kerk wereld Regering en vredesbeweging streven hetzelfde doel na Geestelijke verzorging militairen zien in perspectief oorlogstijd Vrede is levensader van samenleving en hart van Kerk Eensgezindheid op vrouwensynode Gehuwde priesters hebben kerk nieuwe ervaring te bieden" CcidoeSomaftf GEESTELIJK LEVEN/OPINIE Cc4dóc Qowuvnt Europese bisschopen doen mee aan voorbereidingen JPIC VAN EEKELEN OP JUBILEUM IKV: STAATSSECRETARIS VAN HOUWELINGEN: Harmonie in kabinet HeT voorstel waarover het kabinet eind vorige week eenstemming heeft bereikt, zal aan de bestaande praktijk het gebied van euthanasie waarschijnlijk niet veel veram ren. Die praktijk lijkt al redelijk genormaliseerd lijkt te zi 7 Allerlei modernistische tendenzen in de medische were gevoed door de gedachte „dat alles moet kunnen", zijn ond invloed van de publieke discussie gaandeweg teruggedro gen. Het is gelukkig niet langer mode zo ruimdenkend moj k lijk te zijn en reële waarden en uitgangspunten weg te wi pen. HeT belangrijkste dat de nieuwe wetgeving aan de prakt zal toevoegen is duidelijkheid voor de medische wereld, i de wetsontwerpen eenmaal wet zijn, is voor iedereen klip klaar wat mag en niet mag. Er blijft slechts een, zij het mJ ginaal, probleem: hoe moeten eventuele illegale euthanas gevallen worden gecontroleerd? Met open vizier De Amerikanen zijn weer onder ons. Zij overstromen lage landen om deel te nemen aan de grote oefening Refc ger in West-Duitsland. Per vliegtuig en schip zijn ze uit VS vertrokken om hun voertuigen en wapens op te pikk in de opslagplaatsen in het oosten van ons land, om vervi gens de „tegenstander" op te zoeken. Ze gaan oefenen hoe die in het onverhoopte geval te lijf kunnen gaan, terw Reagan en Gorbatsjov elkaar tegelijkertijd bestoken ra steeds hoopgevender voorstellen om de kernwapens af schaffen en de vrede te bewaren. MAANDAG 31 AUGUSTUS 1987 PAGIN1 UTRECHT De Raad van Europese bisschoppenconfe renties (CCEE) heeft de uit nodiging van de Conferentie van Europese Kerken (KEK) aanvaard om gezamenlijk een voorbereidingsbijeen komst te houden voor de we reldconferentie in 1990 over vrede, gerechtigheid en het behoud van de schepping (JPIC). Voorwaarde is wel dat de (protestantse) KEK de CCEE als een gelijkwaardige partner beschouwen. Dit blijkt uit de verklaring die de CCEE heeft bekendgemaakt na afloop van zijn vergade ring in Amersfoort. De bis schoppen beklemtonen in hun verklaring dat de Euro pese voorbereidingsconferen tie een onafhankelijk karak ter heeft. De 20 Europese bis schoppen die de afgelopen dagen hebben deelgenomen aan de vergadering van de raad in Amersfoort hebben tevens gesproken over de voorbereidingen voor het volgende symposium van de Europese bisschoppen. Dit symposium, dat in 1989 moet worden gehouden, heeft het thema „leven en dood" heeft meegekregen. \,De kerk moet bij zichzelf te rade gaan over de manier waarop het evan gelie juist op deze momenten wordt verkondigd, rekening houdend met de culturele context waarin onze mede mensen leven", aldus de ver klaring. Voorts heeft de Raad besloten eveneens met de KEK in het najaar van 1988 een Europese ontmoeting te houden over het „Onze Va der". De zachtmoedigste man kan niet in vrede leven, als dat zijn boze buur man niet uitkomt. AMERSFOORT Het is een misverstand te den ken dat regering en IKV volstrekt verschillende doeleinden nastreven. Soms verschillen de we gen hemelsbreed, maar het einddoel is hetzelfde: vrede en veiligheid in de wereld. Dat zei minister dr. W.F. van Eekelen, in Amersfoort waar het Interkerkelijk Vredesbe raad haar twintigjarig be staan vierde. Van Eekelen nodigde het IKV uit voor een open discussie met respect voor eikaars standpunten over de vraag hoe de oost west-betrekkingen er op lan ge termijn uit moeten zien. Het IKV is 20 jaar, aldus Van Eekelen, oud genoeg om het een en ander te hebben ge leerd, jong genoeg om nog de hele wereld aan te kunnen - uiteraard te beginnen in Ne derland. Van Eekelen juichte de acti viteiten van het IKV toe, maar van de effecten van de acties toonde hij zich minder gecharmeerd. „Het debat kreeg het karakter van een slagenwisseling, waarin op het eerste gezicht de lengte van het spandoek de diep gang van de analyse leek te bepalen." Weliswaar is die discussie met het IKV „vaak ook voor mij nuttig geweest", aldus Van Eekelen, maar soms had hij het gevoel dat „u het allemaal al wist, ter wijl ik best bereid was het ei gen standpunt te overwe gen". IKV-secretaris Faber toonde zich verheugd dat de minis ter van defensie het IKV voor een echte en duurzame dialoog heeft uitgenodigd. Dat de regering voor de eer ste keer zo'n initiatief in de richting van het vredesbewe ging neemt, zal wel komen omdat het IKV na 20 jaar eindelijk volwassen is gewor den. „Met grote belangstel ling wachten wij de concreti sering van de uitnodiging af. Want de minister heeft ge lijk: uiteraard beginnen we weer als vanouds in Neder land", zo besloot Faber zijn toespraak. IKV-secretaris Mient- Jan Faber, voorzitter len van den heuvel en bisschop Ernst zater dag met elkaar in ge sprek op het jubileum van het IKV. Mgr. Ernst van Breda, voor zitter van Pax Christi zei dat het onontkoombaar is dat de vredesbeweging haar strijd voortzet. Na het kruisraket- tenbesluit van de regering en parlement doet het IKV dit weliswaar binnen de demo cratische orde. Maar de vre desbeweging kan zich niet neerleggen bij de voortgang van de bewapeningswedloop, die de honger en de armoede bevestigt. Zij zal alles doen om terugkeer te bewerken van de weg die de mens en zijn wereld naar de onder gang voert. Mgr. H. C. Ernst, voorzitter van Pax Christi Nederland, hield zaterdag bij gelegen heid van het twintigjarig be staan van het IKV een toe spraak over de rol van de kerkelijke vredesbeweging. De voornaamste passages ge ven wij hieronder weer. Onder de verscheiden vre desbewegingen die onze tijd kent zijn er ook kerkelijke of met de Kerk verbonden vre desbewegingen. Het Inter kerkelijk Vredesberaad is er één van. De reden waarom er ook kerkgebonden vredes bewegingen zijn is dat de vrede tegelijk de levensader is van de samenleving en het hart van de Kerk. De kerkgebonden vredesbe weging beweegt zich tussen de polen van geloof en poli tiek. En omdat volgens het Evangelie de beslissing over goed en kwaad in het hart van de mens geschiedt, moet zij actie en leven verbinden. De verbinding van actie en leven noemen wij heden graag spiritualiteit. Wanneer in de staatsorde on derscheid geldt tussen staat en maatschappij en wanneer in de Kerk aan de gelovigen eigen verantwoordelijkheid wordt toegekend, is de vre desbeweging werkzaam in het gebied tussen de politieke besluitvorming en de kerke lijke uitspraken over leer en leven. In de Nederlandse si tuatie betekent dat voor de kerkgebonden vredesbewe ging dat zij geen deel uit maakt van het partij-politie ke stelsel en dat zij in de Kerk door de kerkleden in eigen verantwoordelijkheid gedragen wordt - zij het in verbinding met de gezagsor ganen van de deelnemende Kerken. In de Kerken is er inzake de nucleaire bewapening een dubbele consensus gegroeid: de Kerken veroordelen geza- melijk de inzet van massa vernietigingswapens en evenzeer wijzen zij af de voorrang die bewapening heeft gekregen boven ont wikkeling en boven bestrij ding van hongerdood en ar moede in de wereld. Tussen de Kerken en in de Kerken is er verschil van opvatting omtrent de concrete beoorde ling van de nucleaire af schrikking. Op dit laatste ge bied zijn er twee hoofdstro mingen. De ene leidt uit de veroordeling van de inzet van nucleaire massavernieti gingswapens onmiddellijk eenzelfde veroordeling af van de afschrikking. De an dere laat een oorlogvoorko- mende functie, die aan de af schrikking wordt toegekend, mede bepalend zijn voor de concrete ethische beoorde ling. In deze tweede stroming is er plaats voor een in ver antwoordelijkheid gekozen tolerantie van een onvermij delijk kwaad als etappe op een weg van voortgaande ontwapening. De ontwape ning zelf geldt ook in deze stroming als een gebod, gege ven met het neen van het ge weten tegen de inzet van massavernietigingswapens. Het IKV kreeg te maken met deze verschillen tussen en in de Kerken en omdat de vre desbeweging relevant wilde zijn voor de centra van poli tieke besluitvorming kwam zij ook zelf terecht in het veld van concrete stappen tot geleidelijke ontwapening. Tijdens de duur van de cam pagne heeft het IKV in zijn strijd tegen de plaatsing van kruisraketten het accent ver legd van een campagne voor totale nucleaire ontwapening naar een program van freeze: geen nieuwe generatie van nucleaire wapens voor de middellange afstand. Nadat regering en kamer in andere zin hadden beslist dan het IKV had gestreden, heeft het IKV zich uitdrukkelijk - in overleg met de Kerken - ge plaatst binnen de democratic sche orde in Nederland. Bin nen deze orde wil het IKV zijn strijd voortzetten. Dat de vredesbeweging haar strijd voortzet is onontkoombaar. Zij kan zich niet neerleggen bij de voortgang van de be wapeningswedloop, die de honger en de armoede beves tigt, en zij zal zich altijd ver antwoordelijk stellen om naar vermogen terugkeer te bewerken van deze weg, die de mens en zijn wereld tot ondergang voert. Het IKV heeft zijn doelstel ling: voorkoming van het be sluit tot plaatsing van de kruisraketten in Nederland niet bereikt. Wel heeft het IKV er aanzienlijk toe bijdra gen, dat brede lagen in de Nederlandse samenleving zich bewust geworden zijn dat verantwoordelijkheid in vraagstukken van oorlog en vrede niet bij uitsluiting kun nen worden overgelaten aan regeerders, politici en militai ren, maar dat hier een geza menlijke verantwoordelijk heid geldt van de bevolking. In de Kerken heeft het IKV eigen vormen ontwikkeld voor de uitoefening van de vredesopdracht die de Ker ken in de wereld gezamenlijk hebben, waarin eigen activi teit van geëngageerden en het beïnvloeden van de pu blieke opinie in de Kerk sa mengaan. Het IKV heeft in de kring van de Kerken ook tegenbe wegingen opgeroepen, met name om reden van politieke standpunten van het IKV. Dit geeft aanleiding tot nade re bezinning op vragen naar Kerk en politiek en naar' de plaats van zelfstandige bewe gingen in de Kerk. De stel lingnamen van de Kerken zelf in vraagstukken van vrede en oorlog vragen nade re opheldering inzake de ver houding van kerkelijk spre ken en het geweten van de gelovigen en inzake de ver houding van duidelijke bepa ling van standpunten, zorg voor de kerkelijke gemeen schap en effectieve uitoefe ning van verantwoordelijk heid in de samenleving, in sociaal-ethische aangelegen heden, waarin de opvattin gen binnen de Kerk uiteen gaan. Moge ik, in dankbaarheid voor het vredeswerk dat werd verricht, aan allen die zich hebben ingezet, vragen voort te gaan in volharding, gedragen door de hoop die leeft wanneer geloof en ver antwoordelijkheid samen gaan. AMERSFOORT - Bij de toekomstige verdeling van de posten voor gees telijke verzorging in het leger moet rekening worden gehouden met de behoefte van de mili tairen en met het maat schappelijk draagvlak van een geloofsovertui ging. Dat zei staatssecre taris J. van Houwelingen van defensie, bij de vie ring van veertig jaar Protestants Interkerke lijk Thuisfront (PIT). Het PIT exploiteert ruim dertig militaire tehuizen in Nederland en in de Bondsrepubliek Duits land. Jaarlijks gaan 25.000 PIT-collectanten de straat op en halen daarbij de laatste jaren ongeveer 900.000 gulden per jaar op. De staatssecretaris greep hiermee vooruit op een door de commissie Hirsch Ballin uit te brengen rapport, waar in zal moeten worden vastge legd hoeveel posten geestelij- Onder toeziend oog van ds. F. L. van der Brom (links) (voorzitter PIT) overhandigt de heer W. Drees (rechts) (directeur-generaal personeel defensie) de maquette van het nieuwe PMT aan de heer J. Voskuil (voorzitter van KNMB Pro Rege). FOTO: ANP het aantal geestelijke verzor gers te baseren op de mate waarin geestelijke stromin gen in de krijgsmacht voor komen. Van Houwelingen deed dit voorstel af als „een vorm van marktonderzoek". „De voorgestelde methode geeft slechts informatie over ke verzorging beschikbaar zullen zijn voor de kerken, het Humanistisch Verbond en de vertegenwoordigers van godsdienstige minderhe den. De commissie Hirsch Ballin bracht een voorlopig verslag uit, waarin werd voorgesteld de verdeling van de situatie in de krijgsmacht, zoals die op dat moment in vredestijd bestaat. Maar in oorlogstijd verandert de sa menstelling van de krijgs macht van 50.000 naar meer dan 200.000 dienstplichtige burgers. Dit betekent dat bij het vaststellen van de verde ling van de geestelijke ver zorging ook een goede kennis van de geestelijke stromin gen in de samenleving een rol moet spelen", aldus de staatssecretris. De heer W. Drees, directeur- generaal personeel van het ministerie van defensie, overhandigde zaterdag voor zitter J. Voskuil van Pro Rege een maquette van een nieuw te bouwen protestants militair tehuis (PMT). Het te huis komt in Keizersveer, bij Gorinchem, te staan en gaat 1,4 miljoen gulden kosten. Vijf jaar geleden werden acht van de 36 tehuizen in Neder land gesloten. Met de ver plaatsing van een kazerne uit Tilburg naar Keizersveer leek het lot van het militaire tehuis in Tilburg beslecht. „Maar nu is defensie er ach ter gekomen, dat ze de mili taire tehuizen niet kan mis sen", aldus directeur van KNMB Pro Rege drs. P. Koornneef. DRIEBERGEN „De brede samenstelling van de synode en de grote eensgezindheid die de vrouwen aan de dag hebben gelegd, geven deze synode zeg- ginskracht. We hopen dat dat straks van invloed is op de vraag naar haalbaarheid die de diverse instan ties aan wie de aanvelingen van de synode zijn ge richt zich zullen stellen". Met die woorden sloot Monica Wolffensperger, stafmedewerkster bij het hervormde vormingscentrum kerk en Wereld, zaterdag in Driebergen de eerste oecumenische vrouwensynode af die het vormingscentrum had georgani seerd. De aanleiding voor het symposium was het tienjarig bestaan van het vrouw en geloofwerk van Kerk en Wereld. De aanbevelingen op de synode liepen uiteen van de instel ling van een landelijke oecumenische vrouwenorganisatie en het door middel van arbeidstijdverkorting stimuleren van deelname van vrouwen in kerkelijke werk tot het aan de kaak stellen van de „historische zonde van het witte gezin in de kerk" en verbetering van de pastorale hulp aan slachtof fers van incest. Een voorstel van Wolffensperger om de Ne derlandse bisschoppenconferentie op te roepen met onmiddel lijke ingang over te gaan tot de wijding van vrouwen haalde het niet. De synode bestond uit vrouwen uit plaatselijke vrouwengroe peringen, christelijke vrouwenorganisaties en kritische groe peringen. Vrijdagavond stond het symposium in het teken van de vraag of de vrouwen hun strijd om een betere positie in de kerk moeten staken en een eigen kerk oprichten. De grote problemen voor de vrouwen in de kerk zijn het gebrek aan macht en het ontbreken van financiële middelen om die macht te verkrijgen, zo bleek. Tijdens het forum werd echter duidelijk dat een meerderheid van de kerkelijke vrouwen niet voelt voor een aparte vrouwenkerk. Volgens Wolffensperger, een van de organisatrices van het symposium, was zaterdag vooral de eensgezindheid onder de vrouwen opvallend. „De vrouw en geloof-beweging blijkt een heel groot draagvlak te hebben. Gematigde en heel radicale vrouwen zijn het eens over een heel groot deel van de aanbe velingen". De aanbevelingen worden toegestuurd aan onder meer de Raad van Kerken en zijn afzonderlijke lidkerken, christelijke vrouwenorganisaties, politieke partijen en de vrouw en ge loof-beweging zelf. Er wordt een werkgroep in het leven ge roepen die toezicht gaat houden op wat er gebeurt met de aanbevelingen. Tevens gaat een andere werkgroep de synode evalueren en bekijken hoe een eventuele volgende synode er uit moet zien. ARICCIA/ROME „Wij zijn niet langer een club van mensen, die de kerk om iets vragen, bij voorbeeld de opheffing van de celibaatsverplich ting. Wij zijn er geza menlijk van overtuigd dat wij de kerk een nieu we ervaring te bieden hebben, ook al willen wij niets afdoen aan de waarde van het celi baat". Aldus de Vlaming Albert Peeters, voorzitter van de internationale fe deratie van gehuwde ka tholieke priesters. De federatie, die achttien na tionale verenigingen van ge huwde priesters omvat, con gresseerde vijf dagen lang in het Italiaanse plaatsje Aric- cia, op enkele kilometers af stand van de pauselijke va kantieresidentie in Castel- gandolfo. In zijn toespraak tot het congres toonde de je zuïet Jan Kerkhofs, hoogle raar Godsdienstsociologie in Leuven, aan dat, wanneer men alle kerkgenootschap pen van het christendom te zamen neemt, van alle ambtsdragers reeds nu ruim de helft gehuwd is. „Als de rooms-katholieke kerk de ce libaatsverplichting blijft af dwingen", aldus Kerkshofs, „zal dit in de 21e eeuw een ernstige belemmering wor den voor de christelijke oecu mene". Hij pleitte verder, naast de opheffing van de celibaats- wet, voor de instelling van een kerkelijke ambtsuitoefe ning gedurende een bepaalde termijn en niet persé voor het leven. Het congres kwam tot de vaststelling dat het pastorale engagement bij ge huwde priesters nog steeds aanwezig is. „Het is eigenlijk ongehoord dat de hiërarchi sche kerk nog steeds weigert onze ervaringen serieus te nemen", aldus de gehuwde Argentijnse bisschop Jerome Podesta. Wat tot voor enkele jaren onmogelijk leek is thans een fja geworden: de ministers van CDA en VVD zijn het met kaar eens geworden over de euthanasiewetgeving. En i terwijl in de afgelopen jaren die twee partijen zo ongeveer e twee principiële uitersten in de maatschappelijke discus over de euthanasie vormden. Het toont aan dat de ma|t schappelijke discussie zich zo langzamerhand heeft uitgeki r< taliseerd. Vooral de vorig jaar in het openbaar gevoerde sprekingen tussen artsen en juristen hebben aan die ma schappelijke overeenstemming veel bijgedragen. De schei kantjes van de discussie zijn er gaandeweg af geslepen. HET afgelopen jaar zijn bij het openbaar ministerie 81 vallen van euthanasie aangemeld. Aangenomen wordt dat meer gevallen zijn geweest. In het vervolg zal ook op dit téf rein weer moeten wórden uitgegaan van oprechtheid en g( de trouw binnen de medische wereld: de grenzen van mag en niet mag zijn nu immers duidelijk getrokken. E a medicus heeft straks geen reden meer te besluiten een ge\ van euthanasie niet aan te geven omdat hij of zij niet zei weet of de wet nu wel of niet is overtreden. De duidelijkhe waar de medische wereld om heeft gevraagd is er nu. WlE de vrede wil moet zich op de oorlog voorbereiden. E waarheid uit de oudheid doet nog steeds opgeld. Juist nu h er gelukkig naar uitziet dat de kernwapens vanwege hi vernietigende kracht worden ontmanteld, gaan de ouderwi se wapens die overigens ook afschuwelijk zijn een b langrijker rol spelen. Dus moet er geoefend worden, ook staat niemand daar bij te juichen. HlER en daar weerklinkt ook het gebruikelijke protest ic de pacifistische socialisten dat zijn socialisten wier opw 1 ding zich voornamelijk richt tegen alles wat de vrede i bedreigen - hebben zich daarbij bediend van een nieu aanpak om politiek te bedrijven. Zij hebben brieven met pi vinciale briefhoofden rondgestuurd waarin zij de burg) vertellen dat zo'n oefening grote risico's met zich meebren DiT misbruik van overheidspapier is niet strafbaar, zo he< een officier van justitie vastgesteld. Dat hoeft ook niet, wa het kwaad heeft zichzelf al gestraft. De PSP heeft zich een domme manier in de kaart laten kijken. De actie w misschien aardig om de eigen achterban weer wat op te pe pen omdat er de laatste tijd zo weinig te ageren viel, ma wie kan nog een partij serieus nemen die op deze bedrie lijke manier tot burgerlijke ongehoorzaamheid oproept? Ml de strijd aangaat, zeker ook als het om ons aller vrede ga moet het vizier open houden. Kans op bui DE BILT (KNMI) Morgen zijn er eerst perioden met zon, maar in de loop van de dag neemt de bewolking vanuit het zuidwesten toe. Er moet rekening worden gehouden met een regen- of onweersbui. Vannacht daalt de tempera tuur tot omstreeks 12 graden en vormen zich hier en daar enkele mistbanken. Morgen kan de temperatuur oplopen tot ongeveer 22 graden. De wind is matig, rond kracht 4, en draait van zuidoost naar zuidwest. De toenemende kans op een bui en het draaien van de wind hangen samen met de komst van een buiengebied dat zich boven Frankrijk ont wikkelt en vandaar noord waarts trekt. Het ziet ernaar uit dat in de tweede helft van de week de westelijke Oceaan- stroming, die nu ten noorden van ons land ligt, zich lang zaam naar het zuiden ver plaatst met alle wisselvallighe den vandien. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor morgen en woensdag: Groot-Brittannië en Ierland. Af en toe zon. Morgen in noord-Schotland kans op wat regen, en in zuidoost-Engeland kans op een lokale onweers bui. Middagtemperatuur van 15 graden in het noorden tot 23 in het zuidoosten. Benelux: Morgen half tot zwaar bewolkt en kans op een regen- of onweersbui, vooral in het zuiden. Woensdag gelei delijk meer zon. Middagtempe ratuur rond 23 graden. Frankrijk. Aan de Riviera zonnig en droog. Elders wisse lend bewolkt en een paar gen- of onweersbuien. Midda temperatuur van 20 graden het noordwesten tot 30 in 1 zuiden. Spanje, Portugal: Period met zon, ook een enkele i gen- of onweersbui. Middi temperatuur tussen 27 en graden, maar langs de kust het noorden en noordwest rond 22 graden. Duitsland: Morgen zonnige p rioden, woensdag meer bewi king en hier en daar een gen- of onweersbui. Middi temperatuur tussen 20 en - graden. Italië, Joegoslavische ku Zonnig en droog. Middagte peratuur rond 30 graden. Weer Max Min Bd Amsterdam zw.bew 20 13 0 De Bilt 22 11 0 Eelde 19 13 0 Eindhoven 21 9 0 Den Helder 18 13 0 Rotterdam hbew 20 13 0 Twente 19 13 0 Vhssingen 22 14 Zd Limburg 22 12 c Aberdeen 14 8 0 29 19 Barcelona 28 20 Berlijn zw bew. 14 Bordeaux onbew 28 16 Brussel zw bew 22 12 Dublin 18 11 Frankfort 23 13 Genève 25 13 0 Helsinki 15 5 0 Innsbruck onbew. 25 12 0 Klagenfurt mist 25 11 0 Kopenhagen niet ontv. Lissabon 25 20 Locarno Londen 23 14 Luxemburg 23 12 Madrid 25 16 Malaga 30 20 24 Mallorca 34 Malta 31 21 Moskou l.bew 14 7 MUnchen 23 10 Nice 29 21 Oslo 16 5 Parijs hbew 26 15 Rome 1 bew 29 18 Split onbew. 29 18 Stockholm onbew 15 7 Warschau hbew 19 10 Wenen 1 bew 24 14 ZUnch mist 24 12 Casablanca niet ontv. 30 20 Istanbul 27 16 Las Palmas 27 19 Beiroet Tel-Aviv onbew 22

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2