Alleen kerken in Suriname
zijn nog teken van hoop"
rHfatdmiteF}
opmnM
Knesset: geen her-definitie wie jood is
kerk
wereld
Kardinaal inzet conflict
tussen kerk en sandinisten
£eidóc
J
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
Dorenbos ook in actie tegen topless zonnen
Computers in
Latijns-
Amerika
verbinden
katholieken met
Rome
SECRETARIS RAAD VAN KERKEN: HOPELOZE SITUATIE
Gigantische operatie
QeidóaQowuwt
DONDERDAG 9 JULI 1987 PAG]
DEN HAAG Drs. L.P. Dorenbos wil via zijn Rainbow
Ethisch Instituut wat gaan ondernemen tegen het „topless bi
vakkeren op de Nederlandse stranden". „De sekusele revolutie
is zo ver doorgevoerd dat je met je gezin niet meer met goed
fatsoen naar het strand kunt. Nederland degenereert." Hoe het
ethisch instituut gaat optreden tegen blote borsten, heeft Do
renbos nog niet bekendgemaakt. Zaterdag zet Dorenbos in
Bunschoten-Spakenburg zijn vorige week begonnen actie tegen
pornografische lectuur voort. Alle winkels en inwoners van
het stadje worden per brief opgeroepen zelf in actie te komen
en zo tot stopzetting van de verkoop van de lectuur te komen.
Dorenbos noemt het „schizofreen" dat hem wordt voorgehou
den dat „een 'vuurtje stoken" niet mag hij wilde in Veenen-
daal de „vieze boekjes" op het kerkplein verbranden terwijl
in de politieverordening ook staat dat de openbare orde en de
goede zeden moeten worden gehandhaafd. Verkoop van porno
grafisch lectuur lijkt mij niet bijdragen tot dat laatste". Voorts
zijn de komende tijd advertenties in kranten te verwachten en
oproepen voor adhesiebetuigingen aan een groot aantal organi
saties. Bovendien is een brief onderweg naar PvdA-fractielei
der Wim Kok. In Veenendaal voerde de plaatselijke PvdA-af-
deling met de leus „Censuur de wereld uit" actie tegen het op
treden van Dorenbos. „Ik vind het op zijn zachtst gezegd
vreemd dat de PvdA tegen ons in het geweer komt Ze zijn
tegen pornografie en tegen discriminatie. In die pornografische
lectuur worden vrouwen toch gediscrimineerd?".
BOGOTA De katholieke
"kerk in Latijns-Amerika in
stalleert een computersys
teem dat rechtstreeks satel
lietcontact met het centrale
gezag in Rome toestaat. Dit
heeft de directeur van de La-
tijnsamerikaanse Bisschop
penconferentie (CELAM),
Dario Castrillon, in Bogota
meegedeeld.
Castrillon zei dat het systeem
de ontwikkeling van de zgn.
bevrijdingstheologie in het
gebied zou bijhouden, de
geestelijkheid registreren en
de mogelijheid biedt onjuiste
gegevens over de kerk recht
te zetten.
De centrale computer in Bo
gota kost 2 miljoen gulden en
er komen terminals in Ar
gentinië, Brazilië, Mexico en
de Dominicaanse Republiek.
Het contact met het Vaticaan
zou in oktober tot stand ko
men.
Castrillon sprak de hoop uit
dat computerterminals zou
den kunnen worden geïnstal
leerd in heel Latijns-Ameri
ka, zodat de bisschoppen
goedkoop zouden kunnen
communiceren.
Nieuwe wet
bedreigt
bijzonder
onderwijs in
Griekenland
DEN HAAG Het Europees
Comité voor het katholiek
onderwijs heeft een scherp
protest laten horen tegen de
plannen van de Griekse
staatssecretaris voor onder
wijs. Papadimitriou heeft een
wetsvoorstel ingediend dat
bij effectuering een zware
klap betekent voor het bij
zonder onderwijs in Grieken
land.
Het Europees Comité is bij
zonder verontrust over de
plannen van de staatssecreta
ris, die met opzet de zomer
maanden heeft gekozen om
zijn plannen door het parle
ment te loodsen.
Het wetsvoorstel bevat een
aantal „discriminerende"
maatregelen, zoals het zelf
bekostigen van alle kosten
verbonden aan het oprichten
en instand houden van de
bijzondere scholen, inclusief
de personeelslasten. Voorts
voorziet het voorstel in een
voor de bijzondere scholen
afwijkende examenregeling:
leerlingen van bijzondere
scholen moeten voor een
staatscommissie examen
doen; leerlingen van de
openbare overheidsscholen
doen bij de eigen leraren
examen. Het bijzonder on
derwijs zou volgens de staats
secretaris bovendien het
recht moeten worden ontno
men zelf, rechtstreeks, de di
recties van hun scholen te
benoemen.
Het Europees Comité, waar
bij ook het Centraal Bureau
voor het Katholiek Onder
wijs in Den Haag is aangeslo
ten, wijst er op dat de plan
nen in strijd zijn met de zoge
heten resolutie-Lüster, aan
genomen door het Europees
parlement (1984). Hierin
worden de gelijkstelling van
de openbare overheidsscho
len en de bijzondere scholen
gezien als een belangrijke
doelstelling voor een demo
cratisch onderwijsbeleid.
Het Europees Comité voor
het katholiek onderwijs heeft
fracties in het Europees par
lement opgeroepen de Griek
se regering te wijzen op de
resolutie-Lüster.
Waar het beginsel
opgenomen is, kan de
reeks der
gevolgtrekkingen niet
worden geweerd
Groen van Prlnsterer
li
AMSTERDAM „Uit
zichtloos". Zo typeert de
secretaris van de Raad
van Kerken in Neder
land, ds. W.R. van der
Zee, de situatie in Suri
name na een bezoek van
een week aan het land.
„Alleen de kerken vor
men voor de mensen nog
een teken van hoop".
„De economische toestand is
uiterst moeilijk en op den
duur waarschijnlijk zelfs ca
tastrofaal. Er is totaal geen
invoer en de eigen fabrieken
werken niet of nauwelijks
door gebrek aan onderdelen.
Legerleider Bouterse is niet
in staat het bosland te vero
veren op Brunswijk en deze
kan op zijn beurt Paramaribo
niet in handen krijgen. Een
patstelling. De behandeling
van politieke gevangenen en
het terroristische optreden
van het regeringsleger dui
den verder op schrikbarende
schendingen van mensen
rechten.
Op uitnodiging van het Zeis
ter Zendingsgenootschap
bracht Van der Zee samen
met R. Baudert, H. den But
ter en W. Telgt van de Evan
gelische Broedergemeente en
J. van Slageren van de Ne
derlandse Zendingsraad een
bezoek aan Suriname.
Woensdagochtend keerden
de vijf terug in Nederland.
Het contact met de Suri
naamse kerken versterken
en informatie inwinnen over
de situatie in het land was
het doel van de reis. De in
terkerkelijke delegatie heeft
zich beperkt tot contacten
met de kerken in Paramari
bo en omgeving. „Verder
kun je niet komen", aldus
Van der Zee.
Het hele regime draagt vol
gens de secretaris van de
Raad van Kerken het „stem
pel van knoeierij. Het zijn di
lettanterige dictators. Dat
geeft aan het ene kant het
voordeel dat er mazen in het
net ziin, maar aan de andere
kant leidt het tot onbereken
bare acties. In een gewone
dictatuur weet iedereen pre
cies wat wel en niet mag. In
Suriname is dat volstrekt on
duidelijk."
De bevolking is erg sceptisch
over een mogelijke oplossing,
merkte Van der Zee. „De Su-
rinamers zijn ongeïnteres
seerd en gedemotiveerd". Al
leen de voedselpakketten
van familieleden en kerken
in Nederland maken de om
standigheden nog enigszins
houdbaar. Het regime doet
wel steeds toezeggingen over
verkiezingen en een nieuwe
grondwet, maar niemand
neeft er vertrouwen in, zo
constateerde de secretaris
van de Raad van Kerken.
In het referendum over een
nieuwe grondwet in septem
ber dit jaar ziet Van der Zee
een mogelijke oplossing. „De
bevolking moet dan een
krachtdadig 'nee' laten ho
ren, want in die grondwet zit
een weinig hoopvolle passage
over de rol van het leger".
Hoopvol over zo'n krachtig
nee is hij echter niet. „Ik
vrees dat een groot deel van
het volk zich onderwerpt. Na
vijf jaar dictatuur en perscen-
suur weet het niet meer waar
het aan toe is".
Alleen de kerken zijn voor
de bevolking zowel gelovi
gen als niet-gelovigen
„een teken van hoop". „Be-
wonderingswaardig", noemt
Van der Zee de houding van
de kerken dan ook. „Ze zijn
heel duidelijk in hun stel-
lingname: terug naar de de
mocratie. Bovendien loopt
alle hulp aan de vluchtelin
gen via de kerken. Daardoor
spelen ze in de Surinaamse
samenleving een grote rol".
JJe interkerkelijke delegatie
had in Suriname contact met
het „Christelijk Comité van
Kerken", de Surinaamse
Straatbeeld in Paramaribo
Ds. W. van der Zee
FOTO: SP
Raad van Kerken. Bij het co
mité zijn aangesloten de
Rooms-Katholieke, Her
vormde, Lutherse en Angli
caanse Kerk, de Evangeli
sche Broedergemeente en het
Leger des Heils.
Terug in Nederland wil de
delegatie oproepen tot steun
aan de Surinaamse kerken:
materieel en immaterieel. Zo
zou Suriname nog wel voed
selpakketten en medicijnen
kunnen gebruiken. Ook de
kerkelijke acties tegen schen
dingen van mensenrechten
zullen worden ondersteund.
Van der Zee: „De vraag is al
leen, hoe. We kunnen gesig
naleerde schendingen we
reldkundig maken, maar
verder kun je niet zo gek
veel doen. Heel belangrijk is
in ieder geval dat je in con
tact blijft en solidariteit blijft
betuigen".
MANAGUA De Rooms-
Katholieke Kerk van Nicara
gua heeft kardinaal Obando
y Bravo in bescherming ge
nomen tegen de kritiek van
het sandinistische regime.
President Dajiiel Ortega be
schuldigde de aartsbisschop
er maandag van „op de loon
lijst van het CIA te staan".
De regering beraadt zich
daarom over de wenselijk
heid van voortzetting van de
dialoog met de kerk, zo zei
Ortega.
„Lasterlijk en onverantwoor
delijk", noemde hulpbisschop
Bosco Vivas Robelo, secreta
ris van de bisschoppenconfe
rentie, de aantijging.
Volgens Robelo wil Ortega
met zijn beschuldigingen de
publieke opinie misleiden en
de aandacht afleiden van de
grote problemen waarmee
Nicaragua op het moment te
maken heeft. De houding
van de president heeft tot
doel de reeds opgebouwde
contacten tussen de regering
en de kerk te ondermijnen,
verklaarde Robelo.
Het overleg binnen de ge
mengde commissie van de
RK Kerk en de regerings,
dat in september was begon
nen, werd vorige week ab
rupt opgeschort toen een Sal-
vadoriaanse fransiscaanse
priester in het noorden van
net land werd gedood door
een mijn. Kardinaal Obando
heeft de officiële regerings
versie in twijfel getrokken
dat de contras en de Verenig
de Staten verantwoordelijk
waren voor de dood van de
priester.
Kardinaal Obando y Bravo bij aankomst op het centraal bu
reau van de Katholieke Kerk in Managua.
Vrije
Presbyterianen:
vrouw moet
zwijgen
LONDEN In lang niet alle
protestantse kerken wordt de
vrouw geaccepteerd. Dat
bleek dezer dagen in Schot
land, in de Vrije Presbyteri
aanse Kerk van Schotland.
In een resolutie van deze ui
terst kleine fundamentalisti
sche presbyteriaanse kerk,
die circuleerde in onder meer
de Presbyteriaanse Kerk van
Schotland en de Anglicaanse
Kerk, schrijven de vrije pres
byterianen dat „het Woord
van God duidelijk leert dat
vrouwen geen enkel gezag
mogen bekleden in de kerk.
De vrouw mag niet onderwij
zen, maar moet zich in alle
onderwerping laten leren en
zich stil houden. Alleen man
nen mogen worden benoemd
in kerkelijke functies."
De taak van de christelijke
vrouw ligt volgens de vrije
presbyterianen in het „hel
pen en bemoedigen van de
kerk". Goedkeuring van het
ambt voor de vrouw komt
neer op het afwijzen van de
autoriteit van de bijbel, zo
meent de Schotse kerk.
Zowel in de Presbyteriaanse
Kerk van Schotland als in de
Anglicaanse Kerk kunnen
vrouwen officiële functies
bekleden. De eerste kerk
kent al sinds 1969 vrouwelij
ke predikanten. Bij de Angli
canen kunnen vrouwen dia
ken worden. Over de vraag
of vrouwelijke priesters al
dan niet mogen, is men het
nog niet eens.
JERUZALEM Het parle
ment van Israel heeft woens
dag pogingen afgewezen op
nieuw vast te stellen wie jood
is en niet-orthodoxe bekeer
lingen het recht te ontnemen
Israëlisch staatsburger te
worden. De stemming onder
streepte de spanningen in het
coalitiekabinet.
De Knesset stemde met 62 te
gen 53 een wetsvoorstel van
de religieuze partijen af om
de Israëlische „wet op de te
rugkeer" te wijzigen, die ie
dereen met een joodse moe
der of die bekeerd is tot het
jodendom automatisch staats
burger maakt. De religieuze
lobby wilde nieuwe wetge
ving om alleen bekeringen
gedaan door orthodoxe rab-
bies, te erkennen een idee
dat fel werd afgewezen door
joden in de Verenigde Staten,
waar minder conservatieve
en meer hervormingsgezinde
joodse gemeenten de meer
derheid vormen. „De huidige
situatie moedigt assimilatie
en gemengde huwelijken in
het buitenland aanver
klaarde de religieuze afge
vaardigde Avner Shaki, die
het voorstel deed, tijdens het
verhitte debat.
De ultra-religieuze Shas-par-
tij had wijziging van de wet
als voorwaarde gesteld voor
steun aan de premier, Yitz
hak Shamir, tegen pogingen
van de coalitiegenoot de Ar
beiderspartij de regering op
te breken over de plannen
om akkoord te gaan met een
internationale conferentie
voor het Midden-Oosten. Het
was niet direct duidelijk of
na het afstemmen de Shas,
die vier zetels heeft in het
parlement, zijn steun aan
Shamirs Likud-blok zal in
trekken en de minister van
buitenlandse zaken, Shimon
Peres (Arbeiderspartij), gaat
steunen in zijn oproep tot
vervroegde verkiezingen
over de kwestie van de con
ferentie. Peres heeft geen
meerderheid achter zich ge
kregen om door te gaan met
het conferentie-idee of om
het parlement te ontbinden
en het land naar de stembus
te sturen.
Peres en de Arbeiderspartij
hadden Shamir ervan be
schuldigd zijn oren te laten
hangen naar de religieuze
partijtjes om aan de macht te
olijven. De sociaaldemocra
ten waren tegen het wijzigen
van de wet op de terugkeer
omdat die het joodse volk zou
verdelen en de pogingen zou
schaden immigranten te
trekken.
Naar schatting worden elk
jaar 11.000 mensen tot het jo
dendom bekeerd door con
servatieve en liberale rab-
bies. De liberalen en veel van
hun kinderen zouden van het
Israëlische staatsburgerschap
worden uitgesloten als ortho
doxe rabbies het exclusieve
recht op bekeringen zouden
krijgen. „Men kan niet met
twee stemmen spreken, en
joden vragen naar Israel
te komen en zich met hun
volk te herenigen en aan de
andere kant deze voorstellen
doen", verklaarde Hayka
Grossman van de linkse Ma^
pam-partij tijdens het debat.
PARTIJLEIDER Michail Gorbatsjov heeft onlangs een >tij
langrijke stap gezet op weg naar de verwezenlijking van j T'
hervormingsplannen. De Opperste Sovjet nam enkele
ontwerpen aan die de economie moeten herstructureren.
invloed van het plan-apparaat wordt beperkt, onderneni
gen krijgen zelf verantoordelijkheid voor hun winsten V£
verliezen. Moskou stippelt de grote lijnen uit, maar de
voering daarvan wordt gedecentraliseerd. Het winstbeg n;
doet zijn intrede en werkloosheid zal mogelijk zijn, aldus d;
nieuwe man, die zelfs het kapitalistische woord „inflatie" Ie
de mond nam.
Het is een gigantische operatie, die „perestrojka" (hervl
ming) die Gorbatsjov nastreeft. Niet alleen de economie
totaal worden omgeturnd, ook het daarmee verbonden
beidsethos zal dienen te veranderen: minder wodka, hari
werken. Dat kan alleen als er in het kader van de glasn
(openbaarheid) nog meer ruimte komt voor discussie.
MAAR de theorieën van Gorbatsjov stuiten op veel scep
De partijkaders zijn zenuwachtig en in de hoogste bestui
sorganen is argwaan te constateren, aldus Gorbatsjov zelf.
de pers is intussen een discussie gaande tussen econon
over de vraag, of een mengvorm mogelijk is van kapitalis
en socialisme en of toegeven aan het marktmechanisme
socialistische idealen niet zal uithollen. De partijleider li
echter niet van zins zich van zijn ideeën af te laten brengi
Niets nieuws, zegt hij, het gaat om een terugkeer naar ou
waarden uit de periode vóór Stalin, toen Lenin het voor 1
zeggen had.
Zoals altijd bestaat een diepe kloof tussen theorie
praktijk. Niet alleen het systeem moet worden gewijzigd dc
het invoeren van nieuwe wetten en regels en het afschafl
van instellingen en bureaus; ook de mentaliteit moet word
omgebogen. En hoe maak je van mensen die gedwongen v
ren bevelen op te volgen zelfbewuste leiders met eigen ini
atief en in staat verantwoordelijkheid te dragen? En er I
staat geen twijfel over dat dergelijke veranderingen tege
stand zullen ondervinden van de bevoorrechte klasse v
partijbureaucraten, die vecht voor het behoud van privilej
en functies.
Hoe zo moeten de Sovjet-burgers zich wel afvragen, is
mogelijk dat een man als Andrei Gromyko, jarenlang 1
toonbeeld van continuïteit in de Russische politiek, totaal
omgedraaid en nu wetsontwerpen verdedigt die mogel
maken wat nog enkele jaren geleden bestraft werd met vi
banning? Hoe kan de gewone Rus begrijpen dat het met ijl
ren discipline gepropageerde vijandbeeld van het decadet
Westen van de ene dag op de andere wordt omgebogen t
in zekere zin, een voorbeeld? Hoe kan de bevolking verwi
ken dat de jarenlang gepraktiseerde geschiedvervalsing g
nadeloos wordt ontmaskerd en dat openlijk wordt gedisci
sieerd over de vraag hoeveel miljoenen ten slachtoffer z
gevallen aan het „beest" Josef Stalin?
LATERE historici zullen zich in dit verband ongetwijfi
afvragen hoe manipuleerbaar een volksmassa kan zijn: i
Stalin tot Gorbatsjov. Hoe één man (Stalin) zoveel bloed
laten vloeien met behulp van slaafse volgelingen. Gorbatij
heeft ze nu ook, die opportunistische volgelingen die jare
lang zwegen, maar nu opeens weten dat alles anders mo
De vraag blijft of ze zich niet massaal tegen Gorbatsjov zi
len keren, als de tegenkrachten te sterk worden? Hoe sterk
dan de macht van de hervormers? Dat is een benauwend i
peet van de huidige „perestrojka". I
Zonnige perioden
DE BILT (KNMI) Morgen
zijn er zonnige perioden, maar
in het noordoosten van het
land kan nog een enkele bui
vallen. De perioden met zon
hangen samen met een hoge-
drukgebied, waarvan het cen
trum morgen net ten zuiden
van ons land komt te liggen.
De enkele bui in het noordoos
ten staat in verband met een
depressie boven Finland. Dit
lagedrukgebied trekt langzaam
naar het oosten. De wind
waait morgen uit het noord
westen en is matig. De tempe
ratuur daalt vannacht tot om
streeks 12 graden. In de mid
dag loopt de temperatuur op
tot ongeveer 20 graden. De ko
mende dagen houdt dit weer
aan; perioden met zon en een
geringe kans op regen.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor morgen en zaterdag:
Zuid-Scandinavië en Dene
marken: Mbrgen nog enkele
buien, daarna meer zon. Mid-
dagtemperatuur van 17 graden
aan de westkust tot 21 graden
elders.
Britse eilanden: In het noord
westen bewolkt en wat regen,
elders zonnige perioden. Mid-
dagtemperatuur van 17 graden
in Schotland tot 23 graden in
het zuiden.
Beneluxlanden en noord-
Duitsland: Flinke zonnige pe
rioden en droog. Middagtem-
peratuur rond 22 graden.
Zuid-Duitsland, Alpen Iant
en Frankrijk: Droog en a?
nig. Middagtemperatuur 25
30 graden.
Spanje en Portugal: Zonnig
warm. Middagtemperati
rond 30 graden, in het binne
land 35 graden.
Italië, Joegoslavië en Griekt
land. Zonnig, maar eerst n
kans op een lokale onwea
bui. Middagtemperatuur rot
30 graden.
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Wee»
Max Min
W
Amsterdam
regenbui
22
11
De Bilt
zw.bew.
21
11
0
Eelde
zw.bew
20
8
Eindhoven
h.bew.
22
10
1
Den Helder
h.bew.
19
12
t
Rotterdam
20
11
Twente
onbew.
20
Vlissingen
•l.bew.
19
13
1
TA. Limburg
zw.bew.
21
11
f
Aberdeen
h.bew.
16
8
27
19
t
Barcelona
28
19
1
Berlijn
l.bew.
25
13
Bordeaux
l.bew.
25
13
Brussel
zw.bew
21
11
Dublin
zw.bew.
19
11
Frankfort
h.bew
22
14
a
Genève
l.bew.
22
13
Helsinki
regen
23
14
Innsbruck
regen
26
16
ïi
Klagenfurt
regenbui
30
15
Kopenhagen
zw.bew.
22
10
Lissabon
onbew.
34
21
1
Locarno
l.bew.
24
16
Londen
onbew
23
13
Luxemburg
onbew.
22
11
Madrid
onbew.
19
Malaga
l.bew
28
22
Mallorca
onbew.
32
22
Malta
h.bew.
31
22
Moskou
24
15
Munchen
Nice
oX".
25
26
16
20
Oslo
regenbui
23
11
5
Parijs
22
12
Rome
zw.bew.
30
21
Split
zw.bew.
17
Stockholm
zw.bew.
25
11
li
Warschau
regen
zw.bew.
29
Wenen
29
18
t
Zurich
zw.bew.
21
14
1
Casablanca
zw.bew.
20
Cyprus
l.bew.
29
21
Istanbul
onbew.
25
14
Las Palmas
onbew.
26
20
Beiroet
niet ontv.
Tel-Aviv
niet ontv.
ÜDat zoeken we even op.
de 'Uit'bijlage natuurlijk! I
