Indrukwekkende VS-armada
verzamelt zich bij Golf
Konvooi zonder
incidenten op
weg naar Koeweit'
Hong Kong in problemen na vertrek geld en hersenen
Australiër schiet
op straat zes
mensen dood
BINNENLAND
£cidócSouxant
Vrees voor krachtige reactie bij succesvolle zelfmoordactie Iran
Crisis Wenen
met Rome door
Zuid-Tirol
Door kapitein
b.d. A H. Lind,
stafmedewerker
van het
Nederlands
Instituut voor
Internationale
Betrekkingen
„Clingendael" in
Den Haag.
DEN HAAG Het is dui
delijk dat de Amerikaanse
regering, en met name de
marineleiding, zich niet
langer wenst te laten rin
geloren door het optreden
van de Iraanse strijd
krachten inclusief het
eventueel inzetten van de
Revolutionaire Garde. De
scheepsmacht die zich
verzamelt in en vlak bui
ten de Perzische Golf
neemt grote vormen aan,
zij het dat het waarschijn
lijk tot eind augustus zal
duren voordat alle, door
de Amerikanen gewenste
eenheden aanwezig zullen
zijn.
Maar dan bestaat de volledige
armada uit:
- een vliegkampschip met een
begeleidend escorte van circa
6 a 7 fregatten en jagers alsme
de ten minste één kruiser met
geleide wapens
- een slagschip van de Missou-
ri-klasse
- ten minste twee kruisers en
zes fregatten en jagers voor es
cortediensten van de samen te
stellen konvooien
- vier mijnenvegers en acht
helikopters met mijnenveeg-
tuig
- circa zes snelle patrouille
vaartuigen
- een hoofdkwartierschip.
In de lucht kunnen opereren:
- 85 vliegtuigen afkomstig van
het vliegkampschip Constella
tion waaronder jager/bom
menwerpers, elektronische af-
weervliegtuigen en verken-
nings/„area controle"-vliegtui-
gen (toestellen die een soort
commandopost-functie vervul
len)
- AWACS. radar-verken
ningsvliegtuigen opererend
vanuit Saoedi-Arabië
- aanvalshelikopters bewa
pend met boordkanonnen en
raketten.
Tenslotte zal een speciale anti
terreureenheid het beeld vol
tooien. Dit vertoon van macht
toont zonder meer aan dat
Amerika niet langer meer zal
dulden dat het vernederd
wordt in de ogen van de na
het incident van de Bridge-
ton verwonderde wereld.
De dreiging van de Iraanse
strijdkrachten kan met deze
armada zeker het hoofd wor
den geboden. Het zou een on
bezonnen daad van Iran zijn
om in open zee. dus buiten de
territoriale wateren, de Ame
rikaanse strijdkrachten aan te
vallen. Zo'n aanval zou geen
resultaat van enige betekenis
opleveren. Werkelijk schade
aanbrengen aan de Ameri
kaanse strijdmacht is nauwe
lijks mogelijk, omdat de nade
ring en bedoeling van Iraanse
aanvallers lang te voren door
de Amerikaanse verkennings
vliegtuigen zullen zijn vastge
steld. De vuurkracht van de
Amerikanen is dermate groot,
dat een aanval van de Iraanse
marine en luchtmacht zal wor
den afgeslagen alvorens de
aanvallers enig resultaat heb
ben kunnen boeken.
Zelfmoordaanvallen
Of het eventueel in de strijd
werpen van de Iraanse Revo
lutionaire Garde effect zal sor
teren valt niet met zekerheid
te zeggen. De mogelijkheid
moet niet worden uitgesloten
dat gepoogd zal worden met
eën soort zelfmoordaanval van
een relatief groot aantal snelle
motorboten, wellicht 's nachts
uitgevoerd, een geëscorteerde
tanker te rammen. Hoewel de
Amerikaanse escorteschepen
over voldoende middelen be
schikken om zulke aanvallers
grote verliezen toe te brengen,
bestaat toch de mogelijkheid
dat één of meer motorboten
hun doel zullen bereiken. De
tanker zal in dat geval op zijn
minst zware schade oplopen.
Maar wat erger is: de Ameri
kanen zullen dit gezichtsver
lies niet langer tolereren en
met kracht reageren. Het
waarschijnlijkste zal zijn dat
zij zullen trachten de haven
Bandar Abbas en omliggende
gebieden met vliegtuigaanval-
len of kustbombardementen te
vernietigen, omdat hiermede
waarschijnlijk de voornaamste
uitvalshaven van de Gardisten
wordt uitgeschakeld.
Hoewel daarmee dan een mili
taire doel zal zijn bereikt moet
worden afgewacht hoe de we
reldopinie zal reageren, met
name de Arabische wereld. De
Amerikanen zullen daarom
trachten het optreden van de
zelfmoord-commando's te
voorkomen. Dat kan door de
omgeving van de eilanden en
boortorens nabij de scheep
vaartroutes voortdurend te la
ten gadeslaan door scheeps- en
vliegtuigpatrouilles, om daar
mede het verrassingselement
uit te schakelen. Daarnaast zal
de scheepvaart voorlopig zijn
routes moeten verleggen naar
het zuidelijk deel van de Golf,
voorzover de diepgang van de
schepen dit toelaat.
Niet teveel waarde
Aan een eventuele actie van
de Gardisten moet echter ook
weer niet een te grote waarde
worden toegekend. De boten
die de gardisten gebruiken zijn
klein, (dertien meter lang) en
zijn voorzien van buitenboord
motoren. Ze waren oorspron
kelijk bedoeld voor politie
diensten in de wateren vlak
aan de kust en zullen hun
snelheid van maximaal 35
knopen slechts halen onder
ideale weersomstandigheden
op zee. Operaties buiten de
territoriale wateren, die tot
twaalf mijl van de kust strek
ken, zijn daarom nauwelijks
verwachtbaar. Bovendien zal
de aanwezigheid van de boot
jes, zeker als ze iA grote getale
aanvallen in open wateren,
eerder worden opgemerkt. De
zogeheten „gunships", heli
kopters met boordkanonnen
en geleide wapens, en snelle
patrouillevaartuigen zullen in
dat geval een machtig wapen
vormen om de Gardisten het
leven zuur te maken. Deze
Amerikaanse eenheden zullen
echter pas over enkele weken
ter plaatse kunnen zijn.
Mijnengevaar
Het mijnengevaar zal in de
Golf immer blijven bestaan.
Het inzetten van Amerikaanse
mijnenvegers en helikopters
met mijnenveegtuig zal enige
bescherming bieden, maar dit
zal steeds plaatselijk en tijde
lijk zijn. De in te zetten heli
kopters en de relatief oude
mijnenvegers bezitten nu een
maal niet de capaciteit (die de
mijnenjagers van de Westeuro-
pese marines wel hebben) om
onder water te „zien" met hun
sonar en overige apparatuur.
Een veegoperatie om een ka
naal van enige breedte en
lengte mijnenvrij te houden
vergt veel tijd men moet
dan denken in dagen en we
ken en dient bovendien
voortdurend herhaald te wor
den. Het vóór een konvooi uit
varen van mijnenvegers met
uitstaand tuig zou betekenen
dat de vaart van het konvooi
wordt teruggebracht, terwijl
de escorteschepen om zichzelf
te beschermen in ganzepas
achter de tanker aan moeten
varen, wat wel verstandig is
maar wat voor de buitenwe
reld een weinig verheffend
gezicht is.
Het plan dat momenteel wordt
overwogen om een Europees
mijnenjaagsmaldeel te vormen
zou hier veel soulaas bieden.
Overigens zal het opnieuw op
een mijn lopen van een schip
naar het zich laat aanzien
minder of geen repercussies
oproepen van Amerikaanse
zijde omdat een mijnexplosie
nooit met zekerheid een dader
kan opleveren. Zeker niet in
de Perzische Golf.
West-Europa
Naast de krachtig opgevoerde
Amerikaanse inzet neemt ook
het aantal marineschepen van
andere Westerse landen in de
Perzische Golf ondertussen
sterk toe. De Engelsen zogehe
ten Armilla-patrouille zal bin
nenkort worden aangevuld en
afgelost. Tijdelijk zullen dan in
en om de Golf aanwezig zijn
vijf fregatten en twee voor-
raadschepen van de Engelse
marine. De Engelsen escorte
ren al geruime tijd de onder
Engelse vlag varende schepen
1. gevechtsbommenwerpers Irak
2. AWACS, radar-verkenningsvliegtuigen VS
3. vier Russische mijnenvegers
4. marineschepen VS
5.' gevechtsbommenwerpers Iran
6. Zijderups-raketten
7. Britse Marineschepen
8. vliegkampschip VS met escorte
9. slagschip VS Missouri-klasse
10. Britse luchtmacht-basis Masirah
De Amerikaanse marine laat in de Golf niets aan het toeval over. Een schip met journalisten werd
uitvoerig vanuit de lucht geïnspecteerd, alvorens het in de buurt mocht komen van de onder Ame
rikaanse vlag varende tankers.
door de Straat van Hormoez
en verder de Golf in tot de
hoogte van Bahrein. Zij zullen
ongetwijfeld deze escortetaak
vervolgen, die tot nu toe tot
geen enkel incident heeft ge
leid. De Franse marine heeft
een vliegkampschip met twee
grote fregatten naar de Golf
gestuurd ter versterking van
de daar reeds aanwezige twee
fregatten. Van Franse zijde is
meegedeeld, dat het vlieg
kampschip Clemenceau met
haar begeleidende escorte niet
in de Perzische Golf zal opere
ren doch hooguit in de Golf
van Oman, evenals het Ameri
kaanse vliegkampschip Con
stellation. Het kan ook zijn dat
de Clemenceau, na haar aan
wezigheid in het betrokken
gebied te hebben bewezen,
zich voorlopig in Djibouti te
rugtrekt, waar de Fransen een
marinebasis bezitten.
Tenslotte is er nog de aanwe
zigheid in de Perzische Golf
van de Russische marine, be
staande uit twee mijnenvegers,
een fregat en een hoofdkwar
tierschip. Aanwijzingen voor
een uitbreiding van dit conti-
gent schepen zijn er niet. Hun
taak, het begeleiden van de
Russische tankers die op Koe
weit varen, zal ongetwijfeld
worden voortgezet. Al met al
zijn er rond veertig grotere,
voornamelijk Westerse mari
ne-eenheden in het gebied van
de Perzische Golf aanwezig.
Gezamenlijk optreden
Voorshands zijn er geen plan
nen geopperd voor een geza
menlijk optreden Een ge
meenschappelijk optreden van
de eenheden van de Westerse
marines zou operationeel
evenwel binnen zeer korte tijd
verwezenlijkt kunnen worden.
Alle schepen bezitten de nood
zakelijke voorzieningen op het
gebied van commandovoering
en communicatie en zijn op de
hoogte van gezamenlijke
NAVO-voorschriften en de
taktische aanpak om een sa
menwerkingsverband moge
lijk te maken. Het zal in dat
geval echter uitdrukkelijk niet
als een NAVO-optreden wor
den geëtaleerd, omdat het
NAVO-verdrag niet voorziet
in een gezamenlijk optreden
buiten het NAVO-veraragsge-
bied. Een NAVO-optreden zou
de instemming moeten hebben
van de andere NAVO-part-
ners, waarvan een aantal zich
uitdrukkelijk hebben gekeerd
tegen acties buiten het NAVO-
verdragsgebied, de zogeheten
„out-of-area operations".
Voorts zouden de regeringen
van de betrokken landen net
met elkaar eens moeten wor
den over de wijze van hande
len, hetgeen onderlinge be
raadslagingen van enige duur
zou vergen. Op korte termijn
is een dergelijke gezamenlijke
actie derhalve niet te voorzien.
De grootste moeilijkheid in de
huidige situatie is een mo|
lijkheid te vinden de besta
de escalatie te beëindigen
vervolgens teniet te do
Voorshands moet hiervi
waarschijnlijk in eerste insti
tie stappen worden verwaï
van de Veiligheidsraad. Mo
598 hoewel verworpen d<
Iran biedt in dit verba
toch de mogelijkheid door t
passing van vreedzame midi
len in de vorm van econoi
sche sancties en andere ma(
regelen Iran en Irak tot en
intoming van hun conflict
bewegen. Dat is uiteraard
tijd veruit te verkiezen bov
een gewapend optreden
Amerika door aanvallen
Iran. Dat is het laatste wj
Washington aan zou moet
denken.
MANAMA Het Amerikaanse marinekonvooi, i
drie onder Amerikaanse vlag varende Koeweitse tai
kers in de Golf begeleidt, zet zijn reis richting Koew
ongehinderd voort. De tankschepen Sea Isle City, 0(
an City en Gas King vertrokken zaterdag onverwacl
enkele uren nadat Iran een einde had gemaakt aan z
marine-oefeningen in de Golf en in de Zee van Om
De Verenigde Staten hadden kort daarvoor nog lat
weten dat het konvooi pas aan het einde van d<
week de Golf van Oman zou verlaten. Vandaag is l
konvooi het gebied binnengevaren, waar de omj
doopte supertanker Bridgeton op 24 juli op een m
liep, tijdens de eerste reis van een Koeweitse tank
onder Amerikaanse escorte.
De Iraanse parlementsvoorzitter, Hachemi Rafsanjani, heeft
een interview met Westduitse blad Die Welt verklaard dat
Straat van Hormoez open voor iedereen of voor niemand" m
zijn. Iran heeft er alle belang bij dat de Straat open blijft vi
zijn olie-uitvoer, maar zal het gebied sluiten als zijn exp
wordt stopgezet.
De Verenigde Staten hebben hun bondgenoten gevraagd g«
handel meer te drijven met Iran. Dat heeft de Amerikaanse i
nister van defensie, Caspar Weinberger, verklaard voor het te
visiestation CBS.
ROME De gespannen situa
tie in Zuid-Tirol heeft geleid
tot een mini-crisis in de be
trekkingen tussen Wenen en
Rome. De Oostenrijkse rege
ring heeft fel geprotesteerd te
gen de arrestatie van zeven
tien vooraanstaande leden van
de Heimatbund. Deze organi
satie streeft naar aansluiting
van het Italiaanse deel van
Zuid-Tirol, waar de meerder
heid Duits spreekt, bij Oosten
rijk. De arrestaties hebben de
gewelddadigheid in Zuid-Tirol
weer op doen flakkeren. In
het weekeinde werd de auto
van een Italiaanse toerist in
Zuid-Tirol door een bom ver
woest.
HONGKONG Uit onze
kerheid over de toekomst
van Hongkong na 1997,
als de Chinese soevereini
teit over de Britse kroon
kolonie wordt hersteld,
hebben tienduizenden
academici en hoogopgelei-,
de technici hun boeltje ge
pakt om elders een zeker
der bestaan te zoeken.
Verwacht wordt dat deze
„braindrain" (uittocht van
intelligentia), die de eco
nomie van Hongkong be
dreigt, zal groeien naar
mate 1997 dichterbij komt,
ondanks de toezegging
van Peking dat Hongkong
na de overdracht een gro
te mate van zelfbestuur
krijgt.
De laatste jaren zijn drommen
zakenlieden en academici naar
de Verenigde Staten, Canada
en Australië geëmigreerd, die
daarmee de moed hadden hun
carrière te onderbreken om el
ders een nieuwe start te ma
ken. De consulaten van de
drie landen hebben alleen al
vorig jaar 21.255 visa afgege
ven.
„Ik ben het ermee eens dat het
een grote gok is", zegt Johny
Lau, een 25-jarige ingenieur
die binnenkort naar Canada
vertrekt Zoals veel jonge ver-
SUSKE EN WISKE DE WOESTE WESPEN
jGtnehüht nunt/mUtie'
iu plinlm nuufiim
ti Tuns
toehi
(c) Standaard Uitgevarij/wavary Productions
westerde Hongkong-Chinezen
voorziet Lu geen aanpassings
problemen in het land van zijn
keuze. De kansen op een baan
zijn echter een groot vraagte
ken. „Het leven in Hongkong
is ongetwijfeld veel beter. Als
,1997' er niet was geweest, zou
ik niet naar Canada gaan".
Niettemin staat zijn besluit
vast en bereidt hij zich voor op
het ergste.
„Als ik niet aan de slag kom
als ingenieur, zal ik welk
baantje dan ook aanpakken
om te voldoen aan de immi
gratiebepalingen. Als ik een
maal Canadees ben, ga ik te
rug naar Hongkong en er als
vreemdeling werken". Zulke
plannen zijn gemeengoed on
der de emigranten. Velen ge
loven dat de komende jaren
nog veel geld valt te verdie
nen in Hongkong.
Vertrouwen
Alan Tsjang, een
9-jarige
marketingmanager, heeft een
andere manier gevonden om
aan een verblijfsvergunning in
het buitenland te komen. Hij
heeft twee jaar geleden vrouw
en kind naar de Verenigde
Staten gestuurd. „Ik heb een
scheiding van mijn gezin moe
ten aanvaarden om een twee
de vaderland te vinden. Ik
vind dat het de moeite loont.
Zekerheid komt voor mij op
de eerste plaats". Zoals de
meeste mensen in Hongkong,
is Tsjang sceptisch over het be
lang dat China hecht aan de
publieke opinie, gelet op de
mislukte pogingen om de
bouw van een kerncentrale in
Daya Bay, aan de Chinese
kant van de grens met Hong
kong, tegen te houden. „Ik heb
alle vertrouwen in China ver
loren".
De wil om te emigreren werd
versterkt door de anti-kapita
listische campagne in de
Volksrepubliek van eind 1986,
die volgens üe bevolking van
Hongkong aantoont dat China
net als vroeger zal worden
ontwricht door een onvoor
spelbare machtsstrijd. Recente
harde uitspraken van Li Hou,
onderdirecteur van het Chine
se bureau voor Hongkong en
Macau, over het tempo van de
democratische hervormingen
in Hongkong vergrootten de
vrees dat China zich al vóór
1997 zal bemoeien met de in
terne aangelegenheden van de
kroonkolonie.
In een interview zei Li dat
rechtstreekse verkiezingen
voor de Wetgevende Raad, het
grondwetgevende orgaan van
Hongkong, in strijd zijn met de
Brits-Chinese verklaring over
Hongkong uit 1984, ook al
voorzag die in een gekozen
volksv'ertegen woord igi ng.
Fantasie
In een artikel in het Chinese
tijdschrift Outlook stond dat
vorig jaar naar schatting om
gerekend 1,8 miljard dollar
door emigranten naar Canada,
Australië en de Verenigde Sta
ten is overgemaakt. Deze kapi-
taalvlucht en de uittocht van
experts stelt de Britse kroon
kolonie, na New York en Lon
den het belangrijkste financië
le centrum ter wereld, voor
grote problemen.
Volgens John Magee, directeur
van Boyden Associates Ltd,
een „headhunters"-bedrijf, is
de bezorgdheid over het grote
aantal emigranten uit de mid
denklasse groot. „Het zijn de
mensen die we het minst kun
nen missen, de mensen die
fantasie en creativiteit hebben,
risico's durven nemen en geld
hebben om iets op poten te zet
ten, en de academici die hen
steunen". De „braindrain"
heeft volgens Magee als gevolg
dat steeds minder banken,
handelsondernemingen en
grote bedrijven cursussen voor
hun personeel opzetten. „Dat
vloeit voort uit de gedachte
dat wij ze toch kwijtraken,
laat iemand anders dat m:
doen".
De achterliggende reden vc
de problemen is een eenvoui
ge kwestie van instelling,
dus een lid van de wetgeven
raad. „De inwoners van Hoi
kong zijn erg praktisch. Zij
ten zich alleen overtuig
door concrete actie, niet do
mooie beloftes". De enige o
lossing in zijn ogen is een \n
dere democratisering zodat
goedopgeleide middenkla
weer het vertrouwen krijgt c
te blijven.
„Hongkong geniet nu een gi
te vrijheid, maar we kenn
amper democratie", aldus L
„Die vrijheid ontbeert
goede basis en is geen lang
ven beschoren". In plaats v
de biezen te pakken zou
middenklasse bewust moet
zijn van haar verantwoon
lijkheid om te vechten vo
een democratisch bestel zo<
de welvaart van vandaag k
worden behouden".
De vader van
een van de
slachtoffers
van het bloed
bad in Mel
bourne liep
een shock op
en moest in
een ziekenwa
gen worden
behandeld.
FOTO: EPA
MELBOURNE In Clifton Hill, een voorstad van de Austra
sche stad Melbourne, heeft een 19-jarige voormalige cadet v
de militaire academie gisteren het vuur geopend op voorbijga
gers. Daarbij zijn zes personen om het leven gekomen en 18 g
wond geraakt.
De schutter, Julian Knight, droeg militaire kledij; hij werd
een half uur door een gewonde verkeersagent gearresteerd to
zijn munitie op was. Volgens een legerwoordvoerder he
Knight tijdens de eerste zes maanden van zijn opleiding aan
militaire academie van Duntroon een wapenopleiding gekrege
Na zes maanden moest hij de opleiding echter beëindigen, omd
hij niet geschikt werd geacht voor een officiersopleiding. De ro
tieven voor de moordpartij zijn niet duidelijk. Ooggetuigen he'
ben verklaard dat hij zijn doelen zorgvuldig uitkoos en met vi
te hand schoot.
