Duitsers vliegen vanuit Nederland naar de zon EG-akkoord over milieu- eisen auto's dagjes mens Rapport Amnesty: Kenia met grof geschut op Mwakenya-jacht In het Een broekje in de branding ■BINNENLAND/BUITENLAND spoor van de ïfc TIP 1: TIP 2: TIP 3: Ciidae (Sou/ianl WOENSDAG 22 JULI 1987 PAGINi DEN HAAG De oppositie is zó mysterieus, dat niemand de leden of woordvoerders kent; de beweging werkt al zes jaar zó in het geheim, dat niemand in de gaten heeft dat .oppositie wordt gevoerd. Maar toch is de president van Kenia, Daniel arap Moi, zó bang voor de „Mwake- iiya", dat hij eenieder waarvan de politie het minste vermoeden heeft dat hij erbij hoort laat oppakken en martelen. Amnesty International stelt in een van daag gepubliceerd rapport vast dat in Ke nia gevangenen worden vastgehouden, soms jarenlang, zonder aanklacht of pro ces. Gedurende hun detentie worden zij uitgehongerd, veelvuldig geslagen met knuppels en rubber-slangen en opgesloten in een cel waarvan de vloer onder water staat, zodat na verloop van tijd de voetzo len wegrotten. In een verklaring wordt gesproken van „een golf van anti-propa- ganda van de media, vooral de westerse pers". Tenminste drie Kenianen zijn volgens Amnesty gestorven tijdens hun hechtenis. Momenteel bevinden zich nog zo'n hon derd gewetensgevangenen op verdenking van lidmaatschap van Mwakenya in spe ciale cellenblokken. De keiharde campag ne door de regering Moi is sinds maart vo rig jaar aan de gang, hoewel al vanaf 1982 toen luchtmachtofficieren een poging tot staatsgreep uitvoerden de president last schijnt te hebben van „para-moia". De schending van de mensenrechten heb ben een lelijke smet geworpen op het sta biele imago van Kenia, dat zich tot enkele jaren geleden economisch redelijk over eind probeerde te houden met de export van landbouwprodukten zoals koffie, thee, sisal en katoen. Het land riep slechts beelden op van wonderschone wildreser vaten, van de witbesneeuwde Mount Ke nia en de Kilimanjaro en van de kilome terslang en -brede Great Rift Valley. Ke nia veroverde de harten van miljoenen na het zien van de fraaie film „Out of Afri ca" naar het boek van Zweedse Karen Blixen. Kampvuren Het land heeft zich sinds de onafhanke lijkheid in 1963 gekenmerkt door politie ke stabiliteit. Tot tevredenheid van de grootste stam, de Kikuyu's, werd hun lei der Jomo Kenyatta de eerste president. De Kikuyu's leverden een belangrijk aan deel in de strijd voor zelfstandigheid via de Mau Mau-beweging, die uit hun gele deren voortkwam. De Mau Mau (opge richt in 1947) was oorspronkelijk een reli gieuze sekte, die zich bezighield met magi sche rituelen waarbij zowel dierlijke- als menselijke organen werden geofferd, or giën werden aangericht en hallucinaire dansen werden uitgevoerd. De Mau Mau begon in 1952 een guerrilla oorlog tegen de Britten: gruwlijk waren de aanslagen op blanke families en hun veestapel op afgelegen boerderijen. Boe ren hielden op hun beurt nachtelijke raz zia's en richtten bloedbaden aan onder vermeende Mau Mau-leden, onder wie ook jonge kinderen, die zich rond kamp vuren opmaakten voor hun rituelen. Vier jaar later waren alle belangrijke leiders opgepakt en bloedde de Mau Mau dood. President Jomo Kenyatta stierf in 1978 en werd opgevolgd door de toenmalige pre mier Daniel arap Moi, merkwaardig ge noeg een man uit een van de kleinere stammen, de Kalinjen. De afgelopen jaren voelt Moi zich blijkbaar zo bedreigd dat hij alle politieke partijen heeft verboden, behalve de Keniase Nationale Partij, Kanu. Zoals uit het onderzoek van Am nesty is gebleken ruimt hij (vermeende) tegenstanders zonder pardon uit de weg. Leugens Eind vorig jaar leverden Amnesty en bui tenlandse correspondenten al forse kritiek op het schenden van de mensenrechten. Verontwaardigd vertrok Moi. in maart naar Londen en Washington om het aan zien van zijn land te herstellen. Helaas werd hij in de VS, zijn grote voorbeeld, door president Reagan en minister Shultz persoonlijk onderhouden over de marte lingen. Een woedende Daniel Moi blies voortijdig de aftocht en dreigde bij terug keer in Nairobi correspondenten het land uit te zetten als zij doorgingen met „leu gens" te verspreiden. Het ligt niet voor de hand dat Moi zich veel van het Amnesty-rapport zal aan trekken. Zijn angst voor de Mwakenya of wel de Unie van Nationalisten om Kenia te bevrijden, is daarvoor te groot. Vorig jaar april verklaarde Mwakenya in f>amflet dat zij opnieuw een guerrilla^ og zou beginnen, maar daarvan is tot heden nog niets te merken geweest zich marxistisch noemende beweging momenteel „cellen" aan het vormen van tien tot vijftien rebellen, die aai» gen in het hele land moeten gaan pleo Er zijn onbevestigde verhalen uit Ke dat leden van de mysterieuze Mwake hun trouw moeten zweren en dat zij paalde" rituelen a la Mau Mau uitvo< Westerse waarnemers verondersfe echter op hun beurt dat Moi de Mwj nya bewust tot „groot gevaar" heeft ui! roepen om de greep op 'sland bevoll te verstevigen. Verder dan het versp den van pamfletten is de marxistische weging immers na zes jaar nog niet ge men. Maar alleen die dreiging is al si delijk voor de politieke stabiliteit. JOOS PERS< HENGELO De Duitse vakantieganger heeft Ne derland ontdekt als ver trekpunt voor een vlieg- vakantie-naar-de-zon. Met name de luchthavens Schiphol en Maastricht signaleren een explosieve groei in het aantal Duitse vakantiegangers, dat met een Nederlands vakantie- arrangement in de hand, de zon opzoekt in landen langs de Middellandse Zee zoals Griekenland, Spanje en Joegoslavië. De Duitsers zijn tot deze om weg aangespoord door een on derzoek van de Duitse Consu mentenbond, die vorig jaar concludeerde dat het boeken van een 14-daagse reis naar Rhodos via een Nederlandse toeroperator een gezin met twee kinderen 2.400 D.Mark minder kost dan een Duitse aanbieding. „Gründlich" als onze Ooster buren zijn, reisde een complete Duitse tv-ploeg meteen met een Transavia-chartermachine naar Rhodos om de zaak te „überprüfen". Na lang wikken en wegen kwam men tot de conclusie dat er sprake was van volkomen gelijkwaardige aanbiedingen, zowel wat het vervoer per vliegtuig betrof als het verblijf in het hotel op veld slechts 1.800 (en geen 2.500) meter lang is, waardoor grote toestellen met een nave nant grotere actie radius Eelde mijden. Daardoor kunnen vanaf Eelde ook geen vluchten worden gemaakt naar bijvoor beeld Gran Canaria. „Malaga is zo'n beetje het einde", aldus de woordvoerder van Eelde. Een probleem van vergelijkba re orde kent de luchthaven Twenthe. Daar zegt directeur P. Vogely dat in november en december van het vorig jaar er zeker sprake was van charter- verkeer vanaf Twenthe, maar dat daaraan een einde kwam toen zowel de KLM als Trans- avia met Boeing's 737-300 gin gen vliegen. Op dat zwaardere toestel zijn de (lichte) start- en landingsbaan van Twenthe niet berekend. Vorig jaar al uitte directeur F. Fransen van Nederlandse grootste particu liere toeroperator Arke Reizen (Enschede) forse kritiek op minister Smit-Kroes van ver keer en waterstaat en haar collega van defensie (Twenthe is zoals bekend in de eerste plaats een militaire luchtvaart basis) inzake het beleid met betrekking tot regionale lucht havens. Minister Van Eekelen verbiedt Arke namelijk met volgeladen Boeing's 737-300 vanaf Twenthe te vliegen. In feite is Maastricht Airport de enige regionale luchthaven, die op het gebied van het charterverkeer positief scoort, al werd vorig jaar afgesloten met een verlies van ron miljoen gulden. Per jaar trekken vanaf Maastrii waar in enkele jaren voor miljoen gulden is geinveste (door overheid en bedr leven samen) tussen de 60 70.000 passagiers, zij het het hoofdaccent van deze gionale luchthaven op het i voer van luchtvracht blijft gen. Het feit, dat de vakantie-j biedingen van Duitse toero rators en reisbureaus duui zijn dan die van hun Ned landse collega's hangt san met het feit, dat het arrai ment vanuit Duitsland wc berekend vanaf een opst plaats in zuid-Duitsland. Re gers, die opstappen vai noord-Duitse luchthavens Hamburg, Düsseldorf, Keu] e.a. moeten derhalve een 1 slag betalen, hetgeen fli doorweerkt wanneer het g om een gezin van vier pet nen. Bovendien voeren Ned landse maatschappijen peri drie vluchten uit naar de pulaire vakantiebestemn gen, waar de Duitsers slee twee tegenover zetten. Het volg is, dat het rendement een ingezet Nederlands vli tuig hoger is dan dat van Duitse maatschappij, zij het de vakantieganger, die Schiphol opstapt in een aat gevallen voor dag en dauw de luchthaven aanwezig ra zijn. KLAAS GOIN Rhodos. „Dat is destijds breed uit gemeten in de Duitse me dia", zegt Cor Leverdinge, woordvoerder van de luchtha ven Maastricht Airport, die duidelijk een graantje meepikt van dit chartervervoer. Lever dinge: „Op dit ogenblik is 40 procent van alle bij ons ver trekkende vakantiegangers van Duitse nationaliteit. Reis bureaus in Aken, maar ook in het Belgische Hasselt en Gent verkopen aanbiedingen van Nederlandse toeroperators, omdat ze nogal wat goedkoper zijn al is het verschil met Bel gische arrangementen wat minder groot. Als luchthaven mag ik wel zeggen, dat we blij zijn met deze ontwikkeling". Ook blij is de luchthaven Schiphol. Vorig jaar al boekte men door deze categorie passa giers rond 1 miljoen gulden, aan extra luchthavenbelasting, waar de omzetten in de Tax Free Shops nog bij komen. Schiphol kreeg in 1986 zo'n 60.000 Duitse vakantiegangers over de vloer, een aantal dat dit jaar de honderdduizend wel eens zou kunnen overstij gen. Ook hier zegt een woord voerder dat een en ander te maken heeft met de relatief goedkope vliegtuigstoelen in Nederland, waardoor de arra- gementen van Nederlandse toeroperators vaak gunstig af steken tegen die van de bui tenlandse concurrenten. Een aantal van hen zal daarom de wervingscampagne in de Dienstplichtigen dreigen met geding UTRECHT De dienstplich- tigenbonden AVNM en VVDM hebben staatssecretaris Van Hou welingen van defen sie gisteren gesommeerd de per 1 juli afgeschafte registra- tie van vergoedingen voor overwerk van dienstplichtigen bij de Koninklijke Landmacht opnieuw in te voeren. Als de staatssecretaris, die momenteel met vakantie is, maandag niet op de sommatie heeft gerea geerd, spannen AVNM en VVDM een kort geding aan. AVNM en VVDM bestrijden de geldigheid van het besluit tot afschaffing van registratie van vergoedingen voor over werk omdat het toegezegde te rugdringen van overwerk nog niet is geregeld. Privé-waterputten zwaar vervuild DEN HAAG Privé-water- putten blijken tot vierhonderd milligram nitraat per liter te bevatten. Dat is acht keer de norm zoals die door het minis terie van VROM is vastgesteld. Dit blijkt uit een werkdocu ment van de EG dat handelt over het terugdringen van het stikstofgehalte in kunstmest Te veel nitraat kan bij zuige lingen tot bloedziektes leiden en mensen met een vermin derde weerstand kunnen er kanker door krijgen. Het pro bleem doet zich vooral voor in zandgebieden in Drente, Over ijssel, Gelderland, Utrecht, Noord-Brabant en Limburg. BRUSSEL De milieuraad van de Europese Gemeen schap is dinsdag in Brussel in meerderheid akkoord ge gaan met strengere normen voor de uitlaatgassen van auto's die op benzine rijden. Alleen Denemarken heeft tegengestemd, omdat de maatregelen voor dit land niet ver genoeg gaan. Voor Nederland zullen de strengere normen niet erg ingrijpend zijn, omdat de Europese auto-industrie al rekening heeft gehou den met de EG-maatregel. Er rijden thans veel schonere auto's rond. De maatregelen houden onder meer in dat nieuwe typen grote auto's met een motorinhoud van meer dan twee liter in oktober 1988 aan de nieuwe normen moeten voldoen. Voor de midden klasse auto (van 1,4 tot twee liter) hebben de bewindslieden als invoerdata 1991, respectievelijk 1993 vastgesteld. Alle nieuwe ty pes tot 1,4 liter moeten in 1990 aan de eisen voldoen. In 1992/93 moeten deze auto's aan nog strengere eisen voldoen. Het Euro pese Parlement moet overigens nog met de nieuwe bepalingen instemmen. Mozambique: bloedbad door rebellen LISSABON Bij een massamoord in het zuiden van Mozambi que zijn zaterdag zeker 380 mensen gedood. Volgens de regering van Mozambique is het bloedbad het werk van de verzetsbewe ging Renamo, die wordt gesteund door Zuid-Afrika. In Lissabon ontkende een Renamo-woordvoerder op de hoogte te zijn van het bloedbad. De rechtse verzetsbeweging bestrijdt de linkse re gering in het door oorlog en honger getroffen Mozambique sinds de onafhankelijkheid, twaalf jaar geleden. Het menselijk ras wordt deze weken weer uitge breid met een tijdelijke va riant Her en der duikt hij op, altijd nieuwsgierig, maar ook altijd een beetje gehaast. De dagjesmens. In zijn voetspoor trekken ook onze verslaggevers het land in om persoonlijk ver slag te doen van zomerse gebeurtenissen. Zo werd Stevo Akkerman in Utrecht alleen gelaten met een dame uit circa 1926 en stond hij mooi voor joker. De weg naar de toekomst voert in Utrecht langs het verleden. Wie de futuristi sche computerkunst in het museum Hedendaagse Kunst zoekt, stuit eerst op de stille getuigen van vroeger dagen. Het museum ligt verscholen achter de Domkerk en de middeleeuwse erfenis daar omheen. Ik loop onder de Dom (1321-1382) door, steek het Domplein over en ga door een poortje de klooster gang (1390-1495) binnen. Het is dat werklieden onder be geleiding van radio 3 met de restauratie van de Domkerk (1254-1517) bezig zijn, anders zou een mediterende monnik hier niet misstaan. Helaas, de tijd eist zijn tol. In het museum, aan de over kant van de kloostergang, heeft de vooruitgang toege slagen. Op de eerste etage hangen... ja, wat hangen er? „Computerbeelden op grond van de theorie van complexe dynamische systemen"-, zegt het museum zelf. „Schoon heid in de chaos" heet de tentoonstelling en het doet nog het meest denken aan de kunstwerken die we als kin deren vervaardigden door een plas inkt te pletten in een dubbelgeslagen blad pa pier. Dat de beelden uit een computer komen maakt ze bijzonder, zelf zijn ze het niet. De monumenten uit het tijdperk van minder tech nisch kunnen spreken meer tot de verbeelding van deze dagjesmens. Alleen de grach ten al, met de kelders die veelal restaurantjes herber gen. En de terrasjes daarvoor. Of de vele oude kerken waarlangs gidsen een gratis rondleiding verzorgen. En om een indruk te krijgen van de uitmonstering van de kerkgangers van toen: het Historisch Kostuum Museum. Wie de deur van dit museum openduwt, stapt zo de vorige eeuw binnen. Een bel rinkelt als je het textielwinkeltje binnentreedt. De houten toonbank is opgetuigd met een oude kassa, hoeden met veren en allerhande prullaria voor de handwerkende vrouw en moeder. De win keljuffrouw laat rustig op zich wachten; van „kleine criminaliteit" heeft ze nog nooit gehoord. En als ze dan verschijnt, is het om snel weer te verdwijnen. „We la ten de mensen hier altijd los rondlopen", zegt ze en laat me alleen met een dame uit circa 1926. Ze draagt een avondjapon van zijde tule met parelmoer en cyclaam- kleurige pailetten. Ik kom niet verder dan een ribbroek met katoenen bloes en sta dus mooi voor joker. Ik hoef ook echt niet te proberen toe nadering te zoeken, want daar is de dame niet van ge diend. „Wilt u met de ogen kijken, en niet met de han den" waarschuwt ze vanaf rijkelijk verspreide bordjes. Maar zo afstandelijk zijn de museumstukken ook weer niet, dat ze zich niet zouden willen betrappen op wat on dergoed. Een mevrouw uit de buurt van 1870 staat open en bloot in haar zwaar linnen korset boven een hoepelrok. Ze wordt met haar toilet ge holpen door een kamermeisje in een „tweedelige japon van bedrukt blauw katoen". Ze Bondsrepubliek opvoeren. Vaak worden Duitse toeristen met bussen naar Schiphol ge bracht, waar ingecheckt wordt voor een vakantie-naar-de- zon. Bij hun terugkeer staat de bus weer te wachten, waar door duür parkeren op Schip hol (al gauw 50 gulden voor 2 weken) en het risico van dief stal, wordt vermeden. Als gevolg van het toenemen de charterverkeer is bij Martin Air sinds april één van de drie DC-10's uit het vrachtverkeer gehaald, omgebouwd en ver volgens ingezet in het vakan tieverkeer. Normaal gespro ken gebeurt dat later in het voorjaar. Ditmaal echter was er een zeer groot aanbod van Westduitse vakantiegangers, die al vanaf april naar de VS wilden vliegen. Reden: West duitse touroperators, die in Nederland vliegtuigstoelen in kopen, zijn door de gemiddeld zo'n 20 procent goedkoper uit dan in eigen land. Sinds april heeft Martinair 25.000 West duitsers naar Noordatlantische bestemmingen vervoerd. Niet na te gaan is hoeveel West duitse passagiers Martinair op deze wijze naar Europese be stemmingen heeft vervoerd. Zeker is dat het om vele dui zenden gaat Dat moet ook wel gezien de stroom van 2 tot 3 miijoen Westduitsers, die ge bruik maken van een vlieg veld in de Benelux. Van de regionale luchthavens langs de Oostgrens profiteert uitsluitend Maastricht Airport van het toenemende Duitse vakantieverkeer. Zowel de Groningse luchthaven Eelde als de luchthaven Twenthe blijven buiten deze „slag". Boekingen van plaatselijke reisbureaus c.q. toeroperators teven in vrijwel alle gevallen chiphol als opstapplaats aan. „En dat" zo wordt op Eelde gezegd „terwijl het zo langza merhand een crime wordt om Het charter- vliegverkeer in ons land verwerkt steeds meer Duitse toeristen, omdat de reis- aanbiedingen- naar-de-zon van Nederlandse toeroperators vaak stukken goedkoper zijn dan die van hun Duitse collega's. De daarbij behorende grotere drukte is vooral op Schiphol en op Maastricht Airport merkbaar. FOTO: PERS UNIE op Schiphol te komen. Hier kunnen de mensen gratis hun auto parkeren, opstappen en wegvliegen". Vanaf Eelde ver trekt echter slechts eenmaal per veertien dagen een vakan tie-chartervlucht naar Mallor- ca. Een arrangement van een combinatie van noordelijke c.q. Groningse reisorganisaties. „Maar voor volgend jaar staat er meer op het programma", aldus de woordvoerder van Eelde. Het feit dat het vakan- tie-charterverkeer in Eelde nagenoeg te verwaarlozen is, vloeit onder meer voort uit het feit, dat de start- en landings baan van dit regionale vlieg SUSKE EN WISKE DE JOLIGE JOFFER In het Centraal Museum (Agnietenstraat 1) in Utrecht verblijven tot 18 augustus vijftig Hollandse schilderijen die deel uitmaken van de vaste collectie van het museum voor Schone Kunsten in Boedapest. Naast één van de zeldzame werken van Willem Buytewech („Vrolijk gezelschap") zijn onder meer schilderijen van de Rembrandt-leerlingen Maes, De Gelder en Van den Eeckhout te bewonderen. Het Nederlands Spoorwegmuseum (Joh. van Oldenbarneveltlaan 6) stelt tot en met 10 september de „Trein in het klein" tentoon; speelgoed- en modeltreintjes vanaf het begin van deze eeuw tot heden. Tussen Utrecht en Maarssen ligt het kasteel „Slot Zuylen (030 - 440255). Tot en met 2 augustus wordt daar de geschiedenis van de Vechtstreek uitgebeeld aan de hand van de porseleinindustrie in Loosdrecht, het turfsteken, de jeneverindustrie in Weesp en de „buitens" van de gegoede burgerij. Van dinsdag tot en met zondag tussen twee en vijf. Badpakken die rond 1900 de toets der zedelijke kritiek maar nauwelijks konden doorstaan. FOTO: T STICHT kijkt inderdaad bedrukt en dat is geen wonder, want „de werkende stand diende een' oudere mode te dragen". Ze zou zich onder geen beding mogen tooien met één van de uitgestalde satijnen of kanten waaiers, laat staan dat ze zich ooit zou durven vertonen in de pikante badkleding die het museum op dit moment tentoonstelt onder de titel „Een broekje in de bran ding". Zo'n hansop uit 1905 bijvoorbeeld, die nog het meest weg heeft van een groot uitgevallen trappelzak, was absoluut niet voor haar weggelegd. „Dit soort darm badpakken waren rond i eeuwwisseling revolutionai aangezien de lage halsuitsn: ding en geen mouw wel veel bloot te zien gaven meldt het museum. Sinds 1900 is de geschieden af te lezen aan de lengte v de badpakpijpen en de hoo| te van de halsopening. Ze ni derden elkaar steeds me Pijpen veranderden in mini cule touwtjes rond de heup en de halsopening verdwa bij de heren geheel, evenal bij vele dames. Maar de zo* nebril bleef. Terwijl de kl« dingstukken langzaam ma zeker kleiner werden, groe de de bril zelfs steeds ma groter. In het museum lig# exemplaren uit de vonj eeuw, niet groter dan eeni garet, met ronde glaa blauwe en groene. Zestig ja later verscheen een bril j de markt met zwarte jal# zieën in plaats van glazen. 8 één van ondoorzichtig plasó met twee smalle gleufjes voJ de ogen. Hoe valt dat te i men met de bordjes „Will met de ogen kijken, en n* met de handen"? STEVO AKKERMA De tentoonstelling „Schofl heid in de chaos" is tot 31 au gustus van dinsdag tot met zondag te bezichtigen i het museum HedendaaJ Kunst Utrecht, Achter Dom 14. Elke zaterdag begi» nen om 14.00 uur rondleidt gen met deskundigen. Het Historisch Kostuum M» seum (Loeff BerchmaW straat 50) showt tot 2 aug* tus op woensdag tot en tot zondag, van 13.00 tot 17-' uur, „een broekje in de braf ding". (c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 4