omwonenden Paniek bi i Nederlanders
dagjes
mens
Over stremsel en wrongsel
In het
Lange, hete zomer voor
dienst Studiefinanciering
Paspoort voorlopig nog
naar Buitenlandse Zaken
Politie achterhaalt
valse honderdjes
VN-RAAD NAMIBIË BEGINT PROCES TEGEN URENCO
H^ TIP 1:
Hi TIP 2:
Hi TIP 3:
BINNENLAND/BUITENLAND
en toeristen
helpen bij a
reddingswerk op campings r ranse Alpen
CHAOS IN GRONINGEN NOG NIET TEN EIND
CeicUegouftcwl
WOENSDAG IS IUL11987 PAG1N,
Gorbatsjov doet
felle aanval
op stalinisme
MOSKOU Sovjet-partijlei
der Michail Gorbatsjov heeft
tijdens een rede voor de
.hoofdredacteuren van de be
langrijkste Sovjet-bladen een
ongekend felle aanval gedaan
op het stalinisme. „Ik geloof
dat wij datgene wat gebeurd is
.in 1937 en 1938, niet kunnen
én mogen vergeven noch
•Rechtvaardigen", aldus Gor
batsjov, die overigens vermeed
Stalin met name te noemen.
Het is voor het eerst dat Gor
batsjov openlijk een aanval
doet op de onderdukking tij
dens het bewind van Stalin.
Carabinieri door
corrupte collega's
vermoord
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
ROME Een Italiaanse carabi
nieri is in de buurt van Raven
na door twee collega's ver
moord. Het tweetal maakte deel
uit van een bende, die geld af
perste van ondernemers in de
omgeving. De zaak heeft een
schok teweeg gebracht bij de ca
rabinieri. Er wordt een intern
onderzoek ingesteld of er nog
meer leden van het korps, dat
bekend staat om zijn harde en
doeltreffende aanpak van de
criminaliteit, op het verkeerde
pad terecht zijn gekomen.
Arabische vrouwen
voor veelwijverij
JIDDA Een groep vrouwen
in Saoedie-Arabië voert in de
havenstad Jidda een campag
ne voor polygamie ofwel veel
wijverij om te voorkomen dat
vrouwen alleen over blijven.
De actievoerders zoeken huis
vrouwen op en dringen er bij
hen op aan hun echtgenoten
toe te staan een tweede vrouw
erbij te nemen. Saoedie-Arabië
is een islamitisch land. Het ge
loof van de moslims staat een
man toe met vier vrouwen te
trouwen, mits hij hen gelijk
waardig behandelt. In de
praktijk komt polygamie ech
ter niet veel voor.
OSS De politie in Oss heeft gisteren enkele honderden
valse biljetten van honderd gulden achterhaald. In ver
band daarmee zijn twee mannen uit Oss van 30 en 35 jaar
aangehouden. Een van de verdachten werd aangehouden
in zijn auto. Daarin vond de politie al enkele tientallen
vervalste biljetten.
De aanhouding was volgens de woordvoerder van de poli
tie het resultaat van een langdurig onderzoek. Bij een
huiszoeking in de woning van de verdachte en in een
tweede woning in Oss vond de politie nog een veel grotere
partij valse biljetten. In totaal gaat het om enkele honder
den biljetten. De politie heeft tijdens de huiszoekingen
niets gevonden wat wijst op de herkomst van het valse
geld. Vooralsnog verdenkt de politie de beide verdachten
alleen van heling. Het onderzoek wordt voortgezet.
(Vervolg van de voorpagina)
ANNECY Op de cam
ping bij het plaatsje Le
Grand Bornand ten oosten
van Annecy in de Franse
Alpen zijn geen auto's
aangetroffen met Neder
landse nummerborden en
ook onder de doden en
gewonden bevinden zich
geen Nederlanders. Dat
zei vanmorgen de ANWB-
medewerker in Lyon, Eric
Rommerts. Maar gezien de
enorme chaos op en rond
de camping „er is een
waterval over heen ge
gaan" achtte hij het
niet uitgesloten dat zich
onder de vermisten toch
één of meer Nederlanders
bevinden.
Na de ramp op het Franse
kampeerterrein is grote pa
niek uitgebroken op de nabu
rige campings. Dat bleek van
ochtend uit reacties van kam
peerders bij navraag per tele
foon. Eigenaars en vakantie
gangers hebben geen tijd om te
praten. „We worden helemaal
gek van de drukte hier. Alle
mensen zijn ingezet om te hel
pen; we moeten nu alles in het
werk stellen om eventuele
overlevenden te zoeken. Hier
is verder niets aan de hand,
wij hebben geen problemen.
Ik moet nu weer terug naar de
bar, het is ontzettend druk",
aldus de eigenaresse van een
camping in Clusaz vlakbij de
plaats van de ramp.
Dezelfde nerveuze reacties op
camping L'Escale: „Of er spra
ke is van paniek? Dat kun je
wel zeggen, ja. Alle Hollanders
die hier waren zijn vertrok
ken. Nee, ik weet niet waar
naar toe, maar hier zijn ze in
elk geval niet meer. Op dit
moment is het somber weer;
de regen is gelukkig opgehou
den en het is bewolkt. Ik heb
verder geen tijd om te praten,
ik verwacht elk moment de
gendarmerie".
Hoosbuien
Camping Les Grillons in Thó-
nes, op een afstand van onge
veer tien kilometer van Le
Grand Bornand, is nog in volle
rust. Volgens de campingbe
heerder heeft een dergelijke
overstroming nooit eerder
plaatsgevonden in deze streek.
„Het is een echte natuurramp:
door de enorme regenbuien is
een grote modderstroom van
de bergen naar beneden geko
men die verschillende mensen
heeft meegesleurd. Volgens de
laatste berichten zijn er zeven
doden, twintig vermisten en
veertig gewonden, maar dat
kan elk moment veranderen.
Er worden telkens nieuwe li
chamen gevonden die aange
spoeld zijn".
Een van de twaalf Nederlan
ders op Les Grillons: „Gister
avond rond etenstijd begon het
opeens verduveld hard te re
genen. Het waren echte hoos
buien met windstoten. Later
op de avond, tussen negen en
elf uur ongeveer, hebben we
wel constant ambulances en
helikopters gehoord, maar dat
gebeurt wel vaker. Vanmor
gen hoorde ik pas wat er ge
beurd is. Ik neem aan dat er
wel Nederlanders op die cam
ping zullen staan, dat kan
haast niet anders".
De Haute Savoie is een zeer
geliefd gebied bij Nederlan
ders: in de winter zijn de ski
oorden zeer druk bezocht,
maar ook 's zomers trekken
veel toeristen naar dit fraaie
berggebied. Niet in de laatste
plaats om een blik op te van
gen van de Tour de France,
die volgende week rakelings
het getroffen gebied passeert
op weg naar Morzine.
GRONINGEN Woest
was Bert van Leeuwen uit
Emmen deze week. De
aanvraag om een studie
toelage voor zijn 18-jarige
dochter Ingrid, studente
aan de Middelbare Mid
denstands Opleiding, was
geweigerd. Reden: ze is
buitenlandse, zo stond er
op het briefje van de
dienst Studiefinanciering.
Terwijl Van Leeuwen
nota bene al tot twee keer
toe op formulieren had in
gevuld, dat Ingrid de Ne
derlandse
heeft.
nationaliteit
Bellen bleek zinloos: alle tele
foonlijnen van de dienst Stu
diefinanciering in Groningen
zijn chronisch bezet. Daarom
vertrok Van Leeuwen dezelf
de middag linea recta naar
Groningen, mèt het paspoort
van zijn dochter als bewijs
stuk. Hij ontdekte al gauw, dat
hij niet de enige was met
klachten. In het gebouw aan
de Kempkensberg trof hij een
overvolle wachtkamer aan.
Pas na drie uur rondhangen
kon Van Leeuwen zijn grieven
kwijt aan een ambtenaar.
„Op het aanvraagformulier
moet je de nationaliteit invul
len van beide ouders en van
de student. Ik heb dus drie
keer neergezet: Nederlands.
Komt er anderhalve maand la
ter een apart formulier met de
mededeling, dat bij de eerste
aanvraag de nationaliteit niet
was vermeld. Heb ik wéér in
gevuld dat we alle drie Neder
lands zijn. En dan krijg je toch
een afwijzing omdat je dochter
buitenlandse zou zijn. Toen
werd ik wel 'een beetie
kwaad", vertelt de gebelgde
vader.
„Ik zei tegen die ambtenaar in
Groningen: zijn jullie soms an
alfabeten. Twee keer invullen
moet toch voldoende duidelijk
zijn. En als we nou een uit
heemse naam hadden gehad-
Maar Vah Leeuwen lijkt me
Nederlands genoeg klinken".
De ambtenaar voerde het ex
cuus aan van fouten door
overbelasting. „Er wordt naar
gekeken. Ik hoop dat 't nu
goed komt".
Half miljoen
Van Leeuwen weet nog een
vreemd geval op te dissen van
zijn nichtje, die aan de sociale
academie in Haren studeert.
„Haar studietoelage werd ge
weigerd, omdat ze niet meer
zou studeren. En niet alleen
haar studietoelage, maar die
van haar hele klas!".
De lijst van merkwaardige
vergissingen bij de dienst Stu
diefinanciering is eindeloos.
De problemen ontstonden door
de invoering van de nieuwe
wet studiefinanciering vorig
najaar. De dienst in Groningen
werd geconfronteerd met ruim
een half miljoen aanvragen.
Omdat alras een achterstand
ontstond, werd besloten ieder
een maar een voorschot te
verlenen. Later werd bere
kend waarop iedereen indivi
dueel recht had, afhankelijk
van onder meer inkomen ou
ders, eigen verdiensten, al of
niet thuiswonend.
Vanaf mei heeft die vq
ning plaats. Sommigen i
ten opeens grote bedrag
rugstorten: ze hadden re
een veel lagere toelage d
voorschot. Ook waren
duidelijkheden bij de
sing van de nieuwe wei
voegd bij de fouten door
belasting leidde dat tot
gantische stroom klachti
vragen vanuit het hele
Heel Groningen dreigde
fonisch onbereikbaar te
den door de „nationale b(
ming" van Studiefinancie
Wie nu de dienst Studiefi
ciering belt, krijgt een h
te horen met de tekst dat
wege overbelasting
nummer is ingesteld. Maai
dat nieuwe nummer
voortdurend de in-gesj
toon horen.
Hoe lang zal de huidige c
nog voortduren? Een wo
voerder van het minis
van onderwijs in Zoetei
is voorzichtig in zijn antw
„Het is moeilijk te ov«
wanneer de achterstand
gehaald. Misschien dat d<
mende periode wat verlic
kan brengen, omdat een
van de aanvragers in elk
op vakantie gaat", zegt h.j
Maar de ambtenaren gaan
ook met vakantie? „Dat
maar de afgelopen tijd
regelmatig verloven ing«
ken". Hij durft echter gee
rantie te geven dat na d
mer de overbelasting is a
pen. En in oktober komt
al weer scholieren en s
ten bij, die dan voor het
recht krijgen op een studi
lage. Dat betekent enkele
duizenden extra aanvrage
Uitlaten
We zullen de hond eens goed uitlaten, zo meenden de dames Van Veen en Klomp uit Eerbeek toen
gisteren de Apeldoornse vierdaagse van start ging. Op de eerste wandeling van Apeldoorn naar
Loenen en terug haalden 8 van de 2219 deelnemers de finish niet. Vandaag was Vaassen het reis
doel.
FOTO: ANP
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het minis
terie van buitenlandse za
ken zal voorlopig eerst de
persoonsgegevens voor
het nieuwe paspoort behe
ren. Pas als de gemeenten
klaar zijn met het automa
tiseren van hun bevol
kingsadministraties (in
1993), kunnen die gege
vens naar de gemeente
overgeheveld worden. Dat
is de kern van het besluit
dat het kabinet dezer da
gen tussen de beraads
lagingen over de bezuini
gingen door genomen
heeft.
Een van de voorwaarden die
Buitenlandse Zaken heeft ge
steld is dat tegen die tijd wel
eerst precies duidelijk moet
zijn hoe de ervaringen met de
automatisering zijn geweest.
Die wens houdt verband met
de eisen tot bescherming van
de privacy en de fraudebesten
digheid van het nieuwe pas
poort. Een tweede voorwaarde
is dat het bestand aan per
soonsgegevens voor Buiten
landse Zaken toegankelijk
blijft. Dat heeft te maken met
het feit dat in laatste instantie
de minister van buitenlandse
zaken verantwoordelijk blijft
voor het paspoort.
De benodigde gegevens gaan
komende maanden vanuit de
kaartenbakken bij de gemeen
ten in een centraal, door Bui
tenlandse Zaken beheerd com
putersysteem. Wie deze kosten
betalen moet (schommelend
tussen enige tonnen en een
miljoen), is nog niet bekend.
De overheveling van de gege
vens uit dit systeem naar de
geautomatiseerde gemeentelij
ke bevolkingsadministraties
kan echter door middel van
een simpele druk op de knop
en dat kost niets.
SUSKE EN WISKE DE JOLIGE JOFFER
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.
DEN HAAG De VN-raad
voor Namibië spant een proces
aan tegen Urenco-Nederland,
het Nederlands-Westduits-En
gelse consortium voor urani
umverrijking en de Staat der
Nederlanden. In de dagvaar
ding, waaraan twee jaar is ge
werkt, wordt van Urenco ge
ëist geen uranium meer te ver
rijken voor klanten die de
grondstof betrekken uit Nami
bië.
Namibië wordt bestuurd door
Zuid-Afrika. Maar de Verenig
de Naties erkennen dat be
stuur al niet meer sinds 1967.
In dat jaar stelden zij de VN-
raad voor Namibië in, die het
bestuur over de voormalige
Duitse kolonie op zich moest
nemen. Effectief komt dit be
stuur neer op het uitvaardigen
van decreten waaRaan de lid
staten zich moeten houden.
Krachtens een decreet van
deze raad worden de natuurlij
ke hulpbronnen van Namibië
tegen misbruik beschermd.
Zuid-Afrika pleegt volgens de
raad grondstoffenplundering
door uranium uit Namibië te
verkopen en de winsten zelf
op te strijken.
Urenco maakt volgens de VN-
raad inbreuk op dat decreet
door uranium uit Namibië
voor klanten te verrijken.
Nederlandse regering h
dat decreet erkend, maar i
op het standpunt dat de 1
komst van het uranium
meer is te traceren als hel
verrijking bij Urenco wi
aangeboden. Nederland is
grootste aandeelhouder in
Urenco-consortium.
Het menselijk ras wordt
deze weken weer uitge
breid met een tijdelijke va
riant. Her en der duikt hij
op, altijd nieuwsgierig,
maar ook altijd een beetje
gehaast. De dagjesmens. In
zijn voetspoor trekken ook
onze verslaggevers het
land in om persoonlijk ver
slag te doen van zomerse
gebeurtenissen. Deze keer
hoorde Arjen van der Sar
voor de eerste keer hoe een
gezonde kaas klinkt.
Het is nog vroeg voor een
stadsmens, als we in de uitge
strektheid van het Friese
land met de auto een boeren
erf opdraaien. Na een mo
ment van stilte en het loeien
van een stier ergens in een
stal schuift de deur van de
schuur open. Daar staat, met
beide handen in de zij, me
vrouw Van Zeideren. Dit is
Jouswier, het doel van de
reis, een 34 inwoners tellend
dorpje boven Dokkum. „Kom
maar gauw, het stremsel zit
er al in!". Mevrouw Van Zei
deren heeft het over een stof
die, gewonnen uit de kalfs-
maag, melk doet stollen.
Onze gastvrouw is alvast be
gonnen met het proces waar
net ons om te doen is, de be
reiding van kaas, boerenkaas
dan wel te verstaan. Daar
zijn we benieuwd naar, flauw
geworden van de saaie fa-
briekskaas. Binnen zoemt
een motor die tweemaal ze
ven messen door een grote
tobbe met melk laat gaan.
Het betreft de produktie van
de negentien koeien die aan
de andere kant van het keu
kenraam kauwend naar de
bedrijvigheid staan te staren.
De verse melk wordt onder
meer door toevoeging van
heet water verwarmd tot een
graad of dertig. „Precies 33
graden", corrigeert mevrouw
Van Zeideren, die na het toe
voegen van het zuursel
een kweeksel van melkzuur
bacteriën en het stremsel
de handen vol heeft aan het
controleren van het proces.
Inmiddels is door de stolling
in de tobbe een zacht laagje
ontstaan, dat door de rond
draaiende messen wordt ge
sneden tot kleine brokjes.
Het snelle werken heeft ze
meegekregen van haar moe
der en schoonmoeder wier
leven net als dat van hun
moeders in het teken van de
kaas stond. Deze boerin doet
al tientallen iaren niet anders
en heeft volgens de boeken
al ruim 100.000 kazen ge
maakt. Eén van de weinige
concessies aan de moderne
tijd is eigenlijk de kaastobbe
met de gemotoriseerde mes
sen, die er sinds vorig jaar
staat. Terwijl de machine z'n
werk doet, toont mevrouw
Van Zeideren in een stal het
materieel waarmee ze haar
hele leven heeft gewerkt.
Naast een oude houten tobbe
De provinciale VVV in
Leeuwarden (058 - 13.22.24)
geeft, net als alle ANWB-
kantoren, informatie over de
Friese Terpenroute. De route,
die zich dwars door de
provincie slingert, is weliswaar
130 kilometer lang, maar
aardig genoeg om in elk geval
gedeeltelijk te rijden.
In Allingawier, niet ver van de
Afsluitdijk, bevindt zich „De
Izeren Kou", een 18e eeuwse
boerenhofstede met onder
andere boerenwerktuigen en
een melkkelder.
Bezoek de Koren- en
Pelmolen De Eendracht in
Anjum. Deze molen uit 188
herbergt een permanente
tentoonstelling met
werktuigen uit het
boerenbedrijf. Open dinsda
tot en met zaterdag van 10.
tot 17.00 uur.
spoor van de
Mevrouw Van
Zinderen: „Er
gaat geen
plastic om
onze kazen
heen, want we
houden van
puur natuur.
Dat betekent
een hoop extra
werk, want om
de twee dagen
moeten we de
kazen
afwassen, de
schimmel moet
van de korst
af".
FOTO:
PERS UNIE
staat het klienhek, een raam
werk dat ze vroeger met de
hand door de tobbe haalde
om de gestolde melk in
goed boers: wrongsel te
snijden. Zoon Leen (26) komt
z'n moeder een handje hel
pen. In melkbussen vangt hij
het goedje op dat overblijft
als de stremsel z'n werk
heeft gedaan. Deze „wei"
gaat naar de wei, waar een
dozijn kalveren al likkebaar
dend en loeiend op de lek
kernij staat te wachten. Bij
de familie Van Zeideren gaat
nooit een liter melk het erf
af. Elk litertje wordt benut
voor de kaasmakerij, waar
van de produkten thuis aan
de deur worden verkocht. Ze
kunnen er met z'n drieën net
van leven. „Hangt af van de
eisen die je aan het leven
stelt", zegt moe. „We leven
heel eenvoudig en hebben
maar weinig nodig". Pa en
moe hebben zo langzamer
hand wel de pensioengerech
tigde leeftijd bereikt voor
zover die voor ondernemers
bestaat en zoon Leen wil
niets liever dan op de oude
voet verder gaan.
Terwijl de kalveren wat ap-
pelig naar hun al lege voe
derbak staan te kijken, knijpt
mevrouw Van Zeideren na
het aftappen van 'de wei in
de Htlttenkase-achtige brei
die in de melktobbe is ach
tergebleven. „Als het aan el
kaar papt, moeten we wach
ten, maar als het korrelig is
kunnen we verder". De kaas
vormen worden tevoorschijn
gehaald en volgestampt met
de sponzige brokjes. Deksel
erop en onder de pers ermee,
die er in enkele uren behoor
lijk wat vocht uit doet lopen.
Intussen legt de boerin op elk
kaasje een rijkskeurmerk
„Gouda boerenkaas". Boe
renkaas mag dan wel hon
derd procent ambachtelijk
zijn, de controlerende instan
ties houden reinheid, vetge
halte, bacteriën en vreemde
stoffen goed in het oog. Nog
een beetje verontwaardigd
vertelt de boerin intussen
van het bezoek van een bus
schoolkinderen uit de Rand
stad. Veel plezier beleefde ze
daaraan niet, want die koters
waren flink eigenwijs. „Die
melk komt helemaal niet van
hier, die wordt in de fabriek
gemaakt, hielden ze vol".
De kazen worden gedurende
één of meer dagen gezouten
in een pekelbad, waarbij ze
regelmatig worden gekeerd.
Dat keren is ook tijdens de
rijpingsperiode belangrijk om
een goede kaas met de juiste
smaak te krijgen. In een be
lendende ruimte liggen op
planken tientallen kazen
jong, jongbelegen tot oud en
oveijarig te worden. Als
Leen met de vlakke hand op
één ervan slaat, een gebaar
ook in één of andere televi
siereclame voorkomt, roept
moeder een ongelukje met
gaten in de kaas in herinne
ring. „We hebben de koeien
een keer bijgevoerd met
aardappelen, maar dat doen
we niet meer. Door de boter-
zuurbacterie kreeg de kaas te
veel gaten en een verkeerde
smaak". Gaten in de kaas
hoeft, zo blijkt uit haar woor
den, niet erg te zijn, „als ze
maar worden veroorzaakt
door de juiste bacteriën".
Leen slaat nog eens op zo'n
slechte kaas en daarna op
een goede, om het verschil te
laten horen. Verdorie, je
hoort 't.
Kazen van verschillende
boerderijen smaken allemaal
anders, want nergens zijn bo
dem, gras, koeien en verzor
ging eender. De kleibodo
en het met mate toedient
van kunstmatig krachtvol
zorgen ervoor dat Van Zeld
rens kaas wat zachter is dl
elders. De familie is trots
het eigen produkt, ook al on
dat er geen salpeter, get
chloorcalcium en geen kleul
stof in zit. „Bovendien ga
er bij ons geen plastic on»
heen, want we houden vi
puur natuur. Dat beteka
een hoop extra werk, wal
om de twee dagen moeten
de kazen afwassen, de schim
mei moet van de korst af
Wij zijn zogezegd verkocb
en een behoorlijk aantal b»
bykaasjes ook. Ze liggen fl
thuis op een plank te flor»
ren; een paar keer per n
worden ze met liefde gewa?
sen, om de schimmel gee:
kans te geven. Ze maken ht;
goed.
ARJEN VAN DER SA!
De naam en het adres Tl
de familie Van Zeideren t
het Friese Jouswier hebbc
we gevonden in een boekj
over „Zuiveltoerisme", d*
verkrijgbaar is bij het N*
derlands Zuivelbureau
Rijswijk.
J
