Scheepvaart mijdt Golf
tijdens Iraanse oefening
"®p/ 1
liPi
Alleen de wijn is nog droog
Tamiltijgers
eens met
vredesakkoord
Vredesplan moet cynisme Midden- Amerika breken
-Buitenland
I/Suiker in Rusland
op de bon wegens
thuisstokerijen
Af ghaans verzet
«belegert Kaboel
jlltalië
^verwacht
opnieuw aard
verschuivingen
Oudste Britse met
Concorde naar VS
Iraniërs wilden North gijzelen
BU DE EVACUATIE VAN EEN JOEGOSLAVISCHE CAMPING
Schot in zaak
Mathias Rust
Veroordeeld
tot kamperen
GORDJI GAF GELD
VOOR NAZI-LECTUUR
STEUN AAN CONTRA'S OBSTAKEL IN OVERLEG:
HELDEN
CekUe (Somali
WOENSDAG 5 AUGUSTUS 1987 PAGINA S
MOSKOU De autoriteiten in de
f jSovjet-Unie hebben een rantsoenering
- van suiker ingesteld om het thuis sto
ken van sterke drank te bemoeilijken.
Het thuis maken van sterke drank is
het afgelopen jaar flink toegenomen.
In de eerste helft van 1987 is ruim
twee keer zoveel suiker verkocht als
in dezelfde periode van vorig jaar, al
dus een hoge ambtenaar op het minis
terie van handel.
Plaatselijke raden, die sinds kort zelf
standig nun normen kunnen vaststel
len in de strijd tegen het illegaal sto
ken van sterke drank, hebben be
paald hoeveel kristalsuiker de consu
ment kan kopen.
sr"
JCABOEL Westerse diplo-
^ftmaten hebben gemeld dat
Jrond de Afghaanse hoofdstad
"^Kaboel en de zuidelijke pro-
g^*!vinciestad Kandahar zwaar
wordt gevochten.
^De piloten van de nationale
^luchtvaartmaatschappij Bakh-
'nHtar weigeren nog vluchten uit
[te voeren tussen beide steden,
eajie omsingeld zijn door ver
zetsstrijders. Volgens waarne-
A*mers zijn in allerijl versterkin
gen aangerukt om Russische
holeenheden die zich ten westen
«r^van Kaboel hadden ingegra-
zaven, te ontzetten. Russische
1 d(troepen zouden er echter nog
niet- in zijn geslaagd het offen-
ouisief te keren dat het verzet
njolvanuit de bergen heeft gelan-
et^ceerd.
ra?ROME Nieuwe aardver-
e[fschuivingen dreigen in het
aaf- noorden van Italië, dat de af
gelopen weken al door meer-
'dere natuurrampen is getrof-
"'0J fen. Uit voorzorg zijn gisteren
5e?drie gehuchten in Valtellina
[Ontruimd. Bij de afzettingen
Tvan het gebied wordt iedereen
^onverbiddelijk teruggestuurd,
"fnadat bij de aardverschuiving
5 van vorige week meer dan
twintig mensen om het leven
I zijn gekomen. Ondanks de ge-
a varen willen veel bewoners
j haar hun huizen terugkeren.
1 j Geologen vrezen dat een berg-
'gedeelte in Valtellina in een
stuwmeer terecht komt, dat
an- vervolgens zal overstromen.
De hittegolf die de Verenigde
Staten al wekenlang teistert,
heeft tot dusver aan tachtig
mensen het leven gekost. De
slachtoffers zijn voornamelijk
ouderen en zieken. De hitte
golf is het hardnekkigst langs
de Amerikaanse oostkust. In
New York schommelen de
temperaturen nu al enkele we
ken rond de 35 graden. In de
Amerikaanse hoofdstad Was
hington loopt de temperatuur
dagelijks tot 38 graden op. De
hittegolf heeft inmiddels ook
het midden van de VS in haar
greep. Deze week werden in
de staat Kansas temperaturen
van 40 graden gemeten. De
hitte wordt verergerd door de
hoge luchtvochtigheid. De
temperatuur van het water
langs een groot deel van de
Atlantische kust is tot boven
de 25 graden opgelopen.
LONDEN Charlotte Hughes, die
zaterdag 110 jaar werd en daarmee
Engelands oudste, stapte gisteren in
een Concorde voor een reis naar
New York. Zij werd daar ontvangen
door burgemeester Edward Koch.
Het is haar eerste bezoek aan de
Verenigde Staten. „Het is net Alice
in Wonderland", zei Charlotte Hug
hes, die de Concorde-reis kreeg aan
geboden van British Airways. „Ik
voel me als een beroemdheid. Ik wil
het Vrijheidsbeeld zien en ik ga al
les bijhouden in een dagboek". Voor
haar 111e verjaardag wil ze paus Jo
hannes Paulus II ontmoeten en mis
schien ook nog een reis maken naar
Australië.
NICOSIA Tijdens de
eerste dag van de Iraanse
vlootoefeningen heeft
het internationale
scheepvaartverkeer de
Perzische Golf zo veel
mogelijk gemeden. Voor
al in de Straat van Hor-
moez was een scherpe
daling van het aantal
transporten waarneem
baar, zo hebben scheep
vaartdeskundigen gesig
naleerd. Aan de andere
kant bezwoeren haven
autoriteiten in Saoedi-
Arabië en de Verenigde
Arabische Emiraten dat
het met de paniek in de
koopvaardij als gevolg
van de Iraanse dreige
menten wel meeviel.
„De situatie is redelijk
normaal", zo zei een
Saoedische cargadoor.
De Iraanse marine verklaar
de het begin van de vlootoe-
fening een „succes" en zei
dat met explosieven geladen
speedboten nu gereed zijn
buitenlandse oorlogsschepen
in de Perzische Golf „een do
delijke slag" toe te brengen.
De Iraanse geestelijke leider
ayatollah Komeiny vroeg ge
lijkertijd echter „geduld" van
de Iraanse Revolutionaire
Garde om „op het juiste mo
ment met de Grote Satan en
zijn hanlangers af te reke
nen". Volgens waarnemers
wijst dit er op, dat Iran voor
lopig nog geen actie durft te
nemen tegen de Amerikaan
se vloot in de Golf.
Het Amerikaanse ministerie
van defensie heeft gisteren
verklaard niet hevig veront
rust te zijn over de oefenin
gen die Iran in en bij de Per
zische Golf houdt. Niettemin
zeiden hogè functionarissen
dat de Amerikaanse marine
HAMBURG Een Iraanse groep die tegen de Amerikaanse
wapenverkoop aan Iran was, was van plan overste Oliver
North en Robert McFarlane te gijzelen toen zij vorig jaar naar
Teheran kwamen. Dit heeft het Westduitse tijdschrift Stern
gisteren bericht. Stem zei de informatie te hebben gekregen
in een interview met een voormalige commandant van de
Iraanse Revolutionaire Garde, die sindsdien uit Iran is ge
vlucht. De commandant vertelde dat het plan voor de gijze
ling overboord werd gezet, toen bleek dat de zoon van ayatol
lah Khomeiny, Ahmed, betrokken was bij de wapentransac
ties.
waarschijnlijk pas volgende
week weer Koeweitse tan
kers in de Golf zal begelei
den. Volgens vooraanstaande
leden van het Congres stond
het volgende konvooi oor
spronkelijk voor morgen op
het programma.
Intussen zijn volgens berich
ten uit Somalië gemeen
schappelijke manoeuvres van
Een
Amerikaanse
matroos heft
triomfantelijk
zijn vuist, ten
teken dat de
escorte van de
Saoedische
tanker „Gas
Prince"
succesvol is
afgerond. De
„Gas Prince"
was na een
veilige
doortocht door
de Straat van
Hormoez
maandag
middag,
vandaag op
eigen kracht
op weg naar
Japan.
FOTO: AP
Somalië en de Verenigde Sta
ten begonnen die „Bright
Star 87" worden genoemd en
landingen van duizenden
Amerikaanse militairen op
de Rode Zee-kust in de buurt
van Straat Bab el Mandeb
omvatten. De geografische
omstandigheden zijn dezelfde
als die op de Iraanse kust in
het gebied van de Straat van
Hormoez.
Pelgrims
De eerste 99 bij het geweld in
Mekka omgekomen en ge
wonde Iraanse pelgrims zijn
vanmorgen teruggevlogen
naar Teheran waar ze offi
cieel ontvangen werden als
„martelaars en slachtoffers
van de verschrikkelijke mis
daad van het Saoedische re
gime in Mekka". Iraanse pel
grims zullen deze week nog
twee grote demonstraties
houden in Mekka. De Saoedi
sche autoriteiten werd ge
waarschuwd geen actie te on
dernemen. „Dat zou leiden
tot een ramp, omdat de pel
grims niet meer te beheersen
zijn", dreigde een Iraanse
geestelijke.
Het Internationale Comité
van het Rode Kruis heeft een
Iraans verzoek afgewezen
om een commissie naar Mek
ka te sturen die een onder
zoek zou moeten instellen
naar de dodelijke rellen van
vorige week vrijdag. Een
woordvoerder zei dat een
dergelijk onderzoek buiten
het mandaat van het Rode
Kruis zou liggen.
Niet alleen in Nederland is
het weer erbarmelijk; ook
het normaal gesproken
zeer zonnige Joegoslavië
wordt door noodweer
geteisterd. Met als gevolg
dat in elk geval één
camping in het
Noordjoegoslavlsche
Kanal in allerijl ontruimd
moest worden omdat het
naastliggende riviertje
buiten zijn oevers was
getreden. Onder de vele
Nederlanders op die
camping was onze
verslaggever Jan Leune,
die hiemaasX verslag doet
van zijn natte ervaringen.
KANAL, dinsdagnacht, 2.00 uur. Het
enige dat nog droog is, is de wijn, maar
die ligt achter in de kofferbak. Onder de
natte kleren. We zitten onder de over
kapping van een benzinestation. Enkele
tientallen meters boven de camping Ko-
rada. Een uur geleden lagen we daar nog
in onze tent. Slapen konden we niet, het
hoosde en onweerde al uren lang. Tegen
tien voor één opeens een Joegoslaaf aan
de voortent: „Perikelo, perikeloü Weg
wezen". De waterspiegel van de Soci zo
luidt zijn boodschap, stijgt snel, te snel.
Nog nooit is onze tent zo snel afgebro
ken. Binnen tien minuten zijn we weg
en hebben we onze auto bij het benzine
station geparkeerd. En al snel voegen
andere Nederlanders zich bij ons. De
Fransen en Italianen hebben hun tenten
achtergelaten en zijn in paniek weggere
den. We zijn nu anderhalve week op va
kantie. Eerst Duitsland, regen. Daarna
Oostenrijk, regen. Vervolgens Noord-Ita
lië, regen. En nu dan Noord-Joegoslavië,
nog meer regen. Waar moeten we nu
nog naar toe om een beetje zon te vin
den?
Mario, de bejaarde kampbeheerder komt
op zijn brommertje aangetuft Hij regelt
dat we in het enige hotel van het stadje
koffie met ontbijt krijgen. Twintig Ne
derlanders in een sober zaaltje. De hotel-
directie wil van betaling niets weten. Al
les gaat op kosten van de gemeente. Ka
nal moet zijn goede naam hoog houden.
Straks, zo wordt ons verteld, komen er
trouwens toeristen per stoomlocomotief
uit Bied. De traditie wil dat de jeugd dan
van de brug af de rivier induikt. Dat is
dit keer niet aan te bevelen; het vriende
lijke riviertje is een kolkende bruine
moddermassa.
JAN LEUNE
MOSKOU De zaak van Mathias
Rust, de 19-jarige Westduitser die op
28 mei met een sportvliegtuig op het
Rode Plein in Moskou landde, is
verwezen naar het Opperste Ge
rechtshof. Dit hof bepaalt de datum
en plaats van het proces. Het is vrij
wel zeker dat het proces openbaar
wordt, tenzij alsnog blijkt dat er
staatsgeheimen mee gemoeid zijn.
Tegen Rust zijn drie aanklachten
ingediend, waarvoor hij maximaal
tien jaar gevangenisstraf kan krij
gen. Rust heeft voor zijn verdedi
ging een Sovjet-advocaat geaccep
teerd, genaamd Jakovlev. De man
staat bekend als een ervaren lid van
de Moskouse orde van advokaten en
spreekt vloeiend Duits.
WASHINGTON Een
Amerikaanse rechtbank
heeft een vredesactivist,
die op verboden terrein
kampeerde tegenover het
Witte Huis in Washing
ton, voor dertig dagen
letterlijk het bos in ge
stuurd. De 26-jarige Sem-
ple werd „veroordeeld"
tot dertig overnachtingen
in het nationaal park
Shenandoah in Virginia.
Semple werd gedaagd om
op 16 september voor de
rechtbank verslag uit te
brengen over zijn erva
ringen. Zijn advocaat
gaat in'beroep.
Een gewapende Tamiltijger zit op het dak van een hindoetempel
te luisteren naar zijn leider Prabakharan.
COLOMBO De leider
van de Bevrijdingstijgers
van Tamil Eelam, Velu-
pillai Prabhakaran heeft
net vredesplan dat zondag
werd getekend door de
Indiase premier Gandhi
en de Srilankaanse presi
dent Jajawardene, aan
vaard. Prabhakaran
maakte dit bekend in een
toespraak tot een menigte
van 100.000 mensen, on
der wie honderden gewa
pende militieleden, in
Jaffna, het bolwerk van
de Tamils.
Hij verklaarde dat hij geen an
dere keus had dan zich naar
het akkoord te schikken, om
dat de Indiase regering hem
onder druk had gezet de voor
stellen te accepteren. Hij zei
echter vol vertrouwen te zijn
dat India de Tamils zal be
schermen. Overigens zei de
Tamil-leider dat naar zijn me
ning het nu gesloten vredesak
koord het probleem niet zal
oplossen. „Een onafhankelijke
staat Tamil Eelam is de enige
oplossing voor de Tamils".
De Tamil-leider zei niet wan
neer de wapens uit handen
zullen worden gegeven, maar
een woordvoerder van de Tij
gers zei dat hiermee wellicht
woensdag een begin kan wor
den gemaakt. „De oorlog is nu
voorbij", aldus de woordvoer
der. Hij zei dat naar schatting
5.000 wapens aan de Indiase
strijdkrachten zullen worden
overgedragen, maar voegde
hieraan toe dat de Tijgers een
deel van hun wapens zullen
behouden voor hun persoonlij
ke veiligheid.
PARIJS De Iraanse tolk Gordji, die zich sinds juni verborgen
houdt in de Parijse ambassade van Iran, heeft een catalogus ge
financierd met extreem rechtse lectuur. De catalogus bevat een
overzicht van werken als „De Auschwitz-mythe, een kritisch
onderzoek" en boeken over de SS. Een Frans weekblad drukte
een foto af van een cheque van 120.000 franc (ruim 40.000 gul
den) die Gordji zou hebben betaald aan de drukker van de cata
logus.
DEN HAAG „Mijn
angst is dat iedereen maar
over vrede blijft praten,
terwijl de volkeren van
Midden-Amerika er on
derwijl moe van worden
en een gevoel van cynis
me ontwikkelen ten aan
zien van hun regeringen".
Met deze woorden drong
president Oscar Arias van
Costa Rica er onlangs bij
zijn Middenamerikaanse
buren op aan zijn vredes
plan voor de regio te steu
nen.
Morgen en overmorgen buigen
de presidenten van Nicaragua,
El Salvador, Guatemala, Hon
duras en Costa Rica zich over
het plan van president Arias
dat naar zijn zeggen „de laatste
hoop" is op een vreedzame op
lossing voor de conflicten in
Midden-Amerika.
De Contadora-groep (Mexico,
Venezuela, Panama en Colom
bia) heeft haar pogingen vrede
te bewerkstelligen na vier jaar
opgegeven en nu heeft Costa
Rica het voortouw genomen.
Belangrijkste struikelblok
voor de Contadora was de wei
gering van Nicaragua om de
tafel te gaan zitten met de
Contra's om verkiezingen te
organiseren.
Het nieuwe plan, dat ihorgen
wordt besproken, werd opge
steld in overleg met de Ameri-
FLIP
ï«ac-«|w»K<we.'
•BÉCSf.'
zartcfcï-«IUP
WNutwiais
6fl nccNesï
IK
fifl 0P3Bwr,
iKa^2uSBaai
•DOoe-.-
oeNBuwe.'.
onreeaatóEW
2B£»KooaEswew
SicWe^Kbn
vooeo
\MDKP
kaanse onderminister voor La
tijns-Amerikaanse zaken Elliot
Abrams. Waarnemers ver
wachtten dan ook dat het
„pro-Amerikaanse" plan ge
doemd was te mislukken.» Tot
veler verrassing bleek het ont
werp voorstellen te bevatten,
die regelrecht ingaan tegen de
Amerikaanse politiek in Mid
den-Amerika. Het opmerkelij
ke van het plan-Arias is dat
het niet langer alleen Nicara
gua als "probleem" ziet, maar
betrekking heeft op alle Mid
denamerikaanse landen met
gewapende conflicten.
Het voorstel gaat uit van een
staakt-het-vuren, algemene
amnestie, terugtrekking van
buitenlandse adviseurs, beëin
diging van de buitenlandse
militaire hulp, verbod op iede
re steun aan groepen die de
regeringen van buurlanden
billen ontwrichten, een dia
loog tussen de regering en de
niet-gewapende oppositie en
democratische verkiezingen.
Officieel ziet de Amerikaanse
regering niets in het plan om
dat het Washington zou ver
plichten de steun aan de Con
tra's te staken en president
Reagan was nu juist van plan
het Congres opnieuw tot een
miljoenensteun over te halen.
Het Witte Huis heeft aange
kondigd dat Reagan vanavond
of morgen een „zeer belang
rijk initaitief" ten aanzien van
midden-Amerika zal nemen.
Tijdens het recente bezoek van
Arias aan president Reagan,
werd de Costaricaanse presi
dent te verstaan gegeven dat
de Amerikaanse regering haar
steun aan de „vrijheidsstrij
ders" niet wil opgeven, on
danks het Iran-Contraschan-
daal. Arias dreigde op zijn
b»urt de Contra's het land uit
te zetten als zij doorgaan Costa
Rica te gebruiken als uitvals
basis tegen Nicaragua. Ook
buurland Honduras blijkt
schoon genoeg te hebben van
de Contra's, die vooral de boe
renbevolking in het grensge
bied enorme overlast bezor
gen.
President Arias reisde begin
deze maand naar zijn Midden
amerikaanse buren om de top
conferentie over zijn plan te
redden. Het is de hoogste tijd
„redelijkheid boven dementie"
te kiezen en „retoriek te ver
vangen door actie", zo hield
Arias hun voor. Op het eerste
gezicht lijkt zijn boodschap te
zijn doorgedrongen. Maar de
VS en ook president Duarte's
El Salvador zullen proberen
het voorstel tegen te houden.
En zolang de VS de Contra's
blijven steunen, zal ook Nica
ragua niet instemmen met het
vredesplan.
door Jo Wijnen
WASHINGTON Het loopt
niet meer storm in het
winkelde waar de T-shirts met
„Ollie North for President"
erop worden verkocht. Er zit
altijd weinig rek in het
Amerikaanse heldendom.
Alles gebeurt in dit land met
een fantastische hevigheid.
Het ongeluk met de space-
shuttle zette de sluizen van het
national verdriet wijd open.
Maar geen mens herinnert
zich nog de namen van van de
astronauten die samen met
Christa McAuliffe de hemel
bestormden. De inderhaast
uitgegeven biografie van
Christa is geen succes
geworden. De dikke boeken
die over het ongeluk zijn
geschreven liggen onverkocht
in de boekhandels.
Het bombardement op Libië
maakte golven van nationale
trots los. Maar over de twee
Amerikaanse piloten die daar
zijn omgekomen, is nooit meer
geschreven. De gemiddelde
Amerikaan heeft moeite zich
de naam Daniloff te
herinneren. Iedereen is
vergeten dat Reykjavik de
hoofdstad van IJsland is.
Kortom, de geschiedenis
beweegt zich hier in de
hoogste versnelling voort.
Sterren worden met een
verbazingwekkende snelheid
gelanceerd Idolen hebben het
kortst denkbare leven. Opeens
is het Michael Jackson. En net
op het moment dat die naam
zich dreigt vast te zetten in je
geheugen, zijn er opeens Bruce
Springsteen en Madonna. Voor
dat je goed en wel aan een
fenomeen en diens naam
gewend bent geraakt, kom je
tot de ontdekking dat er weer
een nieuwe naam in je
bewustzijn wordt geramd.
Dezer dagen trof ik in een
tijdschrift de naam van weer
een zingende juffrouw aan:
een absoluut fenomeen
natuurlijk, een oogverblindend
talent, de stem van de
twintigste eeuw, het nieuwe
idool. Maar ik kan me haar
naam niet meer herinneren.
Tegen de tijd dat ik weet wie
ze is, verdwijnt diezelfde
juffrouw commercieel
uitgekleed en afgekloven
alweer achter de uitlaatgassen
van de zich op volle snelheid
voortbewegende tijdmachine.
Het tragische kenmerk van de
Amerikaanse idolen en helden
is dat ze eigenlijk niks te
betekenen hebben. Hun roem
stoelt op een hoeveelheid
uitgekiende publicitietsstunts.
Waaruit onvermijdelijk volgt
dan heldendom een
doodgewoon handelsartikel is
dat niet zozeer op kwaliteit,
maar op verkoopbaarheid
wordt beoordeeld. Echt talent,
echte kennis van zaken en
echte moed zijn slechts
hinderpalen op weg naar de
roem. Ze maken het mooie
verhaal alleen maar
gecompliceerd, ze stichten
verwarring, ze zijn het zand in
de raderen van de machine die
de lange reeksen helden en
idolen produceert en weer
vernietigt.
Ollie North is natuurlijk geen
held. Hooguit is hij een
verblinde, fanatieke en
overijverige doordrammer met
bovendien iets van de Brave
Hendrik in zich. Zijn soort
kom je overal in de
geschiedenis tegen. North doet
me nog het meeste denken aan
prins And ré Bolkonski uit
Tolstoi's „Oorlog en Vrede".
De prins, ofschoon slechts de
adjudant van de generaal
Kutozow, is er voor en tijdens
de slag bij Austerlitz
voortdurend op uit de oorlog
naar zijn hand te zetten, zich
in een situatie te wringen
waarin hij alleen de
uiteindelijke, voor het brave
Rusland redding brengende
beslissing kan nemen. Maar
ach, de Russische legers
worden door Napoleons
troepen in de pan gehakt. De
Tsaar vlucht panisch van de
slagvelden. Prins Bolkonski
doet nog een wanhopige
poging om, met een
regerimentsvaandel m de
handen, op de vijand los te
trekken. Dat nutteloos vertoon
van vaderlandsliefde en
heldendom wijzigt de loop der
dingen totaal niet en komt de
arme Bolkonski slechts op zeer
zware verwondingen te staan.
De tragiek van Ollie North is
waarschijnlijk dat hij, net als
Bolkonski, de geschiedenis
wilde veranderen, om aldus
tot de vervelende ontdekking
te komen dat de geschiedenis
zichzelf wel verandert, als ze
dat nodig vindt. Terwijl de
Bolkonski 's en de North 's met
dat even nutteloze als
heroïsche karwei bezig zijn,
vluchten de tsaren en de
presidenten van de slagvelden
weg. Het loopt inderdaad niet
meer storm in het winkeltje
waar Ollie's T-shirts worden
verkocht. De held van enkele
weken geleden is een
curiositeit geworden. Na deze
fase volgt de neergang en
tenslotte komt de vernedering.
