Kohl vraagt rionecker
om Muur af te breken staatsbezoek
t
Klaas de Jonge had
plan te ontsnappen
Yuurpauze in
Golfoorlog
Onprettige hoorzitting
over ramp met veerboot*
Komst van Brits»
supporters wekt
onrust in België
CgidAeSotvuvni
FRIS „HEMELBED"
VAN IZZY EN OLLY
Vijf miljoen losgeld
voor Duitse gijzelaar
„Kus voor
Arafat"
in Israël
omstreden
Uitreisvisa voor
joodse activisten
BUITENLAND
Diarree-epidemie
in Bangladesh
OPNIEUW
GEVANGENISOPSTAND
Uitwisseling uren
later dan gepland
GENÈVE Vier leden
van het Israëlische parle
ment hebben gisteren hun
politieke carrière in de
waagschaal gelegd, door
voorzitter Yasser Arafat
van de Palestijnse Bevrij
dingorganisatie PLO te
kussen. Tijdens een recep
tie van de PLO in Genève
overtraden de parlementa
riërs bewust de Israëlische
wet, die het leggen van
contacten met de PLO
verbiedt.
„Arafat kuste me, schudde
me de hand en zei: „Hier
is een van de beste strij
ders voor rechtvaardig
heid en vrede", verklaarde
Knesset-afgevaardigde
Charlie Biton via een tolk.
Biton beschreef de „war
me ontmoeting" tussen
Arafat en vier linkse
Knesset-leden; Matti Peled
en Mohammed Miari van
de Progressieve liist voor
de vrede, en Tewfik Zayy-
ad en hemzelf van het De
mocratische Front voor
vrede. Ook vredesactivist
David Esh-Shalom deelde
in het broederlijke samen
zijn. De vier linkse politici
wilden met hun actie vol
gens Biton de noodzaak
voor een regeling van het
Palestijnse probleem on
derstrepen.
t7- 1 TT 1 Werkbezoek
ingrediënten
MOSKOU Twee vooraanstaande
joodse activisten in de Sovjetunie, Jo
sef Begun (55) en Viktor Brailovksi
(52), hebben van de Sovjet-autoritei
ten uitreisvisa voor zichzelf en hun
gezinsleden ontvangen. De 23-jarige
Boris Begun verklaarde gisteren tele
fonisch dat zijn vader en Brailovski
naar Israël zullen emigreren. In de
Sovjetunie geldt Begun, een wiskun
dige, al ruim tien jaar als een van de
meest vooraanstaande leiders van
gods cultureel activisme. De 52-jarige
railovski is ook een wiskundige. Hij
was in Moskou verbonden aan een
tijdschrift voor aan joodse geschiede
nis, cultuur en religie.
Inwoners Brezjnev
willen naam terug
MOSKOU Inwoners van de
stad Brezjnev, in het district Ta
tar ten westen van het Oeralge-
bergte, hebben plaatselijke par
tijfunctionarissen schriftelijk
verzocht hun stad haar oude
naam Naberezjnije Tsjelni terug
te geven.
De industriestad met 460.000 in
woners werd na diens overlij
den in november 1982 genoemd
naar president en partijleider
Leonid Brezjnev. De plaatselij
ke bevolking is echter weinig
ingenomen met dit eerbetoon
aan een man „wiens naam
thans wordt gekoppeld aan het
tijdperk van verval", aldus het
weekblad Ogonjok.
AL-MANAMAH Iran
en Iraq hebben een nieu
we informele wapenstil
stand afgekondigd in de
tankeroorlog in de Perzi
sche Golf. Gisteren maak
te Iraq voor de tweede
opeenvolgende dag geen
melding van luchtaanval
len op Iraanse schepen en
Iraanse kanonneerboten
lieten op hun beurt neu
trale handelsschepen met
rust. Voor het eerst sinds
een week voeren vanmor
gen weer Japanse tank
schepen in de Golf.
Ook aan het front namen de
oorlogshandelingen af, vol
gens waarnemers om een
„stabiele" sfeer te scheppen
voor het aanstaande bezoek
van VN-secretaris Javier Pe
rez de Cuellar aan beide lan
den. De VN-secretaris had
Iran en Iraq verzocht tijdens
zijn bezoek een voorlopig
staakt het vuren in acht te
nemen. Donderdag wordt hij
al in Teheran verwacht,
waarna de VN-topman naar
Baghdad reist.
Iraq krijgt overigens steeds
meer steun van Arabische
landen in het Golfconflict. In
Saudiarabië werden de oor
logscommuniqués van Iraq
voor het eerst integraal uit
gezonden. De Libische mi
nister van buitenlandse za
ken voerde gisteren in Bagh
dad besprekingen over „nor
malisering van de betrekkin
gen". Libië gold totdusverre
als een van de weinige Ara
bische bondgenoten van
Iran.
l»cha Meijer en Olgs Zulderhoek: „lixy en Oily in Een Hemelbed", vooretel
ling op baai* van Jan de Hartoga klaaaieker. Tekaten: Jan de Hartog, Han
Romer, lacha Meijer, Herbert Achternbuach, Anton Tajechow. Regie-advie
zen: Jan Joria Lamera. Intro: Hana van Manen. Muziek: Willem Breuker. Ko
ninklijke Schouwburg, maandag 7 eeptember.
Jan de Hartog schreef de klassieker „Het hemelbed", vorig seizoen
te zien door Sjoukje Hooymayer en Manfred de Graaf. In een aan
tal scènes volgden wij de geschiedenis van een echtpaar. Het geluk
kon niet op. Ischa Meijer en Olga Zuiderhoek, Izzy en Olly, doen
het dunnetjes over in hun versie. Maar dan anders.
Het is niet allemaal koek en ei, dat is duidelijk. Bram kan Agnes
niet over de drempel dragen, zij duwt hem in een flukse beweging
op het huwelijksbed. Ze zingen een liedje over de huwelijksreis, ze
maken het bed op sierlijke wijze op. „Wij nemen een kindje", kon
digt ze aan. „Ja jottem! antwoordt hij. Ze demonstreren een stuk
of tien slaaphoudingen en het kindie wordt gesymboliseerd door
een op de buik gehangen rugzakje. Houden ze nog van elkaar Ja.
maar niet zoals in dat stuk van Jan de Hartog, waarin op zoge
naamd bitterzoete wijze wel en wee wordt gespeeld. Zij: „Als jij wil,
gooien wij het kind in een weeshuis en gaan we er samen iedere
zondag naar kijken". En als hij zijn buitenechtelijke relatie ophe
melt, riposteert ze: „Wat doet ze dan behalve haar broek uit Niets
O, lekker geil
„Izzy en Olly in Een hemelbed" kan met recht een moderne versie
genoemd worden van de klassieker van De Hartog. De teksten zijn
vervangen door betere, de personages gemoderniseerd. Zelfs het
hemelbed is zo'n populaire bedbak geworden met een iets hoger
matras. Wat aan Hooymayers en De Graafs „Hemelbed" ontbrak,
zit in deze voorstelling: hij is geestig, tracht met taalgebruik, een
naaktscène (van Ischa), tekst en muziek iets los te maken. Olga
Zuiderhoek kan met veelbetekenende blikken een wereld suggere
ren. Ischa Meijer doet dat met de intonatie van zijn stem.
Het grootste contrast wordt bereikt in de laatste scène. Ze staan
voor op het toneel en houden een dialoog over gelukkig zijn. Treu
riger kan het haast niet.
PETER S*$EL
Filipijns leger
is ontevreden
MANILA Uit een gisteren
uitgelekt rapport is gebleken
dat in het Filipijnse leger nog
steeds grote onvrede over het
regeringsbeleid heerst. De Ma
nila Chronicle meldde dat vol
gens het rapport binnen twee
weken opnieuw muiterij kan
uitbreken als president Aquino
niet niet enkele hoge militaire
en civiele functionarissen zou
ontslaan, amnestie verleent
aan de leiders van de jongste
militaire opstand en een on
derzoek instelt naar mogelijke
fraude bij de verkiezingen van
11 mei. Chef-staf Fidel Ramos
gaf zondag al zijn fiat aan een
plan om honderden muiters
met een lagere rang geleidelijk
weer naar hun onderdeel te
laten terugkeren. De eerste
muiters kwamen gistermiddag
vrij.
Het zijn enkele voorbeelden
van de gevoeligheden rond
het gisteren begonnen histo
risch bezoek van Honecker
aan de Bondsrepubliek. His
torisch, omdat hij de eerste
DDR-leider is die een bezoek
brengt aan Bonn.
In de grondwet van de
Bondsrepubliek wordt de de
ling van Duitsland als voor
lopig en tijdelijk beschouwd
Daarom weigert de Westduit-
se regering het bestaan van
twee Duitslanden te erken
nen. Dat heeft onder meer
tot gevolg dat het bezoek van
Honecker volgens het proto
col een werkbezoek is, dat
evenwel alle kenmerken
heeft van een staatsbezoek.
Zo wapperen in Bonn
voor het eerst de bijna
gelijke vlaggen van de twee
landen. Bij de officiële ont
vangst van Honecker door
Kohl klonken twee volkslie
deren al sprak het proto
col slechts van hymnen. De
gevoeligheden over en weer
waren waarschijnlijk ook de
oorzaak van de gespannen
sfeer bij de officiële ont
vangst.
Al bij de eerste ontmoeting
zei Kohl verrassenderwijze,
dat hij „hereniging" van bei
de Duitslanden als uiteinde
lijk doel ziet. Maar hij ver
klaarde daarbij ook met na
druk dat de Bondsrepubliek
de grenzen respecteert. Aan
de tweedeling kan slechts
een einde worden gemaakt
langs vreedzame weg en via
een proces van de vorming
van wederzijds begrip. Ho
necker op zijn beurt ver
klaarde dat „Mijn voornaam
ste doel is er voor te zorgen
dat beide Duitse staten actief
samenwerken en om te ver
zekeren dat er nooit meer
oorlog begint op Duits gebied,
maar alleen vrede".
Ook de Westduitse president
Richard von Weizsdcker
roerde in een toespraak tij
dens de lunch de Duitse
kwestie aan. Hij zei dat de
Duitsers in beide staten, on
danks de deling na de oorlog,
deel uitmaken van dezelfde
natie. „Wij behoren tot één
natie, die niet verdween in
de ruïnes van de Tweede
Wereldoorlog. De Duitse na
tie is een culturele entiteit,
die niet beperkt is tot de fy
sieke grenzen van het land".
Ook vandaag heeft Honecker
in Bonn gesprekken gevoerd.
De komende dagen maakt hij
een rondreis langs grote in
dustriegebieden in de Bonds
republiek. Hij brengt ook een
bezoek aan zijn geboorte
plaats Wiebelskirchen in
Saarland, heeft ontmoetingen
met de ex-bondskanseliers
Willy Brandt en Helmut
Schmidt en bezoekt het ge
boortehuis van Karl Marx in
Trier.
DINSDAG 8 SEPTEMBER 1987 PAGIN,
Walen hebben geen
tijd voor kinderen
BRUSSEL Het Brusselse
dagblad Le Soir heeft vastge
steld dat de Walen weinig tijd
hebben voor het bedrijven van
de liefde.
Een opiniepeiling van het blad
heeft aangetoond dat „per
soonlijke particuliere activi
teit" en „activiteit die de ge
vraagde niet nader wenst te
omschrijven" de vrouwen van
Wallonië maar twee a drie mi
nuten en de mannen vijf mi
nuten per dag bezighoudt.
Verder is gebleken dat veel
Walen gemiddeld tien keer zo
veel naar de televisie kijken,
dan dat ze oog hebben voor
hun kinderen.
DAKHA De regering van Banrfa"
desh heeft meer dan 2.500 mediscsr"
ploegen ingezet tegen een diarree-e F
demie, die al aan 219 mensen het lev !enj
heeft gekost. De epidemie volgt op enc!
recente rampzalige overstromingen fe
is het resultaat van het eten van e
dorven voedsel en het drinken van li2''1
smet water Volgens het ministe
van gezondheid zijn bijna 270.000 rm .eX'
sen met het virus besmet en komen 1,101
per uur duizenden gevallen bij. 'n
overstromingen van de voorbije 'r0
ken, de ergste in veertig jaar, hebh 1 1
aan meer dan 700 mensen het level
gekost. De schade aan gewassen en 1
bouwen bedraagt meer dan twee
een half miljard gulden.
BONN Bondskanselier
Helmut Kohl heeft op de
eerste dag van het be
zoek van de Oostduitse
staats- en partijleider
Erich Honecker aan
Bonn geen blad voor de
mond genomen. In ge
sprekken onder vier
ogen en tijdens het offi
ciële diner vroeg Kohl
intrekking van het
„schietbevel" (het schie
ten op vluchtelingen),
bekritiseerde hij het
Oostduitse mensen reeh-
tenbeleid en eiste hij dat
de DDR de Muur af
breekt.
De 75-jarige Honecker, onder
wiens toezicht de Muur 26
jaar geleden werd opgetrok
ken, wees Kohls wens tot een
herenigd Duitsland evenwel
met klem van de hand. Tij
dens zijn toespraak aan het
galadiner week hij af van
zijn van te voren bekendge
maakte redevoering en zei:
„Socialisme en kapitalisme
gaan net zo slecht samen als
water en vuur".
Kohl en Honecker bij hun eerste ontmoeting. Er kon nog net een glimlachje vanaf. FOTO; Ap
Bij de opening van de hoorzitting over de ramp met de „Herald of free Enterprise" werd een mod
van het veerschip naar binnen gedragen. pJ
FOTO.
Free Enterprise, in maart
van dit jaar.
De hoorzitting is nodig omdat
de Britse wetgeving verlangt
dat ieder Brits slachtoffers of
ficieel wordt geidentificeert.
Lijkschouwer Stuart kan deze
klus alleen klaren door zoveel
mogelijk getuigen te horen.
Daarvoor zijn zo'n 150 mensen
gedagvaard. Stuart heeft alle
getuigen bij voorbaat gewaar
schuwd, dat hen een onaange
name tijd te wachten staat ri
Ofschoon de hoorzitting gt 3^
proces is, verwachten
deskundigen dat de hoorzitt t
een nader licht zal werpen u
de schuld van de rederij io i
de ramp. En nieuwe gegew
kunnen wellicht alsnog le»
tot een proces. Veel nabesta»
den van slachtoffers zijnni
hoogst ontevreden over datjl j
regering in Londen weigert
rederij voor het gerecht te
gen.
BRUSSEL Justitie en
politie in België zijn gis
teravond voor de tweede
maal in 24 uur geconfron
teerd met een groot
scheeps gevangenisoproer.
Ook vanmorgen was het
nog onrustig in de Belgi
sche strafinrichtingen. De
gevangenen in België be
klagen zich al jaren over
„onmenselijke" omstan
digheden.
Zondag en gisteren sloeg in
twee Brusselse randgemeenten
de vlam in de pan, nadat de
televisie een reportage had
uitgezonden over de „opvang"
van de 26 Britse voetbalsup
porters die elk moment in Bel
gië kunnen arriveren. Deze
relschoppers van het Heizel-
drama twee jaar geleden, zul
len hun voorarrest in heel wat
betere omstandigheden door
brengen dan in België gebrui
kelijk is en dat neeft veel
kwaad bloed gezet.
Na de eerdere opstand
Vorst weigerden gisteray
ruim 400 gevangenen van
cellencomplex in de ran<
meente Sint Gillis naar I
cellen terug te gaan. In
gangen werden matrassen
kranten in brand gestoken
in de consternatie zagen vi
tien gevangenen kans te
snappen. De complete Brui
se rijkswacht die naar
Gillis gedirigeerd was,
echter na korte tijd alweer
gen ontsnapte gevangenen
te rekenen.
Nadat de brandjes in het ci
plex geblust waren, keen
de gevangenen naar hun
len terug. Twintig gevangei
raaRten bij de opstand licht
wond. Evenals in Vorst kl
den de gevangenen in
Gillis over het ontbreken
voldoende sanitaire vooi
ningen en de ov^rbevoikin
de cellen. Bovendien heefi
plaatsing van enkele Aids
tiënten voor spanningen
zorgd.
(Vervolg van voorpagina)
MAPUTO De gevangenenruil op het vliegveld van Ma|
vond negen uur later plaats dan aanvankelijk was gepland.
vertraging was een gevolg van het feit dat de Zuidafrikaner
eerst zeker van wilden zijn dat majoor Wynand Du Toit on<
weg was. vóór de overige betrokkenen naar Mocambique mf
ten vertrekken.
Rond vijf uur gistermiddag verliet De Jonge uiteindelijk de
bassade, in gezelschap van ambassadeur H. Carsten, een g
raai van de Zuidafrikaanse politie en een functionaris van
Zuidafrikaanse ministerie van buitenlandse zaken. Eerder
ren al zijn persoonlijke bezittingen weggehaald. Buiten het
bassadegebouw stond een duizendtal mensen, die Klaas de Jo
toejuichten toen hij wegreed in een minibus met geblindeel
luiten. De Zuidafrikaanse politie had eerder op de dag nogt
„grap" uitgehaald, door een geboeide man met een jas over 3
hoofd naar buiten te leiden en weg te voeren. Aanvankel
werd gedacht, dat dat De Jonge was. De Zuidafrikaanse milil
Du Toit heeft in zijn land een heldenontvangst gekregen. 1
vraag blijft nog onopgelost. Vorig jaar zei president Pieter Bo
dat hij de vrijlating „op humanitaire gronden" zou overwe
van ANC-leider Nelson Mandela, als Angola Du Toit zou vr
ten en de Sovjet-Unie de dissidenten Sacharov en Anatoli Sjt
ranski. Alle drie zijn nu vry, maar het is niet bekend of de
spraak van Botha nog geldt.
BONN De Westduitse regering en een niet nader ge
noemd bedrijf hebben vijf miljoen gulden losgeld betaald
voor de vrijlating van Alfred Schmidt. Schmidt werd gis
teren na een gevangenschap van 230 dagen vrijgelaten
door zijn ontvoerders in West-Bayrut en is inmiddels in
West-Duitsland aangekomen. Onderhandelingen over de
vrijlating van de andere Duitse gijzelaar in Libanon, Ru-
dolf Cordes, gaan nog door. De Duitse regering heeft ont
kend dat zij voor de vrijlating van Schmidt concessies
heeft gedaan in de zaak van de Libanees Mohammed Ali
Hamadei, die wordt gevangen gehouden op beschuldiging
van kaping van een Amerikaans vliegtuig in 1985. „Het is
prachtig weer vrij te zijn, eindelijk", aldus een vermager
de en vermoeide Schmidt, die verder alleen kwijt wilde
dat hij goed was behandeld. Volgens de Westduitse rege
ring hebben met name Iran en Syrië geholpen bij de vrij
lating van Schmidt.
Alfred Schmidt (r) werd gistermiddag bij zijn vertrek
uit Damascus begeleid door de Westduitse ambassa
deur in Syrië Georg Hermann Schlingensiepen.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN In het En
gelse Dover wordt de
grootste openbare hoorzit
ting gehouden, die in En
geland ooit op touw is ge
zet. Gedurende een
maand zullen getuigen en
deskundigen worden ge
hoord over de ramp met
de veerboot Herald of
De Jonge en Albertini op het vliegveld van Maputo. In de officiële documenten van de overdracht
wordt met geen woord over Nederland gerept. De Jonge wordt erin genoemd als dader van een
bomaanslag, iets waarvan hij overigens nooit is beschuldigd. FOTO: AP
PRETORIA „Als ik de
klok een paar jaar terug
zou kunnen draaien, zou
ik weer hetzelfde doen.
Alleen veel beter". Dat zei
Klaas de Jonge gisteren,
kort voordat een einde
kwam aan zijn meer dan
twee jaar durende kluize
naarsbestaan in het ge
bouw van de Nedbank in
de Zuidafrikaanse hoofd
stad Pretoria.
Gevraagd naar wat hij precies
gedaan heeft, bleef De Jonge
een beetje vaag. Maar hij gaf
wel toe dat hij wapens naar
Zuidafrika heeft gesmokkeld
voor de zwarte verzetsbewe
ging ANC, dat hij daar al een
tijdje mee bezig was en dat de
Zuidafrikaanse politie de ope
ratie voor het grootste deel
had ontdekt.
Volgens De Jonge heeft hij
zijn vrijlating te danken aan
Pierre-André Albertini, de
Fransman die in een gevange
nis in het thuisland Ciskei zat.
Albertini werd dit voorjaap tot
vier jaar veroordeeld wegens
zijn weigering om te getuigen
in een proces tegen mensen
die van activiteit voor het
ANC werden beschuldigd.
„Als hij was opgetreden als ge
tuige a charge, zou ik nog in
de ambassade zitten. Zijn be
sluit om niet te getuigen heeft
mij weer een vrij man ge
maakt".
Als hij nu niet vrij was geko
men, had hij waarschijnlijk
een ontsnappingspoging on
dernomen. „Ik had al een ma
nier gevonden om weg te ko
men met een goede kans dat
het zou lukken. Maar ik zou
een beetje hulp van buitenaf
nodig hebben gehad".
Tijdens de 26 maanden in het
Nedbank-gebouw in Pretoria
heeft hii alle tijd gehad voor
een nadere studie van Zuid
afrika. Hij ziet de apartheids
structuur als een van de mees
te effectieve middelen waaro
ver de regering beschikt om
het zwarte verzet te bestrijden.
Daarom gelooft hij ook niet
dat de regering deze structu
ren wil veranderen.
In zijn opvattingen is De .Jon
ge niet veel veranderd. „Ik
steun nog steeds het ANC.
Maar dat betekent niet dat ik
op bepaalde punten geen kri
tiek heb. Ik sta volledig achter
de hoofddoelstellingen, ook
achter het gebruik van geweld
en de motieven daarachter,
maar niet achter alle vormen
van geweld. Ik zelf zou bur
gerdoelen uitsluiten". Maar de
Jonge vindt dat het ANC zelf
duidelijk zou moeten maken
waar de grenzen liggen.
Het leven in de ambassade is
hem gemakkelijker gevallen
dank zij steun van vrienden
en familie uit Nederland.
„Steun kwam van al die hon
derden onbekenden die kaar
ten en brieven stuurden". Hij
is blij weer thuis te zijn, maar
weet aan de andere kant „ei
genlijk niet precies waar thuis
is". „Het probleem is dat ik zo
gefascineerd ben door Zuid
afrika. Het vooruitzicht dat ik
mogelijk niet meer terugkeer,
vind ik wel vervelend. Het le
ven in Amsterdam, zoals mijn
vrienden dat beschrijven, lijkt
me wat saai. Dat schrikt me
wel af".
