Politiebond wil met kerken nadenken over gerechtigheid kerk wereld Verlegenheid door Boffs ophemeling van Sovjet-Unie Onderwijsbeleid bisschop Gijsen schaadt katholiek onderwijs Anglicaanse kerk: vrijmetselaars zijn godslastèraars en ketters Ceidóe Soman I GEESTELIJK LEVEN/OPINIE £eidóc6owuvnt Dorpspastoor sluit kerkgangers op (Gewetens)nood door ontwikkelingen in samenleving Tunnels en tolgelden DINSDAG 14 JULI 1987 PAGIN* (Van onze correspondent Paul van der Voort) BARCELONA De tweehonderd inwo ners van het Spaanse plaatsje Zacaros in de noordelijke provincie Orense hebben hun dorpspastoor Don Amadeo tot ongewenst persoon verklaard en wei geren naar de kerk te gaan, zolang Ama deo niet is verdwenen. Don Amadeo heeft de gewoonte om de kerkgangers tijdens de zondagspreek de huid vol te schelden. Hij noemt hen „stommelingen, atheïsten eri beesten". De donderpreken van Don Amadeo duren gemiddeld twee uur. De rest van de mis ratelt hij volgens de dorpsbewoners in vijf minuten af. Om te voorkomen dat iemand uit de kerk ontsnapt, gaat de voordeur tijdens de dienst hermetisch op slot. De pastoor zou ook het dagelijkse leven in het dorp tira- niseren. Zo zijn openbare feesten na tien uur 's avonds verboden. Het plaatsje Za caros ligt overigens in dezelfde provincie als het gehucht La Merca, waar enkele maanden geleden dorpspriester Eladio Blanco Vila zün pistool leegschoot op de kerkgangers. Daarbij raakte een man in ziin been gewond. De schietgrage Don Eladio zit nu opgesloten in de psychiatri sche afdeling van Madrilleense gevange nis Caramanchel. Beide dorpjes behoren tot het diocees waarover tot afgelopen maand mei de uiterst conservatieve bis schop Angel Temino de scepter heeft ge zwaaid. De opvolging door de meer mo derne monseigneur Dieguez Reboredo heeft de gekwelde bewoners van het dorpje Zacaros de hoop gegeven dat hun protesten eindelijk wel worden aan hoord. De rijken kunnen niet het voorrecht kopen oud te worden Euripides UTRECHT Kerken en christen-politiemensen hebben elkaar heel wat te zeggen en te vragen. Dat blijkt uit de woorden van Ger Koffeman, voor zitter van de Algemene Christelijke Politiebond (ACP). Veel leden van de bond, aangesloten bij het CNV, geven er blijk van moeite te hebben met de uitoefening van het werk. Gewetensproblemen, bij voorbeeld over de vraag naar de rechtvaardigheid in onze samenleving, ko men steeds meer voor. Koffeman is bij bisschop Ernst in Breda geweest om met hem te spreken over de relatie tussen de bond en de R.K.-Kerk. Want naar het oordeel van de ACP, de eerste bond die tot stand kwam na een fusie van een protestantse en een r.k.-organisatie, heb ben de problemen die politie mensen hebben met hun da gelijks werk, alles te maken met hun levensbeschouwing. Een treffend voorbeeld daar van is een brief van de Gro ningse politieman Herbert Venema, die in ACP-kringen ontzettend veel heeft losge maakt. Daarin geeft Venema uiting aan zijn grote zorg over de ontwikkelingen in de Ne derlandse samenleving (toe nemende criminaliteit, „zach te" straffen etc.), de veiligheid („mensen worden doodge schoten om een paar luizige rotcenten") en zijn moeite om daarin als christen-politieman te functioneren („God heeft ons verantwoordelijkheid ge geven"). Dit „SOS-signaal" heeft vol gens Koffeman ongehoord veel reacties opgeleverd bij de collega's van Venema. Het re gende brieven op het bonds- kantoor in Utrecht. Uit al die reacties bleek hoe herkenbaar de noodsignalen van Venema zijn. De signalen van Venema en van al die anderen zijn voor de ACP een extra stimulans de problemen heel serieus te nemen. Heel in het kort kun je die samenvatten als: In de ACP staan begrippen als ver antwoordelijkheid, naasten liefde, rechtvaardigheid en vrijheid voorop. Die uitgangs punten staan haaks op de werkelijkheid van iedere dag. Kijk maar naar de toenemen de criminaliteit. De politie mensen ervaren hoe het be leid in ons land z'n uitwer king heeft. Venema noemt als voorbeeld de bezuinigingen in de gezondheidszorg, waardoor junkies niet geplaatst kunnen worden in afkick-centra en zich met opzet laten betrap pen bij een inbraak om maar opgepakt te worden. Of het milde strafklimaat in ons land, reden waarom crimine len uit Liverpool naar Neder land komen om georganiseerd in te breken. Maar er is meer, zegt Koffe man. Denk ook aan de „twee deling" van de burgers in Ne derland: de werkenden en de niet-werkenden, de „rijken" en de „armen". Mensen wor den tegen elkaar opgezet en op wezenlijke taken word on verantwoord bezuinigd. „Ik ben teleurgesteld in de rol die de christelijke politiek speelt bij deze ingrijpende zaken. Ik heb weieens gezegd: het CDA verkwanselt de politie. Die uitspraak is mij kwalijk geno men, maar ik vind dat nog steeds". De spanning die Venema en velen met hem voelen zit tus sen het eigen geweten dat iets zegt over rechtvaardigheid en naastenliefde en de mee door de politiek ontstane omstan digheden waarin de politie moet werken. „Ik denk dat in de kerken ook deze spanning zit; noem het de spanning tus sen leer en leven. Hoe kun je als christen in deze samenle ving vanuit eigen verant woordelijkheid leven en wer ken? In die zin hebben zowel JFTT - - - De politie krijgt te maken met steeds moeilijker wordende werkomstandigheden Ger Koffeman de kerken als de ACP belang bij overleg. Om elkaar te be vragen, om dingen te over denken en om elkaar te sti muleren", aldus Koffeman. Al eerder zocht de ACP con tact met mensen uit de kring van kerk en theologie. Zo was de christelijke gereformeerde hoogleraar W.H. Velema spre ker op een congres waarop werd nagedacht over of en hoe de politie „op de barrica den" mag gaan, als uiting van verzet tegen het beleid. Dat congres was het gevolg van reacties van leden die bijvoor beeld op grond van de woor den van de apostel Paulus (Romeinen 13) over het gezag, collectieve acties radicaal af wezen. Koffeman: „Als wij zulke geluiden opvangen, is dat voor ons van groot belang. Je zou kunnen zeggen dat dergelijke signalen een soort „geweten" voor de bond zijn. Daarom zijn we in alle open heid en eerlijkheid de discus sie aangegaan. Dat congres is opgezet juist voor die leden die het niet eens waren met onze opvattingen over collec tieve acties (stiptheidsacties en werkonderbrekingen). Ik ben erg blij als deze mensen hun stem laren horen en hun lidmaatschap niet opzeggen om in kleine clubjes het isole ment te zoeken, zoals op het streng protestants en katho liek erf gebeurt. Bisschop Ernst zei die versnippering ook te betreuren: „Die ont neemt kracht aan de organi satie. De geschiedenis heeft geleerd dat de problemen waarm men uiteen gaat, vaak van tijdelijke aard zijn. Later is het heel moeilijk weer tot elkaar te komen", aldus de bisschop. Koffeman: „De gevoelens die Venema heeft verwoord, ne men we dan ook heel serieus. In het najaar beleggen we een conferentie, met als thema: gerechtigheid en de politie taak. Bisschop Ernst heeft toegezegd daar te zullen spre ken, in het kader van de „pastorale zorg" die hij als bisschop heeft ten aanzien van de kwestie. We bereiden die conferentie uiterst zorg vuldig voor. Het gaat tenslotte om wezenlijke dingen. Op het vlak van de rechtsstaat: de politie spoort op, maar ver volgt niet. Maar ook op het persoonlijk-ethische: Hoe kun je als politieman staande blij ven in je werk als je steeds wordt geconfronteerd met omstandigheden die naar jouw oordeel niet rechtvaar dig zijn? En ook met de vraag: hoe kun je als politie aan de samenleving en aan de over heid duidelijk maken dat het zo niet langer kan met het po litiebeleid. Ik weet nog niet wat er uit komt. Misschien wel een oproep aan de kerken om nauwer samen te werken dan we nu doen via de Raad van Kerken. We hebben inci dentele contacten, maart mis schien kan het allemaal wat duidelijker en concreter. Ten slotte zijn onze leden ook kerkleden". Venema wijst in zijn brief op de relatie die er naar zijn overtuiging is tussen de nega tieve ontwikkelingen in de samenleving en het leger worden van de kerken. Kof feman: „Wat Venema daar suggereert, gaat de kerken toch ook ter harte?" LÜTSEN KOOISTRA SAO PAULO De Bra ziliaanse bisschoppen we ten zich geen raad met de recente lofbetuigingen van bevrijdingstheoloog Leonardo Boff ten aan zien van de Sovjet-Unie. De voorzitter van de bis schoppenconferentie (CNBB), bisschop Luciano Mendes, zei de uitspraken van Boff „moeilijk te kunnen begrijpen". Boff is altijd openlijk ge steund door de vooruitstre vende leiders van de CNBB tijdens de conflicten die hij met het Vaticaan had over zijn opvattingen. Vorige week slaagde Boff er evenwel in zelfs zijn vrienden in de CNBB in verlegenheid te brengen door de Sovjet-Unie te beschrijven als „een gezon de samenleving" die „mense lijker en zinvoller" is dan de samenlevingen in het Westen. „De kerken worden door an deren militairen, heel goed bezocht, en je kunt er gaan en staan waar je wilt", aldus Boff na terugkeer uit de Sovjet- Unie. Bisschop Mendes zei de uit spraken van Boff te respecte ren, maar hij voegde eraan toe dat hij ze moeilijk kan rij men met de verhalen van dis sidenten. De conservatieve bisschop Boaventura Kloppenburg vat te de uitlatingen van Boff sa men met een „leve Rusland". Hij wees er op, dat de uitspra ken van Boff in strijd zijn met alles wat tot op heden is ge schreven en dat toeristen in de Sovjet-Unie door officiële vertegenwoordigers van de regering worden rondgeleid. Geen van de Braziliaanse bis schoppen heeft tot nut oe zijn instemming met Boffs uitla tingen betuigd. Alleen de theoloog Giorgio Callegari, voorzitter van een pastoraal centrum in Sao Paulo, ver klaarde dat „Boff volledig ge lijk heeft" en „dat de Sovjet unie meer sociale rechtvaar digheid heeft bereikt dan het Westen". Oekrainse katholieken hopen op betere tijden onder Gor- batsjov Open brief De Oekrainse rooms-katholie- ken hebben zich in een open brief tot partijleider Gorbats- jov gewend. Ze spreken daar in de hoop uit dat ze het dui zendjarig bestaan van hun kerk „in volledige overeen stemming mogen vieren, met wederzijds respect, met voor bijzien van het kwade dat achter ons ligt en met goede wil de nog bestaande hinder nissen uit de weg te ruimen". Leonardo Boff „Wij, de gelovige katholieken van de Oosterse ritus, verte genwoordigen geen politieke kracht of richting. Onze be langrijkste doelstelling is in overeenstemming met de grondprincipes van het evan gelie te leven en zoals in de bijbel staat de keizer te geven wat des keizers is en God wat des godes is", zo schrijven de Oekrainse katholieken. Kerkelijke waarnemers be schouwen de brief- als een vredesaanbod van de katho lieken aan de Sovjetregering, die hen al veertig jaar zwaar vervolgt. Het aantal met Rome verbonden katholieken van de Oosterse ritus wordt op het moment geschat op on geveer vijf miljoen. Ze kun nen hun geloof slechts onder gronds gezamenlijk belijden. Vrees voor verzwakte positie in belangenbehartiging DEN HAAG Het on derwijsbeleid van bis schop Gijsen kan ernstige gevolgen hebben voor het totale katholieke on derwijs in ons land. Verwacht kan worden dat een aantal scholen in Limburg niet van planus zich te voegen naar de re gels van bisschop Gijsen, waardoor die scholen „van kleur verschieten" en niet langer gerekend willen worden tot de ca tegorie katholieke scho len. Vermindering van het aantal katholieke scholen betekent een ver slechtering van de positie in de landelijke belan genbehartiging van deze scholen. In Limburg be vindt zich een kleine twintig procent van het katholiek basis- en voort gezet onderwijs. Een en ander blijkt uit een reactie van de Commissie- Van der Grinten op het re glement dat bisschop Giisen van toepassing gaat verkla ren op de katholieke scholen in zijn bisdom. Mgr. Gijsen wil niet meegaan met de voorstellen van de Commis sie-Van der Grinten, zoals die door de overige bis schoppen in ons land zijn aanvaard. De commissie-Van dér Grinten wijst er op dat door de afwijkende mening van bisschop Gijsen de maat schappelijke betekenis van het katholiek onderwijs niet alleen getalsmatig wordt ge schaad, maar ook inhoude lijk. Het katholiek onderwijs spreekt immers niet meer „met één stem", maar is een verdeeld huis geworden om dat er verschillende regle menten worden gehanteerd. In de maatschappelijke ver houdingen betekent dat een verzwakking van positie. De commissie gebruikt in dit verband de termen „desa streus" en „onomkeerbare gevolgen". In het reglement zoals bis schop Gijsen dat in concept heeft opgesteld en met in gang van het volgend schooljaar wil laten ingaan, is de positie van de bisschop uitermate sterk. Zo dient het bestuur dat de regels voor de katholieke school van mgr. Gijsen wil opvolgen, te accepteren dat de bisschop de school kan verplichten bepaalde leerkrachten niet te benoemen of met alle middelen proberen te ont slaan. Ook claimt de bis schop het recht bepaalde methoden of leermiddelen te verbieden en heeft hij volgens het reglement de bevoegdheid het school werkplan te wijzigen naar zijn eisen. In de beoordeling van het concept-reglement van mgr. Gijsen, schrijft de Commis sie-Van der Grinten dat de bisschop voorbij gaat aan de rechten van de medezeggen schapsraden, die in het on derwijs een wettelijke func tie hebben. Ook wijst ze er op dat niet bisschop Gijsen bepaalt wat de bevoegdhe den zijn van een bestuur, maar de Nederlandse wetge ving. In het concept-regle ment schrijft bisschop Gijsen de taken van het schoolbe stuur voor, inclusief de or ganisaties waarbij een schoolbestuur van een ka tholieke school zich mag aansluiten, namelijk bis schoppelijk goedgekeurde belangenorganisaties. De commissie meent dat re gels voor het katholiek on derwijs in Nederland alleen vruchtbaar kunnen zijn als die worden gedragen door de breedte van katholiek onderwijsland: leerlingen, ouders, docenten, schoollei ding en bestuur. Het reglement dat bisschop Gijsen wil invoeren, voldoet naar het oordeel van de commissie niet aan die eis, zo kan men tussen de regels door lez^n. LUTSEN KOOISTRA YORK Leiders van de Anglicaanse kerk hebben met overgrote meerder heid een rapport aange nomen waarin Vrijmetse laars worden beschuldigd van godslastering en ket terij. Het hoogste beleidsor gaan van de kerk, de Al gemene Synode, sprak zich op haar zomerzitting met 394 tegen 52 stem men voor de conclusies van het rapport „Vrijmet selarij en christendom: zijn zij verenigbaar?" Vijf afgevaardigden onthiel den zich van stemming. Een commissie van zeven le den van de kerk, onder wie twee Vrijmetselaars, bracht het rapport over de Vrijmet selarij in juni uit na een on derzoek van een jaar en vier maanden. De samenstellers betogen onder meer dat som mige christenen de rituelen van de Vrijmetselaars storend en „absoluut slecht" vinden. De Vrijmetselarij heeft in vele opzichten een religieuze ondertoon, zo stelt het rap port. In dat verband werd ge wezen op rituelen, de mees ters, de geheime naam voor god -Jahbulon - en de doctri ne die uitgaat van de erfzonde en redding door goede wer ken, zonder dat daarbij ver wezen wordt naar de gratie Gods. De commissie zei „zeer ge gronde redenen" te hebben om vraagtekens te stellen bij de verenigbaarheid van het lidmaatschap van de Vrijmet selarij en dat van de Angli caanse kerk. De samenstellers gingen echter niet zover dat zij leden van de kerk gelast ten uit hun Vrijmetselaarslo ges te treden. De aartsbisschop van York, John Habgood, na de aartsbis schop van Canterbury de hoogste geestelijke van de Anglicaanse kerk, zei de Vrij metselarij te beschouwen als een „tamelijk onschuldige uit was" en hij betreurde het dat de kerk zo serieus op het on derwerp was ingegaan. -re N nte Een stuurgroep, die minister Smit-Kroes van Verkeer he' Waterstaat gisteren in het leven heeft geroepen moet bi twee, drie maanden uiterlijk begin oktober verslagi brengen hoe met geld van particuliere beleggers en via tolheffing het plan voor vier nieuwe tunnels in de Randstrd| kan worden verwezenlijkt. Die tijdslimiet is rijkelijk optie oei tisch, maar de minister gaat in haar bekende voortvare heid nog een stap verder. Ze hoopt dat de eerste spade de tunnelaanleg al in oktober de grond in kan. Hoewel kabinet het afgelopen weekeinde het groene licht heeft ge eit ven voor een nader onderzoek van de plannen voor partijnai liere tunnelbouw, staat wel vast dat die termijn niet geha i- zal worden. ORGANISATIES, provincies en gemeenten staan post tegenover de plannen om de ellenlange files in de Rands terug te dringen door de aanleg van vier nieuwe tunn> maar het heffen van tolgelden stuit op een hele reeks bezn ren. De minst zwaarwegende, die de ANWB en de Sticht Waakzaamheid Persoonsregistratie aanvoeren, is het gev voor aantasting van de privacy indien het passeren van! J\ tol zou worden vastgesteld door elektronische registratie v de kentekens, waarna de automobilist later de nota thuis op het bedrijf gepresenteerd krijgt. Via die aanpak zou i mers bekend worden wie waar en wanneer heeft gereden niet iedereen wil dat, zo redeneren beide organisaties. I kunnen ons dat voorstellen, maar wie om welke reden c ook zijn rijroute verborgen wil houden moet maar de moe nemen een omweg te maken. Wie thuis of op de zaak bekeuring toegestuurd krijgt wegens te hard rijden of heti geren van rood licht, loopt dat risico nu trouwens ook allo' r Er zijn echter tal van bezwaren die wel hout snijden. aL wordt als onbillijk beschouwd voor sommige reeds bestaan tunnels en bruggen ook tol te gaan heffen, omdat de auton bilist die voorzieningen in feite al heeft betaald via de v genbelasting en de benzineaccijns. Toch zal tolheffing vo bijvoorbeeld Maastunnel, Brienenoordbrug en Beneluxtuni onvermijdelijk zijn. Het verkeer zou anders de nieuwe oevi verbindingen gaan mijden om geen tol te hoeven betalen,] dat de files bij de bestaande tunnels en bruggen alleen o maar langer zullen worden. En ander bezwaar mag van een Rotterdammer of een Amsterdammer verlangend hij er voor betaalt om van de ene kant van zijn stad naar andere te rijden? HeT is overigens nog lang niet zover dat een elektronis tolsysteem kan worden ingevoerd, want de ontwikkeling van zal waarschijnlijk nog jaren vergen en daarnaast zal ook nog een elektronisch gevoelig kenteken moeten word ontwikkeld. Indien zo'n systeem niet tijdig beschikbaar zou van de bestaande oeververbindingen alleen de Benelu tunnel, waar de eerste tijd ook tol werd geheven, (opnieu kunnen worden voorzien van de benodigde automaten hokjes om te betalen. Om lange files te voorkomen zijn daarvan per rijstrook een aantal nodig en bij de meeste l staande bruggen en tunnels ontbreekt het aan de daarvn vereiste ruimte. Er zijn nog vele andere bezwaren verbonden aan de invo ring van een tolheffing bij nieuwe en bestaande oeververM dingen. Zeeland vreest bijvoorbeeld nog meer geïsoleerd raken omdat menige automobilist al die dure bruggen tunnels links zal laten liggen en liever een stuk zal omrijdi Het bedrijfsleven, dat jaarlijks als gevolg van stilstaand langzaam rijdend verkeer een schadepost oploopt van vs miljoenen guldens, ziet reikhalzend uit naar een oplossi van het fileprobleem, maar zou ook aan tolgelden een t hoorlijke duit kwijt zijn. Dat is vooral bezwaarlijk voor vele bedrijven die zich in de afgelopen jaren bewust ver v woonkernen hebben gevestigd in de omgeving van bestaa de oeververbindingen, waar (nu nog) geen tolgeld voor mo worden betaald. De gisteren benoemde commissie zal zich ongetwijfeld ol verdiepen in al deze negatieve effecten van het particulk tunnelplan, die tot dusverre onvoldoende bestudeerd lijkt Hopelijk vindt zij een oplossing voor veel knelpunten. Voc lopig echter lijkt de conclusie van de Europese Commia bewaarheid dat het heffen van tol een hinderlijk element in het wegennet. Voor ons kleine landje, met zijn relati zeer uitgebreide wegennet en zo vele op- en afritten, gel dat veel meer dan voor landen als Frankrijk en Italië, wa de afstanden zoveel groter zijn. Onweer DE BILT (KNMI) Het zon nige en warme zomerweer loopt op zijn laatste benen. Van twee kanten komen be dreigingen opzetten. Een on weersstoring boven Frankrijk en enkele fronten boven de Oceaan trekken onze kant op. Onder dergelijke omstandig heden zijn onweersbuien on vermijdelijk. De buien van morgen luiden afkoeling in. Eerst kan de temperatuur plaatselijk oplopen tot onge veer 29 graden, maar vanaf donderdag valt zij terug naar ongeveer 21 graden. De de pressie die morgen en donder dag haar fronten vooruit stuurt, arriveert zelf in de loop van het weekeinde boven Ne derland. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor morgen en donderdag: Zuid-Scandinavië, Denemar ken: Zonnig. Op donderdag in zuid-Denemarken opkomende bewolking en mogelijk regen of onweer. Middagtempera- tuur 20 tot 25 graden. Britse Eilanden: Half tot zwaar bewolkt. Morgen in het oosten nog zon. Plaatselijk regen of onweer. Middagtemperatuur van 18 graden in het noord westen tot 24 graden in het oosten, op donderdag koeler. Noord- en midden-Duitsland, Benelux: Morgen eerst zonnig, 's avonds vanuit het zuiden enkele regen- of onweersbui en. Donderdag half tot zwaar bewolkt en plaatselijk buien. Middagtemperatuur morgen rond 27 graden, op donderd koeler. Midden- en zuid-Duitslati noordoost-Frankrijk: Half l zwaar bewolkt, plaatseli soms zware regen- of onwee: buien. Middagtemperatu morgen 25 tot 30 graden, da derdag koeler. West-Frankrijk: Wisselend b wolkt. Vooral landinwaai enkele buien, 's Middags vi 20 graden aan zee tot 24 den landinwaarts. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Weer Max Min M Amsterdam onbew. 23 12 0 De Bilt l.bcw 22 12 8 Eelde onbew. 20 8 Eindhoven 1 bew 23 13 Den Helder l.bew. 21 14 0 Rotterdam l.bew. 23 0 Twente onbew 21 9 Vlissingen onbew 23 17 Zd Limburg zw.bew. 23 13 Aberdeen zw.bew. 16 13 Athene onbew 33 24 Barcelona 1 bew. 29 20 Berlijn onbew. 21 10 "J Bordeaux zw.bew. 34 19 1| Brussel onbew. 23 14 Dublin zw bew. 20 12 Frankfort l.bew. 23 11 1 Genève h bew. Helsinki zw.bew. Innsbruck onbew. Klagenfurt zw.bew. 29 15 Kopenhagen onbew 19 10 Lissabon zw.bew. Locarno zw.bew. Londen zw bew Luxemburg onbew. Madrid regenbui Malaga h.bew. 30 23 Mallorca zw.bew. 35 22 Malta niet ontv. Moskou regenbui 19 14 Munchen onbew. 24 12 Nice h.bew. 27 22 Oslo h.bew. 20 10 J Parijs l.bew. 26 15 Rome niet ontv. I Split onbew. 34 20 J Stockholm l.bew 19 9 Warschau 1 bew 21 11 Wenen onbew. 27 15 Zurich onbew 28 15 i Casablanca zwbew. 27 22 Cyprus zw.bew. 28 21 - Istanbul zwbew 28 19 Las Palmas zw bew. 27 21 "I Beiroet niet ontv Tel-Aviv l.bew. 22 23 11 31 17 19 11 28 15 29 15 19 10 0 28 18 0 29 19 jj, 26 16 0 22 13 Si 31 16 I'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2