Dexter Gordon: held van
eerste dag North Sea Jazz
Burt Lancaster in film naar toneelstuk van paus
Bewijs gezocht voor
Von Karajans vaderschap
KUNST
- - '"jflHH
SALZBURG De dirigent Herbert von Karajan is opgeroepen
voor een test om vast te stellen of hij inderdaad de vader is van
de 43-jarige Britse vrouw van Duitse afkomst Ute de Doncker.
Mevrouw De Doncker beweert dat Von Karajan haar vader is.
De voorzitter van de rechtbank in Salzburg, Paul Veits, zei dat
als Von Karajan weigert gevolg te geven aan de oproep de zaak
weer voor de rechter zal komen en er mogelijk gerechtelijke
maatregelen zullen volgen.
Ute de Doncker zegt dat zij jarenlang heeft geprobeerd haar na
tuurlijke ouders te achterhalen. Zij heeft haar moeder uiteinde
lijk in Berlijn gevonden en hoorde van haar dat Von Karajan de
vader zou zijn.
Dinsdag vond een hoorzitting plaats in Salzburg waar De Donc
ker aanwezig was maar de 79-jarige dirigent niet. Hij heeft al
enige tijd gezondheidsproblemen. De advocaat van Von Karajan
was niet bereikbaar voor commentaar.
Europees Parlement
wil literatuurprijs
STRAATSBURG Het Euro-
pees Parlement heeft gisteren
voorgesteld een „grote prijs
voor literair werk" in te stel
len. De prijs zou elk jaar moe
ten worden verleend voor een
literair werk dat is gepubli
ceerd in een van de lidstaten
van de Europese Gemeen
schap en dat is geschreven in
een van de talen van de EG.
Het prijzengeld zou in de
buurt moeten liggen van de
Nobelprijs voor de literatuur,
aldus een rapport van de
Spaanse socialistische afge
vaardigde Carlos Barral Ages-
ta.
DEN HAAG Dex
ter Gordon: Zonder
meer de ster van de
eerste avond North
Sea Jazz. Vijfenzestig
jaar oud, diabeticus,
vergeven van de alco
hol. Aldus de gelui
den bij voorbaat.
Waar. Maar wat is
waar in de jazz? Dex
ter Gordon stond er
als een huis. Wat
oude man? Long Tall
Dexter blies zoals-ie
tijden niet geblazen
heeft op z'n tenorsax.
Goed, de timing van
zijn binnenkomen
was een beetje onge
makkelijk tijdens het
tweede concert in de
PW A-zaal. Nadat pia
nist Cedar Walton
„the one and only
Dexter Gordon" had
geannonceerd - of
woorden van gelijke
strekking - kwam er
niemand opdagen.
Walton begon met z'n colle
ga's aan een extra opwar-
mingsnummer en jawel hoor,
daar komt Dexter binnen
wandelen. In een keurig vest
en met z'n bekende muziek-
adellijke schroom. Om daar
na los te barsten alsof er
niets aan de hand is. De film
„'Round Midnight" heeft
hem voor heel jazzminnend
Nederland het aureool gege
ven dat eigenlijk een hele
generatie jazzmuzikanten
toebehoort. Het aureool van
de man die dankzij z'n mu
ziek de noten van zijn eigen
leven tot gruzelementen
kraakt. Bovendien straalt
Gordon in de film een waar
digheid uit, waaraan ieder
een - alcoholist of niet - een
punt kan zuigen. Gordon
trekt - vanaf het allereerste
begin van de kaartverkoop is
het duidelijk - na de film
van Bertrand Tavernier
opeens volle zalen. „Zijn con
certen lopen beter dan die
van Oscar Peterson" roept
een verbaasde Paul Acket.
.Het is duidelijk: het publiek
heeft behoefte aan mythes,
aan helden. Of ze nu positief
of negatief gedefinieerd zijn.
Dexter Gordon wordt in z'n
eentje opeens de complete
jazz. En wanneer hij het
Thelonious Monk-nummer
„'Round midnight" speelt,
speelt de godganse jazz mee.
Het zijn van die verrassingen
waarvoor Paul Ackets North
Sea Jazz Festival je elk jaar
stelt. Kan het succes van zo'n
festival doorgaan, vraag je je
wel eens af. Blijft het pu
bliek maar komen tijden die
drie dagen in juli?. En elke
keer vind je zelf het ant
woord. Het North Sea Jazz is
niet meer stuk te krijgen.
Kranten, radio, televisie be
steden steeds meer aandacht
vooraf aan het Haagse ge
beuren. Het is een „must"
geworden. Wie ooit een jazz
plaat gekocht heeft en niet
naar het festival gaat, zit al
in een verontschuldigingspo
sitie: „Nee, ik ga dit jaar
niet.". Of: „Ik ga alleen za
terdag". Een eeuw vanaf nu
zal - terugkijkend - het
North Sea Jazz - net zoiets
zijn als het WK voetbal, de
Tour de France. Je moet op
z'n minst een etappewinnaar
kennen om mee te mogen
doen. Dexter Gordon is zo'n
etappewinnaar. Maar, wacht
even, zijn knechten zijn ook
meesters. Billy Higgins op
drums, Pierre Michelot aan
de bas, Billy Hutcherson op
de vibrafoon en ploegleider
Cedar Walton aan de piano.
CiidaeSowuvnt
ZATERDAG 11IULI1987
North Sea Jazz is uiterai
niet compleet zonder z'n 1
bliek: van de huilende ba
tijdens het concert van Be
ny Carter tot en met Haa|
jazzkenner en oprichter vi
de Haagse Jazz Club Woul
van Gooi die zich, geholp
en gehinderd door een sta
geen noot wilde laten oi
gaan. Een ruwe schattii
dertienduizend man moei
er gisteren zeker gewet
zijn. Misschien wel met
Maandag weten we het all
maal zeker. Maar vanaf b
eerste moment dat ik gist*
avond het Congresgeboi
binnenkwam, aanleunend
gen een geur van mense
voedsel, en jazz, wist ik 1
al voor honderd procent:
is de geur van succes.
BERT JANSU
KRAKOW - Op het ogenblik
wordt een toneelstuk ver
filmd, dat 28 jaar geleden
werd geschreven door een
onbekende Poolse priester.
Dat het stuk nu een Ita
liaans-Amerikaans-Poolse
produktie wordt met een
sterbezetting is te danken
aan het feit dat die priester
Karol Wojtyla heette, tegen
woordig beter bekend als
paus Johannes Paulus II.
„Voor de juwelierszaak" heet
het verhaal van drie echtpa
ren verteld door een winke
lier in de stad Krakow, waar
deze week de opnamen be
gonnen. De hoofdrol wordt
vertolkt door Burt Lancaster.
Verdere acteurs: Ben Cross,
Olivia Hussey en Daniel 01-
brychski, de lieveling van
het Poolse publiek. De film
wordt geregisseerd door de
Canadees Michael Anderson.
Na vier weken filmen in
Krakow, verhuist de equipe
naar Toronto, waar de film
in vijf weken voltooid zou
moeten worden De belang
rijkste producent is de Itali
aanse staatstelevisie RAI. De
film wordt volgend jaar uit
gebracht in Europa en de
Verenigde Staten.
De paus, die aartsbisschop
van Krakow was voor hij in
1978 tot de Heilige Stoel
werd geroepen, schreef het
stuk in 1959. Hij doceerde
toen ethiek aan de katholie
ke universiteit van Lublin.
Het stuk heeft als ondertitel
„Gedachten over het huwe
lijk die van tijd tot tijd uit
monden in een toneelstuk".
Het ging in Polen in 1982 in
première in de hoogtijdagen
van Solidariteit. Het huwe
lijk wordt in het stuk gezien
als iets heiligs, waarin de
echtelieden hun beloften van
trouw, liefde en eerlijkheid
ook afleggen aan God.
De jonge Wojtyla, die actief
was in het ondergrondse to
neel in Krakow tijdens de
Tweede Wereldoorlog,
schreef ziin eerste stuk in
1940, voor hij besloot
te worden. Kort voor
eind van de oorlog
gewijd, maar hij bleef
stukken en gedichten
ven, vaak onder
„Voor de
speelt voor en na
„Het zijn de geda
één man over wat
is in de menselijke
zei Burt Lancaster,
kan daaraan
het erg goed is
en overdacht."
ning van buitenlandse gasten
die jou ook maar een keer
per jaar zien. En ook tussen
de toeschouwers herken je:
Aaah, die man was er vorig
jaar ook. De in Nederland
wonende Amerikaanse schil
der Sam Middleton in de ar-
tiestenbar naast de Carrou
selzaal: „Ik hoef niet eens
meer naar de concerten toe.
Dit is een heerlijke atmos
feer. Hier voel ik me lek
ker". Het is het gevoel van
zovele jazzfans. Het North
Sea is het nog altijd Behou
den Huis van hun muziek.'
En al die andere, die veruit
in de meerderheid zijn? Die
genieten van het gevoel sa
men maar een ding te willen:
je lekker te voelen bij lekke
re muziek. Jazzkenner zijn
hoeft niet. Okay, niet-ken-
ners zullen bij Dexter Gor
don misschien vergeefs op
een Henk van der Meydens
tranenspektakel gewacht
hebben. Ze zullen zich beter
gevoeld hebben bij de Dirty
Dozen Brass Band uit New
Orleans. Een van spontani
teit denderende groep die
zelfs befaamde Beatles-songs
van meer dan „twenty years
ago today" in jazz omtover
den. Of bij de salsa (Arturo
Sandoval) aan het slot van
de eerste avond, die onderge
tekende niet meer mocht
meemaken vanwege dit
stukje. Jazz heeft tijdens het
North Sea net zoveel gezich
ten als de bezoekers.
Vulkaan Miles
Wie er deze openingsavond
uit sprongen? Engelands
hoop in bange jazzdagen:
Courtney Pine. De jonge god
van de blues: Robert Gray.
En - u zit er op te wachten -
Miles Davis. Natuurlijk, hij
opende het festival. Met al
weer zo'n hoogmodische cre-
v-u
Wie zanikt er over tekort aan zitplaatsen bij Miles Davis? Ligplaatsen genoeg.
atie aan (leren broek, goud
geborduurd jasje) en - hé -
meer haar dan vorig jaar.
Heeft de nu 61-jarige Miles
nieuw haar laten inweven op
z'n kalende hoge voorhoofd?
Het lijkt er op. Maar de oude
Meester Miles bindt nog al
tijd een uit z'n voegend bar
stend Tuinpaviljoen aan zich.
Met - wat mij betreft - wei
nig muzikale verschillen ten
opzichte van vorig jaar. Miles
blijft een vulkaan van wie je
de uitbarsting steeds weer
verwacht. Die komt niet al
tijd. Maar de spanning is er.
En wat over saxofonist Ben
ny Carter, tachtig jaar oud
en van het ene North Sea
Jazz podium naar het andere
overwippend. Een middelba
re heer tijdens Carters con
cert met een eigen kwartet
in de Sweelinckzaal: „Hij zou
m'n vader kunnen zijn. Gek
gevoel toch, naar je eigen va
der te luisteren". Weinig va
derlijks verder aan Benny
Carter. Hij swingt nog steeds
als in z'n beste jaren. Hij is
dan ook een van de winnaars
van de jaarlijkse Bird, de
door beeldhouwster Thea IJ-
foto: tjerk herin i
Miles Davis opent het festival in hoogmodisch pak en met ke
vers ingeweven haar op het vroeger kalende hoofd. foto:<
dens ontworpen jazzprijs van
het North Sea. Zijn concert
met medewinnaars van nu
en toen (John Engels drums,
Piet Noordijk altsax, Niels
Pedersen bas, en Rein de
Graaf piano) wordt een h«
lijke aangelegenheid. En
merkt weer eens wat vo
perfect-stimulerende drui
mer John Engels eigenlijk
Benny Carterspeelt stukk
beter tegen zijn ritme-pati
nen dan tegen die van B
Eydens uit zijn eigen kwi
tet. En Piet Noordijk L
weer horen dat hij met
naam Pete Northdyke e
internationale ster had ku
nen zijn. En wat Rein
Graaff op piano kan we«
we inmiddels wel na al i
uitstapjes met buitenland
topmusici.
Boven: Courtney Pine, Enge
lands hoop in bange jazzda
gen.
Links: Saxofonist Dexter Gor
don: een levend legende.
foto's: tjerk heringa
Jazzmuziek: luisteren in alle rangen en standen.
foto: tjerk heringa
Voor wie het North Sea Jazz maakt, is zo'n eerste avond den die je alleen die ene keer
- zoals ondergetekende - een klein feestje der herken- in het jaar die hand geeft, je
voor de zoveelste keer mee- ning. Je schudt mensen han- krijgt knikjes van herken-
