e
tong is met
goud belegd
Orka Gudrun moet naar VS
Milton Chagall
waakt over
Reagans spuuglok
Succes van
Nederlanders met
witte-knokkelpret
Britse kernreactor
gesloten na ongeluk
Enorme
vertraging bij
visum-aanvrage]
BINNENLAND/BUITENLAND
CcidódQowiwnt
DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1987 PAGDi
Indische soldaten op
Sri Lanka gedood
COLOMBO Twee Indische
soldaten zijn gisteren door een
mijnexplosie in het noorden
van Sri Lanka om het leven
gekomen. Twee andere solda
ten liepen verwondingen op.
Het zijn leden van de Indische
troepenmacht, die in het land
het vredesakkoord tussen de
Srilankaanse regering en de
iiaar afscheiding strevende Ta-
mil-minderheid moet controle
ren. De omgekomen militairen
waren bezig de omgeving van
een militair kamp van mijnen
te ontdoen, toen een mijn ex
plodeerde.
Op geld beluste redders
laten meisje verdrinken
PEKING Een meisje van 14 is deze week in
een zwembad in China verdronken, omdat de
vijftig omstanders het niet eens konden wor
den over de hoogte van de beloning die zij zou
den krijgen als zij haar redden. Zhang Xinqi-
an, leerlinge van een middelbare school, was
in het water gevallen en kon niet zwemmen.
Enkele vriendinnen probeerden haar tever
geefs te redden en vroegen omstanders om
hulp. De omstanders boden degene die haar uit
het water zou halen honderd gulden. Dat was
echter niet genoeg. „Er zijn toch al teveel Chi
nezen, het is goed als er eens eentje afvalt" zei
een van hen. Een ander wilde het meisje wel
redden, maar vroeg er vijfhonderd gulden
voor. Drie uur later was men er nog niet uit en
moest de politie het inmiddels verdronken
meisje uit het water halen.
Amnesty vraagt Indonesië
vrijlating van gevangenen
LONDEN Amnesty International
heeft er vandaag bij de Indonesische
regering met klem op aangedrongen
een 73-iarige gehandicapte islamiti
sche godsdienstleraar vrij te laten, als
mede andere oudere gevangenen die
al meer dan 20 jaar onterecht in de
gevangenis zitten. De vrijlatingen
zouden moeten geschieden in verband
met de Indonesische onafhankelijk
heidsdag op 17 augustus. Volgens Am
nesty hadden de gevangenen part
noch deel aan het geweld bij de com
munistische staatsgreep van 1965 en
zitten zij alleen vast wegens hun posi
tie in de destijds legale Indonesische
communistische partij.
LONDEN Een reactor in de kerncentrale van
Trawsfynydd in Noord-Wales is deze week stilgelegd
na een ongeluk. Maar de Britse Centrale Energieraad
CEGB ontkende berichten in Britse kranten als zou er
zich een explosie hebben voorgedaan in de turbine-
ruimte van de centrale. De 22 jaar oude centrale heeft
een hele serie incidenten achter zich. Politieke partijen
en actiegroepen in Wales dringen daarom aan op slui
ting van de centrale. Zij zeggen dat verplichte veilig
heidscontroles niet zijn uigevoerd en dat de centrale
alle normen overtreedt bij het uitstoten van radioactivi
teit. Gisteren werden door de Britse regering nieuwe
beperkingen opgelegd aan schapenhouders, voor het
vervoer en de slacht van schapen. Het vlees zou nog
steeds besmet zijn als gevolg van het ongeluk in de cen
trale van Tsjernobyl in de Sovjet-Unie, in april 1986.
Nieuw bloedbad
in Mozambique
MAPUTO Afgelopen maandag
zijn in Mozambique 72 burgers
vermoord door rebellen van de
guerilla beweging Renamo. Dit
gebeurde tijdens een aanval van
circa 600 zwaarbewapende rebel
len op het dorpje Manjacaze. Vol
gens een plaatselijke ambtenaar
hebben negen soldaten van het
Mozambikaanse leger de rebellen
ervan weerhouden om een groter
bloedbad aan te richten. Vorige
maand werden in een naburig
dorp vierhonderd lijken van dor
pelingen gevonden die ook door
de rebellenbeweging zouden zijn
vermoord.
RIGOREUZE MAATREGELEN DREIGEN VOOR VISSERIJ
IJMUIDEN Het ziet er
somber uit voor de tong-
visserij in de Noordzee. De
vangsten zijn gering en de
prijzen liggen hoog. Waar
schijnlijk zijn er volgend
jaar in Europees verband
rigoureuze maatregelen
nodig om de tongstand en
daarmee de tongvisserij te
behouden.
„De situatie is zeer ernstig",
zegt bioloog dr. D. Boddeke
van het Rijksinstituut voor
Visserij Onderzoek (RIVO) in
IJmuiden. „Hoe ernstig kun
nen we pas in november vast
stellen". Voorzitter K. Kramer
van de Vereniging Visseriibe-
langen: „De quota zitten al op
het minimum. Als ze volgend
jaar nog lager worden, zitten
we helemaal in de proble
men".
Een vishandelaar in IJmuiden:
«Tong kost nu ƒ35,- per kilo,
een beetje middelmaat. Grote
zijn hartstikke duur. Die wa
ren er vanochtend trouwens
op de afslag helemaal niet.
Misschien morgen. Ze zijn al
42,- en 44,- geweest. Reken
maar uit: ƒ38,75 inkoop. Het
^iet er niet rooskleurig uit. De
prijs zou 25,- tot 30,- moeten
zijn en voor de kleintjes 17,50
tot 20,-." Bioloog Boddeke
kent die prijzen: „Dan is ieder
hapje met goud belegd."
Strenge winters
Het RIVO heeft net een spe
ciaal ingelast onderzoek ge
daan om vast te stellen of de
jaarklas 1987 aanwezig is. Dat
blijkt het geval te zijn, maar
hoe de jonge visjes zich ont
wikkelen valt nog niet te zeg
gen. Zo'n jaarklas is van groot
belang voor het herstel van de
tongstand.
Bioloog dr. Boddeke: „In een
strenge winter sterven er veel
tongen, maar daarna wordt
juist een goede jaarklas gebo
ren. In '86 is dat niet gebeurd
en dat was een zware tegen
slag. Vandaar dat we gespan
nen afwachten wat '87 brengt
In november zullen we er een
eerste indruk van hebben. Ik
hoop dat we perspectief op
langere termijn kunnen bie
den".
In augustus en oktober wordt
ook onderzocht hoe het er
voor staat met de jaarklas '85
die nu aan de maat begint te
komen. „Die heeft twee stren
ge winters over zich heen ge
had en er is veel tong als on
dermaats gesneuveld. Dat ge
beurt als er gebrek is aan ou
dere dieren. Dan richt men
zich op de jongste vis."
Verdubbeld
In de Noordzee zwemt mo
menteel minder dan dertigdui
zend ton tong, maar hoeveel
minder moet nog worden uit
gezocht. In 1962 was er nog
honderdvijftigduizend ton
aanwezig. De strenge winter
van 1963 veroorzaakte grote
verliezen, maar na de geboorte
van een sterke jaarklas nam
de hoeveelheid tong jarenlang
toe. Onder druk van de visse
rij liep de tongstand daarna
weer naar beneden. Sinds 1980
heeft de capaciteit van de vis
sersvloot zich verdubbeld.
Verdrievoudigd zelfs, als je het
vergelijkt met 1970. En van
die capaciteit richt een groot
deel zich op de tongvisserij.
De biologen in de Europese
visserijlanden verwachten in
november met een advies te
komen. Mochten er bijzondere
maatregelen nodig zijn, dan
wordt dat een zaak van de Eu
ropese ministerraad. Dr. Bod
deke: „De situatie is zorgelijk
en ligt politiek erg gecompli
ceerd. Je hebt te maken met
verschillende soorten visserij
en, zoals gemengde, met diver
se vismethodes en met de
overleving van de vloot op
korte én lange termijn. Dat
maakt het ontzettend ingewik
keld". De besluitvorming in
Brussel kost veel tijd. Dr. Bod
deke: „In dit soort situaties
kan een jaar heel wat beteke
nen".
Kleinere tong
De Urker vissers richten zich
voornamelijk op het gebied
ten noorden van de Waddenei
landen, van Texel tot aan
Noorwegen. Er wordt daar
weinig gevangen, zegt voorzit
ter Kramer van de Vereniging
Visserijbelangen. Alleen de
Zeeuwse vissers in het Engelse
Kanaal vangen nog redelijk
wat tong, maar dan wel klei
nere.
Kramer: „Als we ons aan de
huidige quota houden, hebben
we het al moeilijk genoeg. Als
het nog minder wordt, is het
heel ingrijpend. De overcapa
citeit aan vissersschepen be
draagt nu dertig tot veertig
procent. Als de quota verlaagd
worden, wordt die nog groter.
Mocht de tongvisserij helemaal
gesloten worden, dan is het
een ramp".
„De afgelopen twee jaar visten
we 220 dagen. Dit jaar 172 da
gen. Daarmee hebben we al
ruim twintig procent ingele
verd. Van de 90 dagen dit
kwartaal vissen we er maar
38. De zeedagenregeling is het
tweede kwartaal ingegaan. Al
leen al op Urk werden toen
vijfentwintigduizend kisten
vis minder aangevoerd dan in
het tweede kwartaal van 1986.
Dat is heel wat op één afslag.
Wij hopen van harte dat er
niet meer moet worden ingele
verd, maar we zien het met
vrees tegemoet. We werken
nu al op het minimum, maar
het gaat nog. Daarbij komt dat
de viswerwerkende industrie
in nog grotere moeilijkheden
raakt dan de vissers zelf wan
neer er niet voldoende pro-
dukt wordt aangevoerd."
BAREND STRANG
WASHINGTON Als Milton
Pitts een fout maakt, lijdt het
aanzienvan president
Reagan eronder. Milton Pitts
is een gewone burgerman,
maar hij werkt in de onmid
dellijke nabijheid van de zeer
geheime „Situation Room",
waar Reagans ontslagen mede
werker Oliver North ooit zijn
pet ophing. Hij is de hof kapper
van het Witte Huis.
De 67-jarige Pitts, die door de
Washington Post eens is ge
noemd „de Chagall van de
mannelijke haardos, de Leo
nardo van politieke lokken",
heeft hooggeplaatste klanten,
die sinds 1969 alle presidenten,
behalve Jimmy Carter hebben
omvat Om de twaalf dagen
verlaat Pitts zijn kapsalon in
het dure hotel Sheraton-Carl
ton, om naar het Witte Huis te
wandelen en Reagan in de
stoel te zetten in het kappers-
- zaakje in het souterrain van de
residentie. Pitts ontkent dat
Reagan, met 76 jaar de oudste
president van de Verenigde
Staten, zijn baar verft Hij
dacht dat voorheen ook, maar
sinds hij voor het eerst de
schaar zette in bet dikke, brui
ne haar van zijn nieuwe client,
weet hij beter.
Milton Pitts vestigde zich 45
jaar geleden uit South Caroli
na in Washington, D.C. Hij
kreeg dankzij invloedrijke
klanten een goede naam en in
1969 een aanbeveling voor het
Witte Huis. Wanneer hij de
presidentiële haardos knipt,
staan er voor de deur van zijn
winkeltje rechercheurs van de
geheime dienst Reagan moet
twintig dollar per beurt beta
len. En terwijl Pitts het mes
erin zet, wacht hij op de klant
eronder om de conversatie te
openen. Soms bekijkt Reagan
oude films op de televisie of
babbelt over actuele zaken.
Tondeuse
De president is volgens zijn
barbier altijd om door een rin
getje te halen. Nixon en Ford
waren minder zelfverzekerd
en riepen hem altijd op voor
wassen, drogen en wat bij
knippen wanneer ze op de te
levisie moesten. Toen Ford na
Nixons gedwongen aftreden in
1974 president werd, zag Pitts
erop toe dat zijn kaalheid wat
minder duidelijk was. „Het zit
met uw welnemen helemaal
verkeerd,zei Pitts tegen
hem. En hij ging het nieuwe
hoofd te lijf met shampoo,
föhn en elektrische tondeuse.
Ford kwam er onder vandaan
met een haardos die dikker
aandeed. Nixon was daarente
gen een nog groter uitdaging
aan Pitts' vakmanschap.
Toen hij deze president voor
Twintig procent van Reagans
haar is grijsgetint; de rest is
echt (ongeverfd) zwart. De
spuuglok is een al te zeer ge
liefd object voor spotprenten,
vandaar dat kapper Milton
Pitts deze een beetje tempert.
FOTO: AP
het eerst kreeg, was zijn haar
te lang, te glimmend door vet
te pommade, te hoog van vo
ren en te kort van achteren.
Het geheel deed de karakteris
tieke roetsj baan van een neus
nog langer lijken. Kapper Pitts
maakte het haar dikker aan de
zijkanten en lager in de nek
en liet de pommade de pom
made. Op 8 augustus 1974,
vlak voor zijn aftreden, riep
Nixon Milton Pitts voor een
laatste behandeling. De presi
dent ging zitten en zei wat hij
altijd zei: „Zoals gewoonlijk,
graag.Jimmy Carter nam
zijn eigen kapper mee. „De
mensen vragen me wel eens,
„Milt, knip je ook Democra
ten?" Maar mijn schaar kent
het verschil tussen een Demo
craat en een Republikein
niet".
Gudrun (links) tijdens één van de vele shows in het dolfinarium.
HARDERWIJK De IJs
landse orka Gudrun gaat het
Zeedierenpark Harderwijk
verlaten. Medio november
wordt de zwaardwalvis naar
de Verenigde Staten overge
bracht, waar ze in handen
komt van het grootste zeedie
renpark ter wereld, Sea
World. De bedoeling is dat
Gudrun daar ten minste twee
nakomelingen zal baren. Gu
drun kon zich in Harderwijk
niet voortplanten omdat haar
enige partner Magnus binnen
drie maanden overleed aan
leukemie.
Alleen in de VS le
ven verder nog mannetjes
zwaardvissen.
Gudrun blijft wel eigendom
van het dolfinarium. Op zijn
beurt „leent" Harderwijk van
Sea World drie zwarte
zwaardwalvissen. Gudrun
heeft ruim tien jaar in Harder
wijk geleefd. Destijds werd zij
door een eigen expeditie van
het dolfinarium uit de IJsland
se wateren gepikt voor onder
zoek, voortplanting en natuur
lijk de shows waardoor het
dier alom bekendheid geniet.
Haar naam dankt ze aan het
schip waarmee zij gevangen is.
Na het ovelijden van Magnus
groeide Gudrun op tussen dol
fijnen, waarvan zij de manne
tjes als leiders accepteerde.
BUITENLANDERS DUPE
VAN OORLOG IN SURINAJj
DEN HAAG De oorlog in Suri
me tussen legerleider Bouterse
rebellenleider Ronnie Brunsv
heeft het Nederlandse ministi
van justitie in grote problemen
bracht
Het kan de enorme hoev
heid visum-aanvragen van
rinamers die naar Neder
willen niet meer verwer
Hierdoor is eveneens
vertraging ontstaan in de
handeling van visumaan
gen van bijvoorbeeld mei
uit de Oostbloklanden en
ka.
Honderden, misschien
duizenden buitenlanders
nen daarom niet op de a
sproken tijd naar Nederl
Mensen uit landen waar
visum verplicht is moeten
nimaal twee maanden w
ten op de visa; normaal di
de afwikkeling meestal
langer dan zes weken.
De overbelasting is ontsl
doordat Surinamers de ee
helft van dit jaar massaal
voor Nederland hebben aai
vraagd. De eerste helft van
jaar bedroeg dit aantal 23
terwijl Justitie vorig jaar in
taal 18.000 visa aan Sur
mers gaf. De steeds slee
wordende leefsituatie in S
name heeft de enorme stij
veroorzaakt, zo zeggen Sur
mers in Nederland. „We h
onze familieleden een po
hier naar toe om bij te
men".
Veel gastgezinnen waar
tenlanders zouden loge
bellen met justitie waardoo
lijnen van het ministerie a
toe overbezet raken. Al dit
lefoontjes van ongeruste n
sen zorgen nog eens voor e
vertraging, „want onze n
sen komen nauwelijks toe
het afwerken van de visa,
dat ze die mensen te w«
moeten staan. Ja, het is
ongelooflijk", zegt just
woordvoerder H.V. Holtes,
gin deze maand is de behai
lingsprocedure van visa
vereenvoudigd. Jusitie hl
dat door deze maatregel
achterstand in de komt
maanden drastisch kan
den teruggebracht.
FOTO: PERS UNIE
Zomertijd, vakantietijd. Dat geldt ook voor
onze correspondenten verspreid over Europa en
in de Verenigde Staten. Zij zijn echter niet op
vakantie, maar gingen op zoek naar Nederlan
ders in den vreemde die hun brood verdienen
in de toeristische en/of recreatieve sfeer. Van
daag het vijfde en laatste deel in deze serie
over Hollands ondernemerschap buiten de
gtenzen: een Nederlands pretpark ten zuiden
van Londen.
PRETPARK GEBROEDERS BEMBOOM
TREKPLEISTER BRITSE JEUGD:
De Bembom Brothers in hun sensationele „witte knokkel-pretpark" ten zuiden van Londen.
FOTO: PERS UNIE
(Van onze correspondent
Roger Simons)
MARGATE Het pret
park van de Nederlandse
„Bembom Brothers" is
een van de grote trek
pleisters van Zuidoost-
Engeland. Vanuit Lon
den en omstreken haas
ten jongelui zich elke zo
mer in dichte drommen
naar het kustplaatsje
Margate om in dit recre
atieoord hun durf op de
proef te stellen.
De Bembom Brothers zijn
onmiskenbaar gespecialiseerd
in attracties die de haren van
hun klanten te berge doen
rijzen. Zo komt het, dat deze
ondernemende Hollandse he
ren in Margate met reusach
tige bijval zorgen voor wat de
Engelsen noemen „white
knuckle"-vermaak. Het ver
schijnsel witte knokkels doet
zich voor bij pretparkbezoe
kers met groot lef, die zich
behoedzaam vastklampen
aan betrouwbare stangen,
terwijl een of ander Bem-
bom-vehikel hen in de ruim
te slingert.
„De mensen wensen angst
aanjagende sensatie," zegt
Willem Bemboom (32), die
ons in Margate te woord
staat. Hij is een rustige man
en maakt ons er direct op at
tent dat we zijn pretpark
moeten bekijken in het per
spectief van een bloeiend fa
miliebedrijf, in Slagharen op
gericht door zijn vader, J. H.
Bemboom (65), stichter-uit
vinder van Nederlands be
roemde vier sterren Pony
park.
De familie Bemboom (twee
dochters en zeven zonen)
drijft momenteel drie pret
parken, waarvan twee in het
buitenland, met name dat
van Margate en de OK Cor
ral in het Zuid-Franse Cuges
les Pins, tussen Marseille en
Toulon. Beide recreatiecentra
staan op naam van de Bem
bom Brothers. „Ook in ons
paspoort ontbreekt in onze
familienaam één o," zegt
Willem, oudste van de Bem-
boom-zonen.
Concurrentie
De beslissing van het grote
gezin Bemboom om ook over
de grens te gaan werken, was
een gevolg van alsmaar toe
nemende concurrentie. Eind
jaren zeventig trokken de
Bembooms naar Zuid-Frank
rijk, waar in Cuges les Pins
vlakbij de Cóte d'Azur een
klein recreatiepark, gespecia
liseerd in cowboy-snows, te
koop was. Henk Bemboom
kocht dit parkje. Zijn oudste
zonen maakten er gelijk de
„Bemboom Brothers OK Cor
ral" van, met fantastische at
tracties, precies dezelfde als
die welke in het Ponypark
Slagharen staan, maar het al
gemene thema van de „OK
Corral" is cowboy-achtig ge
bleven.
„Toen dat goed liep in
Frankrijk kwamen wij door
omstandigheden ook in con
tact met mensen die een lu
napark van zes hectare te
koop hadden in Engeland,"
vertelt Willem Bemboom.
„Wegens onze goede ervarin
gen in Nederland en in
Frankrijk durfden wij ook
deze stap aan. Dat was in
1982. Wij hebben het pret
park van Margate gekocht en
van het begin af met gloed
nieuwe attracties er een groot
succes van gemaakt."
Margate is een Engels bad
plaatsje van lagere rang,
waar weinig te beleven valt.
Het heeft geen enkel behoor
lijk restaurant en zelfs geen
hotel dat je je vrienden en
kennissen zou aanbevelen.
Het plaatselijke pretpark was
erg verwaarloosd, maar de
„Bembom Brothers" hebben
het opnieuw aantrekkelijk
gemaakt.
Bij het pretpark van de Bem
bom Brothers in Margate
hoort ook een pand waarin
een bingozaal, enkele biosco
pen en een viertal squashba-
nen zijn ondergebracht. De
familie Bemboom is goed op
weg om van haar eerste Brit
se recreatiecentrum Enge-
lands fijnste pretpark te ma
ken.
Entreegeld
Hoeveel kost het om het
„witte knokkels"-pretpark
van Margate te bezoeken?
„Vroeger was hier nog het
systeem van kracht dat in de
meeste Engelse recreatiepar
ken toegepast wordt," licht
Willem Bemboom toe. „De
bezoekers moesten per at
tractie betalen. In 1982 pior
nierden wij in Nederland en
Frankrijk al met een systeem
waarbij iedereen hetzelfde
entreegeld betaalt en verder
alles vrij is. Deze eenvoudige
formule betekent zoveel mo
gelijk recreatie voor relatief
weinig geld.
Omdat de familie Bemboom
haar drie pretparken con
stant aantrekkelijk probeert
te houden, verwisselt zij ge
regeld attracties onderling.
Maar het kan ook voorko
men, dat zij attracties over
heeft, omdat zij er weer nieu
we heeft gekocht. Alle sur
plus aan attracties wordt te
genwoordig door de Bem
booms in Engeland ver
huurd. Aan deze bedrijvig
heid hebben zij het te danken
dat zij vandaag de dag op
verschillende Engelse pret
park- en andere locaties zeer
goed zijn vertegenwoordigd.
Het Bemboom-familiebedrijf
bezit momenteel al over ruim
honderd grote en bijzonder
sensationale attracties. Twee
complete Engelse parken
draaien met niets anders dan
Bemboom-witte kneukels
pretapparatuur. Deze wordt
begeleid door Nederlands
technisch personeel dat de
hele zaak runt.
Een goed voorbeeld hiervan
is het park Pleasurewood
Hills, gelegen tussen Great
Yarmouth en Lowestoft. Alle
attracties van dat recrea
tieoord zijn eigendom van de
Bembom Brothers, maar het
park zelf behoort anderen
toe. Afgelopen jaar stonden
er ook Bembom-attracties op
de pier in Brighton.
Waaghals
„Als u mij vraagt wie het im
perium van de Bemboom-re-
creatiecentra tot stand heeft
gebracht, dan luidt het ant
woord kort en klaar: mijn
vader, Henk Bemboom," zegt
zoon Willem. „Hij is een ge
boren organisator, die de
touwtjes nog steeds zeer goed
in handen heeft. Oorspron
kelijk was mijn vader markt
koopman, geboren in Slagha
ren, waar zijn ouders toen al
een winkel van huishoudelij
ke artikelen hadden. Hij
heeft die verder uitgebreid;
het is een zaak die nog steeds
bestaat en trouwens blijvend
door ons wordt geëxploi
teerd."
„Alles wat mijn vader onder
neemt, heeft hij zeer goed
doordacht. Hij is beslist geen
waaghals die op goed geluk
af risico's neemt. Hij voelt
erg goed aan wat de mensen
verlangen, hij ziet de moge
lijkheden en gaat voor geen
enkele uitdaging uit de weg
Mijn vader spreekt overigens
geen vreemde talen geen
woord Frans, geen woord
Engels. Wij als jongens heb
ben alles voor hem vertaald,
met hem de zaken bekeken
en met hem de nodige beslis
singen genomen. Moesten er
onderhandelingen worden
gevoerd, dan deden wij dit in
naam van vader en op de
manier die hij ons had opge
dragen."
Willem Bemboon: „Wij zitten
vlakbij het strand en de zee,
op een plaats die doorlopend
mensen aanlokt en dit altijd1
zal biiven doen. Daardoor
komt het dat wij ons zelfs
niet speciaal hoeven in te
spannen om het bestaan van
ons pretpark te adverteren.
Wij trekken een heleboeï
jongelui aan, vooral teena-1
gers, die tuk zijn op sensatio
nele attracties. Wij hebben
dingen die zij opwindend
vinden, en wat de toekomst
betreft zijn de mogelijkhedenl
om telkens weer voor de dag
te komen met nieuwigheden
die sensationeler zijn dan wat
de mensen hier al konder
smaken, nog onvoorstelb
groot".
