„Modderstroom voordeur
in en achterdeur weer uit"
Jeffrey Archer
verstrikt in
eigen verhaal
Klaas de Jonge „verzoent" zich met zijn lot
Twijfels
blijven
over rol
Reagan
BUITENLAND
Ccidóc Souoo/nt
Toerist in China
niet meer veilig
GRUWELVERHALEN NA RAMP CAMPING LE GRAND BORNAND:
Gevangenisoproer
mm WÊ
Duitse steden geven verslaafden methadon
V)
f NEE
'-^"v TT V
VN hebben nog 400 miljoen tegoed van VS
Links rijdei
VKIJDAG 17 JULI 1987 PAGINL
BEIJING Buitenlandse bezoekers aan
China plachten in vroeger jaren altijd
hoog op te geven van de bijna pijnlijke
eerlijkheid van het personeel in de Chine
se dienstensector. De laatste tijd is daarin
echter een duidelijke kentering te zien.
Zelfs de Chinese pers meldt nu dat het op
lichten van buitenlanders zich tot een
wijd verspreid probleem ontwikkelt. Niet
alleen gidsen, wiqkel- en horecapersoneel,
maar ook tolken, chauffeurs en straatver
kopers proberen op allerlei mogelijke ma
nieren hun voordeel te behalen ten koste
van de buitenlandse bezoeker, aldus een
rapport. Hoewel de autoriteiten met stren
ge straffen hebben gedreigd lijkt niemand
zich daar iets van aan te trekken.
Weer tankauto uit de
bocht in West-Duitsland
SAARBRUCKEN In de Saarlandse
plaats Grossrasseln is gistermiddag een
tankwagen met 20.000 liter superbenzi-
ne omgeslagen. Het ongeluk gebeurde
in een scherpe bocht in het centrum
van de plaats.
Het was nog niet duidelijk hoeveel ben
zine uit de wagen was gestroomd, maar
een deel is, evenals tijdens de ramp in
Herborn, weggestroomd in het riool. In
verband met brand- en explosiegevaar
is begonnen met de ontruiming van een
deel van de wijk St. Nikolaus, waar het
ongeluk gebeurde. Ook is een milieu
alarm uitgeroepen. In de ruime omge
ving is de bewoners van de plaats ge
vraagd alle open vuur te vermijden.
Portugal kiest elfde
parlement in elf jaar
LISSABON In Portugal worden
zondag parlementsverkiezingen
gehouden. Gehoopt wordt dat dit
maal een regering geformeerd kan
worden die het wat langer uit
houdt: in de afgelopen elf jaar
kwamen en gingen tien kabinet
ten. President Soares schreef ver
kiezingen uit nadat de socialisti
sche oppositie gematigde minder
heidskabinet van premier Cavaco
Silva ten val had gebracht. De
acht milioen kiesgerechtigde Por
tugezen brengen zondag ook voor
de eerste maal hun stem uit voor
het Europarlement, waar 24 zetels
zijn te vergeven.
Contra's brengen
Managua slag toe
MANAGUA Bij een aanval
van 120 anti-sandinistische Con
tra's in het noorden van Nicara
gua zijn 37 doden gevallen. Dat
heeft het ministerie van defensie
in Managua bekendgemaakt. De
dodelijke slachtoffers zijn zes
burgers, negentien regeringsmi
litairen en twaalf rebellen. De
strijd speelde zich af bij de plaats
San José Bocay, die militair van
groot belang is voor het rege
ringsleger. Vanuit deze plaats
vertrekken gevechtseenheden
per helikopter om de Contra's te
bestrijden. De Contra's zeggen
veel militaire installaties te heb
ben verwoest.
Britse mijnwerkers
in proteststaking
LONDEN Veertienduizend
mijnwerkers in Groot-Brittan-
nië, werkzaam in negentien
mijnen in Yorkshire, zijn in
staking gegaan uit protest te
gen tuchtmaatregelen van de
directie van British Coal tegen
vijf collega's. De vijf waren op
vakantie gegaan een paar uur
voordat ze daarvoor toestem
ming hadden gekregen. Zij
waren opgeroepen om zich te
verantwoorden, maar kwamen
niet opdagen en werden ge
schorst. British Coal heeft ge
zegd dat geen onderhandelin
gen zullen worden geopend,
zolang de staking voortduurt
DOODSTRAF RAMBO
JERUZALEM Een Israëlische
rechtbank heeft de doodstraf uit
gesproken tegen „Rambo". Ram-
bo is een voetbalspelende Duitse
herder in de havenstad Haifa, die
dit jaar al zeven mensen heeft
gebeten. De baas van de 23
maanden oude hond, Sami As-
hur, zal zich tegen de uitvoering
van het vonnis verzetten. „De
hond speelt graag met de kinde
ren uit de buurt. Bij het voetbal
len is hij bij voorkeur doelman.
En hij heeft maar zes mensen ge
beten De dierenbescherming in
Haifa steunt Ashur. „Een huis
dier is niet verantwoordelijk voor
zijn daden. Als een hond bijt,
moet je z'n baas straffen".
(Van onze correspondent
Bob van Huët
PARIJS Reddingsploe
gen hebben het zoeken
naar veertien vermiste
kampeerders van de cam
ping in Le Grand Bor-
nand vanochtend hervat.
Maar veel hoop nog over
levenden te vinden heeft
men niet. Tot dusver zijn
23 slachtoffers gevonden.
Volgens de plaatselijke
gendarmerie hebben alle
slachtoffers de Franse na
tionaliteit. Premier Chirac
WASHINGTON Het
presidentschap van Ro
nald Reagan lijkt het on
derzoek naar Iran-Contra-
affaire te hebben over
leefd. Ex-veiligheidsadvi
seur Poindexter verklaar
de eerder deze week dat
hij Reagan niet heeft inge
licht over het doorsluizen
van Iraans wapengeld
naar de Contra's. Maar het
verdere verhoor van
Poindexter heeft nieuwe
vragen opgeroepen over
Reagans greep op het pre
sidentschap, de hiaten in
zijn herinnering en com
plotten in het Witte Huis
om informatie voor het
Congres achter te houden.
Eigenlijk bestaat ook over de
Contra-connectie nog steeds
onduidelijkheid. Over het
Iraanse wapengeld is volgens
Poindexter nooit met Reagan
gesproken. Maar hij heeft de
president wel verteld dat „wij
over het algemeen waren be
trokken bij het coördineren
van pogingen de Contra's te
helpen. Wij traden niet in de
tails over wie wat deed". Hij
lichtte Reagan ook in over „de
financiële bijdragen voor de
Contra's van land 2". (Saoedi-
Arabië -red). Verder was
Reagan van mening, aldus
Poindexter, dat het verbod
van het Congres op regerings
hulp aan de Contra's niet gold
voor de adviseurs van het Wit
te Huis.
Tegen de commissie-Tower,
die als eerste het schandaal
onderzocht, heeft Reagan ech
ter verklaard dat hij er niet
van op de hoogte was, dat zijn
Nationale Veiligheidsraad be
trokken was bij de hulp aan de
Contra's. Maar in mei liet de
president zich ontvallen dat hij
„zeer zeker betrokken was bij
de beslissingen over hulp aan
de vrijheidsstrijders. Het was
van meet af aan miin idee".
De Congres-onderzoekers wil
len van Poindexter onder
meer weten hoe dergelijke uit
spraken met elkaar zijn te rij
men.
die het rampgebied giste
ren bezocht, heeft een
diepgaand onderzoek ge
last.
Het terrein biedt een troostelo
ze aanblik van modder, ge
scheurde wanden van cara
vans, hier en daar een gaspitje,
een bloempot of kookpan. Ook
de hoofdstraat van het dorpje
is zwaar verruïneerd en bull
dozers rijden af en aan. Op het
gemeentehuis loopt men heen
en weer met overlijdensakten.
Familieleden van vermiste
kampeerders zijn zeer onge
rust of alle lichamen van de
slachtoffers ooit gevonden
worden. Het water spoelde die
beruchte avond met zo'n
kracht over de camping dat
enkele lijken pas in de Rhóne,
twintig kilometer verderop,
werden teruggevonden. De
reddingsploegen kunnen lang
niet alle bochten van het ont
ketende riviertje Borne berei
ken.
De ooggetuigenverslagen van
de achtergebleven Nederland
se toeristen hebben iets weg
van een gruwelfilm. Zij zagen
hoe caravans als notedopjes
werden meegesleurd door het
water: de mensen zaten er nog
in. Theo Bongers uit Hunsel,
die op enige afstand in een
huisje verbleef, sprak met
landgenoten die alles kwijt
raakten. „Daar hebben we ge
staan" vertelden ze hem en
wezen een grote kuil aan.
Fred Klaassen uit Bloemen-
daal, die met ziin gezin wat
hoger op de berghelling stond,
verhaalt dat hij de voor- en
achterdeuren openzette om het
water door zijn huis te leiden.
Het terrein in Le Grand Bor-
nand stond op een prioritei
tenlijst vanwege eerdere over
stromingen in 1879 en 1936.
Die vonden net als nu plaats
in de maand juli en waren
veroorzaakt door hevige stort
regens in de bergen. Naar ver
luidt was het onderzoek bijna
afgerond en zou de rampplaats
dit najaar tot „rode zone" zijn
verklaard, wat sluiting van de
camping zou hebben betekend.
De prefect van het departe
ment Haute-Savoie houdt ech
ter vol dat de catastrofe on
voorspelbaar was. Het dagblad
Le Monde schreef gisteren dat
een deel van de verantwoor
delijkheid mogelijk is af te
wentelen op de burgemeester
van het Alpendorp, die make
laar van beroep is. Uit vrees
voor het verklaren tot „rode
zone" en de daarmee gepaard
gaande vermindering van
grondwaarde, zou hij het on
derzoek van de ministeriële
commissie hebben vertraagd.
Tientallen gevangenen in het huis van bewaring in Marseille
vluchten naar het dak, om te ontsnappen aan het traangas dat
de Franse politie afschiet in een poging oproer de kop in te druk-
ken. Eerder staken gedetineerden cellen en werkplaatsen in
brand. In gevangenissen in heel Frankrijk wordt deze week ge
protesteerd tegen de overbevolking en de omstandigheden
waaronder men wordt vastgehouden.
FOTO: AP
(Van onze correspondent
Rink Drost)
BONN De deelstaat
Noordrijn-Westf alen be
gint op 1 oktober in de
steden Essen, Dtlsseldorf
en Bochum met een me-
thadon-programma voor
drugsverslaafden. De
proefneming duurt in
eerste instantie een jaar.
Ernstig verslaafden krijgen
gratis een dagelijkse portie
van de kunstmatige vervan
gende drug. Het uiteindelijk
doel is de patiënten geheel
drugsvrij te krijgen. Met de
proefneming wijkt Duitslands
volkrijkste deelstaat (17 mil
joen inwoners) af van het
voor de hele Bondsrepubliek
geldende methadon-verbod.
De proefneming wordt door
artsen en wetenschapsmensen
begeleid. De kosten, die op
ongeveer een miljoen mark
per jaar worden geschat, wor
den gedeeld door de deelstaat
en de drie steden. Essen, Dtls
seldorf en Bochum zijn uitge
kozen omdat daar de meeste
drugsverslaafden vertoeven.
Minister van gezondheid van
Noordrijn-Westfalen Heine-
man zegt niet onder de in
druk te zijn van het verbod
uit Bonn. Volgens hem weige
ren de autoriteiten in Bonn
domweg kennis te nemen van
de resultaten van methadon-
behandelingen in de Europese
buurlanden, waaronder Ne
derland. Een van de redenen
om over te gaan op methadon
is ook de angst voor aids. Als
verslaafden niet meer hoeven
te spuiten, wordt de kans op
verspreiding van aids door
n iet-steriele injectienaalden
kleiner.
Jeffrey Archer en zijn vrouw Mary komen aan bij het gerechtsge
bouw.
LONDEN Het verhaal kan zó in een van Jeffrey Ar
chers eigen bestsellers over macht, rijkdom, intrige, op
komst en verval. Er is echter één groot verschil met de
boeken. De succesvolle schrijver en oud-voorzitter van
de Conservatieve partij is dit maal zelf de hoofdpersoon
en zijn toekomst is de inzet van een proces, dat veel
Britten met grote interesse volgen.
Voor een rechtbank in Londen loopt het smaadproces van Ar
cher tegen twee boulevardbladen. De hoofdvraag daarbij luidt:
Heeft de 47-jarige Archer vorig jaar in de sjieke Londense wijk
Mayfair de prostituée Monica Coghlan aangeklampt wat van
de Britse wet niet mag. Heeft hij daarna enige tijd met haar in
een hotel doorgebracht? Of is het verhaal dat korte tijd later
door de „Star" en de „News of the World" naar buiten werd
gebracht een duivelse politieke val geweest, waar Archer
met open ogen in is gelopen? Als onder-voorzitter van de Con
servatieve partij gold hij immers als grote kandidaat voor de toe
komstige opvolging van premier Thatcher. De publikatie in de
bladen betekende echter het voorlopige? einde van Ar
chers succesvolle politieke carrière.
Lot uit loterij
De 36-jarige Monica Coghlan kent geen twijfels. Het was Archer
die haar aansprak, en met wie zij enige tijd het bed deelde. Eerst
had ze niet door dat haar klant een beroemdheid was. De wat
obscure jurist Aziz Khurta herkende hem echter. „Je hebt een
lot uit de loterij getrokken", had hij tegen haar gezegd. „Dat is
Jeffrey Archer, de bekende schrijver".
„Nee" is het stereotiepe antwoord van Archer op de vraag van
de rechter, of het zich zo heeft afgespeeld als de kranten willen
en de prostituée bezweert. Archer heeft voor de betrokken
nacht een alibi. Hij was met zijn literair agent in restaurant „Ca
price" gaan eten. Een probleem is alleen dat hij eerder andere
verklaringen heeft afgelegd. En dan is er ook nog nog de beta
ling van 2.000 pond door Archer aan Coghlan voor een vakantie,
zodat zij de nieuwsgierige verslaggevers zou kunnen ontlopen.
Archer ontkent de betaling niet, maar zegt dat hij met geld over
de brug kwam „om van het gezeur af te zijn".
Vastgesteld is inmiddels dat de prostituée kort na het rendez
vous meer dan eens Archer opbelde, om zich te beklagen over
een achtervolging door verslaggevers. Die telefoontjes waren
echter met de kranten overeengekomen. Daarvoor kreeg Moni
ca Coghlan, zo heeft zij bekend, 6.000 pond sterling betaald.
Op de band
De telefoongesprekken, waarin Coghlan om zwijggeld vroeg,
werden door de News of the World op band vastgelegd. Jeffrey
Archer was tenslotte zo murw, dat hij wilde betalen. Zodoende
stonden de verslaggevers klaar toen een vriend van Archer op
het Victoriastation het bedrag aan Monica overhandigde. Het
„bewijs" was geleverd. Het sensatieverhaal kon in de krant.
De acht mannen en vier vrouwen van de jury hebben geen ge
makkelijke opdracht de kluwen van intrige te ontwarren. Met
het proces heeft Archer een groot risico genomen. Want verliest
hij, dan is het met zijn politieke loopbaan definitief gedaan.
Maar als de verhalen uit vette duimen van de roddelbladen ge
zogen bijken te zijn, hangt de twee kranten een zware straf bo
ven het hoofd. Het staat vast dat de rechtbank in dat geval aan
Archer een zeer hoog smartegeld zal toewijzen. Dat geld heeft
hij overigens niet nodig. Dank zij zijn boeken over intriges, bui
tenechtelijke verhoudingen en bedrog is hij reeds vele malen
miljonair.
PRETORIA Het kluize
naarsbestaan heeft zijn
uitwerking niet gemist op
de eenzame bewoner van
een kantoortje op de eer
ste verdieping van de
voormalige Nederlandse
ambassade in Pretoria.
Klaas de Jonge, die zijn
gedwongen verblijf het
liefst zou benutten als een
symbool van verzet tegen
de apartheid, heeft zich
verzoend met de gedachte
dat hij niet langer
„nieuws' is.
Zondag is het precies twee jaar
geleden dat de Zuidafrikaanse
politie hem overdroeg aan de
ambassade, waar hij tien da
gen tevoren uit gesleurd was.
Geboeid was De Jonge de am
bassade binnengerend in een
poging zijn politiebegeleiders
te ontvluchten. Na scherpe
protesten uit Den Haag tegen
de schending van de diploma
tieke immuniteit bracht de po
litie hem terug. Zuid-Afrika
wil hem berechten wegens
wapensmokkel voor het ver
boden African National Con
gres (ANC).
De Nederlandse autoriteiten
maken er geen geheim van dat
ze De Jonge liever kwijt dan
rijk zijn, de Zuidafrikaanse au
toriteiten zouden hem liever
zien als gast van de dienst ge
vangeniswezen en Klaas de
Jonge zelf zou uiteraard liever
elders zijn dagen slijten. Vol
gens vrienden is De Jonge er
redelijk in geslaagd zich enigs
zins te verzoenen met zichzelf
en zijn situatie.
Een doorbraak in de diploma
tieke impasse tussen Den Haag
en Pretoria is voorlopig niet in
zicht, dus onderneemt De Jon
ge van alles om zich bezig te
houden. Hij houdt dagelijks
een dagboek bij, dat tezijner-
tijd in Nederland gepubliceerd
wordt. Hij werkt aan een boek
over de Nederlandse stand
punten en meningen inzake
Zuid-Afrika en hij wil zich in
laten schrijven aan de Univer
siteit van Witwatersrand in
Johannesburg om een proef
schrift te schrijven over het
politiek geweld in Zuid-Afri-
Maar hij vindt wel dat de Ne
derlandse ambassade hem eer
der als gevangene dan als on
verwachte gast behandelt. De
lang begeerde douche heeft hij
nog steeds niet mogen installe
ren. Er is een kans dat de dou
che alsnog komt maar dan zal
er waarschijnlijk alleen koud
water uitkomen. Het lijstje van
mensen dat hem mag bezoe
ken of opbellen is beperkt: zijn
vriendin staat er niet op.
FLIP
vjouuc «tea
GEEM 210 OM
«MM Hwwi
TE VHTEÜ, WME
bcst-ie -m wooegt
•HOOET.UWiCtOtTMt
ooictmTieGMM-
ÖBRI.sobtje'
C oori Al
GEÜEESI J
NEW YORK De lidstaten van de Verenig
de Naties hebben nog maar voor de helft hun
contributies betaald. De grootste wanbetaler
zijn de Verenigde Staten, die weliswaar op
papier de grootste geldgever zijn, maar nog
bijna 213 miljoen dollar (ruim 426 miljoen
gulden) over 1987 moeten betalen en nog
voor 143 miljoen dollar in de schuld staat
over voorafgaande jaren. Uit een rapport van
de VN blijkt dat slechts 47 van de 159 lidsta
ten hun contributies volledig hebben vol
daan. Door hun betalingen uit te stellen pro
beren de VS meer invloed te krijgen in de
organisatie. Maar volgens artikel 19 van het
VN-charter verliest een land het stemrecht,
als de schuld hoger is dan twee jaar contribu
tie.
door Roger Simont
LONDEN Is links deê, -
zijde van de weg of zoudei j
Britten er veel beter aan
maar netjes rechts te hout fl
Zij vinden natuurlijk dat
domme Europeansaain
verkeerde kant blijven.
dat dit een wederkerige
mening is, merk je duidel\
aan de eerste reacties van
buitenlandse bezoekers. 9
„Je moet gek wezen om
doorlopend fout te willen 1
rijden denken velen die\ I
het eerst van hun leven k M
Engeland komen. Vreemd
inderdaad voor iemand dit
niet gewend is. Maar eigei
toch ook weer niet zo gek. n
je bedenkt dat „links" vrc
overal in Europa gebruikt 'u
was. kv
Het gerenomeerde tijdsch: ine
„New Scientist" bekeek
kortgeleden het fenomeen
„links of rechts houden"i p'
wetenschappelijk. Het kv, u
daarbij tot de conclusie di
rijden aan de linkerzijde re:
de weg nog steeds logisch Ce
natuurlijker is dan rijden
de rechterkant. Voor het1 >v
dat dat wij rechts houden
de conservatieve Britten a 'e]
de linkerkant zijn geblevt v0
stelde de New Scientist in Dl1
eerste plaats Groot-Britta:. eu
Franse erfvijand
aansprakelijk.
De gewoonte om links te na
houden dateert vermoedel |e
uit de oudheid, aldus het <je
Londense weekblad. Zij be
een heel vroege ffc
verkeersmaatregel. Ook dt rei
Romeinen hielden links, h 83
Middeleeuwen hield ieden pe
links om de hand op het ce
zwaard te kunnen houden m;
Zelfs tijdens steekspelen
hielden de meeste riddersl
lans in de rechterhand.
Linkshandige ridders hadi
volgens de New Scientist i
korte levensduur.
Tot aan de Franse Revolu
bleef op het Europese
vasteland iedereen even li
als vandaag de dag de
bewoners van Groot-
Brittannië en Ierland, in 1 B
Gibraltar, in Japan en in
enkele gewezen Britse ivi
koloniën, als Zuid-Afrika,
Australië en Nieuw-Zeelan
Merkwaardig genoeg wotd
ook nog steeds aan de Wl
linkerkant gereden in V:
Indonesië, ondanks het feM
het gewezen moederland i m
sinds 1795 veilig aan de in
rechterzijde van de weg b. st
De Nederlanden volgden d(
daarmee het voorbeeld va bf
Fransen. ft
Tot aan de Revolutie van Sp
waren in Frankrijk de grt te
klasseverschillen duidelijk
merkbaar op straat.
Aristocraten reden er met
koetsen aan de linkerzijde,
terwijl gewone burgers
noodgedwongen aan de
rechterkant bleven. Na de v'
revolutie moesten ook de r'
edelen aan de rechterzijde -
de weg lopen.
Keizer Napoleon Bonapartt
verspreidde de nieuwe miL
gewoonte over de I
Nederlanden, Zwitserland,
Duitsland, Italië, Polen en I
Spanje. De staten die zich K
tegen hem hadden verzet
met name Groot-Brittann
Oostenrijk-Hongarije, Rusl
en Portugal bleven lim atJ
houden.
Adolf Hitler zette in zijn ti f(i
het werk van Napoleon vo j
De dag na de Anschluss, u J
maart 1938, besliste Hitier In
de Oostenrijkers voortaan a(
allemaal rechts moesten
houden. Ook Tsjechoslovaï
en Hongarije begonnen
braafjes rechts te houden, j.
nadat zij in 1939 door de
Duitsers waren overrompé
De Britten hebben in dep
zestig een poosje overwoge
„echt Europees" te doen. e
Vanwege de grote kosten,
verbonden aan het eventix
overstapje van links naar e,
rechts, lieten zij dit idee eet Et
vrij spoedig weer varen. 0, a,
verkeersgebied zal er dus a
Groot-Brittannië niet snel e
meer iets veranderen.
Toch heeft Londen één Ie
(doodlopend) straatje waaii
alle rijtuigen opzettelijk re-
houden. Het is gelegen vóór
ingang van het Savoy Hof
Alle auto's, komende van 3
Strand, rijden er rechts in
rechts uit. Dat is zo sindsi
tijd van de huurrijtuigen.
Koetsiers vonden het
raadzamer hun klanten vA
het hotel uit te laten stap?
zodat zij niet de met
paardevijgen besmeurde
over hoefden te steken.
Londens Savoy Street is lc
daarmee de enige uitzonde!
op het „Britse links".
