Nederlands publiek krijgt
bijbel voorlopig niet op CD
Hervormd seminarie viert
jubileum met Open Huis
Raad Europese bisschoppen in Amersfoort bijeen
fieid&cSou/ta/ii
kerk
wereld
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
GROTE BIJBELGENOOTSCHAPPEN VOLGEN PLATENINDUSTRIE
Moeder
Teresa bij
gehandicapte
ilic;
Hess en de „twee van Bred,
£eidóe Sou-tant
DINSDAG 18 AUGUSTUS 1987 PAGIN
Hervormde steun voor protest tegen doodstraf
LEIDSCHENDAM Het moderamen van de generale synode
van de Nederlandse Hervormde Kerk heeft de Amerikaanse
Raad van Kerken bemoedigd in zijn strijd tegen de doodstraf
in de Verenigde Staten. Het moderamen schrijft de Ameri
kaanse kerken ervan onvertuigd te zijn dat de doodstraf on
menselijk is. Bovendien wordt er in de toepassing ervan veelal
gediscrimineerd: meer zwarten dan blanken worden ter dood
veroordeeld. Herinvoering van de doodstraf in 1977 in de Ver
enigde Staten staat haaks op de trend in Europa en in andere
werelddelen, schrijft het moderamen. Het hoopt dat de Ameri
kaanse kerken, die zich ook in 1986 al voor afschaffing van de
doodstraf uitspraken, met hun pleidooi zullen doorgaan.
Oegandese anglicanen drinken niet meer uit dezelfde kelk
NAIROBI De leiding van de Anglicaanse kerk van Oeganda
heeft besloten als bijdrage aan de strijd tegen de verspreiding
van aids, de gelovigen tijdens de avondmaalsdienst niet meer
uit dezelfde kelk te laten drinken. Dit heeft de All Africa Press
Service bekendgemaakt. Het besluit is genomen door bisschop
Misairi Kawuma, die de geestelijken heeft opgedragen de gelo
vigen voortaan in wijn gedoopt brood te geven in plaats van de
kelk te laten rondgaan. Bisschop Kawuma heeft de gelovigen,
vooral de jonge, opgeroepen de opmars van aids ook af te rem
men door het opgeven van het "seksuele spel". Het persagent
schap roept in haar bericht herinnering dat aids alleen wordt
doorgegeven via het bloed en het seksuele verkeer.
Men leert alleen uit
ondervinding, maar
die krijgt men pas als
men er niets meer aan
heeft
GEREFORMEERDE
DEPUTATEN:
Polarisatie in
vredesbeweging
kan verdwijnen
LEUSDEN De thema's
die het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV) in
de Vredeskrant 1987
aansnijdt, kunnen er toe
bijdragen dat de scherpe
verdeeldheid in de ker
ken over de plaats en
taak van de vredesbewe
ging zal verdwijnen. Dit
is de mening van de ge
reformeerde Deputaten
(deskundigen) Oorlogs-
vraagstuk blijkens een
brief die zij vorige week
hebben gezonden naar
alle gereformeerde pre
dikanten en kerkeraden.
De Vredeskrant van het IKV
gaat dit jaar vooral in op de
ontspanning in Europa en op
de voorbereidingen voor de
oecumenische vergadering
over gerechtigheid, vrede en
het behoud van de schepping.
De gereformeerde deputaten
spreken in dit verband van
een accentverlegging.
In dezelfde brief doen de de
putaten een dringende op
roep aan de kerkeraden om
de vragen van de moderne
bewapening en van de oorlog
in een tijdperk van massa
vernietigingswapens aan de
orde te stellen. „Het zwijgen
over dit probleem mag niet te
lang duren. Bovendien hoeft
u. nu de internationale situa
tie aan het veranderen is, het
gesprek in uw gemeente niet
op precies hetzelfde punt te
hervatten waar Het is afge
broken", menen Deputaten
Oorlogsvraagstuk.
Zij roepen de kerken voorts
op tot gebed voor de pogin
gen om door onderhandelin
gen tot wapenbeperking te
komen.
Al eerder zonden de Neder
landse bisschoppen de vre
deskrant van het IKV naar
de parochies. Mgr. Bar van
Rotterdam voegt daar ook de
ICTO-krant aan toe, terwijl
mgr. Gijsen geen kranten
stuurt, omdat hij wat de poli
tieke kant betreft zich daarin
niet kan vinden.
Predikant laat
kind dopen
door pastoor
BELHA VEN De
rooms-katholieke pastoor
in een Schots plaatsje
heeft zondag het derde
kind van de presbyteri
aanse predikant ter
plaatse gedoopt. Tijdens
een gewone zondags
dienst in de Presbyteri
aanse kerk van Belhaven
bij Dunbar doopte de
pastoor, Joseph Portelli,
de vier maanden oude
John Barnabas Twaddle.
Portelli hield ook de
preek. Hij en ds. Twadd
le zijn goede maatjes ge
worden sinds zij beiden
in Belhaven staan. „Wij
beschouwen dit als een
logische zaak omdat we
eikaars doop en ambt er
kennen, aldus ds.
Twaddle.
HAARLEM Het Ne
derlands Bijbelgenoot
schap ziet op dit moment
nog geen markt voor de
uitgave van een eigen
compact disc voorzien
van verschillende bijbel
vertalingen. Het Neder
lands taalgebied is daar
voor te klein en het wel
vaartsniveau in Neder
land is daarvoor onvol
doende. Dat zegt desge
vraagd df. E. W. Tuin-
stra, wetenschappelijk
secretaris van het NBG.
De mogelijkheden van de
CD-ROM (Compact Laserdisc
Read Only Memory) zijn de
laatste jaren toegenomen.
Waar tot voor kort de inter
nationale systemen uit Japan
en de Verenigde Staten nog
om de markt streden is de
concurrentieslag nu beslist in
het voordeel van de CD-
ROM. Dat is vooral te dan
ken aan de geweldige op
komst van de CD-platen-
industrie. De sterk gestegen
produktie heeft de prijs van
de compact disc omlaag ge
bracht. De industrie is nu
naarstig op zoek naar nieuwe
toepassingen voor de schijf
en een van de mogelijkheden
die daarvoor in aanmerking
zou kunnen komen is de uit
gave van bijbelvertalingen op
CD.
Het NBG heeft in overleg
met Philips al een proefschijf
gemaakt, waarop de Staten
vertaling voorkomt samen
met de NBG-vertaling uit
1951 en de Groot Nieuws Bij
bel. De schijf vervult goede
diensten bij de revisie van de
Groot Nieuws Bijbel. Tuin-
stra: „Door het gebruik van
de CD kunnen we snel een
soort concordantie raadple
gen. Bovendien is het moge
lijk combinaties van woorden
na te gaan in de verschillen
de vertalingen, iets wat met
de traditionele concordanties
veel moeilijker is". Dat het
een commercieel succes zal
worden, acht men bij het
NBG evenals bij het Engelse
bijbelgenootschap voorlopig
niet waarschijnlijk. Desal
niettemin heeft het bijbelge
nootschap toestemming gege
ven aan CAT-Video om bin
nenkort het materiaal op een
efficiency beurs te presente
ren. Mogelijk dat de softwa-
re-maatschappij afhankelijk
van de ontvangst uiteindelijk
toch nog beslist om met een
„bijbelse" compact disc op de
markt te komen.
Tuinstra zelf ziet meer moge
lijkheden voor de nieuwe
techniek in het onderwijs.
Het NBG ontwikkelt daar
voor op dit ogenblik lespro
gramma's rond de bijbel.
Verder zijn er voorzichtige
plannen om het materiaal
van drs. E. Talstra aan de
VU te Amsterdam niet alleen
op discette, maar ook op CD
uit te brengen. Deze weten
schapper is bezig de he
breeuwse bijbel toegankelijk
te maken voor de nieuwe
media. Zijn werk geniet de
belangstelling van de inter
nationale wetenschap.
Luther
De Amerikanen, Canadezen
en de Westduitsers zijn wel
van plan met bijbelvertalin
gen in CD-vorm op de markt
te komen. Het ABS (Ameri
kaans Bijbel Genootschap)
heeft een voorlopige CD-ver-
sie van de Good News Bible
uitgebracht. De Canadese fir
ma Reteaco heeft de tekst
van de King James Bible op
de zilveren schijf gezet. En
de Westduitsers hebben als
eerste een volledige bijbeluit
gave, de vertaling van Maar
ten Luther, technisch aange
past en in de handel ge
bracht. Het werk kost 2000
mark. Het Duitse bijbelge
nootschap hoopt die prijs te
rug te kunnen brengen tot
ongeveer 600 mark.
De verschillende bijbelge
nootschappen hebben dit
voorjaar vergaderd in New
York om ook te komen tot
een gezamenlijk projekt,
waarbij verschillende bijbel
vertalingen in combinatie
met bij voorbeeld een woor
denboek op CD worden ver
zameld. De nieuwste technie
ken bieden de mogt
om zeker 30 tot 40 bijbelver
talingen op één CD-ROM te
zetten. Volgens dr. Tuinstra
hebben de bijbelvertalers in
Afrika en Azië er profijt van.
Zij kunnen door enkele sim
pele drukken op de knop be
schikken over verschillende
versies van moeilijk toegan
kelijke teksten. „Een vertaler
in bij voorbeeld Nigeria zal
op een heel eenvoudige ma
nier naast de Hebreeuwse
tekst van psalm 121 kunnen
zien hoe de Engelse tekst is
weergegeven en ook de Ara
bische". Volgens dr. Tuinstra
hoeft de uitvoering van een
dergelijke schijf niet lang op
zich te laten wachten, omdat
de techniek daarvoor al be
kend is.
KLAAS VAN DE KAMP
De zevenjarige
Tommy Gaynord
uit Scranton, (VS)
die aan een
spierziekte lijdt,
is een en al glim
lach wanneer hij
vereerd wordt
met een bezoek
van Moeder Te
resa van Calcut
ta. Moeder Tere
sa was in Scran
ton om daar een
programma van
de universiteit bij
te wonen.
KRITIEK OP „CIRCUSNUMMER'
DOORN Het Hydepark-ge
bouw in Doorn, waar het her
vormd seminarie gehuisvest is,
bestaat dit jaar 25 jaar. Op
donderdag 24 september wordt
dit feit gevierd met het hou
den van een Open Huis voor
iedereen die door werk, studie
of op een andere manier met
Hydepark kennismaakten.
Op de jubileumviering zal
Louis van Dijk van achter zijn
vleugel improvisaties spelen
rondom het Liedboek voor de
Kerken. Er is voorts een dia
presentatie over moderne
kunst in de kerk en een foto
tentoonstelling met als thema:
Hydepark door de jaren heen.
Aan het eind van de dag is er
een optreden van een „levend
circus" met bekende kerkelij
ke figuren. Dit optreden was
aanleiding voor ds. P.J. Stam,
hervormd predikant in Ter
Aar, om in een open brief aan
de leiding van het seminair
kritiek te spuien over de vie
ring van het jubileum. Volgens
Stam is het feest eerder een
culturele manifestatie dan een
kerkelijke viering. Hij noemt
het programma een „desillu
sie" en vooral het onderdeel
„levende circus met kerkelijke
figuren" zet volgens hem voor
de zoveelste keer de kerk voor
het oog van de samenleving te
kijk. De kritiek van Stam be
treft niet het seminarium zélf,
het nut en belang daarvan
staat voor hem buiten kijf. Al
leen was volgens hem de vie
ring met een dankdienst in de
Utrechtse Domkerk passender
geweest.
PCI-secretaris
schenkt kapel
MELONGA Niet minder
dan drie bisschoppen waren
zondag aanwezig bij de inwij
ding van een kapel in Melon-
ga in het noorden van Italië.
Nog opzienbarender was het
feit dat de kapel een ge
schenk was van Alessandro
Natta, secretaris-generaal
van de communistische partij
in Italië (PCI).
Het betrof geen toenadering
tussen communisten en chris
ten-democraten, zo legde na
de dienst Natta de journalis
ten in een naburig café uit.
Het betrof familiebezit van
zijn vrouw dat aan de kerk
werd geschonken.
Natta woonde de dienst niet
bij. „Ik ben geen gelovige."
Het kerkje ligt op de grens
van de bisdommen Albenga,
Savone en Mondovi.
Vorige maand kwamen de
Italiaanse communisten in
het nieuws doordat zij zorg
den voor de financiering van
een aantal kerkklokken.
Alessandro Natta
AMERSFOORT De
raad van Europese bis
schoppenconferenties
(CCEE) komt van don
derdag 27 tot en met
zondag 30 augustus bij
een in het klooster Maria
ter Eem in Amersfoort.
Namens Nederland is
mgr. J. Möller van Gro
ningen lid van deze raad.
Deze adviseert de bis
schoppenconferenties
van de Europese landen
inzake vraagstukken die
voor al deze landen ge
meenschappelijk zijn.
Mgr. Möller heeft namens de
Nederlandse bisschoppen al
sinds het begin van de jaren
zeventig zitting in de raad,
waarvan de aartsbisschop
van Milaan, kardinaal Marti
ni, voorzitter is. Binnen de
CCEE heeft mgr. Möller de
taak de ontwikkelingen in
het denken over de positie
van de leek in de RK Kerk
te volgen.
In Amersfoort wordt onder
meer gesproken over de bis
schoppensynode over de le
ken, die in oktober in Rome
wordt gehouden, de zielzorg
onder de islamieten, ontwik
kelingen op het gebied van
de media, de evangelisering
van Europa en het vraagstuk
van oorlog en vrede. Zater
dag 29 augustus is er in de St.
Jansbasiliek in Laren een eu
charistieviering waarvoor de
Nederlandse bisschoppen een
uitnodiging hebben ontvan
gen.
De CCEE heeft volgens mgr.
Möller de discussie binnen de
nationale bisschoppenconfe
renties over vraagstukken
van oorlog en vrede op gang
gebracht.
Een van de verklaringen af
komstig van de CCEE is die
waarbij op de Europeanen
een beroep gedaan wordt de
'vicieuze cirkel van het wan
trouwen te doorbreken en
mee te werken aan vertrou
wen wekkende maatregelen.
De Groningse bisschop wijst
er daarbij op dat de kerken
hun vele onderlinge contac
ten kunnen gebruiken ter be
vordering van de vredesge-
dachte en de verbondenheid
onder de volkeren.
Tijdens een symposium van
de CCEE in 1985 heeft paus
Johannes Paulus II voor het
eerst uitvoerig zijn ideeën
over de herevangelisatie van
Europa aan de orde gesteld.
Volgens mgr. Möller kan
men zeggen dat sinds die tijd
in heel Europa over de evan
gelisatie wordt gesproken,
maar „het is natuurlijk ge
makkelijk te zeggen dat je er
iets aan moet doen, maar het
is moeilijk er vorm aan te ge
ven".
Tot de onderwerpen die in
Amersfoort aan de orde ko
men, behoort ook de wereld
conferentie over vrede, ge
rechtigheid en behoud van
de schepping (JPIC), die de
Wereldraad van Kerken in
1990 hoopt te organiseren. De
Wereldraad heeft het Vati-
caan gevraagd om deze con
ferentie mede te organiseren.
Volgens mgr. Möller zal het
van de reactie van het Vati-
caan afhangen in welke mate
de afzonderlijke landen aan
het JPIC-proces zullen deel
nemen. Het maakt wel wat
uit of het Vaticaan laat weten
dat het het initiatief van de
Wereldraad een belangrijke
zaak vindt of dat het grote
bezwaren tegen de conferen
tie naar voren brengt. In Ne
derland is de rooms-katholie
ke kerk via de Raad van
Kerken betrokken bij de
voorbereiding van de confe
rentie.
De CCEE heeft zich de afge
lopen jaren telkens met de
ontwikkelingen in de media
beziggehouden. Daarbij ging
het niet zozeer om de techni
sche ontwikkelingen, maar
veeleer om de vorming van
de gelovigen zodat ze een
goed gebruik van deze ont
wikkelingen kunnen maken.
De aandacht van de CCEE
heeft zich daarbij niet alleen
gericht op de radio en televi
sie, maar ook op de lokale
media. Mgr. Möller verwacht
niet dat de CCEE aandacht
zal besteden aan de plannen
van de organisatie Lumen
2000 van Piet Derksen, die
met behulp van satellieten in
de gehele wereld een (her-
)evangelisatie op gang wil
brengen.
Mgr. Möller noemt de positie
van de leek in de RK Kerk
„een heel centraal vraag
stuk". Hij wijst op de grote
aandacht die er binnen de
kerk en bij de media voor de
bisschoppensynode van okto
ber bestaat. De CCEE heeft
ter voorbereiding van de sy
node in april een symposium
voor alle deelnemers aan de
synode gehouden.
Volgens de bisschop van
Groningen bestaat er in de
CCEE geen blokvbrming.
Dat is ook nauwelijks moge
lijk gezien de uiteenlopende
situatie van de katholieke
kerk in de Europese landen.
„U moet niet denken dat de
CCEE zo'n homogene groep
is, daarvoor is de situatie in
de landen te verschillend",
aldus mgr. Möller.
n p:
INDIEN alles volgens plan is verlopen zal de laatst ov-
bleven leider van het Derde Rijk, Rudolf Hess, een d; 1
zijn overlijden al haastig zijn gecremeerd of in zijn fai
graf in Beieren zijn begraven. Terecht trachten de WestP
se autoriteiten en de voormalige geallieerden daarm
voorkomen, dat de uitvaart van de vroegere plaatsverv;
van Hitier zou ontaarden in een fascistische demonst
Kleine groepen neo-nazi's hebben zich gisteren enkele
na de dood van Hess al geroerd met een fakkeltocht in
burg en een betoging bij de Spandau-gevangenis in Be9
Dat gebouw, waarvan de laatste nog in gebruik zijnde c
ook leeg is komen te staan, zal zo snel mogelijk worden
broken ook al om te voorkomen dat neo-nazi's er een
heiligdom van gaan maken.
ONDANKS zijn verleden blijft het overlijden van de
rige ziekelijke man, een diep menselijk drama. Bij het
nationale proces in Neurenberg tegen Duitse oorlogsmi
gers werd hij tot levenslange gevangenisstraf verooi
Daarna werd hij met andere nazi-leiders als „gev;
nummer 7" opgesloten in de Spandau-gevangenis in
Berlijn. Van al de anderen, die gaandeweg werden vi
ten, is er geen meer in leven. Hess bleef zitten, zijn v<
rest meegerekend 42 jaar lang. Sinds 1966 was hij de e]
vaste bewoner van Spandau, waar militairen van de vn|J
re geallieerden, Amerikanen, Britten, Fransen en Russe
kaar om de maand aflosten ter bewaking van de een l
man in een kleine cel in het uitgebreide gevangen iscom
Hess, in Neurenberg veroordeeld wegens zijn aandejji
het voorbereiden van de Tweede Wereldoorlog, ontlee
zijn niet geringe invloed in nazi-Duitsland uitsluitend I
zijn persoonlijke bewondering voor en relatie tot Hitler, v
vond Hess al aan zijn zijde toen de latere Führer kort
Eerste Wereldoorlog nog niet veel meer was dan een
ker van reactionaire ideeën. Hess werd het zestiende
de nazipartij en belandde na de mislukte Hitlerputsch in
samen met Hitler in de gevangenis, waar hij hem maan
lang hielp met de eindredactie van „Mein Kampf".
VOOR velen in zijn naaste omgeving was Hess, diejr
over bijzondere kwaliteiten beschikte, een raadsel. Eenf3
de grootste mysteries uit de Tweede Wereldoorlog neen
mee in zijn graf: de reden waarom hij in 1941, toen Hitli1
Engeland na vrijwel heel Wegt-Europa in zijn macht hac1
vliegtuig uitweek naar Groot-Brittannië. Historici he
maar een aannemelijke verklaring gevonden voor de
van Hess. Eén maand voordat Duitsland de Sovjet-Unie
nenviel, zou hij met een persoonlijk beroep op de Britse t
logsleider Winston Churchill Engeland aan de zijde i,
Duitsland hebben willen krijgen, om een riskante strij|<
twee fronten te voorkomen. De hardnekkigheid waarmi
Russen zich hebben verzet tegen de herhaaldelijk doc-
drie westelijke geallieerden voorgestelde vrijlating van
vormt een aanwijzing dat ook Moskou redenen heeft ii
theorie te geloven. j
VOOR ons land heeft het overlijden van Hess een bijzo
aspect. Nu deze oorlogsmisdadiger dood is zijn „de twe<
Breda", de 85-jarige Fischer en de 77-jarige Aus der FU 2
nog de enige Duitse oorlogsmisdadigers die tot leven
zijn veroordeeld en sedert het einde van de Tweede W( F
oorlog gevangen zitten. Het is bijna onvermijdelijk dat
buiten ons land nu opnieuw de roep zal opklinken, dat
oorlogsmisdadigers moeten worden vrijgelaten.
Na een openbare spijtbetuiging van het tweetal is in fe£
ri van dit jaar de laatste discussie gevoerd over een evei
vrijlating. Het resultaat was hetzelfde als het emotione]
merdebat dat vijftien jaar eerder de gemoederen in hi
beweging bracht. Een groot deel van ons volk kan hefe
opbrengen genade vóór recht te laten gelden en ook mé1
daad vergeving te schenken. Die groep Nederlanders sf3
elk jaar, niet omdat de standpunten zich wijzigen, ma;
dat het aantal landgenoten dat de verschrikkingen vi
Tweede Wereloorlog heeft meegemaakt en soms aan d<
ve heeft ondervonden, gaandeweg kleiner wordt. De o]
ding rond het aanvankelijk overwogen bezoek van h<
ninklijk paar aan keizer Hirohito van Japan en de ei
rond de kwestie van de weduwe Rost van Tonningen hl
aangetoond dat de tegenstanders van vrijlating nog
sterk overtuigd zijn van hun eigen gelijk. Er is geen
reden dezelfde discussie nogmaals te voeren.
Droog weer
DE BILT (KNMI) De be
wolking die gistermiddag naar
ons land dreef, bleek hardnek
kiger te zijn dan aanvankelijk
verwacht werd. Bovendien
ontstond vanochtend op enke
le plaatsen mist. Morgen is een
dag met flinke zonnige perio
den. De regenkansen zijn
klein. Het weer in ons land
wordt de komende dagen be
heerst door een lagedrukge
bied waarvan het centrum ten
westen van Ierland ligt. Aan
de zuidoostflank hiervan
wordt de eerste dagen zachte
lucht naar ons land gevoerd.
Rond het weekeinde wordt het
echter koeler.
Weersvooruitzichten voor de
Europese landen, geldig voor
woensdag en donderdag:
ZuidScandinavië: In west-
Noorwegen af en toe regen, el
ders vrij zonnig. Middagtem-
peratuur langs de westkust
rond 16 graden, elders rond 21
graden.
Britse Eilanden: In west-Ier-
land en west-Schotland be
wolkt, mogelijk wat regen en
's middags 17-20 graden. El
ders overwegend droog en
vooral meer naar het zuidoos
ten zon. Middagtempera tuur
21-28 graden.
Denemarken: Droog. Perioden
met zon, 's middags rond 21
graden.
Benelux, Duitsland, noord-
Frankrijk-. Overwegend zon
nig zomerweer. Middagtempe-
ratuur van 22 graden bij zee
tot 24-28 graden landinwaarts.
Zuid-Frankrijk: Eerst zonnig
en heet, donderdag vanuit het
zuiden kans op onweer. Mid-
dagtemperatuur landinwaarts
30-36 graden, bij zee wat koe
ler. Op donderdag langs de
Golf van Biskaje afkoeling.
Alpengebied: Zonnig, li
dalen 25 tot 32 graden,
graden- grens op 3500 a
m hoogte.
Spanje en Portugal: Zonn
noord-Portugal en late
noordwest- en noord
meer bewolking en enk<
gen of onweersbuien met
ge afkoeling. Middagtemj
tuur van 22 tot 27 gradi
het noorden en westen
graden landinwaarts en
zuiden. Langs de Middel]
Zee rond 30 graden.
Italië, Joegoslavische h
Woensdag meer naar het ip
den voornamelijk lam
waarts een enkele regen (Al
weersbui, overigens zo I
Middagtempera tuur 29-35L
den.
WEERRAPPORT HEDENMORGEN n
Weer Max
Amsterdam regen 27
De Bilt regen 27
Eelde mist 25
Eindhoven regen 27
Den Helder regen 23
Rotterdam regen
Twente regen 26
Vlissingen zw.bew. 27
Zd. Limburg regenbui 28
Aberdeen zw.bew. 24
onbew.
onbew.
mist
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Dublin
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen mist
Lissabon onbew.
Locarno zwbew.
Londen mist
Luxemburg zw.bew.
Madrid onbew.
onbew
onbew.
zw.bew.
v.bew.
Malaga
Mallorca
Malta
Moskou
Munchen
Nice
Oslo
Parijs
Rome
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Zurich
Casablanca
Cyprus
Istanbul
Las Palmas onbew.
Beiroet niet o
Tel-Aviv l.bew
onbew 31
zw bew. 19
zwbew. 29
hbew. 30
zw.bew. 20
hbew. 26
h.bew. 32
onbew. 29
zw.bew. 18
zw.bew. 19
onbew
19 I
22 I
22
13 I
ibui
regent
h bew.
