Wunsiédel wil terug
naar de anonimiteit
Kleuring-minister üy
uit regering-Botha
MIJNWERKGEVERS WILLEN PRATEN
Bouterse
zoekt contact
met Haakmat
laltisch protest toont paradox glasnost-beleid
fITENLAND
Verslaggever AP
van moord
beschuldigd
Richtlijn voor
verzwijgen van
kernongelukken
Samenwoners in
ziekenfonds gratis
meeverzekerd
CeidóeSomont
DINSDAG 25 AUGUSTUS 1987 PAGINA 5
(catcher in
int Hong Kong
(G KONG Het Hoogge-
;hof in de Britse kroonkolo-
Jong Kong heeft een verbod
iblicatie van gedeelten uit het
Spycateher opgeheven. De
regering had het verbod be-
eze maand opgelegd aan de
ste Engelstalige krant in
Kong, de South China Sun-
J Morning Post. De opheffing
7 het verbod gaat pas morgen
4|n de regering in Londen tijd
■en in beroep te gaan. In het
doet de voormalig geheim
t Peter Wright volgens de
regering „schadelijke" ont
ogen over de contraspionage-
3. t MI5.
BRT ontslaat
journalist Buyle
BRUSSEL De leiding van de
Vlaamse omroep BRT heeft gisteren
besloten de bekende radiojournalist
Daniel Buyle te ontslaan. Formeel
wordt Buyle aangewreven dat hij
zich als eindredacteur van het radio
nieuws niet stoorde aan de geldende
procedures. De afgelopen jaren
kwam de eigenzinnige Buyle regel
matig in aanvaring met zijn superieu
ren, met name vanwege zijn kritische
benadering van premier Martens.
Buyle zelf noemde zijn ontslag
„schandalig en brutaal" en zei zich te
beraden op juridische stappen. Bij de
BRT, een overheidsdienst, geldt ont
slag als een zware en uitzonderlijke
sanctie.
Spion VS krijgt
dertig jaar cel
WASHINGTON Een Ameri-
kaanse militaire rechtbank heeft
de marinier Clayton Lonetree
(25) wegens spionage voor de
Sovjet-Unie veroordeeld tot der
tig jaar gevangenisstraf. Lone
tree, die een verhouding had
met een Russische vrouw, speel
de geheime documenten door
aan de Sovjets in de twee jaar
dat hij als bewaker werkte op de
Amerikaanse ambassades in
Moskou en Wenen Hij werd op
alle punten schuldig bevonden.
Het is voor het eerst in de Ame
rikaanse geschiedenis dat een
marinier wegens spionage wordt
veroordeeld.
Clayton Lonetree
N'DJAMENA Amnesty International
en het Internationale Persinstituut heb
ben fel geprotesteerden tegen de aan
houding van AP-verslaggever Salet
Gaba in Tsjaad. Gaba, correspondent van
het Amerikaanse persbureau, wordt be
schuldigd van moord op twee boeren.
Volgens de radio in Tsjaad had Gaba het
moordwapen bij zich toen hij gearres
teerd werd. De AP-verslaggever zou niet
ingerekend zijn wegens zijn oppositie te
gen het bewind van president Habre en
ook hiet in verband met zijn geloof.
Gaba werkte onder meer voor een ka
tholieke radiozender in Tsjaad.
WASHINGTON De Amerikaanse
marine heeft haar commandanten in de
Stille Oceaan opdracht gegeven „alle
bewijzen zo snel mogelijk te verwijde
ren" als in het buitenland een ongeluk
gebeurt met een kernwapen. Er moet
dan gehandeld worden alsof het een
ongeluk met conventionele explosieven
betreft. Dit blijkt uit documenten, die
werden getoond door een particulier
onderzoeksbureau. De richtlijn werd 8
mei 1984 uitgevaardigd door admiraal
William Crowe, destijds de opperbevel
hebber van de Amerikaanse marine in
de Stille Oceaan.
Duits parlement
gaat in debat
over Pershings
BONN De Duitse Bondsdag zal
morgen op uitdrukkelijk verzoek van
de SPD-oppositie de vakantie onder
breken voor een debat over de kern
bewapening. De SPD is van mening
dat de regering-Kohl, door vast te
houden aan de verouderde Pershing
lA-raketten, een ontwapeningsak
koord tussen de VS en de Sovjet-
Unie blokkeert. De SPD speculeert
op de tweespalt binnen de Duitse re
gering over de Pershings. De CDU en
CSU houden vast aan de raketten
met Amerikaanse kernkoppen; de
FDP is bereid ze op te ruimen als
daarmee een akkoord met de Sovjet
unie kan worden veiliggesteld.
i een wapen-
i eranties via
I recht naar
t ipijnen"
t HAAG De Nederland-
rerheid voelt er weinig
een nieuw onderzoek
stellen naar de betrok-
Üleid van de Filipijnese Ne
ll nder Luis Jalandoni bij
JJ nleveranties aan het
lunistisch verzet in de ar-
Zo lang Jalandoni niets
irs doet is er geen aan-
hem te vervolgen, zo
iiet ministerie van bui-
ndse zaken meegedeeld,
eerder onderzoek zou
Hhebben opgeleverd,
jidoni kwam gisteren in
pieuws na beschuldigingen
;eneraal Fidel Ramos, dat
doni vanuit zijn kantoor
Jtrecht wapenzendingen
10 het verzet in de Filipijnen'
X iciert en organiseert. Luis
"jidoni, oprichter van het
fjp internationale kantoor
g het communistische Na-
smal Democratisch Front
Xf), heeft Ramos inmiddels
elexbericht gevraagd met
U zen te komen. Volgens
IDF maken de" guerilla's
6 el al hun wapens buit op
ingssoldaten. Jalandoni
i F aan dat de beschuldi
gen deel uitmaken van een
6 de Verenigde Staten on-
X eunde campagne om het
vleugellam te maken.
X
G
jtabische Liga
bestand in
I! lfoorlog
wingen
I'S De Arabische Liga
I een ontwerp-resolutie
ifiteld waarin de Arabische
Jen wordt opgeroepen de
jgëkkingen met Iran te ver
ben, tenzij Teheran de re-
iie van de Veiligheidsraad
ide Verenigde Naties aan-
Jidt. De ontwerp-resolutie is
jj aag door de uit 21 leden
g ande raad van ministers
X oken. terwijl op Syrië
druk werd uitgeoefend
langer partij te kiezen
Iran in de bijna 7 jaar
Golfoorlog met Irak.
gesprek dat de Iraanse
cretaris van buiten
zaken gisteren voerde
VN-secretaris Perez de
heeft overigens weinig
verd. De staatssecretaris
id met een korte verkla-
dat zijn regering nog
s haar bedenkingen over
N-resolutie heeft en be
is tot verdere onderhan-
gen.
de Amerikaanse ecortes
Coeweitse tankers hebben
gisteren in buurt van de
itraat van Hormoez op-
incidenten voorgedaan,
imerikaanse marineschip
i waarschuwingschoten
twee kleine vaartuigen
iet Amerikaanse konvooi
:ht waren genaderd. Eer
de dag had de Ameri-
marine een Iraans fre-
rschept dat het kon-
te dicht was genaderd,
regat wendde pas de ste-
nadat aanvalshelikopters
het vliegdekschip Guada-
waren opgestegen.
(Van onze correspondent
Rink Drost)
WUNSIEDEL De pers
conferentie waarop bur
gemeester Karl Walter
van Wunsiedel gisteren
bijzonderheden zou ver
strekken over de begrafe
nis van Rudolf Hess, liep
uit op een anti-climax.
Walter vertelde de aan
wezige wereldpers dat hij
kort tevoren was opge
beld door een neef van
Wolf-Rüdiger Hess, de
zoon van Rudolf Hess.
Deze vertelde hem dat
Hess reeds in alle stilte
was begraven.
De burgemeester van het
opeens wereldberoemd ge
worden Wunsiedel verklaarde
„zeer verrast" te zijn. Maar hij
was er „niet ongelukkig" mee,
aangezien het leven spoedig
weer zijn normale gang kan
hernemen waardoor Wunsie
del, zo hoopt Walter, weer een
„gewoon" Zuidduits toeristen
stadje wordt. Om betogingen
van neo-nazi's te voorkomen
hadden de autoriteiten een
grote politiemacht op de been
gebracht. Alle toegangswegen
naar het dorpje waren afge
sloten. Ook gisteren moest de
politie in actie komen om ex
treem-rechtse betogers uit het
plaatsje te weren. Daarbij
werden enkele tientallen neo
nazi's aangehouden.
Draaiboek
„Ik geloofde het eerst zelf
niet. Het draaiboek was hele
maal klaar. Kijk, hier is het.
Neem maar mee!", aldus bur
gemeester Walter, nadat hij
het nieuws bekend had ge
maakt. „We hadden op huma
nitaire gronden graag willen
voldoen aan de laatste wens
van de overledene, dat hij zou
worden bijgezet in het graf
van zijn ouders. Door de over
weldigende belangstelling en
de reële dreiging van ongere
geldheden is die laatste wens
niet vervuld. Dat vind ik jam
mer". Walter weet niet waar
Hess begraven is. „Ik kan al
leen zeggen dat hij niet in
onze stad begraven ligt".
De schuld voor de nu ontsta
ne situatie ligt Volgens Walter
voor een belangrijk deel bij de
familieleden van Hess en
vooral de familie-advocaat (en
Beiers oud-minister van justi
tie) Alfred Seidl. „Naar mijn
smaak heeft de heer Seidl
zich te veel geëngageerd met
Rudolf Hess en zijn naziverle
den. Hij heeft Hess in 1946 in
Neurenberg met volle over
tuiging verdedigd en heeft de
zaak daarna niet losgelaten.
Niet wij, maar de familie was
er de oorzaak van dat de be
grafenis moest worden uitge
steld. Zij wilden zo nodig een
tweede sectie laten verrich
ten".
Op een persconferentie in
Miinchen had de advocaat
Seidl eerder op de dag deze
beschuldiging tegengespro
ken. „De familie en ikzelf
houden ons er verre van om
van Rudolf Hess een marte
laar te maken", zei hij. Vol
gens Seidl ligt de schuld voor
de mythe-vorming rond Hess
geheel bij de vroegere geal
lieerden. Hij zei dat hij op
grond van de tweede lijk
schouwing niet uitsluit dat in
de gevangenis „stervenshulp"
heeft plaatsgevonden. Wel
licht is Hess op zijn eigen ver
zoek door iemand uit de ge
vangenis om het leven ge
bracht, aldus de advocaat.
Zelfmoord wordt door de fa
milie nog steeds niet bewezen
geacht.
Strenge bewaking
Burgemeester Walter van
Wunsiedl is er geenszins ge
rust op dat de inmiddels naar
zijn gemeente gereisde neo
nazi's nu zonder meer naar
huis terugkeren. „Mijn vrees
is dat ze hier tot morgen, de
oorspronkelijke dag van de
begrafenis, blijven om alsnog
een grootste demonstratie op
De bewaking in Wunsiedel blijft
toegang tot de begraafplaats.
te zetten. Meer mensen van
wie wordt vermoed dat ze
neo-nazi's zijn, hebben zich
aangemeld bij hotels, pensions
en campings in de omgeving.
Onder nen zijn ook enkelen
uit Nederland, heb ik van de
politie vernomen", aldus Wal
ter.
Vandaar dat de strenge bewa
king rond Wunsiedel voorlo
pig gehandhaafd blijft. Zo
worden elf kilometer voor de
voorlopig gehandhaafd. Alleen de plaatselijke bevolking heeft
FOTO: EPA
gemeentegrens alle wagens
van de weg gestuurd, par
keerplaatsen op. Wagens uit
Noord-Duitsland blijken bij
voorbaat verdacht en worden
uitvoerig gecontroleerd.
Het plaatsje zelf lijkt eén poli-
tievesting. Bussen van de mo
biele eenheid staan op strate
gische punten opgesteld en
tientallen politiewagens draai
en hun rondjes door de stra
ten. Elk uur komt er een poli-
tiehelikopter over. Eigenlijk
heerst er maar op aan plaats
werkelijk rust: het afgesloten
en zwaarbewaakte kerkhof.
Bij bloemisten in Wunsiedel
en omliggende plaatsen zijn
honderden grafkransen be
steld, die morgen bij het kerk
hof moesten worden afgele
verd. Niemand weet nog wat
er nu mee moet gebeuren.
KAAPSTAD De enige
kleuring-minister in Zuid-
Afrika, Allan Hendrickse,
zal zijn functie in het ka
binet neerleggen. Het ver
trek van Hendrickse
houdt in dat minister
Amichand Rajbansi, van
Indische afkomst, de eni
ge niet-blanke bewinds
man zal zijn in het Zuida-
frikaanse kabinet van
president Botha.
Hendrickse (59), minister zon
der portefeuille, heeft in het
verleden meermalen overhoop
gelegen met president Pieter
Botha over de apartheidswet-
ten, die woongebieden en pu
blieksvoorzieningen scheiden
naar ras. Hendrickse zei in een
toespraak tot de leden van het
in 1984 opgerichte en vrijwel
machteloze kleuringenparle-
ment, dat Botha's aanvallen op
hem de aanleiding zijn voor
het indien van zijn ontslag.
Het is niet bekend of de Zuid-
afrikaanse president het ont
slag heeft aanvaard. Vorig jaar
werd Hendrickse door Botha
gedwongen publiekelijk zijn
verontschuldigingen aan te
bieden, nadat hij de apart-
heidswetten had overtreden
door voor het oog van de tele
visie-camera's te gaan zwem
men op een strand dat slechts
toegankelijk is voor blanken.
Onlangs deed Botha een felle
aanval op afgevaardigden van
gemengd ras wegens hun kri
tiek op zijn regering. Volgens
de Zuidafrikaanse president
zijn zij „ondankbaar".
Alan Hendrickse toont de brief, waarmee hij aan president Botha heeft laten weten dat hij het als
minister voor gezien houdt.
FOTO: AP
Nederlandse hulp voor zwarte stakers
JOHANNESBURG De
directies van de Zuidafri
kaanse mijnen gaan pra
ten met de mijnwerkers
over beëindiging van de
al zestien dagen durende
mijnstaking. Het gesprek
staat onder leiding van de
Mijnkamer, waarin de zes
belangrijkste mijnbou-
wondernemingen zijn ver
tegenwoordigd.
Eerder had Zuid-Afrika's
grootste mijnbouwconcern,
Anglo American, de zwarte
mijnwerkersbond NUM al uit
genodigd voor nieuwe onder
handelingen zonder voorwaar
den vooraf. Meer dan 300.000
zwarte mijnwerkers staken om
hun eisen voor hoger loon en
betere werkomstandigheden
kracht bij te zetten. „Wij stel
len voor te gaan praten", zei
onderhandelaar Bobby Godsell
van Anglo American, dat tege
lijk de ultimata aan stakers om
het werk te hervatten ver
lengde tot morgen. Intussen
zijn bij botsingen tussen sta
kers en mijnpolitie gisteren
opnieuw drie doden gevallen.
De stakende mijnwerkers krij
gen ook vanuit Nedreland
hulp. Het CNV besloot giste
ren twee mijnwerkersbonden
25.000 gulden te schenken
voor humanitaire en juridische
hulp aan de stakers. De FNV
besloot vorige week maandag
om 600.000 gulden ter beschik
king te stellen van de NUM.
De Novib heeft 75.000 gulden
beschikbaar gesteld.
DEN HAAG/PARAMA
RIBO De Surinaamse
legerleider Desi Bouterse
heeft verzetsleider Haak
mat indirect benaderd
met het verzoek te helpen
bij het vinden van een
vreedzame oplossing voor
het conflict in Oost-Suri-
name. Dat heeft Haakmat,
voormalig vice-premier
van Suriname en momen
teel advocaat in Amster
dam, laten weten.
Volgens Haakmat is in deze
kwestie bemiddeld door Wil
lem Oltmans, een persoonlij
ke vriend van Bouterse.
Haakmat is overigens voorlo
pig niet op de toenadering
ingegaan, omdat hij twijfelt
aan de oprechtheid van Bou
terse. „Het lijkt mij beter dat
Bouterse de verkiezingen
eerlijk laat verlopen en
openlijk verklaart dat hij de
uitslag van de volksraadple
ging zal respecteren", aldus
Haakmat.
Intussen heeft de speciale
rapporteur van de Verenigde
Naties voor de mensenrech
ten, de Kenyaan Amos
Wako, zijn bezoek aan Suri
name afgerond. Hij is inmid
dels doorgereisd naar Frans-
Guyana, waar hij ontmoetin
gen zal hebben met verte
genwoordigers van de 8.000
tot 10.000 Surinaamse vluch
telingen. Daarna brengt hij
verslag uit aan VN-secreta-
ris-generaal Perez de Cuel-
lar. Begin volgend jaar buigt
de VN-commissie voor de
mensenrechten in Genève
zich over Wako's bevindin
gen.
Vorige week heeft Wako
naar eigen zeggen „waarde
volle" inlichtingen ontvan
gen. Bij een bezoek aan het
palmoliebedrijf Victoria
bracht Wako de meereizende
militairen in grote verlegen
heid, doordat in het oerwoud
menselijke skeletten werden
gevonden.
«SLAGEN IN SOVJETMEDIA ONGEBRUIKELUK UITVOERIG
SKOU Nationalisti-
betogingen in de drie
ische republieken van
jSovjet-Unie in het
ïinde tonen aan dat
lieuwe streven naar
ïheid door het Krem-
•nvoorspelbare en on-
'enste gevolgen kan
n voor de autoritei-
De Sovjetpers schreef
'Jen dat de mensen
westelijke radiosta-
waren opgehitst tot
de protesten, maar intus
sen werden zij niet ver
hinderd door de politie.
Volgens de hoofdredac
teur van het in Stockholm
verschijnende „Estlandse
Dagblad" was de bericht
geving in de Sovjetmedia
„ongebruikelijk uitvoe
rig".
„Het is een paradox van glas
nost", aldus een diplomaat in
Moskou. „Het Kremlin zegt
dat de mensen vrijelijk kun
nen spreken over hun proble
men. Dat is precies wat de Bal
ten doen en plotseling zijn er
betogingen, die Moskou niet
wenst".
Het nationale gevoel in de drie
Oostzee-staten Estland, Let
land en Litouwen is uitzonder
lijk sterk. Zij waren onafhan
kelijk tussen de twee wereld
oorlogen totdat zij in 1940 door
de Sovjet-Unie werden inge
lijfd na een geheim verdrag
tussen de Sovjet-Unie en nazi-
Duitsland van 23 augustus
1939 waarbij de invloedssferen
in het Oostzeegebied werden
verdeeld. Volgens de Sovjet-
Unie traden de Oostzeestaten
uit eigen vrije wil toe tot de
Sovjet-Unie. Maar de VS noch
het Vatikaan erkennen het
Sovjetbestuur in de drie repu
blieken.
Estland Letland en Litouwen
zijn de meest westerste van de
15 Sovjetrepublieken en de le
vensstandaard is er relatief het
hoogst. Evenals Polen kent Li
touwen een sterke katholieke
traditie. Veel Litouwers zijn
nog kerkelijk, maar volgens
katholieke functionarissen on
dervindt de kerk veel nadeel
ÏIP
van de beperkingen die de au
toriteiten stellen aan het aan
tal priesters en kerken. Ook is
het religieuze onderricht aan
tal van beperkingen onderhe
vig.
Vrijheid
Het regeringsblad Izvestia
schreef gisteren dat er aan de
betoging in de Litouwse
hoofdstad Vilnius slechts 200
tot 250 mensen deelnamen en
dat de helft uit nieuwsgierigen
bestond. „Het ging om meest
oudere mensen. Zij uitten
klachten over het Sovjet-sy
steem, maar spraken zich uit
voor vernieuwing en niet voor
omverwerping ervan", aldus
Izvestia. Maar volgens weste
lijke journalisten die in Vilni
us waren, verzamelden zich er
meer dan 500 mensen, die pa
triottische liederen zongen en
aandrongen op meer religieuze
vrijheid. Volgens de hoofdre
dacteur van het „Estlandse
Dagblad" in Stockholm be
toogden zondag in de hoofd
stad Riga van Letland tussen
de 7 000 en 10.000 mensen en
gingen er in Tallinn in Estland
ongeveer 2.000 mensen de
straat op. Zij droegen zwarte
banden als herinnering aan de
terreur van het Stalin-bewind.
Sovjetleider Michaïl Gorbats-
jov neeft in intellectuele krin
gen steun gekregen voor zijn
wens dat de waarheid aan het
licht wordt gebracht over de
onderdrukking ten tijde van
Stalin. Maar dit moedigt te
vens nationaliteiten aan die
onder Stalin hebben geleden
zoals de Krim-Tataren, die
in 1944 werden gedeporteerd
en de Baltische volken die op
verandering aandringen en
hopen dat zij -daarvoor niet
zullen worden gestraft. De of
ficiële Sovjetpers heeft ook al
melding gemaakt van nationa
listische spanningen in de
Centraalaziatische republieken
Tadzjikistan en Kirgizië en in
Moldavië, dat vroeger deel uit
maakte van Roemenië. Bij de
acties in de Baltische staten
bleek duidelijk dat de autori
teiten nog niet goed raad we
ten met de nieuwe protesten.
In Riga werden direct na de
betoging elf protestleiders op
gepakt en na drie uur weer
vrijgglaten.
DEN HAAG Het kabinet is akkoord gegaan met het voorstel
van staatssecretaris Dees om ongehuwd samenwonenden voor
het ziekenfonds hetzelfde te gaan behandelen als gehuwden. Dit
betekent dat ongehuwd samenwonenden in de toekomst - waar
schijnlijk vanaf 1 januari 1988 - gratis kunnen worden meever
zekerd als hun kostwinner ziekenfondsverzekerde is. Volgens
schattingen van de Ziekenfondsraad kunnen ongeveer 50.000
mensen van de nieuwe regeling profiteren.
Kinderfilmmaand in Amsterdam
AMSTERDAM De Amsterdamse stichting Cinekid stelt de
maand september in het teken van de kinderfilms. Gedurende
die maand worden in het Rialto, het Kinderfilmtheater Amster
dam, het Filmmuseum en de Meervaart meer dan honderd kin
derfilms uit binnen- en buitenland gepresenteerd. De kinder
filmmaand begint met een festival in de Meervaart van 2 tot en
met 5 september. Een kinderjury reikt op 5 september een prijs
uit voor de beste film. Op diezelfde dag vindt er ook een sympo
sium plaats onder voorzitterschap van H. Hofland waaraan on
der anderen prof. Neil Postman, een Amerikaanse geleerde in
de communicatie-wetenschappen, deelneemt. De VPRO reikt op
5 september de VPRO Kid Screen Award uit. Deze jaarlijks te
rugkerende prijs wordt uitgereikt aan een regisseur die met zijn
kinderfilm heeft bewezen een kwaliteitsprodukt af te leveren.
De Award bestaat uit een geldbedrag van 50.000 gulden dat be
steed moet worden aan de produktie van een nieuwe kinder
film. De kinderfilmmaand werd mede mogelijk gemaakt door
het ministerie van WVC, de gemeente Amsterdam en Unicef. Ze
is een onderdeel van de manifestatie Amsterdam Culturele
Hoofdstad van Europa.
