vredesplan
ndermi jnt positie
S in Midden-Amerika
Mijnwerkers Zuid-Afrika
leggen massaal werk neer
LIBIË WIL STRUD
NIET SNEL OPGEVEN
rieken dit keer goed voorbereid op hittegolf
Vier doden door
aardbeving Chili
M\*h
AT MUM
tenland
Hitte eist
eerste dode
Herdenking atoomaanval op Nagasaki
LGIK—
CcidócSouocwt
MAANDAG 10 AUGUSTUS 1987 PAGINA 5
__4Aidstest voor
enlanders
[TA Om de behande
len van aidspatiënten te
n moeten de Verenigde
buitenlanders gaan onder
op aids. Dit heeft de di-
van het Amerikaanse on
scentrum voor de volks-
jeid, James Mason, in At-
;zegd.
s hem is een aidstest voor
anders en immigranten
lijnlijk, temeer daar de
onlangs zijn steun heeft
roken aan zulke rege-
innen. Mason zei te ver-
n dat Amerikanen in het
and ook een aidstest moe-
lergaan als de verplichte
jde VS een feit is.
Dode bij onrust
Noord-Ierland
BELFAST Eén dode en viif gewon
de politieagenten vormen de balans
van een onrustig weekeinde in Noord-
Ierland. Ierse nationalisten herdachten
de introductie van een wet die de Brit
se autoriteiten tussen 1971 en 1975 het
recht gaf verdachten voor onbeperkte
duur en zonder proces vast te houden.
Agenten maakten gebruik van traan
gas en schoten met plastic kogels om
groepen opstandige jongeren en aan
hangers van het verboden Ierse Repu
blikeinse Leger (IRA) uiteen te drij
ven. De demonstranten gooiden met
stenen, brandbommen en vuurwerk.
In de buurt van een kerk in Belfast
werd gisterochtend het lijk gevonden
van een man die was bezweken aan
hoofdletsel.
Belgen bouwen
super-veerboot
BRUSSEL De Belgische
Dienst voor Maritiem Transport
(RMT) heeft van de Commissie
voor Overheidsinvesteringen in
België het groene licht gekre
gen voor het bouwen van een
„superveerboot". Dat schip
moet vanuit Oostende de ver
binding met Engeland gaan on
derhouden. De RMT wil het
schip in 1990 in dienst kunnen
nemen. De veerboot wordt 160
meter lang en zal plaats bieden
aan zo'n duizend passagiers. Het
moet honderd grote vrachtau
to's tegelijkertijd kunnen ver
voeren. De bouwkosten worden
geraamd op een kleine 145 mil
joen gulden.
Nederlands
kind gedood
PARTENKIRCHEN
Een tien-jarig meisje uit
het Limburgse Eijs is
fisteren tijdens een
ergtocht in het Zug-
spitz-gebergte in de Bei
erse Alpen dodelijk ver
ongelukt. Volgens de
politie maakte het meis
je in een gezelschap van
negen Nederlanders een
bergtocht zonder goede
uitrusting voor een
tocht door het hoogge
bergte. Het kind gleed
uit over een sneeuwhel-
ling en viel vervolgens
in een tweehonderd
meter diep ravijn.
Aanval Israël op
dorpen Libanon
TEL AVIV Israëlische heli
kopters hebben gisteren in
Zuid-Libanon het hoofdkwar
tier van „terroristische groe
pen" gebombardeerd, die ban
den zouden hebben met de
pro-Iraanse radicale Hezbollah
(Partij van God). De Israëli
sche legerwoordvoerder maak
te geen melding van slachtof
fers. De aanval, die 45 minu
ten duurde, werd uigevoerd op
gebouwen in het dorp Soulta-
niye, een kilometer van Tib-
nin, op 17 kilometer van de Is
raëlische grens. De aanval
volgde enkele uren nadat een
Katjoesja-raket in Israël was
terechtgekomen.
SANTIAGO Als gevolg van een krachtige aardbe
ving zijn zaterdag in Arica in het noorden van Chili vier
mensen gedood en meer dan veertig gewond. Gebouwen
stortten in en er deden zich een aantal aardverschuivin-
fen voor, zo berichtte het semi-officiële Chileense pers-
ureau Orbe. Het epicentrum van de beving lag op 50
kilometer ten noorden van Arica op Peruaans grondge
bied. Ook in Bolivia was de beving merkbaar. Volgens
het Peruaanse persbureau Andina had de aardbeving
een kracht van 5,5 op de schaal van Richter. Volgens
politiezegslieden moesten nog eens veertig mensen voor
lichte verwondingen worden behandeld. Het was de
krachtigste beving in Chili sinds maart 1985, toen 170
doden vielen bij een aardbeving in het midden van het
land.
nsfc
rwa
Mo PAULO De mi-
rs van buitenlandse
J van acht Latijnsa-
id, kaanse landen heb-
het vredesinitiatief
m^jresident Reagan in-
Midden-Amerika
de hand gewezen,
hun oordeel heeft
vredesakkoord dat
aatshoofden van de
Middenamerikaanse
l0€1en afgelopen vrijdag
ruatemala sloten het
trikaanse voorstel
iel achterhaald om-
ïet „vollediger" is en
door „legitiemer".
ewindslieden van Brazi-
eru, Mexico, Argentinië,
mbia, Uruguay, Vene
en Panama kwamen
n in Sao Paulo bijeen
n top voor te bereiden
e politieke en economi-
iroblemen van Midden-
l-Amerika. „De bij-
t in Guatemala was
•risch ogenblik voor
het vredesproces in Midden-
Amerika," zo zei de Brazili
aanse minister Sodre onder
grote bijval van zijn zeven
collega's. „Het document dat
is getekend door de Midden
amerikaanse presidenten
heeft het initiatief van
Reagan achterhaald".
In het door de presidenten
van Nicaragua, Honduras, El
Salvador, Guatemala en Cos
ta Rica gesloten verdrag
wordt bepaald dat de diverse
strijdende partijen binnen
negentig dagen hun wapens
neerleggen, het politieke be
stel meer wordt gedemocrati
seerd onder meer via vrije
verkiezingen na het aflopen
van de ambtstermijn van de
huidige presidenten en dat
een einde wordt gemaakt aan
alle financiële steun uit het
buitenland aan Middename
rikaanse verzetsgroepen. Dit
laatste geldt vooral de Ame
rikaanse steun aan de Con
tra-beweging in Nicaragua.
Sandinisten
niet van plan de hulp aan de
Contra's te staken omdat hij
nog altijd vindt dat de linkse
Sandinistische regering van
Nicaragua in feite een onwet
tige regering is, die boven
dien onder de voogdij staat
van de Sovjet-Unie. Overi
gens hebben ook de Contra's
aangekondigd de strijd voort
te zetten. Minister van bui
tenlandse zaken Arias van
Panama, dat momenteel op
zeer gespannen voet staat
met de VS, noemde Reagans
voorstellen „in elkaar ge
flanst" en betoogde dat daar
uit niet kan worden opge
maakt dat de VS werkelijk
de bedoeling hebben om vre
de in Midden-Amerika te be
vorderen.
De linkse verzetsbeweging in
El Salvador heeft laten we
ten dat zij de wapens niet
neerlegt. Leider Ungo van
het Revolutionair Democrati
sche Front verklaarde dat hij
pas akkoord gaat met een be
stand met de regering-Duarte
als deze het politieke overleg
met het verzet hervat. Ungo
noemde het akkoord van
Guatemala weliswaar een
„positieve stap" voor de Mid
denamerikaanse regio, „maar
voor ons is het de binnen
landse situatie die telt. We
wachten af wat Duarte met
het akkoord doet. Wij voelen
ons er op geen enkele wijze
aan gebonden," zo zei de
naar Panama uitgeweken
verzetsleider. De Salvado
raanse aartsbisschop Rivera
Damas betoogde gisteren dat
Nicaragua een „wettige rege
ring" heeft en dat de VS er
beter aan zouden doen Mid
den-Amerika niet langer te
beschouwen als hun achter
tuin en zich niet meer te
mengen in de binnenlandse
zaken van Middenameri
kaanse landen.
Irangate
esidenten van de vijf Middenamerikaanse landen v.l.n.r. Ortega (Nicaragua) Duarte (El
dor) Cerezo (Guatemala) Azcona (Honduras) en Arias (Costa Rica).
FOTO: EPA
Hoewel niemand nog schijnt
te weten of het akkoord van
Guatemala zal worden omge
zet in concrete acties, wordt
het in het algemeen gezien
als een prestatie op zich. Te
meer dat daarmee de discus
sie over Reagans voorstel
werd uitgesloten. De Nicara-
guaase president, Daniel Or
tega beschreef het besluit
niet in te gaan op het voor
stel van Reagan als een „ne
derlaag" voor Amerika dat
probeerde zich te mengen in
Middenamerikaanse zaken.
Westerse diplomaten zeiden
dat Reagans positie in heel
Latijns-Amerika ondermijnd
is door de hoorzittingen over
het Irangate-schandaal,
waarbij is gebleken dat de
Amerikaanse regering eerder
voorstander is van een mili
taire dan van een diplomatie
ke oplossing in Midden-Ame
rika. Hoewel de relaties tus
sen de meeste Latijnsameri-
kaanse landen en de Vere
nigde Staten goed zijn, laten
functionarissen in niet-offi-
ciële gesprekken steeds va
ker hun irritatie blijken over
wat zij als onverschilligheid
en arrogantie van de kant
van Washington beschou
wen.
Mijnwerkers verlaten aan het begin van de staking het terrein van de goudmijn Randfontein.
FOTO: EPA
JOHANNESBURG De
zwarte mijnwerkersbond
(NUM) van Zuid-Afrika is
gisteren begonnen aan
een grootscheepse sta
kingsactie in 46 goud- en
kolenmijnen, die wordt
beschouwd als de belang
rijkste krachtmeting met
de werkgevers sinds de
zwarte vakbonden in 1979
werden gelegaliseerd.
Het Zuidafrikaanse vakbonds
congres Cosatu heeft al zijn
750,000 leden oproepen even
eens het werk neer te leggen
als de regering ingrijpt in de
landelijke mijnstaking. Deze
waarschuwing is uitgegaan na
een bijeenkomst van het cen
trale comité van Cosatu, de be
langrijkste zwarte vakbondsfe
deratie van Zuid-Afrika, za
terdag in Johannesburg.
De verklaring volgt op de door
de mijnwerkersbond NUM ge
uite vrees voor „scherpe re
pressie" van de kant van de
regering en de werkgevers. De
vakbond heeft zijn leden al
aangeraden na het neerleggen
van het werk niet op de mijn-
terreinen te blijven maar naar
huis te gaan. De NUM wil met
de staking, die 200.000 mijn
werkers betreft, een loonsver
hoging van dertig procent af
dwingen. De werkgevers wil
len niet verder gaan dan ver
hogingen tot 23,4 procent. De
nachtploegen hebben als eerste
het werk neergelegd. NUM-
voorzitter Cyril Ramaphosa zei
dat de uittocht van mijnwer
kers, van wie veel in pensions
op de mijnterreinen wonen,
een week zal duren. Ongeveer
100.000 van de stakers zijn af
komstig uit Zuid-Afrika's
buurlanden.
De grote mijnbouwconcerns,
verenigd in de Kamer van
Mijnbouw, wisten in het verle
den vaak op de valreep een
compromis te sluiten met de
NUM, maar zij lijken dit keer
gekozen te hebben voor een
harde opstelling. De concerns
hebben op voorhand al een
ruime goudvoorraad aange
legd. De vakbond heeft de ka
mer van Mijnbouw opgeroe
pen niet net als vroeger te pro
beren de staking met geweld
te breken, zeggend dat dat
„rampzalige gevolgen" kan
hebben.
(Vervolg van de voorpagina)
NDJAMENA „Het Libische
bezettingsleger is volledig op
de knieën gedwongen", juichte
radio-NDjamena gisteren. „De
territoriale integriteit van
Tsjaad is hersteld". Als de be
richten over de herovering
van de Aouzou-strook juist
blijken, heeft Tsjaad inderdaad
een belangrijke slag gewon
nen. Maar het ziet er niet naar
uit dat daarmee ook de oorlog
met Libië definitief is beslecht.
Radio-Tripoli bevestigde giste
ren voor het eerst dat Tsjadi-
sche troepen een aanval heb
ben uitgevoerd in Aouzou, dat
werd aangeduid als „Libisch
grondgebied". Libië heeft de
Veiligheidsraad van de Vere
nigde Naties en de Organisatie
van Afrikaanse Eenheid op de
hoogte gesteld van de „Tsja-
disch agressie tegen Libisch
grondgebied".
Tsjaad beschouwt de Aouzou-
strook, die sinds 1973 door Li
bië werd bezet, als integraal
deel van zijn grondgebied. De
geschillen over het verloop
van de grens tussen Tsjaad en
Libië dateren nog uit de kolo
niale periode. Volgens Tsjaad
zijn zijn troepen tot de aanval
overgegaan om een opmars
van 3.000 Libische militairen
naar de stad Bardai af te slaan.
Vervolgens zette het Tsjadi-
sche leger een tegenoffensief
in en verdreef de Libiërs uit
de plaats Aouzou. Uit de bom
bardementen van gisteren
blijkt echter dat Libië zich niet
zonder slag of stoot zal neer
leggen bij deze nederlaag.
E Een oude vrouw
v< idstil op een bank onder
Timboom in een van de
e parken van Athene:
ippion. Naast haar een
tasje met oude kranten,
tr hoofd een witte doek.
n toestaat ze op en loopt
een fonteintje om de
it te maken. Het water
angs haar hals en nek in
jurk. Ze drinkt regel-
water uit een bescha-
krakend plastic beker-
vierenveertig graden in
"duw van de palm en de
doet wat haar de hele
voorgehouden is: in de
uw blijven, veel drinken
iet uit te drogen en het
koel houden met vochti-
eken. Een paar keer per
nder de douche is nog be-
tnaar in het huisje van
vrouw is geen douche, al-
een kraan die droog staat,
im zit ze op deze zondag-
ag in het park.
Ne en een deel van Grie
kenland beleven voor de twee
de keer in een maand een hit
tegolf van ongekende omvang
met maximum temperaturen
van veertig tot vierenveertig
graden, afhankelijk van de
sporadisch waaiende bries.
Ook na het ondergaan van de
zon blijft het ondragelijk. Van
nacht om twaalf uur was het
in Athene nog 38 graden Celsi
us.
Bij de vorige hittegolf in iuli
vielen honderden doden.
Daarvan geschrokken hebben
de autoriteiten de afgelopen
week talloze maatregelen ge
troffen om een herhaling te
voorkomen. Zo zijn alle zie
kenhuizen en militaire hospi
talen donderdag al in staat van
paraatheid gebracht en wer
den de verloven van artsen en
verpleegkundigen ingetrok
ken. Honderden ouderen en
mensen met hartklachten wer
den bij voorbaat in ziekenhui
zen opgenomen en blijven
daar, tot de temperatuur in
Athene weer tot een normaal
peil is gezakt. Overigens is de
verwachting dat de tempera
tuur de komende dagen lang
zaam terugzakt naar de voor
Athene normale waarden voor
deze tijd van het jaar: tussen
de dertig en vijfendertig gra
den. Een groot verschil tussen
de nu heersende hittegolf en
die van juli is dat nu de „Mel-
timi" waait, een noordenwind
die in deze tijd van het jaar al
tijd voor de nodige afkoeling
zorgt. Daardoor is de situatie
minder kritiek.
Van de duizenden Nederland
se toeristen die op het ogen
blik in Griekenland zijn, ver
toeft slechts een klein deel in
Athene. De meesten hadden
de Griekse eilanden als reis
doel. Maar Nederlandse jonge
ren die in de omgeving van
Athene kampeerden, hadden
gisteren geen probleem met de
hitte. „In Amsterdam is het ze
ventien graden in de zon. Wij
blijven liever hier met veertig
graden in de schaduw".
JAN VAN KOOTEN
ATHENE De tweede hit
tegolf in Griekenland heeft
een eerste slachtoffer geëist.
Zaterdag overleed een 40-ja-
rige koopman als gevolg van
de stijgende temperaturen
aan hogebloeddruk. Zeker
140 mensen werden door de
hitte bevangen, maar de
meesten konden na behande
ling in het ziekenhuis naar
huis terug. Aartsbisschop Se-
rafim van de Grieks-Ortho
doxe kerk heeft bepaald dat
begrafenissen tijdens de cri
sis kosteloos zijn. Zijn pries
ters waren ervan beschul
digd dat ze de prijs tijdens de
eerste hittegolf hadden opge
dreven.
De inwoners van Athene die
niet naar de eilanden zijn ver
trokken verblijven bij voorkeur
aan de stranden bij de Griekse
hoofdstad, waar een windje
nog voor enige verkoeling
zorgt.
FOTO: EPA
USESfi&UtESr
VJIMD +lfcT auC OM
OUECfit
Of W/64 fgcó
XfiïïH KMS6&0
NAGASAKI Duizen
den katholieken hebben
gisteren in Nagasaki her
dacht dat 42 jaar geleden
de tweede Amerikaanse
atoombom op Japan
werd gegooid.
Vanuit de kathedraal van
Urakami, de plaats waar de
bom viel, togen zo'n twee
duizend mensen naar het
Park van de Vrede in Na
gasaki. Daar waren in to
taal 25.000 menesen aanwe
zig voor een gezamenlijke
herdenking. Om 11.02
plaatselijke tijd gingen
ovëral in de stad sirenes
loeien en werd overal vuur
werk afgestoken om het
moment te herinneren dat
Nagasaki nooit meer de
stad zou worden die zij voor
die tijd was. In totaal wer
den als gevolg van straling,
branden en de ontploffing
70.000 mensen gedood.
door Frans Boogaard
BRUSSEL Waar het geld
plotseling vandaan komt zal
wel altijd een raadsel blijven,
maar feit is dat het Atomi-
um, het gigantische ijzerkris
tal-atoom dat sinds de we
reldtentoonstelling van 1958
Brussel-Noord domineert,
momenteel flink onder han
den wordt genomen. Schil
ders bikken het roest van de
verweerde buitentrappen en
brengen een veelbelovende
laag menie aan, portalen
worden schoongemaakt en in
de enorme bollen (achttien
meter doorsnee) waar delen
van de permanente expositie
over het ontstaan van de
kernsplijting, de meteorolo
gie en de lucht- en ruimte
vaart zijn ondergebracht, is
een deel van de verklarende
teksten alweer leesbaar ge
maakt.
Dat was overigens hoog-no-
dig, want de laatste jaren was
het hele interieur van het
bijna dertig jaar oude A tomi-
um verworden tot een ruïne,
waar alleen meertaligen of
fanatieke aanhangers van
het kruiswoordraadsel nog
aan hun trekken kwamen.
Een voorbeeld: „et w r moet
bestudeerd worde in 1 zijn
hevigheid, wa r et ok zijn p o
moge chterlaten!" zo riep bij
voorbeeld ene F. Ke edy, ooit
Amerikaans president, de be
zoeker dwingend toe. „Ge
bieden, overvlogen door e sa-
tel iet in da zo meldt nu
nog een enorm opschrift één
bol hoger.
Wie wil weten wat o d el
jes" zijn, moet ook al uitwij
ken naar het Frans, om er
achter te komen dat het hier
om stofdeeltjes gaat. Soms
doet de volstrekte verwaar
lozing van dit beroemde
Brusselse monument wel ko
misch aan, maar voor de rest
krijgt de geïnteresseerde be
zoeker er al gauw genoeg
van als hij merkt hoe alles
plakt en kleeft, half-verniel-
de panelen na jaren niet her
steld zijn, essentiële informa
tie hem door gebrek aan on
derhoud simpelweg wordt
onthouden en de hele ten
toonstelling een even chaoti
sche indruk maakt als de
werktafel, waarop Otto
Hahn de grondslagen legde
voor de moderne kernfysica
en haar op één na bekendste
toepassing, de kernenergie.
De roltrappen, waarvan de
langste 35 meter is, lijken af
en toe over steentjes te lopen,
en de leuningen van een en
kele buitentrap zijp zó ver
weerd, dat ongelukken niet
mogen worden uitgesloten.
De ontwikkeling van de mo
derne weerkunde, de lucht
en ruimtevaart en navigatie
op zee zijn ergens in 1958
blijven hangen, de plexi-glas
ramen van de bovenste bol
(negentig meter hoog, met
uitzicht over Brussel) sinds
die tijd niet meer schoonge
maakt. Alleen de prijs van
de toegangskaartjes werd het
afgelopen jaar aan de inflatie
aangepast.
Van alle apparaten die door
het publiek zelf mogen wor
den bediend werkt nog
slechts de batterij lampjes
waarmee uitleg wordt ver
schaft over de moleculaire
opbouw van een paar radio
actieve stoffen, èn de Philips
portable-radio, die, als een
stil protest tegen het vol
strekt ondermaatse gebruik
van zonne-energie in de he
dendaagse maatschappij, na
één druk op de knop nog
zachtjes begint te spelen.
Voor het overige verschaffen
de ramen, muren en trapleu
ningen vooral informatie
over wie er de afgelopen
dertig jaar met wie verke
ring hebben gehad en wie er
in dat tijdsbestek zoal in het
Atomium zijn geweest.
In het verleden zijn al ver
schillende pogingen geweest
van rijke olieboeren uit Koe
weit en Venezuela om het
monumentale bouwwerk,
waarvan de aluminium bui
ten-omhulling nog het best
bewaard is gebleven, op te
kopen. Maar tot nu toe heeft
de stad Brussel de eigen
domsrechten steeds aan zich
zelf gehouden. En heel voor
zichtig wordt nu geprobeerd
om ook het interieur van het
Atomium, ter gelegenheid
van zijn aanstaande dertig
jarig bestaan, weer een beetje
toonbaar te maken. Brussel
heeft dan weer een attractie,
waarin gidsen hun bezoekers
kunnen rondleiden zónder
zich te moeten schamen.
