Leidse Courant | 1987 | 21 augustus 1987 | pagina 6

Kans op hogere

bijdrage kijker
voor sport op tv

BINNENLAND

EekbeSotwont

Half miljoen voor

bezittingen

van Rock Hudson

TWAALFDE TAPTOE
BREDA VAN START

Festival voor niet-westerse
cultuur in Den Haag

Prijzen voor beledigende
tv-programma's

Openingsavond
Flevo Festival
trekt 4500
bezoekers

bioscopen

Opvallende waardering
van critici in VS
voor Paul Verhoeven

Kunst op overhemden

Aanpak langdurige
werkloosheid begint
vruchten af te werpen

PERSRAAD:

Pluriformiteit pers
verdient juridische
bescherming

'C

Kleine kabeljauwvisser
verliezen kort geding

VRIJDAG 21 AUGUSTUS 1987 PAGINA

NEW YORK In New York zijn gis
teren voorwerpen uit het huis van de
overleden filmacteur Rock Hudson

geveild voor in totaal 432.000 gulden.
Een piano uit de villa in Beverly Hills
bracht de hoogste prijs op, 27.500 gul

den. De veiling trok vooral bewonde
raars van de twee jaar geleden aan
aids overleden acteur aan. Onder de
andere geveilde 'voorwerpen waren
een klasse-album van de acteur, dat
8500 gulden opbracht, zijn houten le
dikant (7000 gulden) en de oorkonde
waaruit zijn nominatie blijkt voor een
Oscar als Beste Acteur van 1956 voor
zijn rol in „Giant" (4.000 gulden).

BREDA De twaalfde nationale Taptoe Breda is
gisteravond voor een uitverkocht huis op de para
de voor de Koninklijke Militaire Academie in Bre
da van start gegaan. Volgens een woordvoerder
van het bestuur zijn enkele van de in totaal negen
voorstellingen nu al volgeboekt. De Taptoe brengt
een muzikaal zeer gevarieerd programma, dat
loopt van Beethoven en Haydn tot militaire mar
sen, van walsmuziek tot rock en reggae. Ook wor
den de sterfdag van Gershwin vijftig jaar geleden
en het overlijden tien jaar geleden van Elvis Pres
ley herdacht Als intermezzi zijn onder meer de
herdenking van de bevrijding van Breda op de
Spanjaarden 350 jaar geleden en een show van
fietsen vanaf 1828 in het programma opgenomen.
Aan de Taptoe Breda werken 800 burger- en 500
militaire muzikanten mee. De laatste voorstelling
wordt gegeven op zaterdag 29 augustus.

DEN HAAG In het weekeinde van 18, 19 en 20
september organiseert het Centrum voor Kunstzinni
ge Vorming „Buiten Westen", een festival van niet-
westerse cultuur. Tijdens het festival zullen work
shops worden gehouden over Afrikaanse, Javaanse,
Indiase en Turkse dansen, Surinaams, Afrikaans en
Marokkaans slagwerk, Surinaams zang en Afrikaan
se volksverhalen. Daarnaast zijn er zes optredens in
het Museon van buitenlandse dans- en muziekgroe
pen uit Mali, Argentinië, Guinee, Indonesië en India.
Het festival vindt plaats in het Haags Gemeentemu
seum, het Museon en de Scholengemeenschap Johan
de Witt. In het Museon komt werek te hangen van
tien in Nederland wonende kunstenaars met een
niet-westerse achtergrond. Het festival is bedoeld als
een eerste aanzet van het Centrum voor Kunstzinni
ge Vorming naar een beleid voor allochtone kunst
beoefening.

NEW YORK Het in Amerika populaire
„Saturday Night Live", de ook in ons land
uitgezonden serie „Who's the boss" en de film
„Ishtar" zijn „bekroond" met de Golden Pit,
een „prijs' die wordt uitgereikt aan „beledi
gende programma's voor etnische minderhe
den". In deze programma's ziet men zwarten
die fietsen stelen, joden die bakkeleien over
prijzen, Italianen die van de misdaad hun
brood maken en Ieren die dronken een café
binnengaan en er uitkomen. De film „Ishtar"
met Dustin Hoffman en Warren Beatty,
steekt de draak met de voor moslims heilige
bedevaart naar Mekka, in het voorbijgaan
vele Amerikanen van Arabische afkomst be
ledigend. De prijzen zijn vergeven door een
organisatie van etnische minderheden in
Amerika.

FLEVOHOF Circa 4500 en
thousiaste jongeren hebben
gisteravond op de Flevohof de
start van het tiende Flevo To
taal Festival bijgewoond. Tij
dens het openingsprogramma
traden er op het hoofdpodium
zes gospelgroepen en gospel
musici op, te weten Geoff
Moore and the Distance, Char
lotte Höglund, de Johan Wald-
ström Band, Kim Boyce, Bud
dy Greene en Steve Taylor.
Het festival, dat georganiseerd
wordt door de interkerkelijke
jongerenorganisatie Youth for
Christ, duurt tot en met zon
dagmiddag. De gehele dag
door vinden er op en rond het
hoofdterrein allerlei activitei
ten plaats, zoals gospeloptre
dens, filmvoorstellingen, thea
tervoorstellingen, bidstonden
en lezingen.

Volgens Flevo Festival-organi
sator Dik de Jong zal het tien
de Flevo Totaal Festival in to
taal vermoedelijk tussen de
zes- en zevenduizend bezoe
kers trekken. „In de voorver
koop hebben we zo'n 3500
kaarten verkocht en vandaag
kwamen daar nog eens tussen
de vijf- en zeshonderd losse
dagkaarten bij. Aangezien er
vrijdags en zaterdags vaak
meer losse kaarten worden
verkocht dan op de openingsa
vond, verwacht ik dat we, als
het weer goed blijft, het bezoe
kersrecord van vorig jaar (zes
duizend, red.) ruimschoots zul
len breken', verklaarde De
Jong gisteravond.

DEN HAAG/HILVER
SUM Om de tv-ver-
slaggeving van de vier
grote sportevenementen
in de wereld op korte
termijn zeker te stellen is
het „niet ondenkbaar",
dat de komende jaren de
kijk- en luistergelden
met guldens tegelijk
worden verhoogd. Dat
heeft een woordvoerster
van het ministerie van
WVC gezegd in een'
voorlopige reactie op een
brief van de NOS.

In de brief wordt gesteld, zo
als we gisteren schreven, dat
de verslaggeving van de „su
perevenementen" op sportge
bied de komende jaren steeds
duurder wordt. Jaarlijks een
stijging van tientallen miljoe
nen. WVC zal aanzienlijk
moeten bijpassen. Het gaat
om de uitzending van de

Olympische zomer- en win
terspelen en de Europese- en
W ereldkampioenschappen
voetbal en jaarlijks terugke
rende evenementen als de
Tour de France en Wimble
don.

Alleen al volgend jaar -
waarin onder andere de Eu
ropese Kampioenschappen
voetbal in West-Duitsland
worden gehouden - is de
NOS 10 miljoen gulden kwijt.
Daarvan is pas 6 miljoen vei
lig gesteld. WVC moet nog
met vier miljoen extra ko
men. Zo niet, dan kan de
verslaggeving van „een aan
tal evenementen" geen door
gang vinden, aldus de NOS-
woordvoerder.

Minister Brinkman heeft nog
niet geantwoord op de brief,
maar volgens een woord
voerster van WVC zijn er
slechts twee oplossingen mo
gelijk: - Öf de kijk- en luis
tergelden jaarlijks een rijks
daalder per jaar verhogen. Öf

geld putten uit de reservepot
van de omroepen. Daarin zit
nog ruim 270 miljoen gulden.
Uiteindelijk zal minister
Brinkman - in overleg met
de Omroepraad - moeten kie
zen uit welke bron de extra
bijdrage voor de sportver
slaggeving op tv moet ko
men. De minister is fel tegen
verhoging van de kijkgelden.
Een derde mogelijke extra
geldbron is er nog wanneer
de minister sponsors toelaat.
De WVC-woordvoerster acht
die mogelijkheid kansloos.
Daartoe biedt het niet-com-
merciële omroepbestel op dit
moment geen ruimte, aldus
de woordvoerster.

Ook de mogelijkheid om de
verslaggeving van de „supe
revenementen" volledig aan
satelliet-zenders als Sky-en
Super Channel over te laten,
sluit WVC uit. Ook de NOS
voelt daar niets voor. Dit is
werk voor de publieke om
roepen, zo meent de NOS.

LEX VAN KOOTEN

Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.

ALPHEN AAN DEN RIJN EURO
CINEMA I (Van Boetzelaerstraat 6.
tel. [phone]): The living day
lights (al); 18.30, 21.15. do. vr. za.
wo. ook 13.30. zo. ook 13.15,
16.00. EUROCINEMA II: Lethal
weapon (16); 18.30, 21.15. Een
avontuur met een staartje (al); do.
t/m zo. wo. 14.00. EUROCINE
MA III: Secret of my success (al);
18.45, 21.30. do. vr. za. zo. wo. ook
13.45. zo. ook 16.00. EUROCI
NEMA IV: Tough guys (al); 18.30,
21.00. do. vr. wo. ook 13.30. zo.
ook 13.30, 16.00.

NACHTVOORSTELLINGEN

EUROCINEMA I: Another reft m

the hay (18); za. 24.00. EUROCI
NEMA II: Lethal weapon (18); za.
24.00.

EUROCINEMA III: (18); Night
dreams (18); za. 24.00.

EUROCINEMA IV: Tough guys

(18); za 24.00.

LEIOEN e LUXOR (Stationsweg 19,
tel. [phone]); Lethal weapon
(12); 19.00. 21.15. zo. wo. ook
14.30. LIDO en STUDIO (Steen-
straat 39. tel. 124130): Een avon
tuur met een staartje (al); za. zo.
wo. 14.30. The living daylights (al);
In de naam van de roos (12);
14.30. 18.45, 21.15. The morning
after (1614.30, 19.00. 21.15. Se
cret of my success (al); 14.30.
19.00, 21.15. Outrageous fortune
(al); 14.30, 19.00, 21.15. TRIA
NON (Breestraat 31, tel. 123875)
Superman IV (al); 14.30. 19.00,
21.15. REX (Haarlemmerstraat
52. tel. [phone]); Spelen met
vuur (16) 14.30, 19 00, 21.15.

NACHTVOORSTELLINGEN

REX: Heart phorbs (18) vr. za.
23.30.

NOORD WIJK LIDO THEATER
(Pr Bernhardstraat 56, tel. 01719-
12800): Police academy IV (al); za.
ma. 21.15. Platoon (16); za. ma.
19.00. zo. 21.15.

KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30. tel. [phone]):
King Kong II (al); do. vr. za. zo. wo.
14.45, 19.00, 21.15. ma. di. 21.15.

CITY THEATER II Platoon (al);
do. t/m zo. 21.15. Tiroler slipjes
(16); ma. t/m wo. 21.15. Fantasia
(al) za. wo. 14.45.

VOORSCHOTEN GREENWAY (tel.
01717-4354): Platoon (12); do. t/m
wo. 19.00. do. zo. 21.15. Around
midnight (16); vr. za. 21.15. ma.
t/m wo; 21.15. Pol
(al) do. t/m zo. wo. 15.45.

KINDERVOORSTELLING
Troetelbeertje II; za. zo. wo. 14.00.

WASSENAAR ASTRA (tel.
01751-13269): Fifty two pick up
(12); do. t/m zo. 20.00. Duet for
one (12) ma. t/m wo. 20.00.

KINDERVOORSTELLING
Taran en de toverketel; za. zo. wo.

14.00.

e PROMENADE

1,2,3 (Promenade 7, tel. 079-
511313): The living daylights; do.

ma. di. 20.00. vr. 18.45, 21.30. za.

zo. 14.00, 18.45, 21.30. wo. 14.00,
20.00. The mission; do. ma. di.
20.00. vr. 18.45, 21.30. za. zo.
14.00, 18.45, 21.30. wo. 14.00,

20.00. A room with a view; do. ma.
di. wo. 20.00. vr. za. zo. 18.45,
21.30. Avontuur met een staartje;

wo. za. zo. 14.00.

DEN HAAG* ASTA 1 (Spui 27. tel.
463500): Outrageous fortune (al);
14.00, 19.00, 21.30. zo. 13.30,
16.00, 19.00, 21.30. ASTA 2: Nit
wits (al); 14.00, 19.00, 21.30. zo.
13.30, 16.00, 19.00, 21.30. ASTA
3: Burglar (al); 14.00, 19.00, 21.30.
zo. 13.30, 16.00, 19.00, 21.30.

BABYLON 1 (Winkelcentrum Ba
bylon, tel. 471656): The secret of
my success (al) 14 00, 19.00,
21.30. zo. 13.30, 16.00, 21.30.
e BABYLON 2: Een avontuur met
een staartje (al); 13.30, 15.30.
Children of a lesser god (al);
18.45, 21.30. e BABYLON 3: Pro
ject X - top secret (al) 14.00,
19.00, 21.30. zo. 13.30, 16.00,
19.00, 21.30. CINEAC 1 (Buiten
hof 20. tel. 630637): Superman IV
(al) 14.00, 18.45, 21.30. zo. 13.15,
16.00, 18.45, 21.30. CINEAC 2:
Lethal weapon (16); 14.00, 18.45,
21.30. zo 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. CINEAC 3: Mannequin
(al); 18.45, 21.30. (ma. di. ook
14.00. e EUROCINEMA (Leyweg
910, tel. 667066): The sound of
music (al); do. vr. za. zo. wo. 13.30.
The morning after (16); do. vr. za.
zo. wo. 19.00, 21.30. ma. di. 13.30,
19.00, 21.30. METROPOLE 1
(Carnegieiaan. tel. 456756): The li
ving daylights (al) 14.00, 18.45,
21.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. e METROPOLE 2: La fem
me de ma vie (16); 14.00. 18.45,
21.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. «METROPOLE 3: De naam
ven de roos (16); 14.00, 18.45,
21.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. METROPOLE 4: Blue vel
vet (16) 14.00, 18.45, 21.30. zo.
13.15, 16.00, 18.45, 21.30. e ME
TROPOLE 5: Three amigo's (al);
14.00, 18.45, 21.30. ZO. 13.15,
16.00, 18.45. 21.30. ODEON 1
(Herengracht 13. tel. 462400): The
living daylights (al); 13.45. 18.45,
21.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. ODEON 2: Police acade
my 4 (al) 13.45, 18.45. 21.30 zo.
13.15, 16.00, 18.45, 21.30. ODE
ON 3: Mannequin (al); 13.45,
18.45, 21.30. zo. 13.15, 16.00,
18.45, 21.30. ODEON 4: Platoon
(16); 13.45, 18.45, 21.30. zo. 13.15,
16.00, 18.45, 21.30. e LE PARIS
1(Kettingstraat 12b, tel 656402):
Desperately seeking Susan (al);
14.00, 16.30, 19.00, 21.30. e LE
PARIS 2: Silky (18); dag. va.
12.15. zo. v a. 13.45. e LE PARIS
3: Blonde heat (18); dag. va.
12.30. zo va. 14.00. HAAGS
FILMHUIS (Denneweg 56. tel.
459900): Zaal 1: Another country;
19.30. Noir et blanc; 21.45. Zaal 2:
Eraserhead; 19.30. Dune; 21.45.
Zaal 3: dag. (beh. vr.) 19.30, 21.45.
vr. 19.30, 22.00. She's gotta have
it; do. Death of a salesman; vr.
True stories; za. Sans toit ni loi;
zo Letter to Brezhnev; ma. De
wisselwachter; di. Caravaggio;
wo.

NACHTVOORSTELLINGEN
e ASTA 1: Predator (16); za. 00.15.

CINEAC 1: Extreme prejudice

(16) za. 00.15. e CINEAC 2: «W
Weeks (16); za. 00.15. e CINEAC
3: Mannequin (16); za. 00.15.

EUROCINEMA: Desert lovers
(18); za. 00.02.

KINDERVOORSTELLINGEN

BABYLON 2: Een avontuur met

een etaertje; 14 00. zo. 13 30,
15.30. CINEAC 3: Bambi; za. wo.
14.00. zo. 13.15, 16.00. EUROCI
NEMA: The sound of music; do.
vr. za. zo. wo. 13.30.

LOS ANGELES Dat de regisseur een Nederlander is,
vinden Amerikanen op zich geen opzienbarend verschijnsel.
En dat Paul Verhoevens film „RoboCop" met een overdaad
aan bloed en geweld het publiek veroverde wekt na Rambo
ook geen verwondering. Maar dat „RoboCop" ook door de
critici de hemel in geprezen wordt, is bijzonder opvallend.
De film draait om een held die is gemaakt van reserve-on
derdelen van computers en de resten van een lijk, een tech
nologische Frankenstein die de misdaad bestrijdt met ijzeren
vuist en een overdaad aan vuurwapens. Bij de serieuze criti
cus kan een dergelijke inhoud slechts minachting opwek
ken, maar zie de gerespecteerde Los Angeles Times: „De
beste actiefilm van het jaar". De Boston Herald: „De film-
coup van het jaar".

Het Amerikaanse filmwereldje kende de naam van Paul
Verhoeven uit 1979, toen hij een Oscar-nominatie kreeg
voor Turks Fruit, een film met zovel bloot erin, dat het wel
kunst moest zijn. Ook Soldaat van Oranje deed het niet
slecht in Amerika.

Verhoeven voelt zich wel thuis in Amerika en is ervan
overtuigd dat hij RoboCop in Europa nooit had kunnen ma
ken. „Een film als deze, met al die technische foefjes, het
poppenwerk, het miniatuurwerk, de achtergrondprojecties,
blue screens, al die dingen zijn ontzettend moeilijk in Euro
pa. Ik geloof niet dat het daar kan. Je kan er een psycholo
gische film maken en zelfs een oorlogsfilm, zoals ik deed
met Soldaat van Oranje, maar niet iets als RoboCop," zei hij.
„Er is hier ook meer talent en meer diversiteit in talent".
„Ik heb geen echt probleem met geweld op het scherm.
Nooit gehad ook," zei hij. „Ik heb toen ik klein was een he
leboel actiefilms gezien, en ik zag een heleboel geweld toen
ik een kind was, want Nederland was tijdens de oorlog bezet
door de Duitsers. Ik heb veel onplezierige dingen gezien".
„Ik heb een gewelddadige tendens in mijn films gehad, om
de dingen te laten zien zoals ze in het echte leven zijn," zei
hij. „Er is, vooral in Europa, kritiek op mijn werk geweest,
op de hoeveelheid geweld en op de hoeveelheid sex. Maar ik
heb het altijd hypocriet gevonden te elliptisch te zijn, alleen
een deel van iets te laten zien en de rest te suggereren".
„Ik heb altijd de behoefte gehad alles te laten zien, te vertel
len: kijk, zo gaat dat; laten we het niet elliptisch of minder
gevaarlijk, minder gewelddadig, minder wreed maken. De
realiteit is deels wreed."

De regisseur wil nog wel een tijdje in Amerika blijven. „Als
ik de noodzakelijke papieren kan krijgen om te blijven, dan
lijkt mij dat geweldig,' zei hij.

BOB THOMAS

Paul Verhoeven: „Ik wil graag in Amerika blijven".

Hoe kunstzinnig kan een overhemd zijn? Zestien beeldende
kunstenaars trachten een antwoord te geven op die vraag tijdens
een expositie in het Confectiecentrum in Amsterdam. Het ont
werp waaraan op de foto de laatste hand wordt gelegd is van
kunstenaresse Maryan Geluk, die onder meer de mouwen tot
buitengewone proporties opblies. De tentoonstelling loopt tot 26
september en is tijdens kantoortijd in het centrum te bezichtigen.

FOTO: ANP

In Rotterdam kunnen langdurig werklozen met minimaal mavo en
een goede typevaardigheid kosteloos een crusus „tekstverwer
king met micro-computer" volgen. Van de groep die het eerst
slaagde, heeft inmiddels mere dan de helft een baan.

FOTO: PR

DEN HAAG Veel grotere ondernemingen staan zo afwijzend
tegenover het in dienst nemen van langdurig werklozen dat fi
nanciële voordelen zoals vrijstelling van sociale premies hier
weinig aan veranderen. Er is volgens een rapport van de Orga
nisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek duidelijk spra
ke van brandmerking van langdurig werklozen.

Ondanks het gebrek aan enthousiasme bij de grotere bedrijven
zijn er in het midden- en kleinbedrijf sinds maart 2500 mensen
door de premievrijstelling in dienst genomen. De arbeidsbu-
reau's hebben tweehonderd bemiddelaars aangesteld voor de be
geleiding van de werklozen.

Als het aan het arbeidsbureau in Den Haag ligt zal langdurige
werkloosheid binnenkort geen probleem meer zijn. „Een werk
gever denkt vaak dat er met een langdurige werkloze wel iets
zal zijn. Daarom onderzoeken wij in persoonlijke gesprekken of
langdurig werklozen geschikt zijn voor een functie. Op die ma
nier hopen wij het vooroordeel dat er nog vaak tegen werklozen
bestaat weg te nemen", aldus de heer Van Hartingsveld van het
arbeidsbureau, die momenteel bij het projectbureau voor langdu
rig werklozen „Werkraad" werkt.

Plannen om de langdurige werkeloosheid te bestrijden, lijken
enig succes te hebben. Zo hebben sinds het van kracht worden
van de wet Vermeend/Moor, die de werkgevers maximaal vier
jaar vrijstelling geeft van het betalen van sociale premies, 3400
mensen die langer dan twee jaar werkloos waren een baan ge
kregen. Het gaat in bijna zeventig procent om vaste banen.

Premievrijstelling

Het aantal werklozen dat voor deze vrijstelling van premies in
aanmerking komt, is sterk toegenomen sinds de wet Vermeend-
/Moor in maart verruimd is. „Daardoor vallen nu ook werkge
vers, die een werkloze voor zes maanden in dienst nemen, onder
de gunstige voorwaarden. Voor die tijd was een werkgever ver
plicht iemand voor twee jaar aan te nemen. Ook kan iemand die
twee jaar werkloos is geweest en in overleg met het arbeidsbu
reau een cursus of opleiding gevolgd heeft, in aanmerking ko
men voor vrijstelling van sociale premies", aldus een woord
voerder van het ministerie van sociale zaken.

De kortere duur van het arbeidscontract is vooral een wens van
de werkgevers geweest. „Binnen onze kring waren er veel' be
zwaren tegen het tweejarig arbeidscontract", zegt de heer
Niewsma van de Nederlandse Christelijke Werkgeversbond
(NCW). „Langdurig werklozen zijn mensen die uit de malaise
gehaald moeten worden. Zij hebben veel aandacht en begelei
ding nodig. Daarom willen wij eerst zien of mensen geschikt zijn
voor hun werk. Een half jaar vinden wij een redelijke termijn
om te beoordelen of een bedrijf met iemand door wil gaan". Wel
ziet Niewsma nog een probleem wanneer een arbeidscontract na
twee jaar een onbeperkte duur krijgt. Als de werknemer dan
toch niet voldoet, kan hij alsnog ontslagen worden.

DEN HAAG Eerst was er de aandelenoorlog tussen Else
vier en Wolters-Samsom om de overname van Kluwer en
vervolgens staken hardnekkige geruchten op over een mo
gelijke overname van Elsevier door de Britse multimediale 'J
veelvraat Robert Maxwell. Deze stormachtige ontwikkelin
gen in de uitgeverijbranche zijn ook in politiek Den Haag
niet onopgemerk* gebleven.

Vooral de fracties van PvdA en CDA zijn de laatste weken
steeds nerveuzer geworden over de dreigende fusies en de
daarmee gepaard gaande concentraties in de uitgeverij-we
reld. De vrees van de politici is dat persconcentraties en fu
sies op den duur zullen leiden tot een verschraling van het I
aanbod aan dag- en weekbladen in ons land. CDA en PvdA
hebben daarom inmiddels bij minister Brinkman aangeklopt
met het verzoek, om de fusiecode van de Sociaal-Economi
sche Raad (SER) aan te vullen met een strenge gedragsregel
voor uitgevers. Het CDA-kamerlid Van der Sanden heeft
zelfs al de mogelijkheid geopperd een initiatiefwet in te die
nen, als de regering niets wü ondernemen tegen de dreigen
de verarming van het krantenaanbod. Behoudens de VVD
rijn alle grote fracties zeer beducht voor de gevolgen van
een samenwerking tussen Elsevier en Maxwell. Deze laatster
heeft in eigen land bewezen hoe snel kranten kunnen ver
rijzen en even snel weer verdwijnen.

Naam hoog

Nederland heeft, als het om de media gaat, een naam hoog
te houden waar het de verscheidenheid van de pers (de zo- I
geheten pluriformiteit) betreft Ook van regeringswege 5l
wordt die pluriformiteit ondersteund, onder meer door het n
verstrekken van financiële steun aan noodlijdende bladen j
via het Bedrijfsfonds voor de Pers. In het parlement hebben
vooral CDA en PvdA zich steeds het lot aangetrokken van
de dagbladen, waardoor ons kleine landje anno '87 nog altijd 0
beschikt over een respectabel aantal landelijke en regionale
dagbladen en tijdschriften. Dat neemt echter niet weg datu
het aantal (zelfstandige) krantenuitgevers de laatste decade a
niet onaanzienlijk is verminderd. De dalende abonnee-aan-
tallen en advertentie-omzetten waren daar mede debet aan. i
Al in '83 lag er een kant-en-klaar-advies van de Persraad,e
een adviesorgaan van de regering. Persraad-secretaris Lich
tenberg daarover: „Wij hebben in januari '83 al advies aan a
de regering uitgebracht. Wij kwamen tot de conclusie dat
het instellen van een rechterlijke instantie de beste moge- i
lijkheid was om bij persconcentraties een oogje in het zeil te
houden". Bij de behandeling van de toenmalige Medianota
heeft dat advies geleid tot een motie in de Tweede Kamer,
maar die haalde geen meerderheid. Het kabinet stelde toen
dat de instelling van een aparte Persfusiekamer, zoals de
Persraad voorstelde, strijdig was met onder meer het stre
ven naar vereenvoudiging van overheidsregels (de deregu
lering).

Verschraling

Volgens Persraad-secretaris Lichtenberg is het probleem
van elke regeling, dat moeilijk kan worden aangetoond da e
schaalvergroting in de perswereld per definitie leidt tot eei
verschraling van de pluriformiteit: s

„Zoiets is nauwelijks hard te maken. Het is wèl zo, dat al
gevolg van fusies en concentraties het aantal titels in di r
perswereld is afgenomen, evenals het aantal hoofdredactio
nele eenheden. Maar daarmee is nog niet gezegd, dat ook d
pluriformiteit is verschraald. Als je praat over tien kranten
titels en daarvan blijven er nog vijf over, dan is het aanfc
uitingsmogelijkheden wel teruggelopen. Maar dat sluit ni<
uit dat de vijf overgebleven titels het brede gebied van c
informatievoorziening best kunnen blijven dekken. Bij ee
dergelijke vermindering van het aantal titels en redactione
le eenheden wordt alleen wèl de kans groter dat de ver
scheidenheid in de pers schade oploopt. Maar het blijft ui
terst moeilijk te meten".

Is het niet zo dat door fusies tussen uitgeverijen soms juis
een stukje pluriformiteit kan worden gered?

Lichtenberg: „Jazeker, en dat hebben wij indertijd ook dui
delijk in ons advies aangegeven. Fusies kunnen ook een j
sitief effect hebben, namelijk in die gevallen, waar 1
voortbestaan van een krant of tijdschrift dank zij een sa
mengaan kan worden behouden. Maar zodra het buitenlam
zich ermee gaat bemoeien komen de zaken anders te liggen
Mensen als Robert Maxwell en Rupert Murdoch (de kran
tenmagnaat in de VS, red.) hebben duidelijk andere inten
ties met de pers dan wat wij hier in Nederland gewend zijn'

Persfusiekamer

De Persraad stelde in het advies uit '83 dat een rechterlijk
instantie de fusies in de perswereld aan het pluriformiteits
beginsel zou moeten toetsen. Er zou een Persfusiekame
moeten worden ingesteld, die op een gelijke wijze als de On
dernemingskamer zou moeten functioneren. Lichtenber
„Zo'n Persfusiekamer zou onder meer moeten bestaan u
juristen en mensen die hun sporen hebben verdiend in d
perswereld. Zij zouden per fusie-geval moeten nagaan
daarvan voor de persverscheidenheid negatieve gevolgen I
verwachten zijn. Dat hoeft niet per se te leiden tot een vei
bod, maar op die wijze heb je in ieder geval een mogelijk
heid de veelvormigheid van de pers in de gaten te houden'
Een dergelijke controle is volgens Lichtenberg moeilijk 1
realiseren via de SER-fusiegedragsregels, zoals CDA ei
PvdA nu hebben voorgesteld. Die regels betreffen eigenlij
alleen de belangen van aandeelhouders en werknemer
Lichtenberg: „Als het om pluriformiteit en informatievooi
ziening gaat zou je een regeling beter kunnen opnemen i
de Mediawet. Wij hebben in feite al een klaar voorstel lij
gen, dat vrij gemakkelijk in de nieuwe mediawetgeving 1
worden ingepast".

Net als CDA en PvdA hoopt Lichtenberg, dat WVC-minii
ter Brinkman snel iets onderneemt om de verscheidenhei
in de perswereld ook voor de toekomst te waarborgen: „A
vandaag of morgen een buitenlandse gigant gaat zeggen: v
richten ons op de Nederlandse markt, dan moet je maar a
wachten wat er allemaal gaat gebeuren. Er is nu geen enki
le mogelijkheid om een voet tussen de deur te zetten. Gezie
de recente ontwikkelingen ben ik bang dat het wel eens t
laat zou zijn, als niet snel iets wordt geregeld. Vergeleke
met de ons omringende landen is het met de pluriformite
in ons land nog altijd goed geregeld. En dat moeten we voo
al ook zo houden".

FRANS WEERT

DEN HAAG De „kleine kabeljauwvissers" hebben hun
geding tegen de staat gisteren verloren. Voor de president
de rechtbank in Den Haag, mr M. Wijnholt, hadden ze een
ter deel van het extra quotum voor Nederland geëist.

Ze zijn echter niet erger benadeeld dan andere vissers, al
Wijnholt. De zogenoemde kleine kabeljauw vissers waren b
op de vissers met grote schepen. De groten visten in een p
maanden het gehele Nederlandse kabeljauwquotum op, ook
deel dat was bestemd voor de kleine kabeljauwvissers. Minii
Braks sloot daarop de vangst. Naderhand werd het Nederlan
quotum vergroot. De EG had nog 4.810 ton en door ruil
West-Duitsland kwam nog eens 2.000 ton beschikbaar. De mil
ter heeft daarvan 700 ton gereserveerd. Vervolgens kende
900 ton toe aan de kleine vissers en 2.500 ton aan de ovei
rondvis-vissers. De zogenoemde boomkor-vissers kregen n
meer.

„De verdeling van de extra aan Nederland toegewezen hoev
heden brengt voor de eisers mee, dat zij hun oorspronkelijk a
deel van 2.480 ton alsnog kunnen opeisen. Omdat het 1
landse quotum sinds januari 1987 aanzienlijk is vergroot, is d
mee het aandeel van ongeveer 18 procent teruggelopen tot o
veer 12 procent, dat is met ongeveer een derde. Voor de ovei
rondvis-vissers is het oorspronkelijke aandeel van ongeveeij
procent teruggelopen tot ongeveer 41 procent, eveneens metï
geveer een derde", aldus Wijnholt.