North laakt opstelling
van Weinberger en Shultz
Casey wilde
onafhankelijke
geheime dienst
Arrestatiebevel tegen
Marcinkus legitiem
Nieuwe maatregelen tegen
Koerdische guerrillastrijders
Russen schieten
Oostduitse broers dooi
Gezin doodt
drie agenten
Harde actie
in Panama
Doodstraffen
in Algerije
VS boos over Moskou's
vertragingstactiek
Bonn onderzoekt Russische
lijst oorlogsmisdadigers
Verkiezingen voor
Nationale Raad van
zwarten in Zuid-Afrika
Pijnlijk
BUITENLAND
£eidóc Souiant
ZATERDAG 11IUU 1987 PAG®
MILAAN Het arrestatiebevel tegen de
president van de bank van het Vaticaan,
aartsbisschop Paul Marcinkus, is legitiem. Tot
dit oordeel komt het hof van beroep in Mi
laan. Met deze uitspraak reageert de Italiaan
se justitie voor het eerst officieel op de beslis
sing van de Heilige Stoel Marcinkus en zijn
medewerkers niet uit te leveren.
Het drietal wordt ervan verdacht betrokken
te zijn geweest bij het faillissement van de
Banco Ambrosiano in 1982, een van de groot
ste naoorlogse financiële schandalen in Italië.
Volgens de rechters is het arrestatiebevel te
gen de medewerkers van de Vaticaanse bank
geen ontoelaatbare inmenging. Het „ongeoor
loofde" gedrag van Marcinkus en de twee
medewerkers verdient vergelding, zo oorde
len zij.
ISTANBOEL De Turkse regering heeft gisteren enkele nieu
we maatregelen aangekondigd om de Koerdische onafhankelijk
heidsstrijd tegen te gaan, nadat ruim 60 mensen zijn omgekomen
in een reeks aanvallen die aan Koerdische guerrillastrijders
werden toegeschreven. De gouverneur in het zuidoosten van
Turkije krijgt speciale bevoegdheden krachtens de noodtoestand.
Regeringswoordvoerder Hasan Celal Guzel zei na een ministers
vergadering dat de gouverneur „snelle en effectieve stappen en
maatregelen kan coördineren zonder gehinderd te worden door
bureaucratische procedures", wanneer de staat van beleg op 19
juli in dat gebied wordt vervangen door de noodtoestand. Het
belangrijkste verschil tussen de noodtoestand en de staat van be
leg is dat de speciale bevoegdheden worden toegekend aan bur
ger-gouverneurs en niet langer aan militaire bevelhebbers.
In het beetrokken gebied zal ook een anti-guerrilla-eenheid van
1800 man worden gestationeerd, zo wisten Turkse kranten te be
richten.
Iran laat schepen met
rust als Irak ook ophoudt
NICOSIA De invloedrijke Iraanse
parlementsvoorzitter Hashemi Rafsanja-
ni heeft gezegd dat zijn land bereid is de
aanvallen op buitenlandse schepen die
handel drijven met Irak of zijn Arabi
sche bondgenoten te staken, als Bagdad
ophoudt Iraanse olie-installaties en tan
kers aan te vallen.
Rafsanjani waarschuwde dat voortdu
rende Iraakse aanvallen zullen worden
vergolden tegen andere schepen, „onge
acht of zij tot de Verenigde Staten, de
Sovjet-Unie of andere landen behoren".
Gisteren controleerde Iran vergeefs
dertien onbekende koopvaardijsche
pen.
Piloot uit VS in
Suriname verongelukt
PARAMARIBO Een uit de Verenigde
Staten afkomstige helicopter-piloot is in
Suriname om het leven gekomen. Het toe
stel van de Amerikaan stortte neer in
„oorlogsgebied", zo heeft het Surinaamse
persagentschap SNA bekendgemaakt. Bil
ly Pearsons helikopter zou vanwege „me
chanische moeilijkheden" naar beneden
zijn gekomen. Bij het ongeluk raakten een
Amerikaanse mechanicus en j/ier Suri
naamse militairen gewond. De twee Ame
rikaanse inzittenden van de Bell 205 wer
den eind vorig jaar door het Surinaamse
leger ingehuurd. De helicopter zou zijn
gekocht van een particuliere firma in Ve
nezuela en vaak zijn ingezet in de strijd
tegen de Surinaamse opstandelingen.
HAMBURG Het Westduitse boulevardblad B;
heeft gisteren gemeld, dat Russische soldaten vori
maand twee Oostduitse broers hebben doodgeschot
die probeerden over de omheining van een kazer
van het Rode Leger in de DDR te klimmen. Het in
dent deed zich op 11 juni voor bij het kamp van ei
Russische tankdivisie bij Fürstenberg. De ouds
broer, een jongen van 19, was op slag dood. Zijn dt
jaar jongere broer overleed na hevig bloedverlies. 11
twee broers handelden volgens Bild zwart met sold
ten van het Russische kamp, maar dé bewakers i
hen doodschoten zouden dat niet geweten hebben, i
de begrafenis van de broers deden zich ongeregel
heden voor waarbij enkele mensen werden gearri
teerd.
DETROIT Een vrouw en
haar drie zwaargewapende
Zoons hebben gisteren in een
voorstad van Detroit in Michi
gan drie politieagenten gegij
zeld en doodgeschoten voordat
zij zich overgaven. De agenten
waren donderdag naar het
motel gegaan waar het gezin
zich ophield om een arrestatie
wegens chèque vervalsing te
verrichten. Na een nacht on
derhandelen gaf het viertal
zich over.
PANAMA STAD Een mas
sale demonstratie tegen de re
gering in de Panamese hoofd
stad is gisteren uiteen gejaagd
door het leger, dat gebruik
maakte van vuurwapens en
traangas.
Een aantal mensen raakte ge
wond. De demonstranten wer
den uiteen gejaagd voor ze
zich hadden kunnen verzame
len bij de El Carmen Kerk
voor een verboden beto
ging tegen de Panamese op
perbevelhebber generaal No
riega.
MEDEA Op het proces in
Médéa in Algerije tegen fana
tici die de Islamitische wet in
Algerije hadden willen invoe
ren, zijn gisteren vier dood
vonnissen uitgesproken. Het
proces tegen de 202 beklaag
den heeft drie weken geduurd.
De doodvonnissen treffen de
belangrijkste medewerkers
van Mustapha Bouayali, de
veronderstelde leider van de
beweging die in januari in een
treffen met de politie werd ge
dood.
Grote betoging
op Haiti
PORT-AU-PRINCE Meer
dan 100.000 betogers hebben
gisteren in de Haitiaanse
hoofdstad Port-au-Prince het
aftreden van de voorlopige ci-
viel-militaire regering van ge
neraal Henri Namphy geëist.
De demonstratie, ingegeven
door de dood van 22 burgers
tijdens de onrust van de afge
lopen dagen, is zonder inci
denten verlopen. De onrust op
Haiti en de algemene staking
die er uit voortvloeide, waren
het gevolg van een beschik
king van Namphy, dat de re
gering en niet een onafhanke
lijke commissie de parlements
verkiezingen zou voorberei
den. De regering heeft de af
gelopen week echter moeten
inbinden en nieuwe richtlijnen
toegezegd.
POLIS ARIO
SLAATSLAG
ALGIERS De guerrillabe
weging Frente Polisario heeft
gisteren bekendgemaakt dat
zij bij een grootscheepse aan
val woensdag in de Westelijke
Sahara 275 Marokkaanse sol
daten heeft gedood en 73 ge
vangen genomen, terwijl in
Genève vredesoverleg aan de
gang was. Het Frente vecht
sinds 1976 om de onafhanke
lijkheid van de woestijn tegen
Marokko.
Abortus bij
geestelijk
gehandicapte
LONDEN Een Brits hoog
gerechtshof heeft gisteren be
paald dat artsen mogen beslui
ten een 19-jarige geestelijk ge
handicapte vrouw een abortus
te laten ondergaan ook als zij
daar geen toestemming voor
geeft. Rechter sir John Wood
zei dat de vrouw de geestelijke
rijpheid van een kind van drie
jaar heeft en om die reden niet
in staat kan worden geacht
zelf voor een abortus te beslis
sen. De vrouw is 11 of 12 we
ken zwanger.
WASHINGTON Luite
nant-kolonel Oliver North
heeft gisteren, op de vier
de dag van zijn verhoor
door de speciale commis
sie van het Amerikaanse
Congres over de Irangate-
affaire, verklaard dat van
meet af aan de verkoop
van wapens aan Iran was
bedoeld als een poging om
Amerikaanse gijzelaars in
Libanon vrij te krijgen.
North beklaagde zich over
de opstelling van de mi
nisters van buitenlandse
zaken en van defensie,
George Shultz en Caspar
Weinberger, die zich naar
zijn mening pas na het be
kend worden van de ge
heime wapenleveranties
van de actie distantieer
den.
Volgens North waren er velen
die het met de plannen voor
de geheime wapenverkoop aan
Iran eens waren, maar zich er
tegen keerden zodra de zaak
in de openbaarheid kwam, in
november van het vorig jaar.
North, de voormalige stafme
dewerker van het Witte Huis,
wiens populariteit bij de Ame
rikaanse bevolking de afgelo
pen dagen enorm is gestegen,
zei ook dat president Ronald
Reagan zelf had aangedrongen
op een zo spoedig mogelijke
vrijlating van Amerikaanse
gijzelaars. De wapenverkoop
aan het bewind in Teheran
zou dan ook slechts met dat
doel zijn opgezet. Volgens
North heeft hijzelf pas later
een poging gewaagd het doel
van de operatie te verbreden
en ook „strategische relaties"
met Iran aan te knopen.
Reagan hield in de eerste
maanden na het bekend raken
van de verkoop van wapens
vol dat de geheime operatie
niets van doen had met een
„ruil" van wapens tegen gijze
laars. Later kwam hij hierop
terug. Volgens de president
zou de verkoop bedoeld zijn
om een opening te creëren in
de betrekkingen met Iran, die
sinds de gijzelingsaffaire van
Amerikanen in Teheran tot
een dieptepunt waren gedaald.
Reagan nam, aldus North gis-
GETUIGE OVER VOORMALIGE CIA-BAAS
r>r>
(Van onze correspondent Jo Wijnen)
WASHINGTON De voormalige directeur van de CIA, wijlen
William Casey, heeft met het plan gespeeld een geheel onafhan
kelijk van de Amerikaanse regering opererende geheime dienst
op te zetten. Hij besprak dat plan met verschillende hoge rege
ringsfunctionarissen, onder wie president Reagans voormalige
veiligheidsadviseur admiraal John Poindexter. Dat heeft kolo
nel Oliver North gisteren onthuld tijdens zijn verhoren door de
speciale Iran-commissies van het Amerikaanse Congres.
De dienst die Casey wilde opzetten, zou in staat moeten zijn zon
der wettelijke bindingen en zonder enige controle van het Ame
rikaanse Congres of mogelijk zelfs de betrokken ministeries ge
heime operaties uit te voeren en daarvoor ook fondsen te wer
ven. In feite beantwoordde North's „Project Democracy" al aan
dat doel. Dat plan beoogde de Contra's in Nicaragua op de been
te houden in de tijd dat het Amerikaanse Congres alle hulp aan
de Nicaraguaanse rebellen had verboden. In het project van Ca
sey zouden ook andere buitenlandse geheime diensten een
rol kunnen spelen. In feite wilde Casey met een dergelijke, er
gens in het buitenland gevestigde dienst ontsnappen aan de wet
telijke beperkingen die zijn eigen CIA had.
Kolonel North: „Ik ben misschien wat naief, maar ik denk dat
een dergelijk project niet per se in strijd zou zijn met de wet".
Senator Inouye, voorzitter van de Iran-commissie van de Se
naat, karakteriseerde het plan als „een poging een regering bin
nen de regering te vormen". Andere congresleden noemden het
plan "een CIA buiten de CIA".
Luitenant-kolonel Oliver North arriveert voor de vierde dag van
zijn verhoor in de Caucus-zaal.
foto: anp
koop was doorgesluisd naar de
anti-sandinistische opstande
lingen (Contra's) in Nicaragua,
werd North ontslagen. Zijn
baas, schout-bij-nacht John
Poindexter, die volgende week
door de Congrescommissie zal
worden gehoord, nam tegelij
kertijd ontslag als adviseur
van de Nationale Veiligheids
raad.
North zei gisteren dat hij had
voorgesteld te proberen de
vrijlating van Amerikaanse
gijzelaars rond te krijgen vóór
in november 1986 Congres
verkiezingen zouden worden
gehouden. De luitenant-kolo
nel hoopte op die manier de
teren, in januari 1986 de beslis
sing het Congres van zijn
goedkeuring van de wapen
verkoop niet op de hoogte te
stellen. North onderstreepte
dat Reagan er zich van bewust
was dat de geheime actie bij
zonderlijk gevaarlijk was.
North zou zijn uitgekozen als
„de speer" van de hele opera
tie, als de man die de rol van
„zondebok" op zich diende te
nemen indien de zaak in de
openbaarheid mocht komen.
Toen dit in november vorig
iaar gebeurde, en tevens be-
cend werd dat een deel van de
opbrengst van de wapenver-
Republikeinse partij van presi
dent Reagan een flink aantal
extra stemmen te laten win
nen. Gevraagd of hij ook zelf
politieke ambities najoeg, zei
North voor geen enkel politiek
doel „in" te zijn maar even
eens voor geen enkel ander
doel op de loop te gaan.
Op de tafel waarachter Oliver
North zijn verklaringen afleg
de, lagen gisteren twee stapels
met telegrammen die hij naar
eigen zeggen van bewonde
raars uit het gehele land heeft
ontvangen. Volgens een
woordvoerder van het Witte
Huis heeft 96 procent van alle
mensen die over de hoorzittin
gen telefonisch met Washing
ton contact opnamen zich posi
tief uitgelaten over de opstel
ling van North.
Reagan blij met
getuigenis North
WASHINGTON De Ameri-
kaanse president Ronald
Reagan, die ooit meende geen
tijd te hebben om de hoorzit
tingen van het Congres over
het Irangate-schandaal al te
aandachtig te kunnen volgen,
heeft gisteren gezegd blij te
zijn met de verklaringen
North deze week heeft afge
legd. Volgens zijn woordvoer
der Fitzwater is de president
van oordeel dat de hoorzittin
gen naar wens verlopen, in die
zin dat de feiten over de zaak
nu worden vastgesteld en dat
antwoord wordt verkregen op
een aantal belangrijke vragen.
WASHINGTON De Verenigde Staten hebben de
Sovjet-Unie er gisteren van beschuldigd dat zij de vaart
uit de INF-onderhandelingen in Genève heeft gehaald.
Een spoedige ontmoeting tussen de ministers van bui
tenlandse zaken van beide landen lijkt er niet in te zit
ten
De woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken, Charles Redman, verklaarde dat Moskou weer af
stand lijkt te hebben genomen van voorstellen die het eerder
had gedaan. „De afgelopen twee weken zagen we een gebrek
aan bereidheid om serieus en constructief te onderhandelen", al
dus de woordvoerder.
Redman betreurde met name het ontbreken van specifieke
voorstellen voor een wereldomvattende afschaffing van alle
middellange-afstandsraketten (INF). Ook noemde de woord
voerder de weigering van Moskou om in te gaan op een Ameri
kaans voorstel voor een ontmoeting tussen de ministers George
Shultz en Edouard Sjevardnadze. Sovjet-ambassadeur Joeri Doe-
binin had gisteren een gesprek met Shultz na een verblijf van
twee weken in Moskou.
De NAVO-landen hebben gisteren voorgesteld toekomstige on
derhandelingen over de conventionele strijdkrachten te laten
plaatsvinden in twee aparte onderhandelingsfora. De NAVO
presenteerde de voorstellen in Wenen op de Conferentie over
Veiligheid en Samenwerking in Europa (CVSE), waaraan de
Verenigde Staten, Canada en op Albanië na alle Europese lan
den meedoen.
FLIP
ToWltee MBCHTJE
OP
Hondsbrutaal
Een beagle-puppie mengde zich deze week ongevraagd In een
militaire oefening in het Britse Chambersburg waarbij een gijze
laar moest worden bevrijd. Het hondje had zijn baasje even In
het bos achtergelaten omdat hij al die mannen In camouflage
pakken opeens veel interessanter vond.
foto: ap
Spoedhulp EG
aan Herborn
BRUSSEL De Europese
Commissie heeft gisteren in
Brussel besloten voor 450.000
gulden spoedhulp te verlenen
aan de slachtoffers van het on
geluk in het Westduitse plaats
je Herborn. De hulp zal wor
den verspreid door het West
duitse Rode Kruis. Het aantal
mensen dat bij de ontploffing
van een tankwagen met benzi
ne om het leven is gekomen is
inmiddels gestegen naar vijf.
Herborn is voortaan gesloten
voor tankwagens.
Terreur in India
eist weer levens
NEW DELHI De terreur
die extremistische Sikhs in In
dia uitoefenen heeft gisteren
opnieuw acht mensenlevens
geëist. Onder de slachtoffers is
de voormalige minister van de
staat Punjab en politicus van
de Congrespartij, Satnam
Singh Bajwa. Uit protest tegen
het bloedbad bleven gisteren
alle overheidsdiensten in Pun
jab gesloten. Donderdag waren
tien slachtoffers in de noord
westelijke staat gevallen.
BONN De Westduitse bondskanselier Helmut Kohl heeft
Moskou toezegd dat een onderzoek zal worden ingesteld naar
de lijst met namen van 16 vermeende oorlogsmisdadigers die
in de Bondsrepubliek zouden wonen. De lijst is door Sovjet
president Andrej Gromyko overhandigd aan de Westduitse
president, Richard von Weiszacker, die op het ogenblik op
bezoek is in de Sovjetunie.
Zij aan zij tegen Apartheid: de verbannen Zuidafrikaanse schi
ver en dichter Breyten Breytenbach en de president van de Afi
kaanse advocatenvereniging, Benoit Ngom. In Dakar te Seneg
praten blanke Zuidafrikanen en zwarte guerrillastrijders van h
verboden ANC drie dagen intensief met elkaar. foto:i
JOHANNESBURG De
blanke regering van Zuid-
Afrika is voor het eerst
van plan landelijke ver
kiezingen onder 's lands
zwarten te organiseren
voor het aanwijzen van
politieke leiders.
De gekozen vertegenwoordi
gers zullen met de regering
van president Pieter W. Botha
onderhandelen over een poli
tieke rol voor de naar schat
ting 15 miljoen zwarten die le
ven buiten de onafhankelijke
thuislanden, aldus de minister
voor constitutionele planning,
Chris Heunis.
„De regering heeft geaccep
teerd dat stedelijke zwarten in
een voorgestelde Nationale
Raad door middel van algeme
ne verkiezingen aangewezen
kunnen worden", zei Heunis.
De minister voegde er aan toe
dat de poging om de zwarte
meerderheid beperkte politie
ke betrokkenheid te verlenen,
in de plaats komt van vroege
re regeringsplannen om zwar
te woordvoerders aan te wij
zen.
De verkiezingen zijn de eerste
grote concessie aan de zwarten
sinds Botha in 1985 de wetten
schrapte die seksuele gemeen
schap en huwelijk tussen part
ners van verschillend ras ver
boden en in 1986 de wetten die
het vrije verkeer van de zwaï
ten beperkten.
Heunis zei dat de verkiezing!
gehouden zouden worden oi
der zwarten die buiten tien i
naam zelfbesturende thuislat
den wonen. Dat betreft 15 v;
de 25 miljoen Zuidafrikaan
zwarten.
ANC
Een aantal leden van de del
gatie van blanke Zuidafrik
nen die in Senegal praten m
het ANC, zeggen dat het ni
realistisch is te verwachten d
het ANC de gewapende strij
tegen het apartheidsbewind i
Pretoria zal staken. Maar
Afrikaner Andre du Toit 2
dat de delegatie een uitbai
sting van onbeheerst gewei
in Zuid-Afrika nooit zal kui
nen aanvaarden. „Wij begi
pen dat het onmogelijk, is lij
ANC te vragen de gewapen
strijd af te zweren", zei D
Toit, een hoogleraar politiek
wetenschappen aan de univei
sitëit van Kaapstad. „Wij moi
ten de gewapende strijd al
historische realiteit aanvaa:
den, zoals we ook het staatsg!
weid als realiteit hebben aar,
vaard. Dat betekent niet dj
wij ook maar kunnen
nen de gewapende strijd7
steunen", zei hij na de tweed
dag van de besprekingen tui
sen de 50 blanke Zuidafrik
nen en de delegatie van h(
ANC in Senegal.
Het beroep van stierenvechter is een trots beroep. Voor d«
Spaanse vechters-assistent Fernando Domingue was het dert
week dan ook een pijnlijk moment toen een stier hem tegen d
grond werkte. Fernando moest met ernstige verwondingen in he
ziekenhuis worden opgenomen. FOTO: AP
