Leidse Courant | 1987 | 24 juni 1987 | pagina 9

ar ja Kuipers loopt uit

TENNIS
CIRCUIT

Sterk bezette ronde
Roelofarendsveen

Thomas Koemans tweemaal
onderuit op 'districts'

C-Cursus

Puppies-men taliteit
nekt export van

wa terzui vering

)RT LEIDEN

Eaid&Qowuvnt

Ioq idEN Michael van
°P i Berg bij de B-heren
C-dame Marja Kuipers
jben hun kandidatuur
;3 m &r de LC Masters nu
ds gesteld. De Unicum-
ej, r heeft, met twee toer-
oebii ïiieges op zak, even-
j «ju J punten als vorig jaar
!{j®«es Heemskerk die zich

VAKANTIEBAANTJE BIEDT NIET ALLEEN VOORDELEN

Biotechnology

87~

WOENSDAG 24 JUNI 1987 PAGINA 9

[ister

iOOg,

in!1171168 nummer ac^lt
iatste voor het Masters,
aaide n punten is het huidige to-
van Lissese Kuipers, die
de vorige editie van het LC-
jt zevende werd met elf
Kuipers' voorsprong
ie Louise Goedhart, die
seizoen eveneens de
its bereikte en daarin een
rlaag moest incasseren te-
de ranglijstaanvoerdster,
igt vier punten,
„'-eindoverwinnaar Van
llerg bevindt zich in een
jte positie. Als de Koude-
ter tijdens de districtskam-
chappen punten weet te
;en, zal plaatsing voor de
,_rs hoogstwaarschijnlijk
in gevaar komen en kan
met een gerust hart naar
je afreizen om daar een
jtal toernooien af te wer-
En hoeft hij niet, zoals
r 1986 Jan Siemerink die
jaar vrijwel constant in
'onland verbleef, tij-

Caidóe Somont

dens het laatste toernooi nog
eens de broodnodige puntjes
bij elkaar te sprokkelen. Ook
reis- en naamgenote, Heieen,
kan zonder problemen trach
ten bij de Azzuri naam te gaan
maken. De eveneens tweevou
dige toernooiwinnares weet
zich met het puntentotaal van
acht bijna zeker geplaatst.
Anders ligt het bij de C-heren.
Als altijd (vorig jaar wisselden
de vele kanshebbers voortdu
rend van plaats) is de strijd
daar het grootst. Hoewel goed
op weg, is aanvoerder Erik
Bakker, die vorig seizoen net
aan buiten de Masters-boot

viel, dan ook nog niet zeker
van plaatsing. Bakker, die on
danks verlies op TEAN rivaal
Kees Jan Schuilenburg nog
net een punt voorbleef, kan
zich niet veroorloven punten
te laten liggen. Tot ver in de
achterhoede liggen een aantal
gevaarlijke spelers nog op de
loer. In de D-categorie is na
drie meetellende toernooien
nog weinig tekening in de
strijd gekomen. Slechts Voor-
houter Erik Warmerdam doet
hier van zich spreken. Na een
finaleplaats in Leiderdorp
bracht hij Lisse op zijn naam,
waardoor hij de herenlijst aan
voert. Bij de dames hebben
Lisse-winnares Meys en
TEAN-winnares Nathalie van
der Voort zich naast Saskia
Paauw, zegevierend in Leider
dorp, aan de kop genesteld.

Standen

HEB: 1. M. van den Berg (Unicum)
11; 2. K. Heemskerk (Metselaars) 5; 3.
J. Gefkens (Amstelland), R. Oskam
(TEAN), E. Snellenberg (Unicum) 4;
6. L. Damen (De Boekhorst), M.
Krans (Unicum), F. Verhoeff (Idu-
na), M. Vink (Hillegom) 3; 10. E. Bak
ker (Nieuw Vennep), T. Koemans
(De Munnik), J. van Leeuwen
(Roomburg), J.W. Lugthart (Leidse
Hout), H. van Scheppingen (Amstel
land), F. Tanis (Dekker), M. van
Trigt (Hillegom), L. Vromen (Iduna)
2.

DEB: 1. H. van den Berg (Dekker) 8;
2. T. Langeveld (Overburg), B. Zon-
derop (De Munnik) 4; 4. C. Geerlings
(Unicum) 2; 5. I. Kiewitt (Alkmaar),

I. van den Oudenrijn (TEAN), M.
van den Oudenrijn (TEAN), M. Pati-
wael (De Munnik), M. Verdegaal
(Hillegom), C. Verwoert (De Munnik)
1.

HEC: 1. E. Bakker (Nieuw Vennep)
10; 2. KJ. Schuilenburg (De Munnik)
9; 3. M. Glastra (Dekker), M. Smit

(TEAN) 7; 5. E. de Vries (Hillegom),
O. Wempe (Lisse) 6; 7. R. van der
Voort (Hazerswoude) 4; 8. M. Flei-
scheuer (Forescate), P. Grimbergen
(Lisse), J. Pauwels (Lisserbroek), R.
Plomp (Botesa), M. Steens (De Mun
nik).

DEC: 1. M. Kuipers (Lisse) 10; 2.
M L. Goedhart (TEAN) 6; 3. M. van
den Haak (De Boekhorst), L. Hoog
houdt (OLTC) 5; 5. C. Voskuil (De
Boekhorst), J. Zonnevylle (De Mun
nik) 3; 7. C. Berkhout (Hillegom) 2,
A. Leyten (STV), T. van Overloop
(De Munnik), J. Paauw (De Munnik),
C. Spruyt (Hillegom), M. Tromp
(TEAN) 2.

HED: 1. E. Warmerdam (SW) 13; 2.

F. van Leeuwen (Boskoop) 8; 3. R.
Zevenhoven (Hazerswoudse TC) 7; 4.
M. Min (Botesa), J. Vink (Hillegom),
R. van der Laan 6; 7. C. Jongejan
(TEAN), V. de Koning (Boskoop), M.
Langelaan (Lisse), D. Versteeg (Lisse)
5; 11. O. Drayer (Hillegom), G.J. Eg-
berink (Forescate), R. Haspers
(TEAN), J. Iemhoff (Nieuwe Sloot),
J. van Leeuwen (TEAN), A. Ooms
(Hillegom), S. van der Schee (Lisse),

G. Stigter (SVV), S. Vrij (Nieuwe
Sloot), D. van Scheppingen 4.
DED: 1. P. Meys, S. Paauw (De Mun
nik), N. van der Voort (De Meren-
wijk) 6; 3. D. van Diemen 5; 5. B. Ju-
rien, L. Spoor (TEAN), W. Zeilmaker
(De Merenwijk) 4; 8. I. Batelaan (Ter
Aar), P. van Dooren (Van Nispen), S.
Klinge (Lisse), M. Krijgsman (De
Munnik), A. Langeveld (De Munnik),
M. van der Voorn (Tehado), N. van
der Garde 3.

Marja Kuipers: overtuigend aan kop bij de C-dames.

FOTO: ANDRÉ VAN HAASTEREN

ji cursus heb je er wel voor
idig, voordat je een echte C
int Die C staat dan voor
jch. Een fenomeen, dat
|jch ook in de tennissport
>ds meer gaat
mifesteren. Steeds meer
renigingen besluiten hun
nisleraar de rol van coach
van het eerste team toe te
VEA bedelen. Soms niet-spelend,
soms wel spelend, maar dan
>7 Izger dan zijn of haar niveau.
s coaching nuttig?

Terugkijkend op vier jaar
- Unicum moetje zeggen: ,Ja".
Het Leidse tennis is weer
praktisch gelijkwaardig aan
m dat van Nederland. Het was
eervol een bijdrage te
0 kunnen leveren aan vier
zinderende jaren in eerste en
hoofdklasse. Het Leids talent
is gerijpt; een aantal spelers
sluit tevreden een
tenniscarrière af. Een hoger
q liveau niet bereikbaar.

fm! ïïmuwe niet te noemen

namen nemen de plaatsen in
de hoofdklasse in. Unicum I

wordt een Leids gebeuren,
an districtsaangelegenheid.
Na het eerste team kregen
pok Unicums tweede en
rde een coach toegewezen.
>n spelende coach nog wel.
b van Overbeeke was toch
>r coach dan speler in II,
Freek van der Capellen
•hte en speelde Unicum
naar het kampioenschap.
Munnik wilde niet
\terblijven. De eerste drie

is kregen een niet-
'lend coach. Henk Janssen
en Frank Vahle (II)

hoopten met 50-jarig De
Munnik op een
kampioenschap in de
Overgangs B. Het is daar in
Leiderdorp niet gelukt. En
ook Jeroen van der Sman
(III) moest berusten in een
gelijkblijvende klasse. Toch
veel kampioenen bij De
Munnik, zou de cursus van
Henk en Frank dan wel
geholpen hebben?

Een cursus heb je er wel voor
nodig, voordat je een echte C
bent. Die C staat dan voor C-
speelster of -speler. Je loopt
er of zo doorheen, of je blijft
er volledig in steken, die C-
klasse. Een beetje coaching
wil wel eens helpen. Maar
daar zit nu de kneep. In
individuele toernooien is
coaching ten strengste
verboden, waar het in de
competitie gewoon is
toegestaan. Hoewel! Op het
TEAN-toernooi coachte een
trainer haar pupil en
toekomstige tegenstandster,
en liet Marquérite Patiwael
bedroefd achter. Die
droefheid is ten onrechte,
want in toernooien is
zelfstandigheid het
belangrijkste wapen.

Coachen in C is begeleiden
naar zelfstandigheid. Dat wil
zeggen analyseren vooraf en
bespreken achteraf.
Daartussen zit ervaren op de
baan.

De hoge C kennen we
allemaal, het zijn de

en in de Cl.
niemand heeft in de districts
nog verloren, de B-lijst is een
kwestie van tijd. De lage C
kom je in de C2 tegen; het
taktisch inzicht bepaalt of je
via de Cl alsnog de B-lijst
haalt. De jonge C heeft de
coach het meest nodig, de B
en wellicht de A is haalbaar.
Voor Aukje Baayens, Cindy
Berkhout, Mirjam Siemerink
en Nathalie van der Voort
staat de relatie met de coach
centraal. Het zijn de jonge
C'ees met een grote
toekomst. Als coach van een
team zul je ze dra nodig
hebben, want vrouwen in
tennis zijn een gewild object.
Overigens Nathalie staat nog
op Dl, maar mag als te sterk
gelden. M. Sievers en Sabine
Anthony moesten er gisteren
aan geloven; na twee dagen
schoolkamp gaat het vrijdag
verder naar de titel.
Een cursus heb je er wel voor
nodig, voordat je een echte C
bent. Die C staat dan voor
Coach-cursus. Want de C-
cursus bestaat echt. Zo'n
twaalf jaar geleden draaide
deze bondscursus al eens, en
ook afgelopen winter leverde
de KNLTB een cursus en dus
„echte" coaches af. Toch een
waarschuwend woord.
Coachen is niet toegestaan,
maar wel mogelijk. Het is net
als een leraar, je moet het in
je hebben, en ook uit en over
kunnen dragen. De „echte"
coach zal haar of zijn waarde
in de praktijk bewezen
hebben.

PETER KLEIN

EIDEN De Ronde van
oelofarendsveen beleeft
lorgen zijn jaarlijkse edi-
e. Buiten de amateurs
aan ook de liefhebbers
n veteranen, in een ge-
kkjombineerde wedstrijd,
het vertrek. Boven-
ien zal er, bij voldoende
jJJ elangstelling, een bur-
s erronde worden gehou-
en voor inwoners van de
iele teen.
di

sri ie liefhebbers en veteranen
hg ijten om zes uur de spits af in
iar fn wedstrijd over 50 kilome-
er. Er zijn in het veld enige
Ijgj avorieten aan te wijzen. Zo is
ve; f winnaar van vorig jaar, ex-

Nederlands veteranenkampi-
oen Jan van der Horst erbij,
evenals Cor Berkouwer, een
andere sterke veteraan. Van
Swift-zijde zijn Jan Zwaan,
John Kuyvenhoven en Adrie
Kruger in staat de overwin
ning naar zich toe te trekken.
Ook de Bollenstrekers Ton
van Duyvenboden en Ronald
van der Tang kunnen het de
andere potentiële zegekandi
daten lastig maken.
De amateurs starten om kwart
over zeven in een wedstrijd
over 80 kilometer, met in het
deelnemersveld Paul Kooi
man, die deze wedstrijd al
tweemaal achtereen won.
Maar of de huisarts in oplei
ding weer zal winnen is de
vraag. Hij heeft zich dit jaar
nog weinig in de kijker kun

nen rijden. Haarlemmer Bert
Spoor, afgelopen zondag nog
winnaar in Lisse, lijkt wél in
vorm te zijn, evenals de Bol
lenstrekers André van Reek
en Marco Vermeij. de grootste
kanshebber op de zege lijkt
echter Joost van Adrichem te
zijn. De Westlander werd dit
iaar onder andere distrikts-
kampioen. Van de andere
Swiftrenners kan nog het een
en ander verwacht worden
van Jan-Hendrik Lagerweij
en Jan van Straaten. Tom de
Jong, Jan Huigsloot en de ge
broeders Hans en Tom Wub-
ben zijn de thuisrijders, die het
in hun eigen dorp moeten
gaan maken. Na de amateurs,
om kwart over negen, zal
eventueel de burgerronde
worden verreden.

?v

Nleuwerbrug; Hanneke Hoogendoorn.
Woerden; Monique de Jong, Gouda;
Sandra Kempen, Woerden; Sylvia v/d
Laan, Boskoop; Marlska Plomp, Noor
den; Anne-Marie Postma, Alphen a/d
Rijn; Heieen Rozeveld, Alphen a/d Rijn;
Pauline Slingerland, Woubrugge; Jac
queline Spek, Alphen a/d Rijn; Sandra
van Triest, Alphen a/d Rijn; Louise Ver
meer. Zoetermeer; Jacquelien Vlug,
Woerden.

Mode en kleding: realisatie: Shirley
van Boven, Alphen a/d Rijn; Miranda
Brus, Leimuiden; Yvonne Bus. Aalsmeer;
Anrine van Egmond, Nieuwkoop: Nicole
Heemskerk, Zegveld; Gerdine den Hol
lander, Waddinxveen; Corien v/d Kaa-
den, Waddinxveen; Jacomlen Kapteljn,
Bodegraven; Linda Muls, Zegveld; Slmo-
ne Smit, Waddinxveen; Monique van
Splunter, Ter Aar; Henriëtte v/d Streek,
Alphen a/d Rijn; Kitty de Veld, Zevenho

ven; Carta Verheul, Benthuizen; Ellen
Verkade, Boskoop; Yvonne Verkerk,
Amstelveen; Annemarie van Vliet, Ter
Aar; Cora van Vliet, Boskoop; Ella Wes
terduin, Alphen a/d Rijn; Yvonne van
Wijk, Zwammerdam; Aglen van Zoest,
Nieuwkoop; Jolanda Zwaan, Ter Aar;
Mararet van Zijl, Montfoort.

Mode en kleding: commercie: Ellen
de Bil, Woerden; Ellen van Breemen, Al-

Mode^/d n'lded'8 N^brtet' T,er

Gart» rLf'SSSraw'Blm'ï'ï;
Woerden; Marjan Boere, Bodegraven;
Ellen van Breemen, Alphen a/d Rijn; Mi
randa B us. Leimuiden; Hanneke Hoog-
endoom. Woerden; Sandra Kempen,
Woerden; Unda Muis, Zegveld; Sandra
van Triest, Alphen a/d Rijn; Annemarie
van Vliet, Ter Aar; Cora van Vliet, Bos
koop; Ria Vijlbrief, Ter Aar; Ella Wester
duin, Alphen a/d Rijn; Aglen van Zoest,
Nieuwkoop.

Hum

J- School voor MDGO - AW - INT AS -

■i J

rilt bhen aan den Rijn

,|f tod» en kleding: presentatie: Gerdle

t*roi. Bodegraven; Hildegard Aretz, Al
ton a/d Rijn; Claudia Bauer, Alphen
i.a i Ri'n; Marlan Boere. Bodegraven;
all' Marja Bouma, Alphen a/d Rijn; Pauline
Hazerswoude; Diana van Ettinger,
s, Ter

a/d Rijn; Jolanda van Eijk,
Esther Ferweda, Boskoop; Paulien
'ntach, Gouda; Monique Haveman,

(ADVERTENTIE)

LEIDEN Een baantje in de
schoolvakantie biedt allerlei
voordelen. Voornaamste pré is
natuurlijk dat een in principe
„arme" scholier op die wijze
aan wat geld komt om de rest
van de vakantie echt vakantie
vierend te kunnen doorbren
gen. Een dergelijk baantje
heeft echter ook nadelige kan
ten. Iets wat Thomas Koemans

fisteren tijdens de districts-
ampioenschappen tennis aan
den lijve ondervond. De in het
HEB2 als tweede geplaatste
Koemans heeft immers beslag
weten te leggen op een tijde
lijk postbode-baantje, maar
moet daarvoor wel enige tijd
op een zeer matineus tijdstip
het bed voor de werkkleren
verruilen. En dat gegeven nu
bleek gisteren bepaald niet in
zijn voordeel te werken. „Ik
moet niet zeuren, Hans speelde
gewoon goed", liet Koemans
na zijn met 4-6, 6-4, 7-5 verlo
ren single tegen Hans van Bij-
sterveldt nog weten. Een spor
tieve reactie die echter niet
wegnam dat de nederlaag op
z'n minst verrassend kon wor
den genoemd...

Ook in het HEB1 redde Koe
mans het daarna overigens
niet. Eén set lang kon de Lei-
derdorpse Koudekerker het de
ook niet schitterende Jan-Wil
lem Lugthart nog echt lastig
maken. In het tweede deel was
het echter gebeurd met de in
derdaad niet okselfris ogende
Koemans: 5-7, 3-6.

Bij die enkelspelende BI heren
tekenden Alfred Gelevert en
Robert van Splunter voor de
meest opmerkelijke resultaten.
Gelevert liet Marcel Gerritsen
kansloos (6-4, 6-2), terwijl Van
Splunter de deze week voor
namelijk als „kleine midden
stander" actieve Joost van
Leeuwen met 6-4 in de derde
een nederlaag toebracht.
Dat roem vergankelijk is, be
wees Bub van der Zee gister
avond nog eens ten overvloe
de. Nog niet zo lang geleden
werd Van der Zee op Unicum
als districtskampioen gehul
digd. Nu eindigde zijn
B2(!)toernooi al op dinsdag
avond op baan 7, omdat Marco
van Trigt met 7-5, 6-2 te sterk
was...

Margot van den Haak is van
daag aan een knie geopereerd.
Een blessure die haar gisteren
niet verhinderde in het DEB2
toch aan te treden tegen Marie
Louise Goedhart. Bij een voor
sprong van 6-3, 6-6 gaf Van
den Haak vervolgens op. Iets
wat zij eerder, in het DEC1,
niet had gedaan in de gewon
nen partij tegen Mirjam Sie
merink die haar de kwartfina
le èn de LC-circuitpunten
bracht.

Bij de Cl-heren was het Bart
Krans die gisteren de meeste
aandacht opeiste. Dat de Uni-
cummer Jan Baan een neder
laag toebrengt, is op zich niet
zo verwonderlijk. Maar dat
Krans dat gisteren deed na in
de beslissende set op een 2-5
achterstand te zijn gezet, was
wel degelijk opvallend: 6-4, 2-
6, 7-5. In dat HEC1 is ook Pie-
ter Guyt jr. nog altijd actief.
Guyt liet Mare Nije slechts een
game en klopte gisteren en
passant ook Winand Steggerde
(in het HEC2) met 6-1, 6-2.
In het HED kwam gisteren
toch al het einde voor „Gaby"
Gesta-Fernandez. Albers van
Forescate liet de Lissenaar
slechts vier games. Ook Jeroen
Vink bereikte de volgende
ronde niet. Minnema sloeg
zich probleemloos langs het
neefje van Marcel, dat echter
wel nog de voldoening had in
het HDD met partner Arman
do Paolini langs de, slechts op

papier, tweede combinatie On-
vlee/Logger te zijn geglipt.
Bij de veteranen konden weer
enkele halve finalisten wor
den begroet. Lodewijk Kallen
berg, Maureen Meijer en Nolly
Bennink hadden aan een over
winning genoeg.

Zevenhoven

Het D-toernooi van Zevenho
ven kreeg Richard van der
Laan en Diana van Diemen
als winnaars. Van der Laan en
Van Diemen bleven overeind
in de finales, die zondag van
wege de regen niet gespeeld
konden worden. De HED fina
le, die gisteravond afgewerkt
werd, was op papier voorspeld,
maar kreeg de nummer twee
als winnaar. Niet zonder slag
of stoot overigens. Van der
Laan kreeg de pas elf-jarige

Dennis van Scheppingen na
een zeer gelijkopgaande wed
strijd via 6-4 en 7-6 op de
knieën. In de DED-finale had
de uiteindelijke winnares Dia
na van Diemen het al net zo
moeilijk als Van der Laan.
Nathalie van der Garde, vier
de op papier, greep de eerste
set (2-6), maar moest de twee
de en derde set aan de onge
plaatste Van Diemen afstaan:
7-6, 6-3.

ERIK HUISMAN
GERT-JAN ONVLEE

Programma

De B-partijen die vandaag (in de
avonduren) op het park van Unicum
zullen worden verspeeld: 17.30 uur:
M. van den Berg - A. Gelevert
(HEB1); 19.00 uur: H. Tönjann - W.
Jansen (HEB1); 20.30 uur: F. van der
Capellen - R. van Splunter (HEB1),
L. Damen - R. Oskam (HEB1); 21.45

uur M. Vink - M. van Rijn/B. van
Overbeeke.

Uitslagen

HEB1: A. Gelevert - M. Gerritsen 6-
4, 6-2; R. van Splunter - J. van Leeu
wen 4-6, 6-2, 6-4; M. Krans - M. Lol
ling 6-2, 2-6, 6-1; A. Weening - A.
Verhees 6-3, 6-1; R. Oskam - A.W.
van Zoelen 2-6, 6-3, 6-0; W. Jansen -
O. van Paridon 6-4, 6-4; J.W. Lugt
hart - Th. Koemans 7-5, 6-3. HEB2:
K.J. Schuilenburg - A. Weening 6-3,

6-1; F. Liefbroer - O. van Paridon 6-

3, 6-1; R. van Splunter - E. Verduin

7-5, 6-2; M. Smit - A. Verhees 4-6, 6-

4, 7-5; AJ. van der Meer - KJ.
Schuilenburg 7-6, 6-4; M. Gerritsen -
M. Fleischeuer 6-3, 6-3; H. van Bii-
sterveldt - Th. Koemans 4-6, 6-4, 7-5;
M. van Trigt - B. van der Zee 7-5, 6-
3. DEB2: W. den Hollander - L. van
der Bijl 6-1, 1-6, 6-1; M.L. Goedhart -
M. van den Haak 3-6, 6-6, w.o; J.
Junger - L. Koenders 6-2, 6-2. HEC1:
O. Guinau - M. Royen 6-3, 7-6; B.
Krans - J. Baan 6-4, 2-6, 7-5; F. de
Ligt - Jack Manuputty 6-4, 6-0.
HEC2: P. Guyt - W. Steggerda 6-1, 6-
2; O. Leihitu - P. van de Neut 6-4, 6-

2; P. Kieboom - E. van Benschop 6-3,
6-4; J. Draulans - X. Karis 6-2, 6-1; A.
van de Berg - A. Diehl 6-4, 6-1; T.
Bavelaar - A. Bulk 6-1, 6-2; C. Jong-
mans - E. Bosch 6-1, 6-1. DEC2: C.
Voskuil - A. Baayens 2-6, 6-4, 6-2; S.
Visser - J. Paauw 6-3, 6-4; M. Halen
beek - I. Chaudron 6-2, 6-0; N. Bader

- C. van de Remoortere 6-4, 7-5; S.
Gijsbers - A. Verschoor 6-4, 6-2.
HDC: Bader/Lammens - Kuivenho-
ven/Heemskerk 2-6, 7-6, 6-2; Guyt-
Vlieland - Bavelaar/ Parsons 6-3, 6-

4. HED: P. Kesteloo - M. van Berge
Henegouwen 6-2, 7-5; K. de Boer -
Th. Heijn 7-5, 6-4; E. Breedeveld - S.
Groenendijk 6-2, 6-1; D. Meijer - J.
Prins 6-3, 6-2; D. Versteeg - W. de
Klerk Wolters 6-3, 7-5; C. Kooman -

5. Verdaasdonck 6-2, 6-2; W. Bate
laan - F. Dijkstra 6-1, 6-1; R. van der
Salm - T de Vries 6-1, 6-0; X. Her-
tzman - I. Sekeris 6-0, 6-0; C. van
Schie - R. Bakker 7-6, 5-7, 6-3; B.
Minnema - J. Vink 6-1, 6-2; B. Albers

- J. Gesta-Fernandez 6-4, 6-0. DED:
C. van Remoortere - F. Velzel 6-4, 6-
2; Nathalie van der Voort - M. Sie
vers 6-2, 6-3; Nathalie van der Voort

- S. Anthony 6-3, 6-0. HDD: Bouw
man/Kampers - Fasel/Wegman 6-2,
6-3; Meijer/v.Sterkenburg - Groe-
nendijk/Verkade 6-1, 6-0; Paolini-
/Vink - Onvlee/Logger 6-4, 6-3; Be
rends/Turk - Niesing/Vrne 6-4, 6-2;
Van Berge Henegouwen /Wyffelman

- Feunekes/Hinze 6-3, 6-1; Breede
veld/Van Laarhoven - Dofferhof-
/Den Houter 2-6, 6-3, 6-4. GDD: Van
Remoortere/Diehl - Saeijs/Dekker 6-
3, 6-4; Slagt/Ter Linden - Van Mar
wijk/Van Marwijk 6-3, 6-1; Eisse-
s/Eisses - Bonnet/Bonnet 6-2, 6-3;

Tman - Van der Zalm-
IEV1: L. Kallenberg -
F. Maastricht 6-2, 6-2. DEVI: N. Ben
nink - Th. de Gunst 6-1, 6-4; M. Meii
er - T. van der Voort 6-0, 6-4. DEV2:
T. Tönjann - J. Grimbergen 6-3, 6-4.

In Amsterdam is vorige
week het vierde Europese
congres biotechnologie ge-
houden. Tweeduizend we
tenschappers uit alle de
len van de wereld bespra
ken er biotechnologische
technieken voor de land
bouw, de geneeskunde,
het milieu en de industrie.
Vandaag aflevering vier
de stagnerende export
van Nederlandse biotech
nologische zuiveringssys
temen.

AMSTERDAM Voor
het huiswerk krijgt de mi
lieusector een dikke vol
doende. Systemen voor
het zuiveren van afvalwa
ter met behulp van de
biotechnologie, zijn in Ne
derland vrijwel alle van
vaderlandse makelij.
De buitenlandse concur
rentie mag dan mooi bui
ten de deur gehouden zijn,
de Nederlandse systemen
krijgen over de grens
evenmin een stevige poot
aan de grond.

Dr. ir. W.C. Witvoet, afkomstig
van DHV Raadgevend Inge
nieursbureau in Amersfoort,
moest deze week met spijt con
stateren dat echte successen
uitblijven doordat de Neder
landse bedrijven niet tot sa
menwerking komen op de bui
tenlandse markt. Op één van
de workshops van het biotech-
nologiecongres in Amsterdam
zei hij:

„De markt? Voor de Neder
landse ondernemer is dat net
oorlog. Vandaar dat gedrag
van een puppies-elftal: steeds
met z'n allen naar de plek
waar de bal is en soms is de
kleur van de shirtjes ook niet
duidelijk. Bovendien proberen
we vaak ons eigen kunstje te
verkopen in plaats dat we ge
zamenlijk de problemen aan
pakken".

„Jammer", zegt Witvoet,
„want de Nederlandse biotech
nologische systemen voor wa
terzuivering zijn van goede
kwaliteit. Op het gebied van
de anaerobe zuivering, waarbij
bacteriën het vuil in het water
opeten, heeft Nederland een
vooraanstaande positie in de
wereld".

Alert

Volgens Witvoet heeft de Ne
derlandse milieusector zonder
meer alert gereageerd op de
discussies die eind jaren zestig
werden gevoerd over de afval-
waterproblematiek. De thuis
markt werd al snel verrast

AMSTERDAM

15-18 JUNI/JUNE1987

AMSTERDAM ral

met technologiën, werkwijzen
en uitvoeringsnormen van ei
gen bodem.

In het verbeteren van de wa
terkwaliteit wordt dan ook
veel geld gestoken. Volgens
Witvoet zal in 1990 blijken dat
sinds 1970 niet minder dan ze
ven miljard gulden is geïnves
teerd in het verbeteren van de
waterkwaliteit; 4,5 miljard gul
den door de waterbeheerders
en 2,5 miljard door het
bedrijfsleven.

Eind jaren vijftig, begin jaren
zestig, kwamen de eerste pro-
dukten op de markt voor aero
be waterzuivering. Witvoet
noemt de „oxydatiesloot" van
TNO, ook wel Pasveersloot,
genoemd naar de ontwerper.
Voorts de Carrousel, ontwik
keld door DHV.

Witvoet: „In het buitenland
zijn inmiddels zoveel Pas-
veersloten gebouwd, dat TNO
het aantal niet eens exact
heeft kunnen bijhouden. Van
de Carrousel zijn tot nog toe
ruim vierhonderd stuks ge
bouwd, waarvan een derde in
Nederland, een derde in Euro
pa en de rest elders in de we
reld".

Begin jaren zeventig was de
Landbouw Universiteit Wage-
ningen, met name in de per
soon van Lettinga, de eerste
met moderne toepassingen van
anaerobe werkwijzen. Daarbij
gaan bacteriën het vuil in het
water deskundig en afdoende
te lijf. Een ontwikkeling,
waaraan de TU Delft, Centrale
Suiker Maatschappij (CSM),
het ministerie van VROM en
met name Gist-brocades veel
hebben bijgedragen.
De bedrijven waren in eerste
instantie vooral geïnteresseerd
in het oplossen van de eigen
afvalwaterproblemen tegen
aanvaardbare kosten. Men zag
de bui van nieuwe, belangrijk
strengere, milieuwetten al
hangen. Verzachtende omstan
digheid was dat de buitenland
se markt interesse had voor
deze systemen. Optimistisch
werd met de export begonnen.
Witvoet: „Er zijn weliswaar
veel deze systemen verkocht
aan het buitenland, maar te
weinig hardware, er is te wei
nig handel uit voortgekomen

voor het Nederlandse bedrijfs
leven".

Gb

Gist-brocades heeft destijds
alle rechten van CSM ge-
kokcht en is ook gaan exporte
ren. Niet met het systeem,
maar met de reactoren. Bij de
fabriek in Delft is een aange
paste versie neergezet waar
mee het afvalwater met succes
wordt gezuiverd van melasse-
resten (melasse is het voedsel
voor enzymen).

Gb heeft tot nog toe 59 reacto
ren aan de man gebracht,
waarvan 23 in Nederland, 11
in andere Europese landen en
25 elders in de wereld. Mo
menteel gaat het met deze
exportactiviteiten minder
gladjes dan GB eerst ver
wachtte.

Bestuurslid P. Mars: „Voor
elke koper apart moet het sy
steem aangepast worden aan
de eigen specifieke bedrijfssi
tuatie. Dat zijn zaken waarin
we niet thuis zijn, vandaar dat
we zoeken naar een Neder
landse ketelbouwer die in dit
opzicht met ons wil samen
werken".

Of Gist-brocades daarin zal
slagen is maar de vraag. Het
Nederlandse bedrijfsleven kan
de ontwikkeling en de bouw
van de systemen weliswaar
volledig in eigen beheer uit
voeren, maar van de mechani
sche en elektrotechnische ap
paratuur moet relatief veel uit
West-Duitsland komen.
Witvoet: „Als ie ketels in het
buitenland nodig hebt, kun je
ze beter ter plekke laten ma
ken. Dat is goedkoper en ge
makkelijker. Ik zie ons geen
lucht in ketels exporteren".

Voorrang

De moeilijkheden bij het ex
porteren van biotechnieken
voor afvalwater liggen niet al
leen in de techniek.

Witvoet: „Ook de industrieën
in het buitenland hebben een
ijzersterke positie op hun
thuismarkt en dat maakt het
heel lastig om er vaste voet
aan wal te krijgen. Zeker bij
gebrek aan voldoende kennis
over die markt zoals het geval

is bij de Nederlandse afvalwa
tersector. De bedrijven weten
vaak niet hoe de besluitvor
ming plaatsheeft en bij con
currerende aanbiedingen is
het moeilijk de kansen in te
schatten. Het verwerven van
buitenlandse projecten kost
dan ook scheppen geld".
Volgens Witvoet wreekt zich
hier het gebrek aan deskundi
gen die de buitenlandse markt
als hun eigen broekzak ken
nen.

„Ik kan u verzekeren dat me
nig bedrijf zit te springen om
mensen die dank zij hun ex
cellente eigenschappen de risi
co's van het opereren op de
buitenlandse markt kunnen
beperken en het bedrijf voor
onaangename verrassingen
kunnen behoeden".

Juist deze specialisten die het
buitenlandse front verkennen,
moeten blindelings op hun
thuisfront kunnen vertrou
wen, zegt Witvoet. Aan dat
laatste ontbreekt het volgens
hem vaak omdat de thuis
markt die bekender is en
derhalve minder risico's ople
vert meestal voorrang
krijgt

Keihard

De concurrentiekracht in het
buitenland zou aanzienlijk toe
nemen indien de Nederlandse
bedrijven zich als één man
zouden piesenteren op de bui
tenlandse markten. Helaas is
de organisatiegraad van de
Nederlandse milieuproduktie-
sector erg laag.

Witvoet: „Eigenlijk is er hele
maal geen Nederlandsae mi-
lieuproduktiesector. Welis
waar is de Stichting Nationaal
Milieucentrum kort geleden
opgericht (een overkoepelende
organisatie voor de milieusec
tor), maar daarmee wordt nog
voor geen gulden verkocht in
het buitenland. Nee, ik blijf
somber over de toekomst van
de export. Je krijgt de Neder
landse ondernemer niet mee.
Waarschijnlijk is die te veel
een individualist voor een ge
zamenlijk optreden. Dat merk
je al op de thuismarkt Ook
daar is de concurrentie kei- en
keihard. Het is er jij of ik".

HENK ENGELENBURG