dagjes
mens
In het
Wie is eigenlijk schuldig aan de gigantische „tegenvallers"?
Onderzoek Staal Bankiers helpt justitie
De mens is meer dan een toneelkijker
CDA en VVD oneens
over gevolgen van
te hoge uitgaven
RAMINGSMETHODEN SCHIETEN ERNSTIG TEKORT
BINNENLAND
£eidóc@ouumt
Libanese commando's gaan aanslagen
plegen in West-Duitsland
„In Amsterdam kun
je risicoloos stelen"
Hoge Israëliër
mag naar Moskou
Terry Waite vast in^,
Iraanse stad Qom
Gestoorde criminelen
door geldgebrek vrij
TIP 1:
TIP 2:
ft TIP 3:
spoor van de
„TEATRO FANTASTICO" IN ROTTERDAM
WOENSDAG 1IULI1987 PAGINA I
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG CDA en WD vinden dat ministers die
Hun begroting overschrijden het teveel aan uitgaven
Zelf op hun begroting moeten compenseren. Over de
vraag Hoe en wanneer die bezuinigingen moeten
plaatsvinden, verschillen de regeringsfracties echter
van mening. Tijdens het debat over de Vooijaarsnota
liet de CDA-fractie nog in het midden of onderwijsmi
nister Deetman de overschrijding van 1 miljard gulden
geheel voor zijn rekening moet nemen.
BONN Zes Libanese commando's zijn onderweg naar West-
Duitsland om terreuraanslagen te plegen, waarmee de vrijlating van
de terrorist Hammadi wordt afgedwongen. De Duitse veiligheidspo
litie heeft dit gisteren bevestigd.
De 23-jarige Hammadi, die na het afwijzen van een Amerikaans uit
leveringsverzoek wordt vastgehouden in Frankfurt, moet terecht
staan voor zijn aandeel in een kaping van een TWA-toestel in Bei
roet, in 1985. Bij die kaping kwam een Amerikaanse marinier om
het leven.
Volgens het Duitse blad Stern hebben zes commando's Libanon on
langs verlaten en zijn zij via Damascus onderweg naar Cyprus. De
terroristen zouden onder leiding staan van een 25-jarige vriend van
Hamadi, Harb Nasser. Deze zou ook een rol hebben gespeeld in de
kaping van het TWA-toestel. Hij geldt als „zeer gevaarlijk" en
wordt een deskundige genoemd op het gebied van autobomaansla
gen. De namen van de andere leden zijn ook bekend bij de politie,
die inmiddels verscherpte veiligheidsmaatregelen heeft genomen.
ALMELO Deze conclusie trok gisteren mr. Dre-
wes, president van de Almelose rechtbank, toen hij
vaststelde dat de 27-jarige R.T.B. uit Amsterdam in
1986 en 1987 in totaal 37 processen-verbaal, één per
veertien dagen, voor inbraken en diefstallen had
gekregen zonder dat er een reactie van justitie was
gevolgd. Drewes veronderstelde dat ze in Amster-
am misschien „niet zo hard werken als wij hier".
Persofficier mr. L. de Wit van het parket in Am
sterdam noemt desgevraagd de opmerkingen van
de Almelose rechtbankpresident Drewes „voorba
rig en aan de goedkope kant". „Als hij zou weten
hoe in Amsterdam gewerkt wordt, zou hij dat soort
dingen niet zeggen. De werkwijze van het open
baar ministerie in Amsterdam is er op gericht al
deze zaken op een gegeven moment bij elkaar te
vegen, zodat de verdachte zich op één zitting tege
lijkertijd voor meerdere zaken moet verantwoor
den", aldus de persofficier.
JERUZALEM De Sovjet-
Unie heeft het Israëlische kabi
netslid en minister zonder por
tefeuille Ezer Weizman uitgeno
digd in Moskou te praten over
het vredesproces in net Midden-
Oosten. Weizman zou de eerste
hooggeplaatste Israëliër zijn die
een bezoek aan Moskou brengt
sinds de Zesdaagse oorlog in
1967. Weizman is een groot
voorstander van compromissen
tussen Israël en de Arabische
buurlanden. Ezer Weizman, lid
van Peres' Arbeiderspartij is
ook voor een vredesconferentie
voor het Midden-Oosten. Overi
gens heeft Weizman de uitnodi
ging nog niet ontvangen.
De WD vindt dat onverkort
moet worden vastgehouden
aan het regeerakkoord dat
compensatie van overschrij
dingen op het departement
voorschrijft. Het CDA huldigt
eveneens dit principe maar wil
eerst duidelijkheid over de re
denen van de extra uitgaven.
„De overschrijdingen die zich
nu aandienen hebben verschil
lende oorzaken en moeten ook
paar gelang verschillend be
oordeeld worden", aldus CDA-
woord voerder Van Amels-
voort. Hij noemde het overi
gens onaanvaardbaar als ra-
mingsfouten bij het ene depar
tement zouden leiden tot be-
zuinigingen elders.
Vrijwel alle fracties hadden
gisteren in het debat over de
Voorjaarsnota (stand van za
ken begrotingsuitvoering 1987)
felle kritiek op de overschrij
dingen van de Rijksbegroting
met 3,2 miljard gulden. Door
deze tegenvaller wordt de be
lastingmeevaller van dit jaar
Vrijwel teniet gedaan.
De grootste overschrijding,
ruim 1 miljard gulden, doet
rich voor op de begroting van
het ministerie van onderwijs.
De PvdA schaarde zich giste
ren in het debat aan de zijde
Van minister Deetman. De
grootste oppositiepartij vindt
dat Deetman het gelijk aan
zijn zijde heeft indien de ra
mingen niet kloppen, dan
moet dit niet leiden tot extra
bezuinigingen, maar tot extra
uitgaven.
De VVD-woordvoerder De
Grave vroeg minister Ruding
'ópheldering over het feit dat
het kabinet pas voor 1,2 mil
jard heeft aangegeven hoe de
overschrijdingen worden ge
compenseerd. Hierdoor is ruim
1,9 miljard doorgeschoven
naar de begroting voor 1988.
Het CDA vindt overigens dat
de tegenvallers pas in de be
groting voor 1988 moeten wor
den weggewerkt.
PvdA-woordvoerder Wöltgens
vroeg zich in zijn betoog af
waarom er nu zoveel heisa
Wordt gemaakt over de over
schrijdingen. „Sinds Ruding
aan het hoofd staat van het
ministerie van Financiën is er
jaarlijks sprake van overschrij
dingen aan zowel de inkom
sten- als de uitgavenkant". Hij
rekende de Kamer voor dat in
de jaren vanaf 1984 de uitga
ven in totaal met 7 miljard
gulden zijn overschreden, ter
wijl aan inkomsten 24 miljard
meer binnenkwam dan in de
Miljoenennota's was geraamd.
„Is hier sprake van een gebrek
aan discipline bij de verant
woordelijke bewindslieden?
Nee, er zijn gewoon jarenlang
verkeerde ramingen ge
maakt", aldus Wöltgens.
Vandaag antwoordt minister
Ruding.
PvdA-vragen over
nieuwe paspoort
DEN HAAG De PvdA'er
De Visser wil van staatssecre
taris Van der Linden van Bui
tenlandse Zaken weten of het
waar is dat KEP BV in Barne-
veld niet in staat is gebleken
een nieuw paspoort te ontwer
pen. De produktie zou overge
dragen zijn aan drukkerij Joh.
Enschede in Haarlem, die ook
de Nederlandse bankbiljetten
drukt. Hij vraagt Van der Lin
den uit de doeken te doen wat
de gevolgen hiervan kunnen
zijn voor het voortbestaan van
KEP en voor de overeenkomst
die KEP en het ministerie van
buitenlandse zaken gesloten
hebben. Verder wijst hij erop
dat een dergelijke overdracht
ook auteursrechtelijke gevol
gen kan hebben, omdat KEP
„de bedenker" van het fraude
bestendige procédé is.
LONDEN Het staat zo goed aP1
vast dat de in Libanon ontvoerd!
afgezant van de Anglicaanse keij*
Terry Waite en twee Amerikaans
gijzelaars zich in de Iraanse heiligDI
stad Qom bevinden. $la
,cei
Dit heeft de Britse omroep ÏÏ%1;
gisteren gemeld. ITN zegt van shjocl
Itische bronnen in Beiroet te heW
ben vernomen dat de drie onlanfre]
door hun ontvoerders via verschqje
lende wegen van Libanon naay(
Iran zijn overgebracht De ont_.(
voerders behoren tot de pro-Iraan^.
se Hezbollah. De twee Amerikav^
nen die naar Iran zijn gebrachrj
zijn Terry Anderson en Thomé
Sutherland.
DEN HAAG - Minister
Deetman van onderwijs
was vorig jaar haantje de
voorste met de invulling
van de aan hem opgelegde
bezuinigingen ter grootte
van 1 miljard gulden. Het
bezuinigingspakket kreeg
het stempel „goedge
keurd" van minister Ru
ding van financiën en dus
leek de zaak beklonken.
Nu echter blijkt dat de
ombuigingen in de sfeer
van het onderwijsperso
neel veel te hoog waren
ingeboekt, waardoor de
begrotingspost voor sala
rissen en wachtgelden
met ruim driehonderd
miljoen is overschreden.
Zijn de vakdepartementen en
het ministerie van financiën
niet in staat om, net als in het
bedrijfsleven een voorwaarde
is, een jaartje financieel voor
uit te blikken? Het lijkt er op
dat de ramingen van de uitga
ven en ook van de opbreng
sten van bezuinigingen door
de vakministers met aangepas
te oogkleppen worden vastge
steld: de ombuigingen zo hoog
mogelijk inboeken en vooral
niet kijken naar de hogere uit
gaven die wellicht elders ont
staan. En op Financiën lijkt
het aan deskundigheid te ont
breken om dergelijke fouten
tijdig te signaleren en te corri
geren.
Op elk departement huist een
speciale inspecteur van Finan
ciën, die de taak heeft Ruding
op de hoogte te houden van
het uitgavenstaatje van het be
treffende ministerie. Deze
„waakhonden" van Financiën
zijn het blaffen blijkbaar ver
leerd. Een rol hierbij speelt
ook het slecht functioneren
van de departementale ac
countantsdiensten waarvan
door de Rekenkamer al is
vastgesteld dat zij praktisch
geen enkele grip hebben op de
uitgavenontwikkelingen.
Harde dreun
De organisatie van christelijke
werkgevers, NCW, gooide vo
rige week de knuppel in het
hoenderhok door voor het
eerst hardop te zeggen dat de
Tweede Kamer zich in de lu
ren laat leggen door schijnbe-
zuinigingen op de departemen
tale begrotingen. CDA-onder-
wijsminister Deetman, die zich
met één miljard de absolute
kampioen begrotingsover-
schrijden mag noemen, kreeg
het van de christelijke werk
gevers zwaar te verduren.
In het NCW-blad „De Werk
gever" schrijft de financieel
specialist van dit verbond,
se
im
politic
te water
De Utrechtse gemeentepolitie
patrouilleert per waterfiets In
de grachten en singels waar
het vanwege het mooie weer
extra druk is.
DEN DOLDER De afdelingen voor sterk gedragsgestoorden
en gestoorde criminelen in de psychiatrische inrichting Willem
Arntzhóeve in Den Dolder gaan dicht als de ministeries van
volksgezondheid en justitie niet binnen enkele weken met zo'n
twee miljoen gulden over de brug komen. Enkele tientallen ge
vaarlijke patiënten komen dan op straat, zo heeft directeur J.
Vercauteren van de inrichting vandaaag verklaard. De WA-
hoeve heeft inmiddels voor veertig personeelsleden ontslag aan
gevraagd bij het arbeidsbureau.
SUSKE EN WISKE DE JOLIGE JOFFER
[m tmnhtit! Ui fit beat' I f Ven loih ïoormhtif.ümbikihe
J flat meni <,lnht I
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.
Chris Breedveld: „De tegen
vallende uitgaven worden on
der meer veroorzaakt door
slimme en naar wij vrezen
opzettelijke ramingsfouten".
Voorbeeld: bij de personeelsin
krimping op O en W werd
geen rekening gehouden met
het feit dat daar het LIFO-sy-
steem geldt: last in first out
De jongste leerkrachten moe
ten het eerst afvloeien, met
het gevolg dat het leerkrach
tenbestand vergrijst en het ge
middelde salarisniveau met
sprongen stijgt. In de ramin
gen, waarop Deetman zijn be
zuinigingen stoelt, wordt met
deze relatieve stijging van de
salariskosten evenwel geen re
kening gehouden. Deze „ver
loedering" van de kostenra
mingen is volgens het NCW
een regelrechte misleiding van
het parlement: de financiële
specialisten in de fracties wor
den volgens Breedveld „volko
men in de luren gelegd".
De NCW-knuppel kwam hard
aan en Deetman haastte zich
te reageren op het gewraakte
artikel. Hij beroept zich op de
„algemeen geldende ramings
voorschriften" die door Finan
ciën worden vastgesteld. Dus
Ruding is de schuldige? Bij het
NCW vindt men het in elk ge
val nogal onwaarschijnlijk dat
Ruding helemaal van niets zou
hebben geweten. Maar verder
dan deze nogal speculatieve
gedachte durven de werkge
vers ook niet te gaan.
Staartpost
De Tweede Kamer debatteert
vandaag verder over de Voor
jaarsnota. Bij de aanvang van
dat debat gingen gisteren vrij
wel alle fracties in op de forse
begrotingsoverschrijding op O
en W. Ook de regeringsfracties
willen nu weieens duidelijk-
NCW'er Chris Breedveld:opzettelijke ramingsfouten..."
FOTO: CEES VERKERK
heid over de vraag, wie bij „logische opties" aan: óf Deet-
deze ramingsblunders nu de man heeft foutieve gegevens
meeste boter op het hoofd verstrekt aan Financiën, óf Fi-
heeft. VVD-woordvoerder nanciën heeft verkeerd gere-
Frank de Grave reikte twee kend.
Maar anderzijds hoeft Deet
man bepaalde gegevens niet te
betrekken in zijn ramingen.
Met bijzondere factoren als
vergrijzing, wachtgelden, inci
dentele loonstijgingen en alge
mene salarismaatregelen
wordt in de onderwijsbegro
ting geen rekening gehouden.
De benodigde gelden daarvoor
worden geput uit de zogeheten
„staartpost van de Miljoenen
nota. En voor de berekening
van die staartpost is niet Deet
man, maar Ruding verant
woordelijk.
Ook CDA-fractiewoordvoer-
der Van Amelsvoort vind het
hoogst merkwaardig dat „de
rekenaars" de omvang van de
overschrijding onvoldoende
hebben onderkend. De
CDA'er spreekt tactisch over
de rekenaars en laat daarmee
in het midden of die zich op O
en W, op Financiën, of op t
de departementen bevinden.
Fouten
Het meest aannemelijk is, i
aan beide zijden al dan n
bewuste rekenfouten of foutj|
ramingen ziin gemaakt,
speciale werkgroep, die j
op O en W heeft beziggehoi
den met de problemen rond d.
salarisuitgaven, concludeer
ook met zoveel woorden di
zowel O en W als Financiën it
gebreke zijn gebleven. Rudinj
en Deetman hebben tot nu tö
in hun ramingen van de t
riskosten onvoldoende gebn
gemaakt van veelal wél 1
schikbare en tevens uiterst be
langrijke gegevens. Beidet
kunnen zich evenwel ver
schuilen achter de formeï
juistheid van de gevolgde be
grotingssystematieken.
FRANS WEERT!
MARGA RIJERS1
nu io
sala
;bruü
(vervolg van dfe
voorpagina)
DEN HAAG Het Haag
se bankiershuis Staal Ban
kiers, dat aangifte heeft
gedaan van de fraude, re
kent er voor 100 procent
op succes te zullen hebben
met zijn vordering van ze
ven miljoen gulden op
Roadster. Algemeen di
recteur Jongbloed vertel
de vanmorgen: „Wij kwa
men er net op tijd achter
dat men bezig was ons
grootscheeps op te lichten.
Wij hadden Zuid-Lease in
dertijd een kredietje ver
leend dat echter vrij snel op
liep. Toen de directeur zijn
beloftes niet nakwam hebben
we gezegd 'kom maar op met
je aandelen'. Die directeur
hebben we gelijk ontslagen.
Het bleek dat hij geen beta
lingsregeling met Roadster
had getroffen en dat hij al
eerder „zaakjes" met de eige
naars ervan had gedaan. We
hebben een legertje particu
liere detectives en accoun
tants de hele zaak laten on
derzoeken en zijn met de re
sultaten van dat onderzoek
naar justitie gestapt. Zuid-
Lease hebben wij inmiddels
van Rosmalen overgeheveld
naar Den Haag en dat bedrijf
met twintig man kan onder
ons beheer gewoon blijven
doorgaan".
Andere slachtoffers van
Roadster zijn onder meer de
huurders c.q. kopers van au
to's, het reclamebureau Na-
var in Rotterdam, Renault
Leasing Nederland en verze
keraar Centraal Beheer in
Apeldoorn (250.000 gulden).
Wie nu nog in een wagen
van Roadster rondrijdt is
vanaf vandaag formeel on
verzekerd. Centraal Beheer
betaalde al vanaf 1 juni het
casco-deel bij schade niet
meer uit aan Roadster.
„Auto huren nu goedkoper'
van AAi
A/C
leasemaat
was de slagzin
Roadster. De
schappij van de gebroeder
P. was dank zij aantrekkelijk
ke prijzen en ontelbare adj3'
vertenties in twee jaar uitgeL<
groeid tot een fors bedrij®*
met filialen in Rotterdam
Amsteram, Utrecht, Arn
hem, Rijswijk, Breda, Dor
drecht, Den Bosch, Tilburj__
Eindhoven en Alkmaai
Sommige filialen blijven no; j
een aantal dagen open, maa
het enkele personeelslid da
men daar kan aantreffen i
er uitsluitend om betalingei
te regelen.
Het menselijk ras wordt
deze weken weer uitge
breid met een tijdelijke va
riant Her en der duikt hij
op, altijd nieuwsgierig,
maar ook altijd een beetje
gehaast De dagjesmens. In
zijn voetspoor trekken ook
onze verslaggevers bet
land in om persoonlijk ver
slag te doen van zomerse
gebeurtenissen. Stevo Ak
kerman trol een operazan
geres tussen de lentespina-
zie en de stierengevechten
in Rotterdam.
De warmte trilt in de lucht
en vertraagt alles en ieder
een. De tuin van museum
Boymans-van Beuningen in
Rotterdam ligt er loom bij.
Het is stil. Ook de vijver ver
roert zich niet. Hier en daar
zitten mensen op bankjes,
zwijgend. De zomer is uitge
broken en oh wat zijn ze er
moe van. Maar hoor, is dat
geen pianospel? Lichtvoetig
klinkt het over de paden, tot
aan het terrasje voor het mu
seum. In de rozentuin, aan
het water, staat een vleugel
waaraan een jonge pianiste
zit. Ze speelt de sterren van
de hemel.
Het lijkt te mooi om waar te
zijn, een fraaie film, niet
meer. Maar het is echt Rot
terdam. „Teatro Fantastico"
heet dit festival, waarop nog
vijf zomeravonden van loom
in zwoel getoverd zullen
worden. Zo rustig als de
avond begint met pianospel,
zo opwindend eindigt de
nacht met een uitzinnige ope
razangeres. Fifi 1'Amour
staat weliswaar niet elke dag
als laatste op het programma
om „Lili Mariene' en andere
smartelijke liederen te zin
gen, maar ook „Het Groot
Niet Te Vermijden Dans- en
Showorkest" en de tropische
„Charanga la Comparisa"
zullen hun best doen de ge
moederen te verhitten.
In het park bij het museum
staan zes theatertenten opge
steld, vier muziektenten en
twee restaurants. Theater
mag dan de hoofdmoot van
het festival vormen, Rotter
dam heeft dat niet alleenza
ligmakend verklaard. De
mens is meer dan een toneel
kijker, heeft men gedacht, en
een compleet uitgaanscen
trum is op poten gezet. Be
rend Renstra, één van de or
ganisatoren, vertelt op een
terrasje: „Voor de grote voor
stellingen, zoals die van het
„Holland In vorm",
tentoonstelling in museum
Boymans-van Beuningen over
industriële vormgeving. Te
bewonderen valt onder de
meer de Daffodil, de eerste
personenauto van Daf, en de
ontwikkeling van het
scheerapparaat door de jaren
heen.
Stadsrondrit per tram,
gevolgd door een (kleine)
rondvaart door de haven. Elke
dag vertrek van het Centraal
Station om 13.15 uur.
I
I
Maritiem Museum Prins
Hendrik. Pronkstuk van dit
museum, dat geheel Is gewijd
aan de haven en de
scheepvaart, is het schip
Buffel uit 1868. Als
ramtorenschip van de marine
speelde het een rol In de
roemrijke Hollandse
geschiedenis ter zee. j
t.
In het park bij het museum staan zes theatertenten opgesteld, vier muziektenten en twee res
taurants. F0T0. DE J0NG/VAN es
Werktheater en van La Fura
dels Baus, geldt een entree
prijs van vijf tot vijftien gul
den, maar daarnaast zijn er
vele gratis attracties. We
gokken erop dat mensen bij
voorbeeld eerst een hapje
eten en naar een bandje luis
teren, vervolgens een voor
stelling gaan zien en daarna
nog even de danssalon in
gaan. Dan krijgen ze vier
voorstellingen voor de prijs
van één".
Er is alles aan gedaan om te
voorkomen dat een ordinaire
braderie zou ontstaan, waar
de saté lauw is en het bier
door de kartonnen bekers
heendruipt. „Het is hier geen
pretpark, we willen kwaliteit
bieden", zegt Renstra. „Daar
om hebben we de beste koks
van Rotterdam gevraagd een
menu te verzorgen". Kam
Wing Cheung van „De won
derbaarlijke mandarijn" zet,
om maar eens iets te noemen,
voor 19 gulden een inktvis
uit Sechuan op tafel en voor
22,50 gulden stooft Janwillem
van Arnhem een herteschou
der in Orval, gegarneerd met
lentespinazie, Vlaamse puree,
champignons, ui en spekjes.
Eet smakelijk.
Door theatervoorstellingen in
tenten op te voeren en ze te
omlijsten met eten en drin
ken, muziek en dans, wil Te
atro Fantastico de kunst be
vrijden uit het keurslijf van
avondkleding en pluche.
„Theater wordt nogal eens
geassocieerd met plechtige
kunst, terwijl het in vroeger
tijden altijd synoniem stond
voor opwinding en feest".
Daarom staat van vrijdag tot
en met zondag La Fura des
Baus („de luis in de pels") op
de planken, met een stuk
voor verf, zaagsel, vuurwerk
en een auto. „Het theater in
de donkere schouwburgzaal
verveelt mij meestal", zegt
een van de acteurs van dit
Spaanse gezelschap. „Ik ben
opgevoed met stierengevech
ten in de straat, met uitbun
dige carnavalsfeesten en met
het lawaai van de grote stad.
Dat merk je in ons optre
den". En dat merk je 's
avonds laat, als de terrasjes
voller zitten dan op het Leid-
seplein in Amsterdam en uit
alle windrichtingen flarden
muziek komen. Alsof Rotter
dam aan de Middellandse
Zee ligt in plaats van aan de
Maas.
De komende dagen staat on
der meer de kindervoorstel
ling „Door dik en dun" van
het Werktheater op het Fan-
tastico-programma, evenals
The Magnificent 7 (met Hen-
ny Vrienten), Jim van der
Woude, het trio Ideale
Schoonzoon met levensliede
ren van vroeger en Jules
Deelder als Jules Deelder.
STEVO AKKERMAN
„Teatro Fantastico" houdt tot
en met zondagavond feest in
het park bij museum Boy
mans-van Beuningen in Rot
terdam. Inlichtingen: 010 -
4364447.
