iedere millimeter heeft
We hebben voor u drie lekkere
nieuwtjes voor slechts 1?°
Goedadverterengaatzo.
Opoe De Wit kreeg elf
kinderen in Museum
van het Ambacht
B
BINNENLAND
071-122244
CcicLeSomrmt
DINSDAG 14 JULI 1987 PAGINA
DEN HAAG Hij heette
De Wit en hij verdiende
aan het begin van deze
eeuw 10,80 per week.
Daarvoor werkte hij zes
dagen per week twaalf
uur per dag. Samen met
zijn gezin bewoonde hij
een hofjeswoning aan de
Oog in het Zeilstraat. Tot
1912, toen hij op 54-jarige
leeftijd stierf aan de vlie
gende tering. Zijn vrouw,
later bekend als Opoe De
Wit, kon dank zij onder
steuning van de kerk
1,50 per week plus
twee broden) in het huis
je blijven wonen. Zij
stierf, 71 jaar oud, in 1932.
Het huisje van de familie De
Wit bestaat nu nog. Het
maakt deel uit van het Mu
seum van het Ambacht, waar
beheerder Johan Stahlecker
op woensdagmiddagen rond
leidingen geeft aan wie er
maar interesse in heeft.
„Kiik", wijst hij op de bedstee
in het woninkje, dat bestaat
uit één kamer plus een zolder.
„Daar, in die bedstee, heeft
Opoe De Wit aan elf kinderen
het leven geschonken. En dit
hier was haar wasstamper. De
ondersteuning door de Kerk
was onvoldoende om haar ge
zin te kunnen voeden en kle
den. Als bijverdienste deed ze
voor andere gezinnen de was.
De stamper die ze daarbij ge
bruikte, werd trouwens niet
alleen voor de was gebruikt.
Vrouwen die ongewenst
zwanger waren, namen er
vaak hun toevlucht toe om
een vruchtafdrijving te be
werkstelligen. Het wasstam-
pen was een zo inspannende
beweging, dat dat heel vaak
lukte".
Slopershamer
Het Museum van het Am
bacht is ondergebracht in drie
voor- en drie achterpanden
die als enige de slopershamer
in het gebied rond de Oog in
het Zeilstraat hebben over
leefd. Rondom is nu overal
nieuwbouw verrezen, wat met
de bedstee van Opoe De Wit
een merkwaardig contrast op
levert. „De sanering heeft ons
behoorlijk wat overlast be
zorgd", vertelt Johan Stahlec
ker, leunend tegen het aan
recht waar Opoe vroeger haar
potje kookte. „De sloopkogels
vlogen aan alle kanten rond.
Aan de achterkant gingen de
pandies verzakken, en traden
er scheuren op. Intussen is er
rond die achterzijde een sta
len corset aangebracht en zijn
de scheuren gerepareerd. De
nieuwbouw is nu zover gevor
derd dat we onze gasten hier
weer in alle rust kunnen ont
vangen".
Dat de pandjes van het Mu
seum van het Ambacht, plaat
selijk bekend als Oog in het
Johan Stahlecker: grote liefde voor de traditie.
Binnen het museum vinden de bezoekers een ambachtelijke erfenis.
Zeilstraat nr. 44 tot en met 54,
niet ook aan de slopershamer
ten offer zijn gevallen, is Jo
han Stahleckers persoonlijke
verdienste en heeft te maken
met zijn grote liefde voor tra
ditie. Zoals elke Hagenaar
weet, is Johan Stahlecker ei
genaar geweest van de verffa
briek aan de Boekhorststraat
die op 8 augustus 1984 door
brand werd verwoest. Die
verffabriek kende een ge
schiedenis die teruggaat tot
1770. Hij was nog op traditio
nele leest geschoeid en bevat
te tal van ambachtelijke
werktuigen uit de periode
rond de eeuwwisseling. Al
vóór de brand hadden Stah
leckers zoons te kennen gege
ven in voortzetting van de
verffabriek volgens de oude
produktiemethoden geen inte
resse te hebben.
„Maar ik", aldus Stahlecker
sr., „ik was zo verknocht aan
die werktuigen dat ik ze wil
de behouden. Daaruit is het
idee geboren om een Museum
van het Ambacht op te rich
ten. Al vóór de brand is een
aantal antieke werktuigen
overgebracht naar een pand
in de Boekhorststraat, waar
het museum aan het eind van
de jaren zeventig van start is
gegaan. Omdat de ruimte daar
te krap was, heb ik vervol
gens besloten de zes pandjes
in de Oog in het Zeilstraat te
restaureren en het museum
hierin onder te brengen. Eén
van die pandjes was de hofjes
woning van Opoe De Wit.
Een museumpje op zichzelf,
kun je zeggen. Een monument
van de voorbije sociale ellen
de. Dat paste prima in de op
zet van het Museum van het
Ambacht en dat heb ik toen
in de oorspronkelijke staat la
ten herstellen".
De heropening van het, in
een stichting ondergebrachte,
museum aan de Oog in het
Zeilstraat is in 1982 verricht
door de toenmalige burge
meester Schols. Behalve het
huisje van Opoe De Wit en
een deel van de inventaris
van de vroegere verffabriek
van Stahlecker, zijn er nu tal
van andere gereedschappen
en gebruiksvoorwerpen te
zien uit de laatste decennia
van de vorige en de eerste de
cennia van deze eeuw.
Allemaal geschonken door
mensen die het museum een
warm hart toedragen. Zo is er
de ambachtelijke erfenis uit
gestald van drie overleden
Haagse schoenmakers. In een
ander hoekje staan de krui
denlaatjes van de vroegere
drogisterij Blokpoel aan het
Noordeinde. Plus Blokpoels
Eau de Cologne-vaatjes, waar
uit aan het begin van deze
eeuw de Haagse dames hun
flesjes met vers reukwater
kwamen vullen. In het pandje
naast dat van Opoe De Wit
treft de bezoeker een belang
rijk deel van de smidse aan,
Temidden van nieuwbouw staat het Museum van het Ambacht
als een monument van de voorbije sociale ellende.
FOTO'S: MILAN KONVALINKA
die Scheveningse smid Dirk
Hoogenraad in de vorige
eeuw tot werkplaats diende
Verwijlend bij de kist waarin
hij als jochie van negen de
stopverf voor zijn vader moest
kneden, komt Johan Stahlec
ker over de geschiedenis van
de verffabriek te spreken, en
zodoende over zijn familie.
„U kent het volksdeuntje
'ran, ran, daar komen ze an,
ze hebben geen kousen of
schoenen meer an'? Dat slaat
op de honderd Zwitsers die
prins Willem V in 1770 uit
Zurich liet overkomen om
zich te beschermen tegen de
Kezen of Patriotten. Eén van
die Zwitsers was Ludwich Jo-
hann Stahlecker. Een 'garde
du corps du Prince d'Orange'.
Op zijn Engels: bodyguard.
Hij bleef in Den Haag wonen
en is onze stamvader. Een na
komeling van hem, Louis
Stahlecker was getrouwd met
een dame die Klees heette en
een kleindochter was van Jo
han Klees, oprichter van een
verffabriekje aan de Assen-
delftstraat. In 1875 erfde dit
echtpaar de verffabriek en in
1879 is de naam van de fa
briek veranderd in Stahlec
ker. Deze Louis Stahlecker is
mijn overgrootvader. Via
mijn grootvader en vader is
de fabriek in mijn handen ge
komen, waarbij zich twee
keer een verhuizing voor
deed. Eerst van de Assen-
delftstraat naar de Zuidwal-
Doubletstraat en later, aan
het eind van de jaren zestig,
naar de Boekhorststraat-
Hamerstraat. In de Ha
merstraat maakt mijn zoon
Louis nu nóg verf. Zij het op
een veel kleinere schaal dan
vóór de brand van '84 in de
oude fabriek gebeurde".
Traditioneel
De produktie-methoden in die
oude fabriek waren, zoals ge
zegd, heel traditioneel. Johan
Stahlecker rekent het zich tot
een plicht om de kennis om
trent die methoden niet verlo
ren te laten gaan. Daarom be
heert hij, naast zijn museum,
een ambachtelijk centrum aan
de Boekhorststraat 125 127
waar hij aan liefhebbers uit
de hele wereld, de aanmaak
van oude verven onderwijst.
Verven zoals Rubens en Tin
toretto die gebruikten en die
over 500 jaar nóg goed zijn
in tegenstelling tot de mo
derne rommel die de schilden
van de Cobragroep hanteer
den en van wier werk je, al
dus Stahlecker, „de helft nü
al kunt wegdonderen".
Maar dat is een ander ver
haal. We dwalen verder door
het privé-museum. Langs een
koffie-brand-apparaat uit
1880, een speculaasmachientje
uit diezelfde tijd en een com
plete stucadoorsinrichting.
Om uiteindelijk te belanden
in de „Capel der timmerlie
den", waar een rijke collectie
religieuze kunstvoorwerpen
te pronk staat. Waaronder een
prachtig corpus van perehout
en een 100 jaar oud Madonna
beeld van carrare-marmer.
Tip voor als het slechte weer
weer toeslaat deze zomer
breng eens een bezoek aan
het Museum van het Ambacht
van Johan Stahlecker. Voor
individuele bezoekers is het
museum uitsluitend op
woensdagmiddagen toeganke
lijk. Daartoe moet eerst een
(gratis) kaartje worden ge
haald bij de behangwinkel
van de zoon van de heer
Stahlecker aan de Boekhorst-
straat 29. Per woensdagmid
dag worden maximaal tien
kaartjes afgegeven. Groepes
kunnen bij de behangwinké
een afspraak maken voor een
ander tijdstip.
WILLEM SCHEER
Candybars in cocos-, hazel-
||ii 1 inTlMl noot- of caramelsmaak.
Muesli repen. Appel/honing^
of vruchtenmix. Pakje a i
iiedingen geldig t -m 18 |üïTT
Echt WaarVoorJe GeldJ=
Zoekt u wat bijzonders, of wilt u wat kwijt? Plaats
dan een kleine advertentie in de Leidse Courant.
Het kost weinig, maar de kans op succes is groot.
Want U bereikt niet minder dan 24.600 lezers*)
waaronder allicht iemand die heeft wat u zoekt, 01'
wilt hebben wat u kwijt wilt.
Het wordt u gemakkelijk gemaakt.
Plaats uw tekst in onderstaande vakjes (één letter
of letterteken per vakje) en in één oogopslag kunt u
in de laatste kolom zien wat de advertentie gaat
kosten. De prijzen zijn inclusief 6 BTW.
Een extra meevallertje: Als u de advertentie op
drie achtereenvolgende dagen laat plaatsen, hoeft
maar voor 2x plaatsen betaald te worden. Bij plaat
sing op zes achtereenvolgende dagen worden
slechts drie plaatsingen
in rekening gebracht.
N.B. U kunt ons ook bellen:
*)Bron: Media Scanner
3e kwartaal 1986.
fieidóc Sou/ia/nt
L177
1.4.77
f. 4.77
I. fr.72
I 7.16
I. 8.59
1.10.92
1.11.45
1.12.88
1.1431
f.15.74
1.17.17
i. 18.60
120.03
1.21.471
Deze advertentiex plaatsen op_
De rekening sturen naar:
Naam
Adres
Postcode /woonplaats
Telefoon.
Brieven onder nummer (f 4,C7 extra) worden afgehaald.
Brieven moeten worden doorgezonden.
d Bewijsnummer toezenden (f 3,22). Aankruisen wat van toepassing is.
Stuur deze bon in open envelop - een postzegel is niet nodig - naar:
Leidse Courant, antwoordnummer 10070, 2300 VB, Leiden
