Noodweer belaagt paus Wereldcongres in Kevelaer wil Mariaverering bevorderen CcidocSoiiAcmlc kerk wereld Lid Sovjet-academie laat zich lovend over kerk uit GEESTELIJK LEVEN/OPINIE £aidóe6otvumt Ziek-zijn beroepingen Bedrijfstak of cultuurgoed ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1987 PAG» IKV lanceert bij opening vredesweek nieuw appél door Marimis van der Berg Na een zieken(huis)bezoek liep ik te denken over het lijden aan het ziek zijn zelf. Daarmee bedoel ik niet alleen dat je van een druk leven ineens terecht kunt komen in de stilte van het ziekbed, dat ziek-zijn je korte of lange tijd weghaalt uit het leven van alle dag, dat je wordt teruggeworpen op jezelf en je eigen kwetsbaarheid ondervindt. Ik bedoel ook dat je kunt lijden aan wat er allemaal met jezelf kan gebeuren als gevolg van de ziekte. Ik denk dan aan: belastende onderzoeken, bijverschijnselen van medicijnen, slapeloze nachten, braakneigingen en feitelijk braken, bijna geen voedsel kunnen verdragen, de opstand van je darmen en ingewanden, maagzuur, een bittere smaak in de mond, ernstige vermagering en wankelend topen, infuusnaalden in je arm of in je benen, de vele injecties, haaruitval, hoge koortspieken, afwisselend heei warm en koude rillingen. Soms zijn deze verschijnselen er gelijktijdig of de een na de ander. Niet alleen is er dit lijden hieraan, pijn die nauwelijks onderdrukt kan worden, maar ook is er de wijze waarop ermee wordt omgegaan door hulpverleners. Hun luchthartigheid, hun bagatelliseren soms van wat voor jou niet alleen zwaar is, maar je ook extra onzeker maakt. Nieuwe vragen oproept, zoals, is dit normaal, hoort dit erbij, hebben andere patiënten dit ook. moet ik me er ongerust over maken, hoe lang duurt dit, raak ik er niet verder door achteruit? Al deze vragen kunnen er nog eens bijkomen, zodat je in de kluwen verwikkeld, niet weet wat je moet zeggen op zo een algemene vraag als: hoe gaat het? Ik noem dit en het zou uit te breiden zijn met talloze voorbeelden, waar je niet bij stilstaat als je het niet zelf hebt meegemaakt of nog nooit van iemand hebt gehoord, lijden aan het ziek- zijn zelf. Je zou ook kunnen zeggen dat het een lijden binnen het ziek-zijn is. Onze waarneming van ziek-zijn blijft vaak steken in de waarneming van de buitenkant: iemand ziet er wit uit of juist niet, mager of goed of beter en veel verder gaat de waarneming vaak niet. Maar voor de zieke, de patiënt zelf is er nog een hele wereld van ervaringen en verschijnselen die hem bijna ieder moment bezighouden. Als er bezoek is zal de zieke vaak z'n best doen zo'n opgewekte en belangstellend mogelijke indruk te maken, wil ingaan op de goedbedoelde interesse van de bezoekers en vindt het vaak moeilijk om aan te geven dat langer dan vijf minuten eigenlijk niet kan. Bezoek wordt verwelkomd en gewaardeerd maar is tegelijk een bezoeking en een belasting. Daar komt bij dat vaak gedacht wordt dat er tijdens het ziekenbezoek gesproken moet worden. Niet alleen de bezoeker vindt dat, maar ook de zieke zelf. De zieke wil de bezoeker njet beledigen door te zeggen dat hij of zij maar kort kan blijven, alhoewel dat voor een bezoeker soms een opluchting is, omdat het haar of hem bevrijdt van dat gevoel: wat moet ik nu weer zeggen, hoe doorbreek ik de stilte. Maar misschien moeten we vaker het gedicht van Ida Gerhardt lezen en beluisteren: Wanneer een mens, door pijn getatoueerd, afwerensmoe zich op de zijde keert, het zweet nog tracht te wissen met het laken wellicht, wellicht - dat ge eindelijk zwijgen leert. Soms kun je alleen maar de stille aanwezigheid van de meest naaste(n) in je leven verdragen en wordt van anderen, hoezeer je hen ook waardeert, gevraagd zich terug te trekken. Het ziek-zijn- zelf kan zo een last zijn dat al gauw alles teveel wordt. De hand die je wil onderzoeken en de handen die jou een hand komen schudden. Slechts een enkele hand, stil en teer, verdraag je nog. Na het wassen en verschonen, ben je meer dan moe. 's-HERTOGENBOSCH „Maak nu einde lijk een een eind aan de koude oorlog." Met deze leus begint het Interkerkelijk Vredesbe raad de vredesweek die morgen van start gaat. Voorzitter Ien van den Heuvel bracht deze leus gisteren op een bijeenkomst in het Jeroen Boschhuis in Den Bosch waar het IKV zijn reizende tentoonstelling over Oost- Europa ten doop hield, officieel naar buiten. Volgens het IKV ligt het appél in het ver lengde van het manifest tegen de kernbewa pening dat het IKV in 1977 publiceerde en waarop de de IKV-campagne Help de kern wapens de wereld uit, te beginnen uit Neder land' werd gebouwd. Het nieuwe appél plaatst de strijd tegen de kernbewapening na drukkelijk in de oost-west context. Het ont wikkelen van een breed contactenbeleid tus sen onze samenleving en Oost-Europa wordt aanbevolen als een geschikte benadering om de demilitarisering van Europa te helpen be werkstelligen. Ter gelegenheid van de vre desweek '87 heeft het IKV een minibrochure uitgegeven: Het naderend einde van de Kou de Oorlog. Daarin geven allerlei groeperin gen commentaar geven om de deling van Eu ropa ongedaan te maken. Elke gedachte wordt een gemeenplaats wanneer mensen ermee spelen die haar niet of nauwelijks begrijpen. (Van onze correspondent) MIAMI Hevig nood weer heeft op de tweede dag van zijn bezoek aan de Verenigde Staten het programma paus Johan nes Paulus II danig in de war gegooid. Een mis in de open lucht in Miami, Florida, moest wegens re gen, donder en bliksem worden afgelast. En in San Antonio in Texas, waar de paus morgen wordt verwacht, stortten de torens van het pausal taar tijdens een zware storm in. De paus was gisteren midden in zijn preek over misdaad, corruptie en geboortenbeper- king, toen zich boven het park een ware wolkbreuk ontlaadde en donderslagen hem praktisch onverstaan baar maakten. Bevreesd dat de bliksem slachtoffers zou maken maakte de bisschop van Miami een einde aan de bijeenkomst, die werd bijge woond door meer dan 200.000 gelovigen. Intussen was de bliksem overigens al verschil lende keren ingeslagen op de verhogingen voor de tv-came- ra's. Het was de eerste keer fjedeurende zijn 36 buiten- andse reizen dat de paus een toespraak moest afbreken. Eerder op de dag had de paus een ontmoeting met Ameri kaanse joden. Zij drongen er bij hem op aan eindelijk vol ledige diplomatieke betrek kingen met Israël aan te kno pen. De kerkvorst hield hen echter voor, dat ook de Pales- tijnen recht op een eigen va derland hebben. „Na de tragi sche vervolging in de Tweede Wereldoorlog is het joodse volk een nieuwe periode in zijn geschiedenis begonnen", aldus de paus. „De joden heb ben recht op een eigen vader land. Maar dit recht op een ei gen vaderland geldt ook voor de Palestijnen, van wie velen zonder tehuis of vluchteling zijn". Hij riep de politici op een rechtvaardige, alomvat tende en duurzame oplossing voor het Midden Oosten- vraagstuk te vinden. Waldheim Ook omzeilde de paus kritiek op de audiëntie van de Oos tenrijkse president Kurt Waldheim in juni, die bij de ioodse gemeenschap in de ge hele wereld veel woede en te leurstelling heeft opgeroepen. Mede als gevolg van die ont moeting besloten de ortho doxe rabbijnen op het aller laatste moment hun voorzit ter, rabbijn Gilbert Klaper- man, geen toestemming te ge ven de ontmoeting met de paus in Miami bij te wonen. Rabbijn Waxman, die het woord voerde, noemde in zijn toespraak de vernietiging van de joden door de nazi's „het gevolg van eeuwenlang anti semitisme in de Europese cul tuur, waarvoor de christelijke leer een grote verantwoorde lijkheid draagt". Des te vreug devoller is het daarom, dat er de laatste 25 jaar een proces van verzoening tussen de Rooms-Katholieke Kerk en het jodendom is opgetreden, aldus Waxman. De paus ant woordde daarop dat betere in formatie over de religieuze en historische betrekkingen tus sen jodendom en christendom ertoe kunnen bijdragen dat „een dergelijke verschrikking nooit weer, maar dan ook nooit weer" kan geschieden. Overigens zeiden de joodse leiders na afloop van hun ont moeting met de paus „tevre den" te zijn, ook al zijn er nog veel verschillen van mening. Veiligheid Een tegenvaller voor de orga nisatie was de geringe belang stelling voor de pauselijke „parade" langs de door pal men omzoomde Biscayne Avenue in Miami. Slechts 25.000 mensen hadden zich achter de dranghekken van Miami langste en drukste boulevard opgesteld. De auto riteiten van de miljoenenstad hadden veel meer mensen verwacht. De geringe belang stelling was wellicht het ge volg van de tot in het absurde doorgevoerde veiligheids- Een stapel stalen buizen is alles wat overbleef van de twee torens die het paus-altaar in San Antonio moesten verfraaien. Volgens de autoriteiten zullen de omver geblazen torens morgen, als de paus in Texas arriveert, weer overeind staan. FOTO: AP maatregelen. In Miami waren zelfs de bedelaars van straat gehaald om de parade vlekke loos te laten verlopen. Bij de aankomst van de paus op het vliegveld werden slechts 5000 geselecteerde personen toege laten en zelfs die werden aan langdurige inspecties door veiligheidsagenten onderwor pen. Duizenden belangstellen den werden op grote afstand gehouden. KEVELAER Sterke impulsen voor een ople ving van de Mariavere ring onder rooms-katho lieke gelovigen. Dat ver wachten de organisatoren van het wereldcongres over Maria dat gisteren in het Westduitse bede vaartsoord Kevelaer met een pontificale hoogmis in aanwezigheid van kar dinaal Jozef Ratzinger, prefect van de Vaticaanse congregatie voor de ge loofsleer, is begonnen. „In elk christelijke huis hoort bij het kruis een Mariabeeldje, bij elke Bijbel een boek over Maria en een rozenkrans die de gelovige bij zich moet dra gen en bidden", zo luidt de congresleuze. Doelstellingen zijn verder dat Maria weer eerste of in ieder geval twee de doopnaam wordt, dat er meer Mariabedevaarten worden gehouden en dat alle gelovigen minstens dagelijk het Onze Vader en een Wees gegroet bidden. Er worden in totaal ongeveer 50.000 mensen verwacht voor het wereldcongres, dat het thema 'Maria, Moeder Gods' Een processie in Kevelaer heeft meegekregen. Onder hen bevinden zich duizenden pelgrims en talrijke bisschop pen. Ook moeder Teresa heeft laten weten een gedeelte van het congres bij te wonen. Het programma bestaat uit bijna driehonderd lezingen, een aantal processies en discussies. Tot aanstaande donderdag duurt het wetenschappelijke fedelte van de bijeenkomst in levelaer. Zo'n driehonderd theologen, historici en filolo gen staan stil bij de Mariave rering in de negentiende en twintigste eeuw tot aan het Tweede Vaticaanse Concilie. Vanaf volgende week vrijdag is de bijeenkomst vooral be doeld voor pelgrimps. Doel van dit gedeelte van het con gres is het bevorderen van de Mariaverering. Meeste priesters VS willen kunnen trouwen NEW YORK - De meeste rooms-katholieke parochie priesters in de Verenigde Sta ten willen kunnen trouwen. Niet zo eensgezind zijn ze ech ter over de vraag of ook vrou wen priester moeten kunnen worden en of ze mogen advi seren tot het gebruik van voorbehoedmiddelen. Dit blijkt uit een telefonisch on derzoek, dat is verricht in op dracht van de New York Ti mes en het televisiestation CBS. De resultaten zijn giste ren gepubliceerd in de New York Times. Onder de onder vraagde priesters was 43 pro cent voor en 43 procent tegen vrouwelijke priesters. Leken zijn wat minder afwijzend: 56 procent ziet wel wat in vrou wen als priester, terwijl 39 procent er op tegen is. Gereformeerde Kerken Vrijge maakt Aangenomen naar Langerak in combinatie met Gorkum, R.ter Beek te Nijmegen Christelijke Gereformeerde Ker ken Aan de theologische hogeschool te Apeldoorn zijn geslaagd en beroep baar gesteld: P.J.den Hertog, De •riet 56 te Dronten. M.Hogen- tpel- doorn. J.Huisman, Dorsvloer 73 te Drachten. Gereformeerde Gemeenten Beroepen te Tholen, B.van der Hei den te Woerden. Beroepen te Slikkerveer, D.Rietdijk te Moerkapelle. MOSKOU /KESTON Het lid van de Sovjet-aca demie Dmitri Lichatsjov heeft gisteren in een arti kel in de Literatoernaja Gazeta gepleit voor meer waardering voor de Rus- sisch-Orthodoxe Kerk. scheiding tussen kerk en staat in de Sovjet-Unie. "Onze staat zou in alle opzich ten los van de religie moeten staan en zich niet mengen in de zaken van de kerk," aldus Lichatsjov. Formeel is er vol gens de leninistische principes in de Soviet-Unie sprake van een scheiding tussen kerk. In de praktijk houdt de staat de kerk echter bijzonder kort. "Op haar beurt zou de kerk zich niet moeten inlaten met zaken van de staat," vervolg de hij, met e^n blik naar de duizendste verjaardag vol gend jaar van de kerstening van Rusland. Volgens commentatoren be weegt Lichatsjovs standpunt zich dicht bij dat van religieu ze dissidenten, zoals vader Gleb Jakoenin, die eerder dit jaar aan Michail Gorbatsjov vroeg de kerk meer ruimte te geven. Lichatsjov, die de vrijheid van de schrijver heeft verde digd en meer zorg om het mi lieu heeft bepleit, schreef dat de staat geen reden heeft om de publikatie van de Heilige Schrift en andere godsdiensti ge boeken te beperken. Vijan digheid jegens gelovigen in de Sovjet-Unie wordt zijns in ziens ingegeven door onbe kendheid met de geschiede nis. "Er zijn mensen die geloven dat Russische kloosters broei nesten van obscurantisme wa ren. Maar het waren de mon niken die boeken kopieerden, die nieuwe systemen van eco nomisch management invoer den en die nieuwe fruitsoor- ten ontwikkelden," aldus Li chatsjov. Tataren Hij gaf de Kerk ook de eer van het verenigen van het Russische volk tijdens inval len van de Tataren en buiten landers in voorbije eeuwen. Weliswaar staat de Sovjet- grondwet vrijheid van over tuiging toe, maar niet het on derwijzen van het geloof. De Russisch-Orthodoxe kerk, die de delicate opdracht heeft de belangen van de gelovigen te verdedigen onder het com munisme, nelt er toe over om lippendienst te bewijzen aan de politiek van het Kremlin, vooral wat zaken betreft als nucleaire ontwapening. De uitspraken van Lichatsjov vormen er opnieuw een aan wijzing voor dat het klimaat op gunstige wijze aan het ver anderen is voor de Russisch- orthodoxe kerk. Eerder deze maand gaf de voorzitter van de Sovjet-raad voor religieuze aangelegenheden, Konstantin Kharchev, tegenover de Ame rikaanse senator Richard Lu- gar toe dat de Sovjetstaat verkeerd heeft gehandeld je gens de kerk. Volgens Keston College, dat de ontwikkelingen op dit ge bied in de Sovjet-Unie nauw keurig volgt, werd in het ver leden steeds gezegd dat ver grijpen tegenover de kerk het werk waren van individuele personen, terwijl de staat nu zelf schuld bekent. Volgens Keston College lijkt de Sovjet staat nu toe te geven dat gods dienst er altijd zal blijven. Keston College verwacht niet dat de anti-religieuze propa ganda zal stoppen, maar dat zij op een subtielere manier gevoerd dient te worden, waarbij men de raadgevingen van Lenin niet uit het oog zal verliezen dat men met een botte onderdrukking van de kerk haar alleen maar ir> de kaart zal spelen. Keston College meldt verder het gerucht dat er in de Sov jet-Unie nieuwe wetgeving in de maak is waarbij religieuze groeperingen het recht heb ben vrij te bestaan. Hoopge vend vindt het instituut ook dat slechts een zeer klein aan tal mensen dit jaar om louter religieuze redenen zijn vast gezet. De meeste mensen die zich op grond van religieuze motieven tegen de staat ver weren, worden echter op grond van politieke motieven gevangen gezet. Na twintig zeer roerige jaren lijkt de rust terug te kei de academische wereld. De nieuwe tijdgeest is zijn mars de universitaire instituten begonnen en een nieuwe geners van professionele managers heeft zich neergelegd bij een afwendbare ontwikkeling in de richting van voortschrijd! de privatisering. De universiteit is in belangrijke mate zichzelf teruggeworpen. Het werven van studenten wordt ;a de eerste plaats een kwestie van het aanbieden van een ai n trekkelijk pakket studierichtingen en het vestigen van e solide onderwijsreputatie. Onderzoeksinspanningen moet aansluiten bij een reële maatschappelijke vraag, aangezj!: een deel van de benodigde gelden op de vrije markt worden gevonden. Contract-onderwijs en contractreseai zijn nieuwe sleutelbegrippen, symbolisch voor de markj richtheid waartoe het wetenschappelijk onderwijs door terugtredende overheid wordt gedwongen. AANVANKELIJK reageerden de universiteiten sceptis op de no-nonsenSe filosofie waarmee minister Deetmanl hoger onderwijs tegemoet trad. Begrijpelijk, omdat men in loop der jaren was murwgebeukt door een niet aflaten L stroom van slordig geformuleerde gelegenheidswetten en I zuinigingsplannen. Langzamerhand is echter een duidel perspectief uitgekristalliseerd en begint hooggeleerd Ned j land warm te lopen voor de nieuwe mogelijkheden die zi voordoen. DiE positieve gezindheid weerspiegelt zich in de teneur de redevoeringen waarmee het academisch jaar begin de week in de verschillende universiteitssteden is geopend. B traditionele geweeklaag en geknars der tanden over een onbekookte ingreep van het ministerie is vrijwel achk wege gebleven. De universitaire top heeft zich bij de feiti neergelegd en weet zelfs het nodige enthousiasme op te bre gen voor een situatie waarin onderwijs- en onderzoekspi ri gramma's mede op basis van een verantwoord marktondf zoek tot stand komen. Van Kemenade en zijn collega's ooit vurige pleitbezorgers van een academische verzorgini staat vragen nu om grotere zelfstandigheid voor hun tenschapsbedrijf, zodat men zijn eigen weg kan zoeken opi kapitaalmarkt. In plaats van een volledig gesubsidieerde instelling t massa-onderwijs, met een percentage studiestakers van ven de vijftig en met een ongecontroleerde onderzoeksi spanning op een grondslag van vrijheid-blijheid moet de versiteit een kostenbewuste organisatie worden die alert n geert op de vraag naar top-onderwijs en top-onderzoek. voorwaarden zijn geschapen, dank zij vaak pijnlijke en onl holpen doorgevoerde operaties als de twee-fasenstructuur, voorwaardelijke financiering en het proces van taakverd ling en concentratie. Niet alle scheefgroei uit het verleden echter gecorrigeerd. Er is nog een lange weg te gaan. De academische discussie duurt daarom voort en moma teel is het voornaamste gevaar dat deze uitmondt in e overwaardering van de marktgerichte aanpak. In het van de leeuw de Technische Universiteit Twente, w< de commercialisering van de wetenschap middels transfer! reaus en science parks grootscheeps wordt aangepakt heeft de peetvader van de nieuwe zakelijkheid, topambl naar In 't Veld van het ministerie van onderwijs en weti schappen, onlangs terecht waarschuwende woorden laten ren. HOGER onderwijs, zo merkte hij op, is meer dan een pu economisch goed. Een universiteit die slechts lucratief, vi koopbaar onderzoek oppakt en studenten alleen geeft wa ze zelf om vragen en dat is tegenwoordig een carrièrej richte beroepsopleiding verkwanselt het academisch er goed. In laatste instantie kan dat leiden tot het rigoura wegstrepen van studierichtingen in de „zachtere" sferen (le teren, sociaal-culturele wetenschappen). Het kan ook leidt tot een selectie van studenten die de toegankelijkheid vi het hoger onderwijs voor allen die daartoe de ambitie en h talent bezitten op de tocht zet. Nu deze week het nieuwe a( demische jaar is begonnen is het goed erbij stil te staan, het universitair onderwijs geen bedrijfstak is, maar ook cultuurgoed dat bereikbaar en beschikbaar moet zijn voor hele samenleving. Veel wind DE BILT (KNMI) Een die pe depressie iets ten noorden van Schotland zorgt bij ons voor veel wind en perioden met regen. Hoewel het ook enige tijd droog kan zijn, zal de zon zich maar weinig laten zien. De wind is krachtig uit het zuidwesten, aan de kust en op het IJsselmeer hard tot stormachtig. De middagtempe- raturen liggen omstreeks 20 graden. Vannacht daalt de temperatuur tot 14 graden. Morgen wordt met een gelei delijk minder krachtige wes ten wind, iets koelere lucht aangevoerd. Er is dan een wis selende bewolking met enkele buien. De vooruitzichten voor zondag tot en met woensdag wisselvallig met middagtempe- ratuur rond 19 graden. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen geldig voor morgen en maandag: Groot-Britannië en Ierland: half tot zwaar bewolkt en pe rioden met regen. Van 13 gra den in Schotland tot 20 graden in het zuidoosten van Enge land. Benelux: half tot zwaar be wolkt en perioden met regen; ongeveer 20 graden. Duitsland: vooral in het noor den af en toe regen, in het zui den ook af en toe zon. Van 18 graden in het noorden tot 24 graden in het zuiden. Frankrijk: in het noorden en noordwesten af en toe regen. Elders perioden met zon en meestentijds droog. Van 20 graden in het noorden tot 30 graden in het zuiden. Alpengebied: perioden ffl zon en vrijwel overal droe Middagtemperatuur ongev« 25 graden. Italië en Joegoslavische ku zonnig met een middagtemj ratuur rond- de 30 graden. Spanje en Portugal: irt b noorden wolkenvelden; ong veer 26 graden, elders zonn met maximumtemperatui tussen 29 en 36 graden. Weerrapporten 11 september 20 u Weer Max. temp Amsterdam rwbew 20 De Bilt zwbew 21 Eelde l.bew. 18 Eindhoven zwbew. 21 Den Helder zwbew. 18 Rotterdam regen 19 Twente h.bew. 19 Vlissingen 20 Zd. Limburg 20 Aberdeen zw bew. 18 Athene onbew. 30 Barcelona onbew. 28 Berlijn onbew. 19 Budapest zw bew. 25 Bordeaux onbew. 28 Brussel zwbew. 19 Dublin motregen 17 Frankfurt zwbew. 19 Genève onbew. 25 Helsinki zwbew. 15 Innsbruck zwbew. 22 Klagenfurt h.bew. 23 Kopenhagen Lissabon regenbui onbew. 17 34 Locarno h bew 25 Londen motregen 20 Luxemburg zw bew 17 Madrid onbew. 35 Malaga h bew 29 Mailorca onbew. 30 Malta onbew. 32 Moskou l.bew. 17 Mtlnchen zwbew. 19 Nice onbew. 26 Oslo h bew. 16 Parijs h.bew. 21 Rome l.bew. 27 Split onbew. 31 Stockholm regenbui 16 Warschau l.bew. 19 Wenen h bew. 22 Zürich zw.bew. 22 Casablanca h.bew. 27 Cyprus onbew. 29 Istanbul niet ontv Las Palmas onbew. 32 Bayrut Tel-Aviv niet ontv niet ontv

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2