Door onze protesten gaan mensen minder vloeken" Dorenbos gaat pornolectuur verbranden Wie maakt hier eigenlijk het boek op? WlO kerk en wereld weer GEESTELIIK LEVEN/OPINIE EckbcSooMwit BOND TREKT TEN STRIJDE TEGEN GODSLASTERING beroepingen Ex-predikant wordt r.k. pastoraal werker in De Meern KATHOLIEK WOORDENBOEK BUNDELT UITSTERVENDE BEGRIPPEN 99 Goedkoop voorstel Perioden met zon Uniek wijnvoordeel VROOMgSlDREESMANN WOENSDAG 1JULI1987 PAGINA Canadees meisje klaagt RK Kerk aan wegens discriminatie OTTAWA De 11-jarige Canadese Sandra Bernier heeft de Rooms-Katholieke Kerk aangeklaagd omdat de kerk vrouwen discrimineert. Het meisje was vier jaar lang misdienares totdat haar dit werd verboden bij de viering van het 100-jarig bestaan van de parochie. Daar was kardinaal Emmett Carter, aartsbis schop van Toronto, aanwezig, die zich aan de regels van het Vaticaan houdt en slechts jongens bij het altaar wil zien. In Ca nada wordt met spanning uitgezien naar de afloop van deze zaak, die bij de mensenrechtencommissie aanhangig is ge maakt. Veel parochies houden zich inzake misdienaressen niet aan de voorschriften van het Vaticaan. Amerikaanse helpt zwarten bij losmaking van blanke NG-Kerk GRAND RAPIDS De Christian Reformed Church in de Verenigde Staten heeft de voormalige zwarte NG-dochterkerk, de Nederduitse Gereformeerde Kerk in Afrika (NGKA), fi nanciële hulp aangeboden om onafhankelijk van de blanke NG-Kerk te kunnen worden. Ongeveer 80 procent van de in komsten van de zwarte kerk is afkomstig van de blanke kerk, die op grond hiervan de vroegere dochterkerk nog stevig on der controle heeft. Dit aanbod is afkomstig van ds. Clarence Boomsma, moderamenlid van de Amerikaanse kerk. Hij be zocht eerder deze maand de NGKA-synode. Daar hadden afge vaardigden geklaagd dat hun kerk veel te afhankelijk van de blanke kerk is. Veins niet! Wie ge ook zijt, wéés wie gij zijt! De Nederlandse Bond te gen het vloeken gaat Godslastering zelfs over de grenzen bestrijden. In stadsbussen in het Belgi sche Gent en Antwerpen wordt vanaf vandaag op affiches ernstig gewaar schuwd tegen overtre ding van het derde bij belse gebod. En op Schiphol komen affiches in het Engels te hangen, waarop toeristen wordt gevraagd opkomende vloe ken binnenboord te houden. Een primeur, die En gelse affiche, zegt de Bond tegen het vloeken. Een van onze verslaggevers sprak met de secretaris van de Bond. „Onze protesten tegen vloeken in de Neder landse samenleving blij ken te helpen," zegt R. van de Poll, secretaris van de Nederlandse Bond tegen het Vloeken opgelucht, als je hem vraagt of de voortduren de kruistocht tegen het vloeken in Nederland iets oplevert. „Er is pas geleden een onder zoek gedaan naar de werking van onze affiches op stations in Nederland. En daaruit blijkt dat de helft van de mensen ze weieens heeft ge zien. Vijftien procent van de geënqueteerden gaf toe dat ze door de affiches minder zijn gaan vloeken. Dat is heel op merkelijk." Toch is Van de Poll zich er van bewust dat daarmee de door zijn bond onzalig geach te anti-Godstermen niet zijn uitgebannen. Daarom zullen de acties onvermoeibaar wor den voortgezet. Vanaf 1 juli bijvoorbeeld zullen in stads bussen in Gent, Antwerpen, Den Haag, Enschede en Nij megen affiches komen te hangen, waarop een papegaai staat afgebeeld met de plech tige tekst: „Vloeken is aange leerd, wordt geen naprater." Van de Poll:„In de Bijbel staat: gij zult de naam van God niet ijdel gebruiken. En met vloeken misbruik je de naam van God. Maar je kwetst er ook heel veel men sen mee. En niet alleen gelo vigen. Vloeken blijkt steeds meer mensen tegen de borst te stuiten." Wordt er tegenwordig meer gevloekt dan vroeger? „Dat is moeilijk te peilen. Ik weet het eerlijk gezegd niet. Ik weet alleen dat vloeken in de media toeneemt, op radio en televisie met name. Toen ik een tiener was hoorde je nooit een vloek op radio of televisie. Ze gingen er toen vanuit dat ze een voorbeeld functie hadden, dat ze voor moesten gaan in korrektheid en fatsoen. Maar dat is nu kennelijk veranderd." Met name de houding van de VPRO, waar naar de zin van de Bond van tijd tot tijd net iets teveel onheilige uitdruk kingen opborrelen, blijkt de actiebereidheid van de Bond tegen het Vloeken onstuimig in beweging te kunnen zet ten. „Vorig jaar nog was er een gefingeerde uitzending over het Gereformeerd Poli tiek Verbond. En daarin was ronduit sprake van godslas terlijke taal. Wij hebben toen met een juridische klacht ge dreigd. Maar er is uiteinde lijk niks van gekomen". Van de Poll moet met spijt constateren dat de goede be doelingen van zijn bond bij de VPRO tegen een rots van onbegrip zijn opgelopen. „We hebben ooit een brief van ze gehad, waarin ze duidelijk verklaarden dat ze zich van ons niets zouden aantrekken. Een kwestie van mentali teit". Ook de liederlijke taal die soms in boeken wordt uitgestoten is de Bond een doorn in het oog. Secretaris Van de Poll maakt er geen geheim van dat de schrijfsels van Jan Wolkers en van de omstreden Brandt Corstius wat dat betreft niet tot zijn favoriete literatuur behoren. Geen betekenis Wat nou eigenlijk in de ogen van Van de Poll en de zijnen godslasterlijk is? Voorzichtig. Nou ja, u kent de bekende vloekwoorden wel. Te pas en te onpas gebruiken veel men sen dat. Vaak heeft het voor hen geen enkele betekenis en voegt het niks toe aan wat ze willen zeggen. Wij storen ons aan die taaiverruwing. Het is ook norm vervagend". Mag een populaire Engelse krachtterm als „shit" wel? Van de Poll defensief: „Onze doelstelling is primair dat de naam van God niet ijdel mag worden gebruikt. Dus het gaat om vloeken met Gods naam. Shit is geen vloek. U weet toch zelf ook wel wat dat betekent? Dat is gewoon een ruwe term". Vloekt de secretaris van de Bond nou zelf ook weieens, eventueel per ongeluk? Openhartig: „Ik kan niet zeg gen dat dat nooit gebeurt. Ik zeg maar zo: wie in het spre ken nooit eens struikelt is volmaakt. En we zijn alle maal zeer onvolmaakt. Ik ook dus. Maar ik maak er geen dagelijks praktijk van".. Hij voegt er onmiddellijk aan toe: „Het gaat ons natuurlijk in de eerste plaats om het on doordachte vloeken. We we ten heus wel dat veel mensen vloeken over iets opwin dends. Ieder doet dat op zijn eigen manier. Er zijn mensen die zeggen: vloeken lucht me soms op. Daar moet je het dan maar mee doen". Welke krachttermen hijzelf zou gebruiken bij iets „op windends"? Van de Poll is op zijn hoede, „Als ik me pijn doe zeg ik gewoon: au. Als je je met een hamer op de vin gers slaat kun je dat ook zeg gen. Meer zeg ik niet tegen u. Als ik nu zou zeggen: dat en dat zeg ik, dat mag wel, dan komt dat natuurlijk met gro te letters in de krant." Relativerend: „Het gaat ook niet om wat je precies zegt. Als je maar niet vloekt. En de mensen mensen weten heel erg goed dat vloeken fout is. Naarmate ze dat in zien zal het ook minder wor den. Onze reclame kan daar aan bijdragen. Wij zijn heus niet zo dat wij de hele dag aan de buis zitten te luisteren naar de Hilversumse zenders om te reageren op ieder ver keerd woordje dat iemand heeft gezegd. Wij vervullen een centrale taak. We geven steeds aandacht aan het feit, dat er teveel onnodig wordt gevloekt in Nederland." Van de Poll zegt desgevraagd dat er jaarlijks drie ton wordt uitgegeven aan de strijd te gen het vloeken. En dat geld wordt opgebracht door zo'n slordige tienduizend dona teurs, tweeduizend kerken en een aantal gemeentes in Ne derland. Het geld wordt voornamelijk uitgegeven aan affiches op stations (f 40,- per affiche per maana) en in stadsbussen en aan het ver sturen van brieven aan orga nisaties en of personen vol gens de Bond godslasterlijk over de schreef zijn gegaan. R. van de Poll: „Als je je met een hamer op de vingers hebt geslagen kun je ook au zeg gen.." FOTO: PETER DRENT Tot zijn grote voldoening kan Van de Poll melden dat zijn organisatie kennelijk zoveel good will geniet dat de anti- vloekboodschappen in Gent en in Enschede vrijwel gratis de bus ingaan. In de andere plaatsen moet een vergoe ding voor de tentoongestelde affiches worden betaald. „Het is bijzonder sympathiek dat we met name in Ensche de onze boodschap belangrijk genoeg wordt gevonden om gratis op te hangen. Daaruit lijkt toch wel dat we in ons verzet tegen het vloeken niet alleen staan." ARVID VAN DER WOLF Drs. L. Dorenbos FOTO:DIJKSTRA VEENENDAAL Loco-burgemeester B.Vrieling (CDA) van Veenendaal is niet van plan in te grijpen in de plannen van ex-EO-directeur L.Dorenbos die zaterdag voor de Oude Kerk in Veenendaal pornografische lectuur wil verbranden. Dorenbos is al begonnen met het in Veenendaal opkopen van dergelijke lectuur. Volgens de politie heeft de man voor de openbare verbranding geen vergunning aangevraagd. Doren bos wil zijn verbrandingsactie voortzetten; de eerstvolgende actieplaats is Spakenburg. Dorenbos voert actie tegen de pornografie om daarmee het verval van de zeden te bestrijden. Hij rekent tot pornografie niet alleen de gebruikelijke „vieze boekjes", maar ook bladen als Playboy, Penthouse, Nieuwe Revue, Panorama en Cosmo politan. Eerder voerde Dorenbos actie tegen pornografie in Oude Pe- kela, waar grote onrust is ontstaan door het bekend worden van een omvangrijk kinderporno-schandaal. Cf afofm—rda Kerken: Beroepen te Rotterdam-Pendrecht (parttime) mv.drs. C.L. Kraan te "s- Gravenhage-Loosdulnen (parttime). Nederlandse Hervormde Kerk Aangenomen het beroep door de generale synode tot zendingspredi kant ten behoeve van het werk ten dienste van Iglesla Evangellca Pres byterians del Peru, P.Nagel kandl- daat te Salamanca (Spanje). Be dankt voor Dongen en Rijen (prote stantse kerkgemeenschap her vormd gereformeerd) toezegging, Garijp en Staphorst (deelgemeente de Rank), G.J.Gardenler kandidaat te Zwartemeer. DE MEERN De ex-gere formeerde predikant M. Los uit Velp (Gld.) is benoemd tot rooms-katholiek pastoraal werker in De Meern bij Utrecht. De gehuwde ex-predikant nam afgelopen zondag af scheid van zijn gemeente, na dat hij enige tijd terug te kennen had gegeven over te willen gaan naar de R.K. - Kerk. Het ontbreken van met name de apostolische successie, wezenskenmerk van de r.k. leer, in de prote stantse traditie, heeft er toe geleid dat hij zijn ambt wilde neerleggen en katholiek werd. Enkele weken later nam de hervormde predikant ds. J.H. van Leeuwen uit Valkenswaard eenzelfde be sluit. Los neemt in De Meern de plaats in van pastor Van der Sman, die pastoor wordt in Wehl, Achterhoek. Het is te verwachten dat Los na ver loop van tijd priester wordt gewijd. Omdat Los getrouwd is, is dispensatie vanuit Rome nodig. Ter voorbereiding op de wijding wordt hij begeleid vanuit het Ariënsconvict in Utrecht. Pastor Vaessen uit De Meern verklaarde dat de komst van de ex-predikant „zorgvuldig" is voorbereid, zowel naar de parochianen als naar de pre dikanten van de protestantse kerken in-De Meern. De re acties waren goed, aldus pas tor Vaessen. Wel zijn er men sen die moeite hebben met het feit dat de ex-predikant Pr kan zijn, in tegenstelling tot straks wel gehuwd priester katholieken die vanwege hun huwelijk hun ambt niet meer kunnen uitoefenen. li HILVERSUM - Wie weet nog wat het is: het nootje? En wie kent nog een stoelenzet- ster? Of wie hoort nog wei eens zeggen: Wie maakt hier eigenlijk het boek op? Frans Oudejans, oud-pers chef van het bisdom Breda en drs. W.Th. Knippenberg, oud-conservator van het Bis schoppelijk Museum van Den Bosch hebben er voor ge zorgd dat deze en honderden andere woorden uit het ka tholieke (kerkelijk) leven be waard blijven, zij het in boekvorm. Gisteren was na melijk de presentatie van het Katholiek Woordenboek, waarvan zij de samenstellers zijn. Uitgeverij Thomas Rap in Amsterdam bracht het boek uit (prijs f 32,50). Eerder verschenen bij uitge verij Thomas Rap het „Bar goens Woordenboek" en het „Erotisch Woordenboek". In deze serie zullen nog ver schijnen het „Homo-erotisch woordenboek'.' en het „Jid disch Woordenboek". De presentatie vond plaats bij de KRO; het eerste exem plaar werd overhandigd aan KRO-voorzitter mr. B.A. Schmitz. De reden daarvoor is dat twee radio-uitzendin gen van de KRO min of meer de aanleiding zijn ge weest voor het boekje. In die uitzendingen werd aan de luisteraars gevraagd begrip pen, termen en woorden uit de katholieke traditie die niet of nauwelijks meer worden gebezigd, door te geven. Het Genootschap Onze Taal had Frans Oudejans ook al eens De traditie van het bidprentje is bij veel katholieken ook verdwenen (Heilig Hart van Jezus). gesuggereerd dergelijke woorden te verzamelen, voordat er niemand meer is die de woorden nog kent. In totaal zevenhonderd tref woorden zijn in het woorden boek opgenomen. Het gaat overigens niet alleen om oude woorden, maar ook om nieuwe. Zo staat de Mariën- burgvereniging er met naam en toenaam in, maar ont breekt bijvoorbeeld Rolduc. Wel is het progressieve theo- logenblad „Concilium" opge nomen, maar niet het behou dende „Communio". Ook zijn begrippen opgeno men die wel nooit zullen ver dwijnen: concilie, communie, hemelvaart en sacrament. De langste betekenis-om schrijving is gegund aan het begrip „hervorming", de kerkscheuring in de zestien de eeuw. Ook bij deze uitleg blijkt dat het de samenstel lers niet te doen was om een echt lexicografisch werkje; de opzet en uitwerking zijn daarvoor te weinig systema tisch. Blijft natuurlijk de aantrek kelijkheid van zo'n boekje waarin je om met KRO-voor zitter Schmitz te spreken, met genegenheid kunt zitten bladeren. „Met opzet gebruik ik dat woord omdat genegen heid de bedding is voor een hoopvol kijken naar de toe komst", aldus Schmitz. Eer der had hij gezegd dat het Katholiek Woordenboek „op alfabetische volgorde" de ge volgen van de cultuurbreuk en de secularisatie laat zien. Hij doelde daarmee op het feit dat veel woorden uit de katholieke traditie dreigen #,uit te sterven" doordat grote 'delen van die traditie zijn verdwenen door de ontwik kelingen in kerk en samenle ving. In die constatering zit ook pijn. Want dat bijvoorbeeld de „stoelenzetster" een onbe kend begrip aan het worden is, komt ook omdat ze vrijwel niet meer nodig is. Het Ka tholiek Woordenboek geeft onder meer als betekenis: „vrouw die bij drukbezochte missen tegen vergoeding ex- tra stoelen plaatst in de zij beuken van de kerk". En zo vaak komt het niet meer voor dat er extra stoelen no dig ziin om alle kerkgangers een plaatsje te geven... Ï-ÜTSEN KOOISTRA Ass ier Aa MINISTER Deetman is een veelgeplaagd man. Als behee der van het in financieel opzicht omvangrijkste depa tement heeft hij sinds 1982 het meest moeten bezuinigen. 1 gj maatregelen die hij daartoe voorstelde hebben hem zove at kritiek bezorgd dat het niet verwonderlijk is dat hij uit )ei onderwijswereld afkomstig meermalen gedreigd heeft m ul aftreden als verdere bezuinigingen van hem zouden wordi gevraagd. Zijn noodlot is dat het eind daarvan nog niet zicht is. \w la I De overschrijdingen van de onderwijsbegroting waar <r" werkgeversorganisatie NCW de aandacht op heeft gevestig |i zijn evenwel niet het gevolg van fouten als te dure aankop* of slecht beheer van de kosten. Het gat in de begroting won veroorzaakt door een verkeerde raming van de inkomei van onderwijsgevenden en wachtgelders, kennelijk een gen menlijke verantwoordelijkheid van Onderwijs en Financië De overschrijding van de begroting dreigt overigens traditi neel te worden in dit kabinet van superbezuinigers. Het V zaak dat daar alert op gereageerd wordt. :r De reactie van VVD-fractieleider Voorhoeve verdient <ra kwalificatie alert niet. Zijn voorstel om de overschrijd» if van de onderwijsbegroting te compenseren door het bevri ij zen van de salarissen in het onderwijs is eerder ondoordaclpe en goedkoop te noemen. Niet alleen zouden de onderwijsboi e den zich met succes tegen zo'n ingreep kunnen verzetten, h gaat ook niet aan een deel van het overheidspersoneel, dat »e laatste jaren al zoveel heeft moeten inleveren aan inkomei k werkgelegenheid en zekerheid, te laten opdraaien voor ré& kenfouten die deze mensen niet gemaakt hebben. Het vooL stel is wel tekenend voor de geringe zorg die de VVD tej^ toon spreidt voor het onderwijs, als er geen spectaculaire suA,g cessen te behalen zijn. m w De zaak toont overigens wel aan dat in de rechtszekerheid van het overheidspersoneel in tijden van overvloed en e pansie automatismen geslopen zijn die nu tot ongewenste g u; volgen leiden. Al te stringente regels in de rechtspositie va bijvoorbeeld het onderwijzend personeel hebben als cons^c quentie dat niet snel en toepasselijk gereageerd kan word#'1 op de terugloop van het aantal leerlingen, op veranderenc wensen met betrekking tot de relatie onderwijs en arbeid te markt, etc. Ook onderwijsgevenden raken soms verstrikt i de bepalingen die geacht worden hen te beschermen. Het V.< zaak deze heilige koe eens de bel aan te binden. INTUSSEN moeten Deetman en zijn collega's de te hoge uij gaven maar zien terug te winnen door andere vormen vai— kostenbeheersing. Het zal moeilijk zijn, want het onderwijs jo de laatste jaren al aardig uitgekleed. Zaak is voor volgen begrotingsjaar ten minste de ramingen met meer zorg te veil' richten. Want waren de bezuinigers al niet eerder ge waai. schuwd tegen te groot optimisme over de gevolgen van dl] gemaakte snoeiplannen? U DE BILT (KNMI) Ons weer komt morgen in toenemende mate onder invloed te staan van een uitloper van het Azo- renhogedrukgebied. Het blijft droog, maar er zullen wel eni ge wolkenvelden voorkomen. Doordat de relatieve vochtig heid beduidend lager is dan ae afgelopen dagen, zal het weer aangenaam aanvoelen. De ko mende dagen breidt het hoge- drukgebied zich verder uit in noordoostelijke richting en vormt in het weekeinde een aparte kern boven zuid-Scan- dinavië. Hierdoor draait de wind bij ons naar het oosten en de temperatuur kan dan oplopen tot boven de 25 gra den. Weersvooruitzichten voor diverse Europese landen, geldig voor morgen en vrijdag: Zuid-Scandinavie. Wisselend bewolkt en een enkele bui. Middagtempera- tuur van ongeveer 15 graden aan de Noorse kust tot 20 graden elders. Denemarken: Zonnige perioden en vooral morgen nog kans op een bui. Middagtemperatuur ongeveer 20 gra den. Benelux, Duitsland, noord-Frankrijk: Zonnig en overwegend droog. Mid- dagtemperaturen omstreeks 25 gra den. Midden- en zuid-Frankrijk. Zonnig en droog. Middagtemperatuur tussen 25 en 30 graden. Engeland. Eerst zonnig en later meer bewolking, overwegend droog. Mid dagtemperatuur ongeveer 20 graden. Schotland en Ierland. Half tot zwaar bewolkt en mogelijk wat regen of motregen. Middagtemperatuur onge veer 17 graden. iai e en Portugal. Zonnig en drocte Middagtemperatuur van ongeveer traden in het noordwesten tot 35 gr en plaatselijk in het binnenland. °I m Dalmatische kust Zonnige period* A maar vooral 's middags ook een i^. gen- of onweersbui. Middagtempel tuur nnnpvfvp 30 (TriHpn tuur ongeveer 30 graden. bi Italië: Zonnig, maar vooral in l ot zuiden ook een kans op een regen- fa onweersbui. Middagtemperatuur fljr geveer 30 graden. Alpenlanden: Wolkenvelden, m« F. ook perioden met zon en droog. Ml lil dagtemperaturen ongeveer 25 gi^ bl WEERRAPPORT HEDENMORGEN Amsterdam Weer l.bew. Max 24 Min 14 "Eni De Büt Lbew. 27 13 0.1 Cl Eelde regen 25 10 ®'d Eindhoven regenbui 30 14 Den Helder regenbui l.bew. 20 14 o.i m Rotterdam 24 13 Twente Vliasingen regen h.bew. 30 22 13 15 25 «e Zd. Limburg Lbew. 31 18 a k Aberdeen zw.bew. 19 10 o 8 Athene onbew. 34 26 Barcelona Lbew. 27 14 0 zc Berlijn 33 22 0 Bordeaux 25 19 Brussel 30 15 o n Dublin 19 9 0 si Frankfort l.bew. 32 20 0 TT Genève h bew. 31 18 o H Helsinki zw.bew. 20 11 i te Innsbruck 33 18 0 j Klagenfurt 30 15 0 d Kopenhagen 24 14 3 V Lissabon Lbew. 33 17 0 li Locarno 30 19 0 Londen 24 11 o b Luxemburg 30 19 o b Madrid h.bew. 35 18 0 Malaga onbew. 27 18 0.1 Mallorca onbew. 30 15 o k Malta onbew. 27 19 0 -t onbew. 18 10 3 7 München onbew. 30 17 o d Nice onbew. 29 24 o r Oslo h.bew. 22 11 2 r Parijs Lbew. 29 15 o Ir 31 20 0 Split 32 21 0 Stockholm h bew. 20 12 5 Warschau onbew. 29 20 0 Wenen onbew. 29 19 0 Zurich h.bew. 31 17 0 Casablanca niet on tv. Cyprus onbew. 34 22 0 Istanbul Lbew. 30 20 0 Las Palmaa onbew. 28 21 0 Beiroet niet ontv. Tel-Aviv h.bew. 24 23 0 (ADVERTENTIE) „Selecté pour V&D". Chateau Grand Champ 1986. A.C. 'n Prachtige witte Bordeaux. Lekker fris. Heerlijk fruitig. En niet te droog. 2 flessen Geldig t/m 22 juli. 10 0 JAAR

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2