Namaak-Strauss
ontlokt Waldheim
schone woorden
Deng geeft in China
Het Grote Voorbeeld
BUITENLAND
CcidóeSomont
Zeker jaar geen
vrachtverkeer op
Gotthardsnelweg
„Westduitse
gijzelaar komt
morgen vrij"
Leger
Burundi
zet president
aan de kant
aN
Passagiers gooien herrieschopper uit vliegtuig
Verdediging
Rust vraagt
lichte straf
Treinbotsing
ENGELS
ENFRANS
VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1987 PAGINA 5
ALTDORF Buitenlands vrachtver
keer zwaarder dan 3,5 ton zal de ko
mende een tot twee jaar geen gebruik
kunnen maken van de Gotthard-snel-
weg. Sinds 25 augustus is de weg voor
alle verkeer gesloten, doordat bij het
hevige noodweer van vorige week een
viaduct zwaar werd beschadigd. Het
herstel ervan gaat een tot twee jaar du
ren. Gedurende die tijd zal het interna
tionale vrachtverkeer gebruik moeten
maken van de San Bernadino- of de
Brennerpas in Oostenrijk. Personenau
to's kunnen gebruik maken van een
nabijgelegen viaduct.
Ouders aangehouden
na dood
verwaarloosd kind
EVRY In Evry bij Parijs zijn de
ouders gearresteerd van een vierja
rig meisje dat zo ernstig was ver
waarloosd en ondervoed, dat het is
gestorven. Een 7-jarige broer van
het gestorven meisje ligt met kritie
ke ondervoedingsverschijnselen in
het ziekenhuis. De andere zes kin
deren van het paar, in de leeftijd
van 1 tot 6 iaar, zijn bij hun ouders
vandaan gehaald en veiligheidshal
ve ook onder medische behande
ling gesteld. Het paar is dood door
schuld ten laste gelegd en zal waar
schijnlijk uit de ouderlijke macht
worden gezet.
Aids-angst leidt in VS
tot handschoenentekort
HOUSTON Voorzorgsmaatrege
len tegen het oplopen van aids
worden in de Verenigde Staten op
zo grote schaal ingevoerd, dat er een
landelijk tekort aan rubberhand
schoenen is ontstaan. Op korte ter
mijn wordt ook een tekort aan dure
steriele handschoenen verwacht. De
vraag neemt onder meer toe omdat
chirurgen vaak meerdere hand
schoenen over elkaar aantrekken,
om te voorkomen dat zij bij het
scheuren van een handschoen in
aanraking komen met bloed van
hun patiënt. Ook politiebureaus
hebben veel rubberhandschoenen
aangeschaft.
Jachthond schiet
baas in het been
DUBLIN Een Ierse jager is
in een ziekenhuis opgenomen,
nadat hij door zijn hond in het
been was geschoten. Michael
Martin was met vrienden op
de oever van Lough Ree in
centraal Ierland aan het jagen,
toen zijn Colden Retriever op
de trekker van ziin op de
grond liggende karabijn trapte.
De 24-jarige Martin werd in
zijn linkerbeen getroffen. Een
woordvoerder van het zieken
huis noemde de lichamelijke
toestand van Martin stabiel,
maar zijn humeur „niet je
dat".
ZIMBABWE SCHAFT
BLANKE ZETELS AF
HARARE Het parlement van Zimbab
we is akkoord gegaan met een grond
wetswijziging, waarbij de twintig voor
blanken gereserveerde zetels worden af
geschaft. De vereiste twee derde parle
mentaire meerderheid werd probleem
loos verkregen. Bij de onafhankelijkheid
in 1980 was vastgelegd dat twintig van de
honderd parlementszetels voor zeven iaar
gereserveerd zouden blijven voor blan
ken. De nieuwe volksvertegenwoordigers
voor de nu lege blanke zetels zullen door
het parlement worden gekozen. De ver
wachting is dat daarbij ook enkele verte
genwoordigers van de 110.000 blanken
worden gekozen. Overigens was een
meerderheid van de blanken vóór af
schaffing van de speciale zetels.
BONN Een van de twee
Westduitsers die sinds januari
in Libanon worden vastgehou
den, zal morgen worden vrij
gelaten. Dit is verklaard door
een Libanese zakenman, die
zegt contacten te onderhouden
met de ontvoerders. De vrijla
ting zou onderdeel vormen
van een overeenkomst tussen
Syrië, Iran en de Bondsrepu
bliek. Het zou gaan om Alfred
Schmidt, een medewerker van
Siemens.
NAIROBI Het leger
van de Afrikaanse staat
Burundi heeft de presi
dent, kolonel Jean-Baptis-
te Bagaza, afgezet. De
grenzen en vliegvelden
van het land zijn gesloten.
Volgens de schaarse be
richten uit Burundi gaat
het om een paleisrevolu
tie, die zonder geweld is
.verlopen.
Over de motieven van de
coup is nog niets bekend.
President Bagaza was gister
morgen, na geruchten over
de coup, vervroegd vertrok
ken uit Quebec waar hij
deelnam aan de top van
Franssprekende landen.
Vanuit Parijs wil hij probe
ren naar zijn land terug te
reizen.
Burundi werd in 1962 onaf
hankelijk, ligt in Centraal-
Afrika, is kleiner dan Neder
land en geldt met rond vijf
miljoen inwoners als een van
de dichtstbevolkte landen
van Afrika. Ook de nu afge
zette kolonel Bagaza kwam
in 1976 via een militaire
staatsgreep aan de macht. Hij
onderhield goede betrekkin
gen met Moskou, China en
Libië.
Begin jaren '70 was Burundi
het toneel van een van de
hevigste uitbarstingen van
stammen-geweld die Afrika
ooit heeft doorgemaakt. Le
den van de Hutu-stam, die
de meerderheid in het land
vormen, werden massaal af
geslacht door de Tutsi's, die
de minderheid vormen.
Daarbij zouden meer dan
200.000 mensen zijn ver
moord. En nog steeds heer
sen de Tutsi's op bijna feoda
le wijze over de Hutu's.
Van recenter datum zijn de
problemen met de katholieke
kerk, die zich opwerpt als
beschermer van de Hutu's.
Buitenlandse priesters zijn
uitgewezen, de katholieke
scholen zijn genationaliseerd,
katholieke organisaties ver-
boden, kerkelijke bijeenkom
sten aan strikte beperkingen
onderworpen en kerkdien
sten werden alleen op zon
dag toegestaan.
WENEN „Herr Dr.
Waldheim, ik bel u even
privé op en u zult wel wat
verwonderd zijn. zo
klonk het zondagochtend,
5 juli 1987 uit de telefoon
van de Oostenrijkse presi
dent Kurt Waldheim. Aan
de andere kant van de lijn
sprak Franz-Josef Strauss,
de minister-president van
Beieren, die de internatio
naal verguisde Oostenrijk
se president wilde uitno
digen voor de Oktober
feesten in Miinchen.
Waldheim was wellicht niet
verwonderd genoeg, want hij
sprak twintig minuten lang
met „Strauss", die nu, twee
maanden later, de Beierse imi
tator Ottfried Fischer blijkt te
zijn geweest. Het hele gesprek
is integraal afgedrukt in het
Weense blad „Wiener".
Een onverwachte uitnodiging
voor het oktoberfeest in Miin
chen en Waldheim hapte toe.
Opgetogen zelfs. Zo opgetogen
dat hij zelfs over mogelijke be
zwaren uit Bonn heenstapte.
Waldheim: „De vraag is alleen
in hoeverre men zoiets dan
met Bonn regelt."
Strauss/Fischer: „Ik zou dat in
principe vooralsnog niet met
Bonn regelen". En vervolgens
laat Waldheim zich totaal in
de luren leggen met een sma
kelijke beschrijving van alle
publicitaire voordelen van een
oezoek aan de Oktoberfeesten
en stelt de Oostenrijkse presi
dent zelfs een gezamenlijk
koetstochtje in het vooruit
zicht
Naar in Wenen verluidt zou
Waldheim het incident het
liefst vergeten en is hij „ge
schokt". Hij zou de hele affaire
„waanzinnig pijnlijk" vinden.
Maar Andreas Dressier, de
~(ADVERTENTIEr
Kurt Waldheim (boven) en de
echte Franz Jozef Strauss.
FOTO'S: AP
hoofdredacteur van Wiener,
zei de affaire te beschouwen
als een „steuntje in de rug"
voor de geplaagde Waldheim,
die in verband met zijn ver
zwegen oorlogsverleden door
vrijwel de hele wereld wordt
geboycot.
Hei streven is natuurlijk een soepele I
afdaling, mei onwennig en onzeker
de berg af. Om ie zorgen dat u meer
plezier van uw skivakanne hebt. start
de ANWB opnieuw met de cursus
skigymnastiek Rond 21 september
begint u met het doornemen van alle
skibewegingen. Na 18 wekelijkse
lessen van 1 uur bent u in prima ski
conditie. En een stuk wijzer omtrent I
de nieuwste technieken en materialen, f
want de ANWB zorgt ervoor dat de
leraren u ieder iaar weer volledig
bijgeschoold van dienst kunnen zijn.
De kosten bedragen f 105-
Voor mei-ANWB-leden f 120,-
Voor aanmelding of verdere details
kunt u terecht bij het ANWB-kantoor.
üd van de ANWB.
Daar kun je nog veel plezier
van hebben.
Cursusplaatsen ANWB ski-gymnastiek Leiden. Alphen aan den Rijn en Leiderdorp, aanmelden ANWB. Stanonsweg 2. 2312 AV Leiden.
tel 071-14 6241
LONDEN Boze passagiers van een Brits
vliegtuig hebben een mede-passagier van
boord gegooid, nadat diens gedrag de beman
ning had genoopt een noodlanding te maken
in het Franse Toulouse.
Tijdens de charter
vlucht van Palma de Mallorca naar Londen
had de man een serveerwagen omgegooid en
ruzie gemaakt, nadat hem was verzocht op te
houden met roken én niet meer te ijsberen in
het middenpad. Toen de Franse politie, in de
kennelijke veronderstelling dat de man ge
wapend was, aarzelde het vliegtuig te betre
den, maakten de passagiers korte metten en
gooiden de herriemaker eigenhandig op de
landingsbaan. Daar schoot een aanwezige
arts toe om de man te verdoven en naar een
kliniek te vervoeren.
De voorbereiding voor de tele
fonische aanslag op de presi
dent duurde twee maanden.
„We moesten in de eerste
plaats te weten komen wan
neer en waar we Waldheim
het beste en het snelst konden
bereiken", zei Dressier.
Interessant is het gesprek tus
sen de „beide" conservatieve
politici niet in de laatste plaats
vanwege het ontspannen poli
tieke babbeltje dat Strauss/Fi
scher met Waldheim aan
knoopte. Waldheim zegt bij
voorbeeld over het verschil in
betrouwbaarheid tussen Ara
bieren en Israëliërs: „Ja, de
Arabieren zijn achteraf gezien
wezenlijk betrouwbaarder. Ik
bedoel, de Israëliërs maken de
fout dat ze de zaken overdrij
ven, nietwaar, dat ze provoce
rend ageren, en op den duur
zal dat niet worden geaccep
teerd, ook niet door andere
staten".
En natuurlijk kon het thema
van de omstreden nucleaire
opwerkingsfabriek in het Bei
erse Wackersdorf niet ontbre
ken. Waldheim: „Het zijn al
tijd dezelfde Groenen en die
groepen nietwaar, die gewoon
tegen alles ziin, nietwaar?". En
Waldheim sluit zijn politieke
analyse af met de geruststel
lende woorden: „De Oostenrij
kers mogen de Beiers bijzon
der graag, zoals u weet". En
die zin is door de redactie van
Wiener tot „leugen van het
jaar" gebombardeerd.
Als uitsmijter zei Strauss/Fi
scher op die gedenkwaardige
zondagochtend in juli tegen
Waldheim: „Ik ben uw bewon
deraar". En daarop schakelde
Waldheim beduusd over op de
pluralis majestatis/modestiae:
„Wij hebben een zuiver gewe
ten en wij weten dat wij niets
verkeerds of slechts hebben
gedaan. Dat zuivere geweten
helpt mij ook om die soms
werkelijk onverdrageliike be
schimpingen te verwerken".
MOSKOU Op de laatste dag
van het proces tegen Mathias
Rust heeft de verdediging ge
pleit voor de lichtste straf die
mogelijk is voor het schenden
van de internationale lucht-
vaartregels.
Na het pleidooi van ziin verde
diger richtte Rust zelf ook en
kele woorden tot de rechters.
„Ik kan u verzekeren dat ik
uw vertrouwen niet zal be
schamen, als u mij een milde
straf geeft". Gisteren was in
Duitsland ontsteld gereageerd
op de eis tegen de 19-jarige pi
loot, die wereldnieuws werd
toen hij met zijn vliegtuigje
landde op het Rode Plein. Die
eis luidde acht jaar strafkamp
met verzwaard regime. Vol
gens de aanklacht was de han
delwijze van Rust „een zwaar
misdrijf". De maximum-straf
die opgelegd kan worden is
tien jaar.
In de werkkampen gelden
vier verschillende regimes: ge
woon, verzwaard, streng en
bijzonder regime. Gewoon is
de lichtste vorm. De vier regi
mes onderscheiden zich door
toestemming om bezoeken,
verlof, brieven, pakketten en
extra levensmiddelen te ont
vangen. Een veroordeling tot
de gevangenis is de zwaarste
vorm van vrijheidsbeneming
in de Sovjetunie.
FLIP
ceoae teem»
WHEER GEiate&V,
WW -HRD 2t
G,EWCOW GEKHB»
•WS CW1 -WET
&EÏST GHOWNISSED
Wiet EEM -Beene.
■Mwoea...
fltt 6S.
towoee u»s
^EKEPbT- -
Dertien mensen zijn gisteren om het leven gekomen bij twee los van elkaar staande verkeersonge
lukken in de Poolse hoofdstad Warschau. Kort na het middaguur botsten in het centrum van de
stad twee trams op elkaar, vermoedelijk als gevolg van een verkeerde wisselstand. Daarbij vonden
zeven mensen de dood. Twee uur later botste in een buitenwijk van de Poolse hoofdstad een
rijdende trein op een stilstaande. Hier kwamen zes personen om het leven. De ravage (foto) was
enorm.
FOTO: EPA
„STERKE MAN" WIL PLAATSMAKEN VOOR JONGERE GARDE
OXFORD Geruchten
over het op handen zijn
de aftreden van Deng
Xiaoping, de sterke man
in China, hebben de af
gelopen paar jaar al zo
vaak gecirculeerd dat
politieke waarnemers
deze berichten zo langza
merhand met een zekere
scepsis benaderen. Afge
lopen week werd op
nieuw met veel trompet
geschal aangekondigd
dat er verschuivingen en
verjongingen binnen de
Chinese partij te ver
wachten zijn. Maar uit
een verklaring van de
China News Agency over
Dengs aftreden, het
meest gezaghebbende
commentaar tot nu toe,
valt op te maken dat het
deze keer toch echt zo
In een poging om de partij en
het staatsleiderschap wat
nieuw leven in te blazen, be
sloot Deng (83) een tijdje ge
leden zelf op te stappen. Op
die manier wilde hij het
voorbeeld geven aan de an
dere grijsaarden, die plaats
zouden moeten maken voor
jonge technocraten. Maar
Dengs leeftijdgenoten in de
topposities, zoals presjdent Li
Xiannan (82), Chen Yun (82),
Bo Yibo (85) en Peng Zhen
(85), hadden weinig zin hun
functie prijs te geven en
haalden Deng over om ook te
blijven zitten.
Verwacht wordt dat Deng nu
daadwerkelijk zijn lidmaat
schap van het Politburo zal
opgeven en wel vóór het der
tiende partijcongres, dat op
25 oktober van start zal gaan.
De andere veteranen zullen
hem daarin dan moeten vol
gen, aangezien de Chinese
politieke etiquette voor
schrijft dat ondergeschikten
het gedrag van hun meerde
ren trachten te evenaren.
Deng zal vermoedelijk ook
zijn voorzitterschap van de
Centrale Advies Commissie
opzeggen, maar bij de ge
wichtige Centrale Militaire
Commissie zal hij nog wel
een poosje aanblijven als
voorzitter.
Zijn positie als meest in
vloedrijke man in China zal
Deng, ook nadat hij zich
heeft teruggetrokken uit de
gelederen van het Politburo,
overigens beslist behouden.
Het belang van de komende
veranderingen schuilt niet in
het aftreden van Deng, maar
Het plaatsnemen bij de vergaderingen van China's Nationaal
Volkscongres levert voor een aantal hoogbejaarde partijlei
ders de nodige problemen op. Deng Xiaoping (tweede rij,
links) geeft hier aanwijzingen terwijl een aantal politici in hun
stoel geholpen worden.
in de daarmee gepaard gaan
de aftredens van de andere
oude uite: st conservatieve
leiders. Zij werpen zich
meestal op als de grote
dwarsliggers in het doorvoe
ren van de economische her
vormingen en de „open deur-
politiek" van de partij. Van
daar dat de partij gebaat zal
zijn bij hun vertrek.
Het is overigens sowieso on
waarschijnlijk dat de 83-jari-
ge Deng een volgende zit
tingstermijn van vijf jaar in
het Politburo zal overleven.
Hij wil er voor zorgen dat
zijn opvolging geregeld is tij
dens zijn leven, om te voor
komen dat er een machts
strijd losbrandt na zijn over
lijden. Daar was al enigszins
sprake nadat bekend was ge
worden dat Deng zou aftre
den. Toen Deng merkte dat
enkele conservatieven al met
hun ellebogen begonnen te
werken, besloot hij de opvol
gingskwestie zelf ter hand te
Cruciaal
Het partijcongres in oktober
wordt beschouwd als een van
de cruciale gebeurtenissen in
de Chinese geschiedenis van
na 1949 en zonder twijfel de
belangrijkste sinds de dood
van Mao in 1976. Zo staat de
verkiezing van een nieuwe
partijleider, als alles loopt zo
als verwacht wordt, uiteraard
hoog op de agenda. De nieu
we leider zal evenwel lastige
keuzes moeten maken met
betrekking tot de ideologisch
omstreden en technisch zeer
complexe economische en po
litieke hervormingen. De uit-
FOTO: AP
eindelijk gekozen hervor
mingen zullen, op hun beurt,
het karakter van de Chinese
politiek voor de rest van de
eeuw bepalen.
Tot nu toe hebben de econo
mische hervormingen aardig
wat problemen opgeleverd,
zoals inflatiedruk, begro-
tings- en handelstekorten en
een verminderde agrarische
produktie. Voorstellen voor
het oplossen van deze moei
lijkheden namen gaandeweg
een steeds radicalere vorm
aan, zoals de suggestie een
volledig vrije markt te intro
duceren, naar het voorbeeld
van Zuidkorea, Taiwan en
Singapore. Op dit soort reac
ties zitten leiders, hervor
mers en conservatieven na
tuurlijk helemaal niet te
wachten. Hun opvattingen
over politieke hervormingen
zijn meestal beperkt tot het
scheiden van partij- en over
heidsfuncties.
In deze conflicten, heeft
Dèng zich steeds ontpopt als
de opper-scheidsrechter, die
zich alleen in de arena waag
de als de spelers op verboden
terrein kwamen. Terugkij
kend op zijn daden en hande
lingen is zijn modus operandi
altijd geweest: geef je tegen
standers genoeg touw om
zich op te hangen. Deng zelf
geeft de voorkeur aan een
leider die pragmatisch en on
verschrokken is in economi
sche beleidszaken, maar aan
de andere kant conservatief
in ideologische en politieke
kwesties. En die eigenschap
pen zal hii zeker in een op
volger zoeken.
CYRIL ZHIREN LIN
The Times, Londen
door Jo Wijnen
WASHINGTON Ze zijn
allebei jong en vrolijk en
verkopen t-shirts in de door
toeristen overlopen oude
vesting van Quebec, die hoog
uitrijst boven de Saint
Lawrence River. Het ene
meisje spreekt Frans en
Engels. Het andere alleen
maar Frans. Als we het
uitsluitend Frans sprekende
meisje vragen hoe dat verder
moet in een stuk van de
wereld, waar vrijwel
uitsluitend Engels wordt
gesproken, lacht ze. Ze
verstaat ons niet eens.
Er zijn mensen in Quebec die,
als het om de taal gaat, een
vreemde hardnekkigheid aan
de dag leggen. Quebec is lang
het opstandige en altijd
dwarsliggende zorgenkind van
Canada geweest. Want de
bevolking van Quebec,
historisch sterk gebonden aan
de Franse taal en cultuur,
haatte het Engels. En haatte
daarom de rest van het land.
Vijftien jaar geleden vonden
talloze mensen uit de
provincie Quebec dat ze zich
misschien beter van Canada
konden losmaken. Een
luidruchtige
afscheidingsbeweging kwam
op gang. Precies tien jaar
geleden nam Canada daarom
de zeer omstreden en
geruchtmakende „Wet 101"
aan, die bepaalde dat het
Frans de definitieve voertaal
van de provincie Quebec zou
worden. Op grond van Wet
101 mochten geen Engelse
opschriften en aanduidingen
meer worden gebruikt. In feite
werd met een nogal tirannieke
maatregel het Engels uit de
openbaarheid verbannen.
De Canadese kranten hebben
dezer dagen overigens met
een voorzichtige
bescheidenheid het 10-iarig
bestaan van Wet f01 herdacht.
Het blijkt een slimme wet te
zijn geweest, die de
afscheidingsbeweging de wind
uit de zeilen nam en de
chauvinisten monddood
maakte.
In de afgelopen tien jaar zijn,
als gevolg van wet 101, een
paar opmerkelijke dingen
gebeurd in Quebec. Het Frans
mag dan wel algemeen
geworden zijn in de provincie,
het heeft veel mensen ook
geconfronteerd met de
beperkingen ervan. Het gevolg
is geweest dat steeds meer
mensen toch ook maar Engels
zijn gaan leren. Het meisje van
de t-shirts is eigenlijk een
uitzondering. Haar vriendin
die zowel Frans als Engels
spreekt, is daarentegen regel.
Zij deelt het gevoel van het
merendeel van haar 6,5
miljoen provinciegenoten dat
het Frans weliswaar de
mooiste taal is die er bestaat,
maar dat je het Engels niet
kunt missen. Geen dag zelfs.
Taalchauvinisme belegt nu
eenmaal geen boterhammen.
Verstandige mensen in Quebec
zeggen nu uit
overwegingen van
hoffelijkheid en redelijkheid
jegens de toerist en de
Engelsprekende
landgenoten dat
eenvoudige Engelstalige
opschriften moeten worden
toegelaten. De
taaichauvinisten roeren
andermaal de trom, maar het
geluid ervan wordt enigszins
getemperd omdat er, ook in
Quebec, nu eenmaal kassa's
moeten rinkelen.
Bovendien hebben de
taaichauvinisten tot hun grote
droefheid moeten constateren
dat het weliswaar Frans is wat
de klok slaat in Quebec, maar
dat de cultuur niettemin een
sterk Engels of, erger nog, een
Amerikaans karakter draagt
Woorden als „hamburger",
„shoppingmall", „t-shirt",
„computer" en „compact-disc"
worden wat anders
uitgesproken, maar hebben
nooit Franse equivalenten
gevonden.
Het bloed van de cultuur kan
dan wel snel door iemands
aderen stromen, het kruipt
evengoed waar het gaan kan.
Ook in Quebec. Wet 101 ten
spijt. Of juist dank zij die wet
Dat ene meisje van de t-shirts
zal zich met alleen haar Frans
nooit staande kunnen houden
in een land, waarvan het
grootste deel van de bevolking
Engels spreekt Zij is eigenlijk
de gevangene van haar
beperkingen. Cultuur is niet
altijd hetzelfde als toekomst
