ïEeidóe Somcwit
Leiden-Noord krij gt twee
wijkcentra voor ouderen
a
STAD OMGEVING
Lodewijk Napoleon schoot te
hulp bij de Leidse kruitramp
Een
cadeau
van
formaat
PSP wil rol VVD in
college verkleinen
Van een koude
kermis thuis
Leidenaar brengt blad „Winkelen"
ALTERNATIEF VOOR VERZORGINGSHUIS OP ZIJLOEVER
Bus ramt auto
EBR: minder invloed
medezeggenschapscommissie
DINSDAG 7 JUU 1987 PAGINA 9
oge opbrengst
,eidse Anjeractie
JIDEN De Leidse Anjeractie
>eft dit jaar het hoogste bedrag
n Zuid-Holland opgebracht: ruim
160 gulden. De actie bestond dit
ar uit een loterij, een stertocht
i muziekkorpsen, volksdansen
optredens van majorettenkorp-
ii op het stadhuisplein. Met me
ewerking van 35 amateurvereni-
ngen werd tijdens deze evene-
«nten gecollecteerd. De opbrengst
omt ten goede aan het Anjerfonds
aid-Holland, dat regelmatig subsi-
les geeft aan onder andere de
eidse groepen op het gebied van
amateuristische kunstbeoefe-
ng-
Rijnaak velt muurtje
LEIDEN Een voorbij
varende Rijnaak, op weg
naar Meelfabriek De
Sleutels, was er gister
middag de oorzaak van
dat een muurtje langs de
Lage Rijndijk omviel.
Aan het 80 centimeter
hoge muurtje lag de dek
schuit van een caféhou
der afgemeerd. De voor
bijvarende Rijnaak ver
oorzaakte enige deining,
waardoor de schuit be
gon te schommelen. Het
tien meter lange een-
steensmuurtje waaraan
de dekschuit was vastge
maakt, bleek tegen zo
veel geweld niet bestand
en stortte in.
LEIDEN Een 23-jarige Lei-
denaar kende zondagavond
een vervelend slot van zijn va
kantie in Portugal. Hij keerde
's avonds rond elf uur met zijn
vriendin terug van een motor
vakantie in het zonnige zuiden
en parkeerde zijn motor voor
de flat in de Vierlinglaan waar
hij woont. Beiden brachten
een deel van de bagage naar
boven. Bij terugkomst bleek de
rest van de vakantiespullen te
zijn verdwenen. De waaarde
van de gestolen bagage, waar
in onder meer een fototoestel
zat, bedraagt zo'n 2.000 gulden.
LEIDEN De Leidenaar Olaf Hoenson heeft een nieuw tijd
schrift uitgegeven. Het is het blad „Winkelen" dat in een oplage
van 5000 exemplaren vooralsnog gratis wordt verspreid onder
winkeliersverenigingen, managers van winkelcentra, afzonder
lijke winkeliers en verder iedereen die in winkelen is geïnteres
seerd.
Hoenson laat bij het verschijnen van het eerste nummer weten,
dat er een „behoefte bestaat onder de winkelcentra aan een
soort overkoepelend medium". De redactie wordt gevormd door
een team van freelance-journalisten. De formule van het nieuwe
blad is in eerste instantie gemakkelijk leesbaar. Hoenson: „Van
lieverlee zullen we heus wel wat zwaardere onderwerpen aan
pakken. Ik zie het als een gewenningsproces. Als je voor de eer
ste keer bij iemand op visite bent, kom je toch ook niet met
loodzware discussies". Voorlopig wordt „winkelen" gratis ver
spreid, met als doel later abonnementen te gaan invoeren als
blijkt dat het blad niet kan bestaan met alleen inkomsten uit
advertenties. Het tweede nummer zal eind augustus verschijnen.
LEIDEN In Leiden-
Noord komen twee wijk
centra voor ouderen en
zo'n dertig tot veertig zo
genaamde woonvoorzie
ningen. In die woonvoor
zieningen wonen oude
ren wel zelfstandig, maar
doen vaak een beroep op
allerlei faciliteiten van
het wijkcentrum. Een
van de wijkcentra moet
komen op de Zijloever,
op de plaats waar het
verzorgingstehuis zou
worden gebouwd. Op die
plaats komen ook de
woonvoorzieningen.
Voor het andere wijk
centrum voor ouderen is
nog geen duidelijke lo-
katie voorhanden, maar
het zou in de wijken
Groenoord of Noorder
kwartier moeten komen.
Volgend jaar wordt ver
moedelijk al begonnen
met de bouw. Dat zijn de
plannen van de gemeen
te Leiden met het alter
natief voor een verzor
gingstehuis in Zijloever.
Leiden is met ouderen en be
woners van de wijk Zijloever
naar een alternatief voor een
verzorgingstehuis gaan zoe
ken. Na jarenlange strijd ging
de provincie enige tijd gele
den akkoord met een verzor
gingstehuis in Leiden-Noord.
Eerder wilde de provincie
daar niet aan mee werken,
omdat Leiden al voldoende
tehuizen zou hebben. Die zijn
echter geconcentreerd in
Zuid-West, terwijl Leiden-
Noord niets op dat gebied
heeft. De provincie zag dat
in, wilde ook wel geld be
schikbaar stellen voor nieuw
bouw, maar niet eerder dan
in de loop van de jaren ne
gentig. Dat duurde Leiden te
lang, waarna er een alterna
tief werd ontwikkeld.
De provincie toonde zich en
thousiast, omdat de overheid
uit kostenoogpunt probeert
ouderen zo lang mogelijk
thuis te laten wonen. De
richting die Leiden op wil
komt daarmee overeen. Ou
deren blijven thuis wonen,
maar kunnen gebruik maken
van de faciliteiten van de na
bijgelegen wijkvoorzienin-
gen. Zo kunnen ze er eten,
elkaar ontmoeten en is er bij
voorbeeld een pedicure aan
wezig.
„Voorwaarden zijn wel dat er
in Leiden-Noord geschikte
woningen voor ouderen zijn,
dat bestaande woningen
eventueel aangepast kunnen
worden en dat er voldoende
instanties zijn die de verzor
gende functies op zich willen
nemen", aldus wethouder J.
de la Mar (sociale zaken), die
gisteren de voorlopige plan
nen voor een alternatief voor
het verzorgingstehuis presen
teerde. De woonvoorzienin
gen zijn bestemd voor oude
ren die wat meer hulpbehoe
vend zijn dan bejaarden die
thuis blijven wonen. Ze kun
nen een beroep doen op het
naastgelegen wijkcentrum
voor bejaarden. „Een soort
tussenvoorziening tussen
thuis wonen en een verpleeg
huis", aldus De la Mar.
Een stuurgroep met verte
genwoordigers van provincie,
gemeente, bewoners en be
jaardenorganisaties gaat na
de zomer de plannen verder
uitwerken. De la Mar ver
wachtte vandaag de toezeg
ging van gedeputeerde J.
Boone dat deze het alterna
tieve plan steunt. Volgens De
la Mar is het voor 95 procent
zeker dat er volgend jaar ou
derenvoorzieningen komen
in Leiden-Noord. „Daarmee
breekt er eindelijk licht door
in deze al vele jaren voortsle
pende kwestie", aldus de
wethouder.
De provincie, verantwoorde
lijk voor ouderenvoorzienin
gen, draagt jaarlijks 1,3 mil
joen gulden bij aan het alter
natief. De gemeente Leiden
heeft eerder een miljoen gul
den beschikbaar gesteld voor
Zijloever. De provincie heeft
Leiden echter geadviseerd
dat bedrag in reserve te hou
den, om eventueel in de toe
komst elders in de stad ver
gelijkbare projecten als op de
Zijloever op te zetten.
Een 19-jarige automobilist uit
Leiden is gistermiddag licht
gewond geraakt bij een aanrij
ding op de 5 Meilaan. De Lei
denaar kwam vanuit de Johan
Wagnerlaan en wilde de 5 Mei
laan oversteken. Hij zag daar
bij een bus, die vanaf de Hof-
landbrug kwam rijden, over het
hoofd. De chauffeur, een 31-ja-
rige Hagenaar, kon de auto
niet ontwijken. De Leidenaar is
met verwondingen in het ge-
Zicht overgebracht naar het
Academisch Ziekenhuis in Lei
den. De auto werd geheel ver
nield, de bus liep deuken aan
de voorzijde op. In de bus vie
len geen gewonden.
Jongetje geschept
LEIDEN Een 13-jarig jon
getje uit Leiden heeft gister
ochtend een been en een heup
gebroken, toen hij op de Mors-
weg werd geschept door een
auto.
Het jongetje wilde tussen twee
geparkeerde auto's door de rij
baan oversteken. Hij merkte
daardoor een naderende auto,
bestuurd door een 34-jarige
Leiderdorper, te laat op en
werd geschept. Het Leidenaar-
tje is naar het Academisch Zie
kenhuis in Leiden vervoerd.
■EIDEN Op 12 januari 1807
__om half 10 's ochtends legde
""Schipper Adam van Schie met
ijn schip, dat met 37.000 pond
uskruit beladen was, bij de
angebrug ter hoogte van de
Jacobsgracht aan. De schip-
x, die vergezeld was van zijn
ree zoons en een knecht, be
lommerde zich niet om de be-
laande veiligheidsvoorschrif-
Men kookte zelfs aan
word en voordat hij naar zijn
aartuig terugkeerde, werd
chipper Van Schie in be-
ihonken toestand in de stad
signaleerd. 's Middag om
wart over vier werd Leiden
oor een gigantische knal op-
eschrikt. De explosie was zo
root dat het geluid ervan tot
Amsterdam, Utrecht, De
renter en Zwolle, en volgens
ommigen zelfs tot in Gronin-
m en Friesland, doordrong.
e eerste reactie van de Leid-
bevolking op de enorme ex-
ilosie was volslagen verbijste-
ing. Men wist in eerste in-
lantie niet wat er precies ge-
eurd was en waar het onheil
ich had voltrokken. Het
lieuws van de ontploffing van
het kruitschip van Van Schie,
lie zijn lading te Ouderkerk
lan de Amstel ingenomen had
in via Leiden naar Delft op
reg was, raakte echter al snel
lekend. Alleen over de juiste
oedracht van de ramp tastte
nen nog in het duister,
ïe kracht van de explosie was
verschrikkelijk geweest: 151
aensen vonden de dood en
ingeveer 2.000 mensen raak-
gewond. Tweederde van
aantal huizen in het omlig
gende gebied van de onheils
plaats werd verwoest en in de
overige stadsgedeelten was er
geen huis dat niet door enige
schade getroffen was. De Leid
se professor Paradijs ver
woordde anderhalve week na
de ramp de onthutsing van de
mensen: „De situatie onzer
stad gaat alle beschrijving te
hoven. Men moet ooggetuige
hjn om er enig denkbeeld van
te kunnen maken".
Verwoesting
plek waar de grootste ver
woesting had plaatsgevonden,
werd direct door militairen af
gezet. Dit werd gedaan om
•hindering te voorkomen en
lom het reddingswerk te verge
makkelijken. Fakkels werden
langebracht om het terrein te
verlichten. Het stadsbestuur
iriep bovendien iedereen op om
voor zover mogelijk een lan
taarn buiten te hangen, en an
dere lantaarns ter beschikking
te stellen.
Het zoeken naar de overleven
den begon snel. Dit moest on-
Lakenfeesten in historisch perspectief
Eén van de hoogtepunten van de Leidse Lakenfees
ten zal ook dit jaar het theaterspektakel in de Pie
terskerk zijn. In 1985 en vorig jaar werd daar met
veel succes de Elckerlyc opgevoerd, maar voor dit
jaar is een heel nieuw programma ingestudeerd geti
teld „Lodewijk Napoleon". Het stuk met bijna 100
spelers en een koor met 150 mensen wordt opgevoerd
van 9 juli tot en met 18 juli. De toegangsprijs be
draagt 15 gulden (CJP en P65 tien gulden) en kaar
ten zijn bij de WV in Leiden te koop. De voorstellin
gen beginnen om 22.30 uur. „Lodewijk Napoleon"
handelt over Leiden in de Franse tijd en geeft daar
mee een historisch perspectief aan de Lakenfeesten.
Vandaag het tweede deel van een serie van drie arti
kelen over Leiden in de jaren, dat Napoleon rijn
stempel op de stad drukte.
Koning Lodewijk bezoekt Leiden, dat is getroffen door de kruitramp.
FOTO: PR
der moeilijke omstandigheden
gebeuren, want niet alleen
werd het vroeg donker, ook de
kou deed zich gelden. Om tot
het rampgebied toegelaten te
worden, moesten de redders
een witte linnen band om de
linkerarm dragen waarop het
woord „ruïne" geschreven
was. C.P. Holst was één van de
mannen die naar overleven
den zocht: „Mijn broeder en ik
waren niet de enige fatsoenlij
ke lieden, die hier de handen
uit de mouwen staken, neen,
men zag er velen, die zeker
voor het eerst in hun leven
bijl, houweel of breekijzer in
handen hadden genomen of
met den kruiwagen het puin
wegvoerden".
De werkploeg van Holst haal
de een dienstmaagd onder het
puin vandaan die zei „gedacht
te hebben dat de wereld ver
gaan was en zij zich levend be
graven vond, tot op dien stond
toe, dat zij door hamerslagen
te hooren van het tegendeel
was overtuigd geworden". De
vrouw had zich op het mo
ment van de ontploffing in
een kelder bevonden, en had
zich zodoende enige tijd met
de levensmiddelen die daarin
lagen in leven weten te hou
den. Anderen waren minder
gelukkig, zoals de dochter van
Jan Lages die 11 dagen tever
geefs door haar vader gezocht
werd. Ook de oude timmer
man Jan Viel was na 12 dagen
zoeken nog niet boven water.
Organisatie
Koning Lodewijk Napoleon
werd meteen van de ramp op
de hoogte gebracht. Hij arri
veerde reeds om half 9 'sa-
vonds uit Den Haag op het ter
rein van de ruïne. Daar hielp
de koning persoonlijk met het
reddingswerk en bemoedigde
de burgers in zijn omgeving.
Lodewijk vertrok pas de vol
gende ochtend om zes uur. De
dagen daarna bleef hij zich
echter bezighouden met de or
ganisatie van de hulpverlening
aan de slachtoffers en hun be
zittingen. Hij schonk 30.000
gulden uit zijn persoonlijke
vermogen en beloofde hij nog
eens 100.000 gulden uit 's lands
schatkist. Zijn echtgenote Hor-
tense droeg twee weken later
10.000 gulden bij. Tevens liet
Lodewijk brandspuiten uit
Den Haag aanrukken en
stuurde hij zijn lijfartsen naar
Leiden om eerste hulp te ver
lenen. Bovendien gaf hij on
derdak in het Huis ten Éosch
aan enige daklozen, die daar
ook gevoed werden. Het ei
genlijke reddingswerk stimu
leerde Lodewijk door een ie
der tien ducaten (meer dan het
weekloon van de gemiddelde
Leidenaar) in het vooruitzicht
te stellen, voor het geval dat
men nog een slachtoffer van
de ramp onder het puin van
daan wist te halen.
Op 15 januari 's morgens om
negen uur verscheen koning
Lodewijk voor de tweede maal
in Leiden. Hij bezocht de zie
kenhuizen en sprak met de
overlevenden en zei hen:
„Uwe dooden kan ik U niet
wedergeven, dit is boven het
menselijk vermogen, maar al
wat in mijn magt is, zal ik
voor Uw stad doen". Dezelfde
dag had hij een onderhoud
met een deputatie van de uni
versiteit. De Academie was
zwaar aangeslagen door de
dood van de professoren Luzac
en Kluit. Met name de studen
ten waren zo onder de indruk
van het verlies, dat „alle zig de
arm met een floers omwonden
ter droeve nagedachtenisse".
LEIDSE
LAKENFEESTEN
De docenten vertelden de ko
ning hun angst dat een aantal
studenten nu naar andere uni-
Een spotprent op Lodewijk Napoleon.
versiteiten zou uitwijken. Men
probeerde dit tegen te gaan
door te verklaren dat de colle
ges met Gods hulp reeds op 27
januari hervat zouden worden.
En dat terwijl ook het Acade
miegebouw aanzienlijke scha
de opgelopen had.
Rente
Andere maatregelen die Lode
wijk nam om Leiden zoveel
mogelijk te ontlasten waren
dat de bevolking gedurende
een periode van tien jaar geen
rente op de schuld van de stad
behoefde te betalen. Deze
kwam voor rekening van het
Rijk, evenals de renovatiekos-
ten van alle openbare gebou
wen. De Leidenaren werden
bovendien van een aantal be
lastingen vrijgesteld. Verder
zouden er nieuwe fabrieken
opgericht worden om de eco
nomische activiteiten te stimu
leren. Op kosten van de ko
ning werd er op de Oude Vest
een huis ingericht voor enige
kinderen, die bij de ramp hun
ouders verloren hadden. Een
grote landelijke collectie, die
op verzoek van de koning
werd gehouden bracht
1.891.609 gulden, 2 stuivers, en
7 penningen op. De boeken
vermelden Gulle gevers als de
„bedienden van het Haagsche
Pest- en Dolhuis" en de „Jon-
geheerenschool te Elburg",
maar ook de soldaten van de
koninklijke garde die een dag
ten behoeve van de slachtof
fers afstonden.
Dat Lodewijk zich door zijn
houding bijzonder populair
•maakte, behoeft eigenlijk geen
betoog. Een anecdote hierover
vermeldt dat de koning zich
eens tegenover een Hollander
verontschuldigde dat hij een
vreemdeling was, waarop de
man antwoordde dat men dat
„na Leiden" vergeten was. Lo
dewijk kreeg de bijnaam 'Père
des Malheureux' (Vader de
Ongelukkigen) en zijn lof
werd zelfs door tal van dich
ters bezongen, zoals door Le
Francq van Berkhey:
Nu schenkt ze (de Voorzienig
heid) aan ons een koning
weer, „Die als een held, op
Gods bevel, O Leyden ijvert
tot herstel".
WERNER ZONDEROP
LEIDEN De vrij onbeteke
nende rol van de VVD binnen
het Leidse college van B en W
moet op het huidige niveau
blijven, maar liever nog wor
den teruggedrongen. Als dat
lukt, kan de PSP voorlopig
deel blijven uitmaken van het
Leidse college van B en W.
Dat wordt geconstateerd in het
PSP-blad Bevrijding. Volgens
Bevrijding heeft het landelijk
partijbestuur van de PSP be
sloten de aanwezigheid van de
PSP in het Leidse college niet
goed te keuren, maar voorlo
pig te gedogen. Eén van de
voorwaarden van het bestuur
is wel dat de rol van de VVD
beperkt blijft.
De PSP trad na de gemeente
raadsverkiezingen van 1986
toe tot het college van B en W
dat toen acht jaar bestond uit
PvdA en VVD. De PSP maakt
deel uit van de fractie van
Links Leiden, die verder
wordt gevormd door PPR en
CPN. De PSP leverde met H.
de la Mar een wethouder.
Deze keus van de Leidse PSP-
afdeling zorgde voor nogal wat
beroering binnen de partij,
mede omdat het congres van
de pacifisten had uitgesproken
dat de PSP niet aan colleges
zou mogen deelnemen, waarin
ook de VVD of het CDA zit
ten. Ook de Leidse afdeling
van de PSP was zeer verdeeld
over de keus van de fractie,
maar men ging uiteindelijk
(onder het toeziend oog van
PvdA-lijsttrekker D. Tesse-
laar) met zeven stemmen voor,
zes tegen en twee onthoudin
gen toch akkoord. De partijbe
stuur van de PSP besloot daar
op een onderzoekscommissie
in te stellen. Die moest zich
uitspreken over de vraag in
hoeverre in Leiden toelaatbaar
was gehandeld. Het partijbe
stuur van de PSP heeft nu de
conclusies en aanbevelingen
van die commissie overgeno
men. Het partijbestuur zegt de
conclusies van de commissie
mede over te nemen, omdat de
commissie (met voor- en te
genstanders van samenwer
king met de VVD) het volledig
eens werd.
Het partijbestuur wijst er on
der meer op dat tijdens colle
ge-onderhandelingen 76 van
de 86 amendementen van de
PSP werden aanvaard, terwijl
alle 16 amendementen van de
VVD van tafel zouden zijn ge
gaan. „Desondanks accepteer
de de VVD het onderhande
lingsresultaat", aldus de PSP.
Behalve het terugdringen van
de rol van de VVD acht het
partijbestuur het noodzakelijk
dat de informatiekloof tussen
wethouder De la Mar enerzijds
en de fractie en de afdeling
anderzijds wordt verkleiner
Verder moet duidelijker wor
den of De la Mar binnen het
college wel voldoende zijn ei
gen gang is gegaan. Volgens
het partijbestuur ligt het eind
oordeel bij de afdeling Leiden.
Het partijbestuur meent wel
dat de Leidse situatie geen
precedent voor collegevorming
in andere gemeenten mag zijn.
Dat geldt ook voor Leiden na
de gemeenteraadsverkiezingen
van 1990, aldus het bestuur.
LEIDEN De medezeggenschapscommissie (MC) van het Energie
Bedrijf Rijnland (EBR) bemoeit zich teveel met de dagelijks gang
van zaken. De MC wil teveel toevoegen aan het beleid van de di
rectie. Dat zegt EBR-directeur W. Brooshooft in 'De Schijnwerper',
het personeels- en bedrijfsblad van het EBR. Brooshooft maakt
zijn opmerkingen nadat de MC het overleg met de directie begin
juni had opgeschort. De MC nam dat besluit omdat teveel buiten
de MC om zou worden geregeld of op de lange baan zou worden
geschoven. Brooshooft ontkent dat. Volgens de directeur is het
conflict terug te voeren op de taakopvatting van de MC. De MC
zou vooral een toetsende taak hebben. De MC wil bijvoorbeeld
meer invloed op het benoemen van personeel maar de directeur
wijst dat af, al zou een uitzondering gemaakt kunnen worden bij
het benoemen van leden van de directie. De directeur meent ver
der dat de problemen zijn begonnen sinds het EBR de medezeg-
genschapeverordening van de gemeente Leiden ging hanteren.
Deze verordening zou op een aantal punten te ver gaan. Directie
en MC hebben afgesproken in september met elkaar om de tafel te
gaan zitten in een poging het conflict op te lossen.
a en luxe handdoek van 50 x 100 cm wordt uw deel als u ons
een nieuwe abonnee opgeeft De nieuwe abonnee wordt ook
hartelijk verwelkomd: deze krijgt de krant de eerste twee
weken gratis.
Not
I Not
Noteer als nieuwe abonnee ingaande
Naam:
Adres:
Voorletters
Postcode/plaats:
Telefoon:(voor controle bezorging)
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt bet abonnement betaald per
0 maand automatisch betalen f 23,04
0 kwartaal acceptgiro f 68,93
Stuur als dank de handdoek aan:
Naam:Voorletters
Adres:
Postcode/plaats
Stuur deze bon ingevuld aan de Leidse CouranL Antwoordnummer
I
998, 2500 Vd Den Haag (postzegel betalen wij).
Ceidae Qowuvnt
