Een kind verstrikt in de perversiteit van volwassenen
„Ik ben een spirituele
boodschappe n jongen"
JE LEEST'TIN DE KRANT VOOR JE EIGEN
STUK VAN NEDERLAND.
„Bad"
geen
thriller
BOEKEN
„HET DOLHUIS" - VERGAANDE ROMAN VAN BOUDEWIJN BÜCH
Boudewijn Büch
Het Dolhuis
UITGEVER PAUL KLUWER KRIJGT ONDERSCHEIDING:
£aidóc Sou/Lont
VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1987 PAGINA
De hoofdpersoon van de
nieuwe roman van Boude-
wijn Büch is geograaf. Hij
heet Winkler Bfockhaus en
we volgen hem bij zijn om
zwervingen over de aarde,
hoewel dit van gering belang
is. Het gaat in zijn leven om
problemen die zich voorde
den in zijn kinderjaren en
die toen uitliepen op een
verblijf van bijna een jaar in
een Brabantse instelling voor
jeugd-psychiatrie, het gek
kenhuis, zoals dat instituut in
het boek vaak genoemd
wordt, of het dolhuis.
Terwijl het verhaal vordert,
verandert Winkler's visie op
zijn verleden. Eerst wordt hij
nog beschreven als „een ar
tiest in het ontlopen van
zichzelf", in de laatste episo
den van de roman wordt hij
geconfronteerd met ver
schrikkelijke feiten uit het
leven van zijn ouders, bijna
te veel om te dragen. Maar
Winkler wil dan alles weten.
Het verhaal gaat heel ver. In
feite gaat het om oude ingre
diënten uit werk van Büch,
waarvan je mag aannemen
dat er bepaalde autobiografi
sche kanten aan zitten. De
naam van de hoofdpersoon is
natuurlijk heel doorzichtig
als echte „boekennaam": het
eerste motto voor in het boek
is een citaat uit de Encyclo
pedie van Winkler Prins
(over „Krankzinnigheid"),
het tweede uit „Brockhaus'
Konversations-Lexicon"
(over „Kind"). Regelmatig
koketteert Büch bovendien
met zichzelf: de geograaf
Winkler Brockhaus heeft
zich nogal intensief met ei
landen bezig gehouden (een
van Büch's publikaties heet
„Eilanden"), verder wordt er
wat gestoeid met Brockhaus'
aspiraties om een roman te
schrijven, waarbij een
woordspelletje wordt ge
speeld met een van Büchs ti
tels, „De blauwe salon". Die
verwijzing kan niet toevallig
zijn: ook in dit boek gaat het
over de verschrikkingen die
een vader zijn zoontje van
nog geen tien jaar oud aan
doet, door een al te intieme
perverse lichamelijke, mis-
schien wel sexuele verhou
ding met hem te onderhou
den.
V erschrikkingen
De verschrikkingen in het
leven van Winkler Brock
haus zijn groot en onoverko
melijk. Het afschuwelijke
verblijf in het Brabantse kin
dertehuis, waar de patiënten
door nonnen en zenuwartsen
van meet af aan murw
worden gebeukt, is voor het
tienjarig kind totaal onbegrij
pelijk. Heel langzaam gaat
Winkler vermoeden, dat het
niet om hem ging, maar om
zijn vader. Het kind moest
het huis uit, omdat de toe
stand in het gezin, en het hu
welijk van de ouders, anders
niet was te redden. Voor zijn
verdere leven draagt dat
kind schuldgevoelens, ang
sten en diepgaande twijfels
aan zichzelf mee. Is hij
„gek"? Het gedrag van non
nen en vrouwelijke artsen in
die inrichting drukte een
stempel op zijn visie op de
vrouw, zodat er grote span
ningen zullen zijn, altijd, in
zijn relatie met vrouwen.
De afschuwelijke dood van
een van de mede-patiëntjes
in het instituut voegt daar
een bitter element aan toe.
m
lig
werkt met Winkler in de
Boudewijn Büch
keuken. Door grote zorge
loosheid van het personeel,
misschien wel moedwil, valt
het kind in een ketel koken
de aardappels. Dat sterfgeval
maakt grote indruk op de
kinderen, die daar verblij
ven. De dood van Tommie is
bovendien duidelijk gekop
peld aan de dood van de va
der, die een heel complex en
verwarrend gevoel oplevert,
iets tussen schuld en bevrij
ding in. De dood is de enige
zekerheid in Winklers leven.
Relaties
Het boek bestaat uit twee de
len, voor en na de dood van
de vader. In het eerste deel
volgen we Winkler in zijn
relaties van nu, gekoppeld
aan allerlei herinneringen
uit het verleden, aan het ou
derlijk huis, het dolhuis, zijn
vader. Van alles overkomt
hem daar, hij weet niet hoe
hij met alle gebeurtenissen in
zijn leven om moet gaan,
welke invloed ze op hem
hebben. Als zijn vader dood
is, in het tweede deel, gaat
hij duidelijker op zoek naar
het verleden en de storingen
die toen in zijn bestaan ge
bracht zijn. Een oude huisge
note biecht hem een en an
der op en tenslotte dwingt hij
zijn moeder een reeks va
bekentenissen af, die - als i
een klassieke tragedie - uil
eindelijk de waarheid zichi
baar maken. Wat daar vei
teld wordt gaat heel ver, j
eigenlijk voor de lezer og
aanvaardbaar, omdat het al
lemaal zo erg „dramatisch"
en omdat het helemaal n«
voorbereid is in het verhaa)
Dan slaat het verhaal om a
'ongeloofwaardig melodranv
in lachwekkende „soap".
Dat neemt niet weg dat I
heel gespannen, doelgerichi
overtuigend en meeslepen
is in het grootste deel vai
zijn nieuwe boek. Afgezie
van het al te aangedikte slo
raakt de lezer gaandeweg di
relaas steeds meer onder d
indruk van de fijnzinnigheii
en de inspanning van de au
teur om tot helderheid te ko
men.
JAN VERSTA PPE
Boudewijn Büch: „Het dei
huis" - roman. Uitgeveri
De Arbeiderspers. Pri
ƒ29,90.
Voortaan mag hij zich de „spi
ritualist,, van het jaar 1987
noemen. Maar dat streelt het
ego van Paul Kluwer, uitge
ver van geestelijke boeken,
allerminst. „In het begin werd
ik er een beetje stil van. Dat
wel. Maar ach. Moet je mij nu
spiritualist noemen? Ik zou
mezelf nooit zo typeren. Ik
voel me wel als iemand die
met spirituele zaken bezig is.
Maar dan als doorgeefluik. Ik
ben alleen een schakel in het
geheel. Zoals de God Hermes,
die alleen maar een bood
schappenjongen was voor de
goden. Ik ben dat voor de au
teurs. Zij hebben de ideeën en
de inspiratie. Ik help vorm te
geven en die vorm Nederland
en Belgie in te dragen. Hel
pen, dat is het. In opdracht
van het grotere. God Hermes
had opdracht mensen letters
te geven, en muziek, genees
kunst, sport, en dans."
Opdracht
Wat mijn opdracht is? „Mis
schien een groot woord. Maar
ik zie mijn werk als het door
geven van goddelijke ideeën
naar de mensen, zodat die ge
holpen worden het leven zin
te geven. Zo van: wat is het
bestaan en wat doe ik hier op
aarde. Ik kan misschien hel
pen bij die bewustwording.
En ik doe dat zonder dat ik
gebonden ben aan doctrines,
in een grote variëteit van mo
gelijkheden."
„Ik doe het ook niet vanuit
een kerkelijke richting. En
dat vinden sommige kerken
best wel erg, hoor. Voor som
mige kerken ben ik een ket
ter, die met onbijbelse zaken
bezig zou zijn. Dan hoor je dat
er wordt gebeden dat we ons
eens zullen bekeren. In de
EO-hoek vind je veel van die
verontrusting. Met name geldt
dat voor begrippen als reiit-
carnatie, karma en hando
plegging. Zaken die je volgens
mij in de bijbel terug kunt
vinden."
Reïncarnatie
Paul Kluwer concludeert tot
zijn grote vreugde dat steeds
meer mensen reïncarnatieleer
acceptabel vinden als levens
overweging. „Een jaar of
twintig geleden durfde je niet
goed uit te Komen voor de
overtuiging dat er reïncarna
tie bestaat. Maar dat begint nu
toch steeds meer algemeen
goed te worden."
Waar Kluwer cjfe gestegen be
langstelling aan zou mogen
aflezen? „Heel simpel, aan de
verhoogde interresse voor de
boeken die ik uitgeef. En ook
aan het feit dat rëincarnatie
een begrip is geworden in de
psychologie, in hypnose bij
voorbeeld. Reïncarnatie blijkt
een sleutel te zijn geworden
voor bepaalde eigenaardighe
den in ons leven en voor onze
trauma's. We lopen kennelijk
nog weieens problemen op die
we niet in éen leven kunnen
uitwerken. In een volgend le
ven komen er erop terug."
Neem mensen die in de
Tweede Wereldoorlog op een
nare manier zijn overleden en
dat tijdens hun verblijf in een
soort hiernamaals onvoldoen
de hebben verwerkt. Die ko
men op aarde terug met ang
sten. Ik geloof dat we in dat
terugkomen de sleutels kun
nen vinden voor een bevrij
ding en ontplooiing van
mensen. We kunnen hier op
aarde leren. We kunnen ons
hier bevrijden. Op dat punt
kan Ank Hermes via zijn boe
ken kennis aanreiken".
Vrijheid
Kluwer voegt er aan toe: „Be
langrijk is dat je je angsten en
beperktheden die je in een
ander leven hebt opgedaan
kwijtraakt, zodat je een ander
mens, een werkelijker mens,
kunt worden. Dan krijg je in
nerlijke vrijheid. Vrijheid van
conditioneringen, die zo sterk
in ons leven zijn opgeslagen.
Vrijheid van je onvrede9. Dan
word je volwassen. En wijzer
natuurlijk. Wijsheid, daar gaat
het om. En daarmee bedoel ik
niet boordevol zitten met ken
nis. Dat kan onze wijsheid
weieens lelijk in de weg zit
ten. We mogen ons ook niet
verschuilen achter allerlei le
ren."
„Het gaat om jezelf zijn, oor
spronkelijk zijn. Ieder mens is
daar een variatie op. Ik ben
versteld van de vele variaties
die op het thema mens moge
lijk zijn. Ik hou van de men
sen. Zoals de schepper ze in
zo'n veelvoud heeft uitgedra
gen. En dat geldt natuurlijk
ook voor de dieren, voor de
hele kosmos."
Geen bestsellers
Wat het bedrijf Ank Hermes
betreft: het geeft een breed
scala van geestelijke boeken
uit, onder meer paranormale,
paramedische en esoterische
boeken. „Bestsellers hebben
we nauwelijks" .lacht Paul
Kluwer, „maar een boek als
In Het Licht van Shirley Ma-
clain doet het wel erg goed".
Tot de vaste basisvoorraad
van zijn uitgeverij horen mys
tieke hoogtepunten als de Ba-
gavad gita uit de oeroude Ve
da's en het Tibetaanse doden
boek. Maar daarnaast zijn er
bekendere hedendaagse boe
ken te vinden als Zin van
ziek zijn van Dethlefsen en
Liefdevolle relaties van Son-
dra Ray.
Titels
Er staan bij Ank Hermes vijf
honderdvijftig titels op de
filank. En daar komen er jaar-
ijks vijftig tot zestig bij. Ge
middeld gaan er per jaar drie
honderdvijftigduizend Ank
Hermes boeken over de toon
banken van de Nederlandse
boekwinkels. „Belangrijk deel
van de collectie is ook de
mystiek", legt Kluwer uit.,,
Mystiek betekent eigenlijk
eenheidservaring, godserva
ring. Het duidt aan dat alles
liefde is en dat mensheid en
kosmos een eenheid zijn. Wie
een mystieke ervaring heeft
voelt dat alles in het bestaan
in feite één is. Daar kun je
naar toe werken, met medita
tie, yoga, of bezinning. Maar
ie kunt het niet oproepen. Je
kunt je er alleen op voorbe
reiden".
Bescheiden zegt hij er achter
aan: „Ikzelf kan daar mis
schien een steentje toe bijdra
gen. Ach, eigenlijk wil ik er
geen prijs voor hebben. Ik
voel me geen spiritualist van
het jaar. Als ik lof krijg, zal ik
het doorzwaaaien naar de au
teurs, die mij hebben helpen
te functioneren als Hermes-fi
guur. Als een spirituele bood
schappenjongen."
ARVID VAN DER WOLF
Het is haast beangstigend om
te zien hoeveel mega-sterren
de popmuziek tegenwoordig
rijk is. Vroeger was je al blij
dat in ieder geval The Beatles
- en kort daarop ook The Sto
nes - voor wat opwindende ta
ferelen wisten te zorgen, maar
daar bleef het dan bij. Tegen
woordig wordt de titel van po
pulairste popartiest ter wereld
betwist door menige ster en
blijken popmuzikanten heel
wat betere stadion-vullers dan
de heren prof-voetballers. Da
vid Bowie, de Stones nog
steeds, Prince, U2, Madonna
zij allen behoren tot de groten
der aarde. En Michael Jackson
natuurlijk, zo ongeveer de eni
ge die zich dit jaar niet liet
zien, maar dat tracht hij goed
te maken met een nieuwe el
pee.
Op Bad (Epic 450 290-1) staat
Michael Jackson voor de
schier onmogelijke opgave het
succes van het vorige album
Thriller, toch al weer bijna vijf
jaar oud, te evenaren. Thriller
was een opmerkelijke mijlpaal
in de carrière van Jackson:
spetterende disco-funk van
hoog gehalte met veel afwisse
ling, waarbij zelfs de scheu
rende rockgitaar van Van Ha
len niet geschuwd werd.
Uiteraard slaagt Jackson er op
Bad niet in om dat succes te
evenaren, laat staan te over
treffen. Als Bad staat voor een
nieuw en vooral heel slecht
image, voor heel ruige funk
zeg maar, dan is de aanwezig
heid van een zeurderig duet
met Stevie Wonder (Just Good
Friends) of de temerige balla
de I Just Can't Stop Loving
You, de eerste single-hit van
dit album, nauwelijks te ver
klaren.
Vier van de tien nummers op
Bad daarentegen klinken wel
zoals het hoort. Om te begin
nen is daar de smerige funk in
het titelnummer, een track in
de beste Michael Jackson-tra-
ditie. Bovendien is het tussen
al dat synthesizer-geweld een
geweldige verfrissing om daar
zo maar ineens dat hammon
dorgel te horen. De andere
drie hoogtepunten staan op
kant twee, waar het indruk
wekkende gospel-geluid van
Man In The Mirror, het spet
taculaire Dirty Diana met es
even spannend als subtiel syn
thesizer-basloopje en tension
Smooth Criminal, complet
met Michael's hartslag, ea
Michael Jackson in topvori
laten horen.
De overige vier nummers val
len minder op maar zijn zeke
niet vervelend, zodat Bad t
met een dikke voldoende va
af komt. Een hele batterij aai
door Quincy Jones geprodu
ceerde elektronika, afgewii
seld door vette blazers, zorj
op de juiste momenten vo
een verkwikkend en spette
rende, swingende sound, t
moeten de meeste numers ht
in spanning en orginaliteit al
leggen tegen vorig werk. Bac
is natuurlijk een voorbeel
van de manier waarop sledi
toch goed kan zijn, maar ea
thriller is het niet
GERT MEIJH
f*aul Kluwer, onafhankelijk baas
van de Deventer uitgeverij in gees
telijke boeken Ank Hermes, krijgt
komende zaterdag een onderschei
ding van de stichting Gouden
Handen in 's Heerenberg. Hij
wordt benoemd tot „spiritualist"
van het jaar. De onderscheiding is
verdiend met de volgens de stich
ting uiterst waardevolle en oor
spronkelijke wijze" waarop Klu
wer de afgelopen jaren boeken
heeft uitgegeven op paranormaal,
paramedisch, mystiek en esoterisch
gebied. Een van onze verslagge
vers praatte met de geïnspireerde
spirituele boekenuitgever over zijn
ideeën en en zijn boeken.
Paul Kluwer: Boeken van Ank Hermes kunnen mensen helpen zich te bevrijden van hun beperkingen." foto: pers unie
Elk stuk van Nederland heeft z'n
eigen nieuws en z'n eigen krant. Met
internationaal, nationaal, regionaal èn
plaatselijk nieuws.
Zo blijf je als lezer op de hoogte van
wat er zich afspeelt in de wereld.
Van ver van je bed tot dicht bij huis.
Of eigenlijk is het precies andersom:
van hier tot ver achter de horizon.
Zo bekijk je het nieuws vanuitje
eigen perspectief.
Als je de krant leest voor je eigen
stuk van Nederland.
OZuiti-jX frii-i.it wii
op Zuidpool
