i'
Financieel schandaal
schokt Joegoslavië
hi-tech hi-tech y
Ingekende weerstand tegen
pperrechter Robert Bork
de Cuellar
bot in Teheran
Zware nederlaag CDU bij verkiezingen
ÏG-MINISTERS: ACTIE
EGEN SPECULATIE
£eidóe(BouAa/nt
Franse politie vindt
wapens voor Brunswijk
NICARAGUA GAAT PRATEN MET
OPPOSITIE, NIET MET CONTRA'S
ZUIVERING IN PARTU NA AFTREDEN VICE-PRESIDENT
JITENLAND"tidö&Qowiant MAANDAG 14 SEPTEMBER 1987 PAGINA 5
voor
Rust
J, arresteerd
Spanje zegt militair
verdrag met VS op
NIEUWCALEDONIE WIL
FRANS BLIJVEN
ISRAËL ONTKENT
OVERLEG MET IRAN
OVER EMIGRATIE
Vietnam verleent
massale amnestie
MET
REAGANS
CONSERVATIEVE
IDEOLOGIE
ALS INZET
Ontslag Buyle
nu definitief
Mode-dag
ORG De ministers van financiën en de presidenten van
centrale banken van de landen van de Europese Gemeen-
"ip hebben besloten tot nauwere samenwerking op monetair
ein. Dat is bekendgemaakt na afloop van informeel overleg
het Deense Nyborg. Het gaat vooral om ruimere mogelijkhe-
voor interventies op de wisselmarkten om de koersverhou-
jen binnen de afgesproken grenzen te houden. De voorzitter
n de Europese Commissie, de Fransman Jacques Delors, ver
aarde dat de nieuwe afspraken er vooral op zijn gericht specu-
tie op de wisselmarkten vroegtijdig de kop in te drukken.
(ADVERTENTIE)
Zaterdag 19 september verschijnt deze krant met de
bijlage HI-TECH. Informatie over de adverteer-mo- /-tn
gelijkheden in deze special over innovatie, wordt u
graag verstrekt door Anke van Heurn, bereikbaar
onder nummer 071 - 122244 I
(V;
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON Rech-
fr Robert Hernon Bork is
'n beminnelijke en goed-
ichse zestiger met weer-
arstig haar en een pluis-
aardje. Hij is welbe-
>raakt en buitengewoon
'herpzinnig. In de VS
ordt hij door deskundi-
en als een jurist van de
erste orde beschouwd.
deze Robert Bork gaat
echter de komende maan-
één van de heftigste poli-
ck'ideolopischp gevechten in
geschiedenis
van de VS afspelen. Want
Bork werd in juli door presi-
dent Reagan benoemd tot lid
van het Amerikaanse Hoogge
rechtshof, de allerhoogste juri
dische instantie in de VS.
Het is wellicht Reagans meest
omstreden en felst aangevoch
ten benoeming. Tal van politi
ci, activisten, actiegroepen en
sociale en maatschappelijke
organisaties zijn met ongewo
ne felheid tegen deze benoe
ming te hoop gelopen. En het
is nog maar de vraag of Bork
op zijn zetel bij het Hoogge
rechtshof plaats kan nemen.
Morgen starten de benoe-
mingsverhoren van de se
naatscommissie voor juridische
aangelegenheden en als het
aan de meeste democratische
leden van deze commissie ligt,
zal Borks weg naar het Hoog
gerechtshof worden geblok
keerd.
Bork mag dan een uiterst be
kwaam jurist zijn. hij is ook
een zeer conservatief man die
door zijn tegenstanders niet
zonder reden zelfs van „poli
tiek activisme" wordt beschul
digd en die omdat hij een
belangrijke stem in het negen
rechters tellende Hoogge
rechtshof gaat krijgen
slechts het herroepen van tal
van vooruitstrevende gerech
telijke beslissingen op het oog
heeft. President Reagan heeft
rechter Bork als een wijs en
gematigd man geafficheerd die
in zijn carrière slechts de
groots mogelijke juridische te
rughoudendheid in acht heeft
genomen. Borks tegenstanders
vinden echter dat de president
de hand heeft gelicht met de
informatie die hij over zijn
nieuw benoemde rechter in de
openbaarheid bracht.
Zo heeft Bork zich in het ver
leden verzet tegen tal van bur
gerrechten, tegen een verbe
terde plaats van de vrouw in
de Amerikaanse samenleving,
tegen de legalisering van abor
tus, tegen het zogenaamde eer
ste amendement (dat vrijheid
van meningsuiting en pers ga
randeert), tegen de positie van
minderheden, tegen het beper
ken van het recht van de
overheid zich met het privé-
leven van haar burgers te be
moeien, tegen het recht van
gehuwden voorbehoedsmidde
len te gebruiken en tegen de
scholen die zelf willen bepalen
welke lesboeken ze in het
leerpakket opnemen. Tegen-
BELGRADO De Joe
goslavische vice-president
Hamidija Pozderac, die
volgend jaar president
van de republiek zou
worden, is afgetreden na
een schandaal dat het fi
nanciële systeem in het
land op zijn grondvesten
doet schudden. In de par
tijtop is gisteren boven
dien een grootscheepse
zuivering begonnen,
waarbij de arrestatie van
totaal 92 partijleden en
topambtenaren is bevo
len.
Het officiële persbureau Tan-
jug noemde de naam van
vice-president Pozderac in
verband met het nieuws over
de uitgifte van 1,8 miljard aan
ongedekte waardepapieren
door het landbouwindustrie-
concern Agrokomerc. Dit fi
nanciële schandaal treft be
halve Agrokomerc, met 13.500
werknemers, ook zo'n 63 ban
ken die nu failliet dreigen te
gaan. En voorlopig is er nog
geen einde in zicht van het
zich als olievlek uitbreidende
financiële schandaal. Zater
dag werden in verband met
de Agrokomerc-zaak de be
drijfsleiders van nog eens vijf
textiel en kunststofbedrijven
aangehouden. Volgens finan
ciële deskundigen was de to
tale hoeveelheid valse pro
messes vier maal zo groot als
de totale hoeveelheid geld in
omloop.
Directeur Fikret Abdic van
Agrokomerc alsmede zeven
andere directieleden werden
vorige week al gearresteerd.
In zijn verhoor bekende Ab
dic dat de 63-jarige Pozderac
en zijn 68-jarige broer Hakija
bij het schandaal betrokken
waren. Pozderac zei daarop
dat hij in principe had inge
stemd met de plannen, maar
ontkende dat hij op de hoogte
was van de onwettige hande
lingen en malversaties.
Het is de eerste maal sinds de
dood van ex-president Tito
dat een hoge Joegoslavische
leider aftreedt. De republiek
Bosnië-Hercegovina moet nu
een vervanger voor Pozderac
aanstellen bij een ingewikkel
de procedure die verscheide
ne weken kan duren.
Het persbureau Tanjug meld
de gisteren dat in verband
met het schandaal 42 functio
narissen uit de partij zijn ge
zet, terwijl nog eens 130 func
tionarissen zich „tegenover de
partij en de wet zullen moeten
verantwoorden". Tot nog toe
Hamidija Pozderac.
FOTO: TANJUQ
zijn negen functionarissen
aangehouden, maar volgens
Tanjug zullen waarschijnlijk
nog 28 mensen in staat van
beschuldiging worden gesteld.
Verscheidene Joegoslavische
kranten drongen in hun
maandagedities aan op een
grootscheepse zuivering. Zo
schreef de krant „Vecernje
Novosti" uit Belgrado dat de
zaak niet afgedaan is met het
aftreden van Pozderac, maar
dat ook alle andere leidende
partijfunctionarissen die van
net schandaal op de hoogte
waren, maar hun mond hiel
den, ter verantwoording
moeten worden geroepen.
)SKOU Drie vrouwen,
gisteren in een drukke win-
gstraat in Moskou protesteer-
tegen de gevangenisstraf
I Mathias Rust, zijn door
a jiten gearresteerd. Honder-
toeschouwers waren er ge-
van dat de vrouwen op
wijze door de politiefunc-
naar een politiebus-
gesleept. De vrou-
verklaarden eerder tegen-
verslaggevers dat zij be
tegen het vonnis voor
Rust, die vier jaar
kreeg wegens zijn
op het Rode Plein.
MADRID De Spaanse regering
heeft bevestigd dat zij binnenkort het
militaire verdrag met de Verenigde
Staten zal opzeggen. Spanje onder
handelt al maanden met de VS over
de toekomst van de Amerikaanse ba
ses in Spanje. Madrid vindt echter
dat de VS niet bereid zijn tot wezen
lijke concessies. De regering heeft de
kiezers tijdens een onlangs gehouden
referendum over Spanje's lidmaat
schap van de NAVO beloofd, dat de
Amerikaanse militaire aanwezigheid
fors beperkt zou worden als de kie
zers vóór het NAVO-lidmaatschap
kozen. Het opzeggen van het verdrag
wordt overigens vooral gezien als een
manoeuvre om Amerika onder druk
te zetten.
NOUMEA Nieuwcaledonië wil Frans blijven.
Dat is de uitslag van het referendum dat gisteren is
gehouden op de eilandengroep in de Stille Zuidzee.
Volgens officiële cijfers stemde 98,30 procent van
de stemmers voor een Frans Nieuwcaledonië.
Slechts 1,70 procent sprak zich uit voor onafhanke
lijkheid. De opkomst bedroeg 58,99 procent. Het
naar afscheiding strevende Kanaakse socialistische
bevrijdingsfront (FLNKS) had opgeroepen tot een
boycot van het referendum over de toekomst van
de eilandengroep. Premier Jacques Chirac van
Frankrijk sprak in Parijs van een „glansrijke op
komst" die hij een overwinning noemde voor de
democratie, voor Nieuwcaledonië en voor Franr-
kijk. Chiracs woorden leken niet besteed aan het
FLNKS. Een woordvoerder van het front noemde
de uitslag van het referendum waardeloos. Het re
ferendum was ondemocratisch en het lost niets op,
aldus de woordvoerder.
PARIJS Een lading wapens en explosieven die de Fran
se douane vrijdag in beslag heeft genomen in de haven van
Marseille, was hoogst waarschijnlijk bestemd voor het jun
gle-commando van de Surinaamse rebellenleider Ronnie
Brunswijk. De in beslag genomen wapens waren afkomstig
uit Libanon en hadden als bestemming Frans-Guyana, het
buurland van Suriname, van waaruit Brunswijk bevoor
raad wordt. Intussen heeft legerleider Bouterse in Brazilië
tevergeefs om nieuw krediet gevraagd voor de aankoop
van medicijnen en voedingsmiddelen. Eerst moet een rege
ling worden getroffen voor de oude schuld. Brazilië ver
leende Suriname sinds 1985 kredieten ter waarde van on
geveer vijftig miljoen dollar. Paramaribo zou op dit mo
ment een betalingsachterstand hebben van vier miljoen
dollar.
LONDEN Israël en Iran hebben
in Europa geheime besprekingen
gevoerd over de regeling van de
emigratie van Iraanse joden, in ruil
voor Israëlische militaire hulp. Dat
heeft het Britse zondagsblad The
Observer gemeld. Het blad haalde
een onbekende bron aan, waarvan
werd vernomen dat de komende zes
maanden 25.000 Iraanse joden het
land kunnen verlaten. Israël is ge
woonlijk zeer gesloten over joodse
emigratie uit Arabische landen en
Iran, uit vrees dat publiciteit de
kansen zou kunnen schaden van de
joden die willen vertrekken.
BANGKOK Vietnam heeft
ruim 6.000 gevangenen vrijge
laten, onder wie 500 mensen
die in dienst zijn geweest van
de voormalige Zuidvietnamese
regering. Onder de vrijgelaten
zijn twee oud-ministers, negen
voormalige generaals en meer
dan 350 oud-officieren, die
sinds de val van Saigon in
1975 hadden vastgezeten in zo
geheten heropvoedingskam
pen. Voor in totaal 5.320 ande
ren wordt de straf verkort Bo
vendien zal Vietnam binnen
kort enkele duizenden kinde
ren van Amerikaanse militai
ren en hun Vietnamese moe
ders laten vertrekken.
secretaris-generaal Javier Perez de Cuellar had gisteravond al een onderhoud met de Iraakse
van buitenlandse zaken Tariq Aziz (r).
FOTO: AP
SAN JACINTO De presi
dent van Nicaragua, Daniel
Ortega, heeft verklaard dat
zijn regering op 5 oktober be
sprekingen zal openen met de
oppositie. Ortega sloot echter
contacten met de Contra's uit
zolang die weigeren de wapens
neer te leggen.
Ortega zei dat de „nationale
verzoeningsbesprekingen" gel
den voor de Democratische
Coördinatie-coalitie, alle wetti
ge politieke partijen en „dege
nen die wensen te ontwapenen
en gebruik te maken van het
amnestie-aanbod". De Demo
cratische Coördinatie-coalitie
omvat zakenlieden, twee vak
bondsorganisaties en vier poli
tieke partijen. De coalitie boy
cotte in 1984 de verkiezingen
en is niet wettig geregistreerd.
Verder gelastte Ortega giste
ren de vrijlating van zestien
gevangenen, die werden vast
gehouden op verdenking van
steun aan de Contra's.
De dialoog met de oppositie en
de vrijlating van gevangenen
zijn een uitvloeisel van het
vredesplan, waarovec vijf Mid-
denamerikaanse leiders vorige
maand in Guatemala overeen
stemming bereikten. Het Mid-
denamerikaanse vredesak
koord, dat op 7 november
moet ingaan, voorziet onder
meer in een staakt-het-vuren,
een amnestie voor politieke
gevangenen en beëindiging
van alle buitenlandse hulp aan
opstandelingen in de betrok
ken landen.
In het vredesplan is ook, indi
rect, een rol weggelegd voor
de Verenigde Staten. Maar het
Witte Huis is er nog steeds niet
in geslaagd duidelijkheid te
verschaffen over wat het pre
cies wil met Midden-Amerika.
Enerzijds hebben de VS het
Middenamerikaanse plan alle
steun toegezegd. Maar presi
dent Reagan lijkt ook vast te
houden aan de hulp voor de
Contra's. In Washington wordt
gezegd dat president Reagan
zijn jarenlange anti-Sandinisti-
sche en pro-Contrakoers vrij
wel niet kan laten varen. Poli
tiek heeft hij nagenoeg alles in
die koers geïnvesteerd. Boven
dien worden de conservatieve
Republikeinen steeds lui
druchtiger. Ze verzetten zich
tegen een vredesregeling in
Nicaragua. Zij zijn van mening
dat de Contra's de macht
moeten overnemen, om ver
volgens het' Sandinistisch
bewind weg te vagen en daar
na een sterk pro-Amerikaanse
regering te vormen.
(Vervolg van de voorpagina)
KIEL/BREMEN De zwaarste nederlaag kregen de West-
duitse christen-democraten (CDU) te incasseren in Schles-
wig-Holstein. Daar verloor de partij na zestien jaar de absolu
te meerderheid in het parlement van de deelstaat.
Overigens kan de CDU met steun van de liberale FDP wel aan
de macht blijven. In Schleswig-Holstein werd de socialistische
SPD de grootste partij. De FDP, die vier jaar geleden met 2,2
procent niet over de kiesdrempel kon komen, slaagde daar nu
met 5,2 procent wèl in. De Grünen kwamen niet over de kies
drempel. Bij de verkiezingen voor het parlement van de kleine
deelstaat Bremen behield de SPD de meerderheid en verloor de
CDU bijna tien procent van de stemmen. De Grtlnen en de FDP
waren in Bremen de echte winnaars. Beide partijen verdubbel
den hun aanhang. Het grote verlies van de CDU is overigens
vooral veroorzaakt door het thuisblijven van veel CDU-aanhan-
gers en onvrede onder de boeren over het landbouwbeleid van
de regering in Bonn.
standers laten niet na te ver
wijzen naar de zogenaamde
„Zaterdagnacht Slachting" in
1973 toen Bork op last van
president Nixon de speciale
aanklager in de Watergate-af
faire, Archibald Cox, ontsloeg.
Dat was eerder door hoger ge
plaatste functionarissen gewei
gerd, maar Bork voerde het
karwei evenwel zonder man
keren uit.
Democratische senatoren ma
ken zich vooral zorgen om de
benoeming van Bork, aange
zien deze rechter in het college
van negen de vijfde rechter
van een uiterst conservatieve
signatuur wordt Borks' stem
zou in veel zaken de doorslag
gevende kunnen zijn, en dat
willen sommige democraten
met man en macht voorko
men.
BRUSSEL Het ontslag van
BRT-verslaggever Daniël Buy
le, waartegen de afgelopen we
ken in Vlaamse omroepkrin-
gen fel is geprotesteerd, is nu
zeker. Alleen de minister van
cultuur heeft nog de mogelijk
heid tussenbeide te komen, na
dat de Raad van Bestuur van
de BRT het ontslag van Buyle
heeft herbevestigd.
Parijs is niet alleen de stad van de geslaagde mode-ontwerpers en de internationaal vermaarde
mode-huizen. Het is ook de stad waar jong talent de kans krijgt om zijn creaties te laten zien. In
het Palais Royal was gisteren zo'n show, die een enorme belangstelling trok.
FOTO: AP
VN-secretaris-
Perez de Cuellar is
met lege handen uit
eheran vertrokken, na een
).I trgeefse poging Iran tot een'
Wrhet-vuren in de al ze
en jaar durende Golfoorlog te
ewegen. Hoewel de gesprek-
Mwlgens De Cuellar in een
xndelijke sfeer verliepen,
iven verschillende Iraanse
iders vasthouden aan hun eis
Ar at Iraq gebrandmerkt wordt
agressor in de oorlog. De
N-secretaris heeft niet het
idaat de 20 juli aangeno-
Mi vredesresolutie van de
nligheidsraad in deze zin te
S pgen.
steravond laat arriveerde de
I-secretaris in Baghdad, een
eerder dan de bedoeling
as, voor een ontmoeting met
ider anderen president Sad-
m ussein. Bij zijn vertrek
uit Teheran zei De Cuellar
„pessimistisch nog optimis
tisch" te zijn over de kans op
een bestand in de Golfoorlog.
Maar Iraq riep zaterdag al de
grote mogendheden op sanc
ties in te stellen, aangezien
Iran blijft weigeren de VN-
vredesresolutie officieel te
aanvaarden.
De beloofde tijdelijke wapen
stilstand tijdens het bezoek
van De Cuellar is overigens
niet van de grond gekomen.
Zaterdag voerden Iraanse
troepen artilleriebeschietingen
uit op verschillende Iraakse
grensdorpen, waarbij 36 bur
gers om het leven kwamen.
Gisteravond werd ook de stad
Basra onder vuur genomen.
Iraq bombardeerde op zijn
beurt verschillende Iraanse
economische doelen.
De VN-secretaris wilde weinig
loslaten over zijn gesprekken
in Iran, maar de Iraanse presi
dent Khamemei zei dat hij de
Neurenbergse processen had
aangehaald: „Geen enkele vre
delievende groep heeft be
zwaar gemaakt tegen die pro
cessen, dus zal het aanvaard
baar zijn voor de wereld als
Iraq bestraft wordt voor het
beginnen van de oorlog".
In september 1980 vielen
Iraakse troepen Iran binnen in
een poging greep te krijgen op
beide oevers van de zeer be
langrijke waterweg Shatt al-
Arab. Iraq beweert echter dat
de oorlog twee weken eerder
al begon met Iraanse beschie
tingen op grensdorpen. Van
morgen waarschuwde Iraq dat
Iran de bestandsresolutie van
de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties onvoorwaar
delijk dient te aanvaarden, of
zich voor moet bereiden op
een „nog zwaardere oorlog".
De Nicaraguaanse president Ortega laat verslaggevers een ra
ketwerper zien die buit is gemaakt op de Contra's. Het wapen is
van Amerikaans fabrikaat.
FOTO: AP
