VS financierden Nederlandse
ampagnes pro-kruisraketten
gsi
retoria bereid
ot gesprek met
gevangen
warte leiders
Scheidende
generaal Rogers
blijft hameren op
dreiging Oostblok
Eindelijk aandacht voor bedreigde
zeeschildpadden aan Turkse zuidkust
Opgevouwen
£c*dóc6ommit
Geen overlevenden
bij vliegtuigramp
op Filipijnen
RITSE KRANT THE GUARDIAN ONTHULT:
nische spanning bedreigt
jnheid in Joegoslavië
Gorbatsjov
versterkt
positie en
organiseert
unie-
conferentie
Una JUENLAND
ZATERDAG 27 JUNI 1987 PAGINA 7'
erden slaan
lieuw toe
[ARA Koerdische
Üen hebben opnieuw
slagen in een don> in
zuidoosten van Tur-
Zes leden van de ille-
Koeridische Arbei-
partij (PKK) namen in
juurt van de plaats
aman een huis onder
en doodden daarbij
man. Vijf anderen
len gewond. Vorige
zaterdag richtten
Jische guerrillastrij-
in dezelfde omgeving
bloedbad aan. In het
i Pinarcik werden 31
jners gedood.
.NO rdi
Tsjernobyl-arts: nieuwe
kernramp onvermijdelijk
BONN Een nieuwe kernramp is vol
gens de Amerikaanse beenmergspecia-
list Robert Gale in de toekomst onver
mijdelijk. De arts, die de slachtoffers
van de ramp in Tsjernobyl behandelde,
toonde zich gisteren o£ een congres in
Bonn bijzonder pessimistisch over de
veiligheid van kerncentrales. Gale ci
teerde een rapport van de Amerikaanse
Nucleaire Controlecommissie, die de
kans op een kernsmelting in de VS de
komende 20 jaar op 50 procent schat.
„Wereldwijd is een groot nieuw ongeluk
dus zo goed als zeker". Gale raadde het
gebruik van kernenergie overigens niet
af, maar drong wel aan op betere veilig
heidsvoorzieningen.
Manneken Pis
heeft een zusje
BRUSSEL Manneken Pis, het
beroemde Brusselse standbeeldje,
heeft er een zusje bij gekregen:
Jeanneke Pis. Dit nieuwe beeldje,
een meisje dat op haar hurken zit
te plassen, werd in een naburig
steegje officieel onthuld. Net zo
als haar broertje plast deze kleine
Jeanne met een uitdagende glim
lach onafgebroken in een stenen
bassin. De initiatiefnemer voor
Jeanneke, de Brusselaar Denis
Debouverie, hoopt dat veel men
sen geld in de stenen bak onder
het beeldje werpen. De munten
komen ten goede aan aids- en
kankeronderzoek.
Rustig Oostduits
„vragenuurtje"
OOST-BERLIJN Oost-Duits-
land, normaal gesproken geen
voorloper in het „glasnost-be
leid", beleefde gisteren een pri
meur: het parlementair vragen
uurtje. Bij wijze van experiment
mochten de leden van de „Volks-
kammer" de verantwoordelijke
politici aan de tand voelen. Maar
tot bijtende vragen en kritische
opmerkingen kwam het niet. De
parlementariërs informeerden
nogal onwennig naar neutrale za
ken als de import van elektronica
en de voorraden in ziekenhuizen.
De antwoorden van de ministers
waren meest ontwijkend.
Volgend jaar opnieuw
proces tegen Barbie
LYON Klaus Barbie zal volgend
jaar opnieuw terechtstaan. Gisteren is
de ex-Gestapochef in staat van be
schuldiging gesteld wegens misdaden
tegen de menselijkheid in de „affaire
van Caluire", het plaatsje buiten Lyon
waar onder anderen de Franse ver
zetsheld Jean Moulin werd gearres
teerd. Het tweede proces zal worden
gehouden als gevolg van klachten van
familieleden van twee verzetsmensen
die op 21 juni 1943 werden aangehou
den. Het tweede proces zal binnen 14
maanden moeten beginnen. Barbie
heeft overigens al te kennen gegeven
geen procesdagen meer bij te willen
wonen.
Weer poliepen bij
Reagan ontdekt
WASHINGTON Bij een
routine-onderzoek van pre
sident Ronald Reagan van
de Verenigde Staten zijn
twee kleine darmpoliepen
ontdekt en onmiddellijk
verwijderd. De poliepen
zijn naar alle waarschijn
lijkheid goedaardig, zo heb
ben artsen van het Witte
Huis gisteren meegedeeld.
Al eerder zijn goedaardige
poliepen uit Reagans' dar
men verwijderd. De presi
dent moet elk halfjaar op
controle komen sedert hij
in juli 1985 aan kanker ge
opereerd werd.
MANILA Alle vijftig inzittenden van
het Filipijnse verkeersvliegtuig dat giste
ren in het noorden van het eiland Luzon
was neergestort, bliiken om het leven te
zijn gekomen. Reddingsploegen meenden
gisterochtend nog tekenen van leven te
zien, maar bij nadere inspectie werden
toch geen overlevenden gevonden. Onder
de 46 passagiers waren enkele Ameri
kaanse en Japanse toeristen. In de eerste
berichten was sprake van 49 inzittenden
omdat een baby, die ook de dood vond,
niet op de passagierslijst stond.
dEAO
rendi
ect<
latici
tentl
Van onze correspondent
Roger Simons)
NDEN Niet nader
imde rechtse groepe-
;en die vanaf 1983 in
triand reclame maak-
vóór plaatsing van
•aketten, hebben
|r die campagne Ame-
nse financiële steun
igen. Het Londense
ituut voor Conflictstu-
was betrokken bij het
rsluizen van de gehei
me fondsen. Zeker is dat
de schatrijke ultra-conser
vatieve Amerikaan Paul
Scaife een duit in het zak
je heeft gedaan. Dit ont
hulde de gezaghebbende
Britse krant The Guardi
an gisteren. Het dagblad
baseert zich op verklarin
gen van een ex-lid van
het Instituut.
De informant van The Guar
dian vertelde dat de „Neder
landse operatie" gelanceerd
werd in 1983, toen Holland de
enige NAVO-regering in Eu
ropa was die verzet aanteken
de tegen het plaatsen van
kruisraketten. Dit laatste be
viel uiteraard de regering
Reagan van Washington aller
minst. Na de fianciële inter
ventie van Amerikaanse wel
doeners versehenen in Neder
land verschillende rechtse
groeperingen die de vredesbe
weging actief bekritiseerden.
De campagne zou in 1985 be
ëindigd zijn toen de Neder
landse regering na lang aarze
len en met grote tegenzin
principiële toestemming gaf
voor het plaatsen van de
kruisraketten.
Frank Brenchley, voorzitter
van de raad van bestuur van
het Londense Instituut, zei
zich een rapport van het insti
tuut te herinneren dat gewijd
was aan de Nederlandse vre
desbeweging. „Wij konden ge
bruik maken van wat geld om
een studie te maken over de
situatie in Nederland", aldus
Brenchley. Maar volgens The
Guardian komt het rapport
niet voor in de gepubliceerde
catalogus van het instituut.
De fondsen waarover het In
stituut voor Conflictstudie be
schikte zouden ten minste
voor een deel afkomstig zijn
van de regering van Zuid-
Afrika, Zuid-Korea en Oman.
Directeur Goodwin van het
instituut geeft toe dat Neder
land in 1983 sterk de aandacht
trok en dat zijn organisatie in
derdaad geholpen werd door
Sir Clive, ex-chef van het In
formation Research Depart
ment (IRD) van het ministerie
van buitenlandse zaken. Van
het IRD, dat m 1978 werd op
geheven, is bekend dat het ja
renlang anti-communistische
propaganda voerde. Goodwin
ontkent echter dat het re
search werk in Nederland gefi
nancierd werd met buiten
lands kapitaal. Hij is in 1983
zelf in Nederland geweest en
zou de reis naar Londen heb
ben betaald van iemand die
het plaatsen van kruisraketten
voorstond
MONSTRATIES IN BELGRADO
GR ADO Honderden Serven uit de Joegoslavische pro-
:ie Kosovo hebben gisteren in Belgrado geprotesteerd tegen
'ervolging door leden van de Albanese meerderheid in hun
ed. De demonstratie viel samen met een bijeenkomst van
Centraal Comité van de Liga van Communisten in Joegosla-
die speciaal is gewijd aan de gespannen situatie in Kosovo.
:en officiële verklaring hebben de Joegoslavische autoritei-
gesteld dat Kosovo een probleem vormt „dat de stabiliteit
Joegoslavië bedreigt",
fc „Albanese nationalisme" heeft in de afgelopen zes jaar her-
'delijk tot botsingen tussen de verschillende etnische groepen
tosovo geleid. Daarbij zijn ook doden gevallen. De laatste
nden trekken duizenden niet-Albanezen (voornamelijk Ser-
en Montenegrijnen) uit het gebied weg omdat zij zich be-
gd voelen. De werkloosheid onder de Serven in Kosovo is
fer bijzonder hoog.
irnemers verwachten dat opnieuw hevige rellen kunnen uit
een als het Centraal Comité er niet in slaagt met aanvaard-
oplossingen voor de crisis in Kosovo te komen.
HANNESBURG Zuid-Afrika is bereid te praten met zwar-
activisten, om een politieke dialoog op gang te brengen met de
arte stemloze meerderheid. Onderminister Stoffel van der
irwe van informatie zei via een televisiezender voor zwarten
de regering mogelijk ook met de gevangen ANC-leider Nel-
Mandela wil praten. Hoewel Mandela „enigszins een bijzon-
r geval" is, verklaarde Van der Merwe in principe geen be-
raar te hebben tegen gesprekken met zwarten die vastzitten,
it op heden weigerde de regering met zwarte activisten te pra-
t, tenzij zij publiekelijk het gebruik van geweld afzweren. Van
r Merwe zei dat hij uit hoofde van zijn beroep bereid is te
aten met gevangenen. Wel zou hij er nog eens goed over na-
nken voordat hij dat doet met iemand die geweld aanhangt.
Zuidafrikaanse regering heeft gisteren overigens de omstan-
[heden waaronder ongeveer 25.000 gevangenen onder de
odtoestand worden vastgehouden, enigszins verzacht. Zo
irdt in de nieuwe regels fluiten en vloeken niet langer bestraft
wordt schriftelijke studie en het corresponderen weer toege-
Deze goederentrein ligt er ta
melijk netjes opgevouwen bij,
na een ontsporing in de Ameri
kaanse staat Washington. To
taal "36 wagons raakten van de
rails en blokkeerden de naast
liggende snelweg. Er was één
gewonde; een man die zonder
treinkaartje meereisde.
Navo-bevelhebber Rogers, heftig gesticulerend tijdens zijn af-
scheld. F0T0: AP
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
MONS „Als ik al ern
stige teleurstellingen heb
opgelopen, dan is het wel
dat ik nog steeds zoveel
mensen niet heb kunnen
overtuigen dat hun vrij
heid reëel wordt be
dreigd. De Sovjet-Unie
heeft altijd al een voor
treffelijke propagandama
chine gehad, die en ook
nog gekoppeld is aan een
altijd vriendelijke, glimla
chende partijleider. Maar
de dreiging bliift".
Generaal Bernard Rogers (65),
scheidend opperbevelhebber
van de NAVO-troepen in West
Europa, nam gisteren zijn laat
ste openbare optreden uitge
breid te baat om nog eens wat
van zijn eigen denkbeelden te
ventileren. Met een hernieuw
de waarschuwing tegen de ge
varen van de nul-optie droeg
Rogers het bevel over aan ge
neraal John Galvin (57).
Op zijn hoofdkwartier even
ten noorden van het Waalse
Mons, had Rogers niet veel
nieuws meer te vertellen. Wel
nam hij nog eens flink de tijd
om het plan voor de verwijde
ring van alle kernraketten
met een bereik van meer dan
500 kilometer ferm onderuit te
schoppen. „Politieke geloof
waardigheid is tegenwoordig
zó belangrijk, dat ze de geloof
waardigheid van de afschrik
king al overheerst. Als die ten
dens zich voortzet zullen de
Russen alsnog hun doel in
West-Europa bereiken. Dat
wil zeggen dat ze het punt be
reiken waarop ze met hun
massale conventionele troepen
in staat zullen zijn om de na
ties van West-Europa te inti
mideren, te dwingen en te
chanteren totdat ze uiteinde
lijk neutraal worden, zonder
dat daarvoor een schot gelost
hoeft te worden".
In nieuwe, van oorlogsbodems
te lanceren kruisvluchtwapens
gelooft de scheidende generaal
niet. „Daarmee maak je je po
litiek weer ongeloofwaardig.
Je wekt er de indruk mee dat
je met de ene hand wapens
weghaalt en ze met de andere
terugzet". Nieuwe wapens
analoog aan de Russische
Scuds (met een bereik van
rond 350 kilometer) zijn vol
gens Rogers beter geschikt en
verder moet vooral haast wor
den gemaakt met de moderni
sering van de NAVO-afschrik-
king.
USKE EN WISKE DE JOLIGE JOFFER
De rnrrfelfrotten
- Wüf, we fluihten
nar de temeentrtroV
2i nuf om met iien1
2 ...mf! r.ufi
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp
11
ii
DALY AN Voor het eerst in
de politieke geschiedenis van
Turkije wordt serieus aan
dacht besteed aan een milieuk
westie. Een regeringsbesluit
om op het zuidelijke strand
van Dalyan een hotel en toe
ristendorp met 4000 bedden te
bouwen worden opnieuw be
keken, nu gebleken is dat het
strand één van de laatst over
gebleven broedplaatsen van
reuze-zeeschildpadden is.
De laatste maanden werd in
ternationaal actie gevoerd
voor het behoud van net na
tuurgebied. De Turkse pre
mier Turgut özal werd meer
malen benaderd door het We-
reldnatuurfonds, Greenpeace
en andere internationale groe
peringen, die opriepen tot
stopzetting van net projekt.
Blijkbaar nogal overrompeld
door de golf van protest verze
kerde de premier dat hij er
persoonlijk zorg voor zou dra
gen dat de schildpadden niet
in het gedrang komen.
De Turkse minister van cul
tuur en toerisme Mesut Yilmaz
denkt anders over de kwestie
en verklaarde dat het ambi
tieuze programma voor de ont
wikkeling van het toerisme in
Turkije „niet opgeofferd kan
worden voor een stuk of wat
schildpadden". Maar aange
zien Turkije op dit moment
geen slechte publiciteit kan ge
bruiken in verband met het
verzoek tot toetreding bij de
EG, nemen regeringsfunctio
narissen de kwestie serieus in
behandeling. Intussen gaan de
bouwwerkzaamheden aan het
hotel gewoon door, zowel
overdag als 's nachts. Dagelijks
worden de bouwvakkers per
boot naar en van het terrein
vervoerd en een groot gedeelte
van het strand is al bedekt met
beton.
Misleid
Het strand van Dalyan strekt
zich uit over ruim zes kilome
ter. Landinwaarts bevindt zich
een groot moerasachtig zoet-
watergebied met rieteilanden
en een zeer gevarieerd flora-
en faunaleven. In mei en juni
wordt het gebied bezocht door
de onechte karetschildpad en
de groene zeeschildpad, die
daar hun eieren deponeren.
Gunther Peter, een Westduitse
natuurbeschermingsdeskundi-
ge van het Europees parle
ment, zegt dat de stroom
vrouwtjesschildpadden rich
ting strand eind mei-begin juni
op gang kwam. Maar volgens
Peter worden de vrouwtjes
vaak afgeschrikt door de her
rie en het Ücht van het bouw
terrein. De eieren worden dan
ergens in zee achtergelaten,
waar ze wegrotten.
Normaal gesproken worden de
eieren in het zand van het
strand gelegd. De babyschild
padjes kruipen 's nachts uit het
ei en sprinten naar de zee;
door de reflectie van de gol
ven weten ze in welke rich
ting ze moeten rennen. Vol
gens Peter zouden de schild
padjes misleid worden door
het licht van het hotel en de
verkeerde kant opgaan. Na
zonsopgang zouden ze dan ten
prooi vallen aan de vogels of
sterven door uitdroging.
Schade
De Duitse financierders van
het hotel verklaarden het pro
jekt pas te willen voortzetten
als duidelijk gebleken is dat de
werkzaamheden en het hotel
zelf de natuur geen ernstige
schade berokkenen. Een van
de stafleden, Horst Schröder,
schreef in een brief aan mi
lieugroeperingen dat de Turk
se autoriteiten hem hadden la
ten weten dat het zand van
Dalyan ongeschikt was voor
schildpaddeneieren en dat een
deskundige in Dalyan had
verklaard dat er al tien jaar
geen schildpadden meer in het
gebied voorkwamen. Maar de
president van de Turkse Na
tuurbescherming, Nergis Yaz-
gan, bestempelt dit als comple
te nonsens. „Elke nacht treft
men wetenschappers en jour
nalisten op het strand van Da
lyan aan om foto's te maken
van de eierleggende schildpad
den".
Elke zomer komen ongeveer
17.000 toeristen naar Dalyan.
Op de Dalyan-rivier is het dan
een drukte van belang; kleine
motorbootjes van de plaatselij
ke reisverenigingen varen met
toeristen richting strand of
richting Caunos om de antieke
ruines te bezichtigen. Maar bij
zonsondergang keren de toe
risten terug naar het dorp en
stig in
ïurbescl
mers en de meeste bewoners
van het gebied vinden dat de
huidige situatie ideaal is.
's Nachts is het rustig en don
ker op het strand, zodat het
natuurlijke leven van de
schildpadden niet verstoord
wordt.
„Zeeschildpadden bestaan al
zo'n 250 miljoen jaar", bena
drukt Gunther Peter, „maar
als we niet snel een halt toe
roepen aan wat er dit moment
gaande is in Dalyan en op an
dere Turkse en Griekse stran
den, zullen ze over tien jaar
uitgestorven zijn".
DAVID BAMFORD
Copyright The Guardian
wordt het weer rustig in het
natuurgebied. Natuurbescher-
MOSKOU Vanuit de hele
Sovjet-Unie zullen volgend
jaar juni honderden partijka
ders naar Moskou stromen
voor het bijwonen van de eer
ste „unie-conferentie" in 46
jaar. Het centraal comité be
sloot gisteren tot het houden
van de belangrijke conferentie
ter toetsing van het werk van
partijleider Michail Gorbats
jov. De negentiende unie-con
ferentie zal op 28 juni 1988
worden gehouden.
„Dit wordt een belangrijke po
litieke gebeurtenis in het le
ven van de partij en het land",
zei Gorbatsjov voor het cen
traal comité. „Voor ons com
munisten wordt het in feite
een politiek examen in het'
hoofdvak van ons leven: de
reorganisatie".
Intussen heeft Gorbatsjov zijn-
positie verder versterkt nu het
centraal comité drie hervor
mingsgezinde partijleden ver
kozen heeft tot stemgerechtigd
lid van het leidende Politburof
Onder hen bevindt zich een
naaste medewerker van dé-
partijleider, de 63-jarige Alek-
sandr Jakovlev, de verant
woordelijke man voor propa
ganda. De twee andere Polit
bureau-leden zijn Nikolaj
Sljoenkov en Viktor Nikonov.
De 58-jarige Sljoenkov is een
economische deskundige. De
eveneens 58-jarige Nikonov is
secretaris van het centraal co
mité, waar hij is belast met
landbouw.
