand in Londen ziet er niet bepaal koninklijk uit. Toch is bel een heel bijzonder hotel want de grond waarop bet n staat, hoort toe aan konin; Elizabeth. Het vreselijk dit Savoy Hotel aan de overki bevindt zich in dezelfde positie. Heel Trafalgar Square en de statige Regen Street zijn eveneens eigendom van de Britse koningin. Diverse theaters en bioscopen, zoals het Criterion, de Carlton, Plazas Gaumont en het Theatre Royal staan ook op grond van Hare Majesteit. Elizabe II van Groot-Brittannië is niet alleen de rijkste vroui ter wereld. Zij is ook de belangrijkste grootgrondbezitster onder zon. De totale waarde van haar vaste goederen wordl geraamd op 4,2 miljard gulden. Afgelopen jaar brachten zij een record win op van bijna honderd miljoen. Van dit geld ging echter niets naar de vorstin. Sede/L haar kroning in 1953 stelt zich tevreden met de civil lijst, een jaarlijks inkomen toegekend door de staat, dt momenteel ruim zeventien miljoen gulden bedraagt opbrengst van haar eigendommen is enerzijds bestemd voor herinvestei anderzijds voor de financiering van dringeni reparatie- en renovatiewei In Londen alleen al is de koningin eigenares van 1 woningen, diverse kantoorgebouwen, clubs, hotels, ambassades en heJ straten en pleinen. De gebouwen van bekende Londense handelshuizen,p zoals Austin Reed, Jaeger, Lillywhites en de wereld befaamde speelgoedzaak Hamleys zijl allemaal eigendom van de Britse vorstin. Deze panden worden verpacht door het koninklijke huis. Dat is het geval met de 2.300 woningen van de koningin verspreid over de hele Londense binnenstad. Elizabeth II bezit zelfs een aantal relatief goedkope huisjes in volkswijken van het East End. De huishuur die afgelopen jaar door agenten van de koningin ii ontvangst werd genomen, bereikte het totaalbedi van ruim 150 miljoen Een flinke portie van dit geld ging op aan reparatie en renovatiewerk. Twee derde van de koninlijke eigendommen bevindt zich in Londen. Maar de internationaal bekende renbaan van Ascü buiten de hoofdstad, is ook van de koningin. Zij bezit een supermarkt in Hereto fabrieken in Hemel Hempstead en een winkelcentrum in High Wycombe. Op het plattelan verpacht Elizabeth meer 12.000 hectare akkers, ba en weiden. Zij is ook eigenares van de zeeboden omheen het Britse rijk. Va alles dat hij opbrengt aan en grondstoffen gaat een behoorlijk deel naar Elizabeth II. In Schotland zijn er momenteel al meer dan 120 zalm boerderijen. Elke zalm verhoogt de rijkdom van de Britse koningin, want sinds 1 januari 1987 betalen alle commerciële vissers ruim honderdvijftig gulden pet ton aan Elizabeths agenten Deze heren ontvangen elki maand gemiddeld twintig aanvragen voor de vereiste koninklijke vergunning tot de oprichting van nog me# zalmboerderijen, wat er v/t op wijst dat dergelijke bedrijven genoeg verdien# om hun pacht te betalen. It Londen wordt op sommige koninklijke muren wel eert graffiti aangebracht. Maart agenten van Elizabeth H, allemaal zeer conservatiew mensen, houden kennelijk niet van dergelijke kunstwerken. U kunt ervai op aan dat de volgende morgen alles netjes overschilderd is met crèmekleurige waterverf.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 4