„Anderhalf miljoen mensen
tegen hun zin zonder werk
iSwS
verwijt
aShell hautaine houding
„Het geeft niet
waar naar toe"
Kamer uit kritiek op vertraging
uitkering oorlogsslachtoffers
Betere veevoeding
pakt mestoverschot
aan bij de bron
CeidaeSomani
Weede aanhouding
a dollemansrit
2
Kolibries als
insectenverdelger
Nog geen akkoord
over vervanging in
basisonderwijs
fvjïegen jaar
oor
uitvoerders
alérie (10)
GEBREK AAN KINDEROPVANG HOGE DREMPEL VOOR VROUWEN
N vandaag
„Bedrijf moet van gevaar afval hebben geweten
Bezoek aan marine
PvdA-vragen over
verslag voorjaarsoverleg
WANHOPIGE ZONAANBIDDERS:
Biotechnology
zz87zh
GINIINNKNLAND
DONDERDAG 18IUN11987 PAGINA 3
-„RLEM De Haarlemse politie
eft een tweede verdachte aangehou-
naar aanleiding van de dollemans-
,n Haarlem eind vorige week, waar
een 20-jarige automobilist een groot
ntal mensen verwondde.
ïtho!
arrestant, de 26-jarige M.S. uit
'"ïarlem. wordt ervan verdacht dat hij
ipen r nla
plaatse eveneens met zijn auto door
menigte mensen is heengedrongen,
jj zou daarbij een vrouw aan haar
hebben verwond. De politie riep
Haarlemmer als getuige op in de
[ak tegen de 20-jarige automobilist,
jjdens dat verhoor bleek dat de man
an r jet de waarheid sprak, waarop hij
ijn. erd aangehouden.
EMMEN In de vlinderkas
van het Noorder Dierenpark
in Emmen zijn drie paartjes
kolibries als insectenverdelger
ingezet. Op en om de planten
in de vlindertuin leven veel
parasieten en de vlinders ra
ken soms verstrikt in de spin-
newebben. De zes kleinste vo
geltjes ter wereld vliegen er
rond tussen enige honderden
tropische vlindersoorten. De
kolibries zijn voorlopig op
proef in de tuin losgelaten. Als
zal blijken dat ze behalve in
insecten ook in kleine vlinders
zijn geïnteresseerd zullen ze
weer worden gevangen.
ZOETERMEER Minister Deetman (onderwijs)
en de onderwijsvakbonden zijn er ook gisteren niet
in geslaagd tot overeenstemming te komen over
het voorgestelde banenplan en een nieuwe vervan
gingsregeling voor zieke of om andere redenen af
wezige leerkrachten in het basisonderwijs. De be
zwaren van de bonden richten zich vooral tegen
Deetmans voorstel het salaris van invallers met
tien procent te korten en de huidige zeer omstre
den wachtdagenregeling nog tot de herfstvakantie
te handhaven. De bonden hebben voorgesteld de
2200 arbeidsplaatsen uit het banenplan volledig te
gebruiken voor de vervanging van zieke onderwij
zers en de salariskorting te laten vallen. Deetman
vindt het voorstel „niet onbespreekbaar". Het
overleg wordt woensdag 24 juni voortgezet.
DEN HAAG De commissie
voor welzijn uit de Tweede
Kamer heeft ernstige kritiek
op de werkwijze van het Alge
meen Burgerijk Pensioenfonds
(ABP) bij de uitvoering van de
wet uitkering vervolgings
slachtoffers (wuv). De behan
deling van bij voorbeeld aan
vragen om een uitkering laat
te wensen over, zo bleek giste
ren tijdens een mondeling
overleg met minister Brink
man (welzijn) over dit onder
werp.
Het liberale kamerlid Keja ge
waagde van een bijzonder te
leurstellende gang van zaken.
Zijn Pvd A-collega Worrell
noemde de achterstand in de
behandeling van aanvragen
„echt onaanvaarbaar". Hij
meent dat het departement
van wvc het contract met het
ABP moet opzeggen als het
fonds opnieuw niet in staat
blijkt de wuv-regelingen op
een voor iedereen aanvaardba
re wijze uit te voeren. Keja
sloot zich bij dit wat genoemd
werd „schot voor de boeg"
Minister Brinkman noemde
als oorzaak van de vertragin
gen in de afhandeling van uit
keringsaanvragen onder meer
de organisatorische problemen
bij het ABP. Wellicht, zo voeg
de hij daaraan nog toe, zijn de
problemen mede ook terug te
voeren op het systeem van de
wuv-wetgeving. Als mogelijke
derde oorzaak wees hij op de
enorme werklast van de be
trokken APB-afdeling.
Algemeen-directeur Snijders
van het ABP beloofde de com
missie beterschap. Hij zette
uiteen dat de reorganisatie op
de betrokken afdeling nog dit
jaar zijn beslag krijgt en dat de
effecten daarvan eind dit jaar
zichtbaar zullen zijn. De achi
terstand in de behandeling
van aanvragen is inmiddels te
ruggelopen van 6.000 (in begin
1983) tot 400 nu. In de kamer
commissie bestond ook kritiek
op de door het ABP gedeclar
reerde uitvoeringskosten tot
een totaalbedrag van 140 mil^
joen gulden.
'RDAM De
,n ichtbank in Amsterdam
k a èeft gisteren de twee
■an itvoerders van de tienja-
est Êe Valérie Albada Jel-
1 ersma uit Laren veroor-
eeld tot negen jaar ge-
ingenisstraf. Er was te-
de twee ontvoerders
nek vastgehouden in
ïl huis van G. in Etten-
en jaar en acht maanden
jvangenisstraf geëist.
e rechtbank achtte bewe-
dat de 27-jarige A. H. uit
enbergen en de 37-jarige
G. uit Etten-Leur op 10
jruari dit jaar Valérie,
rojöchter van de directeur van
>t levensmiddelenbedrijf
nigro in Utrecht, uit haar
lis in Laren ontvoerden,
twee weken lang werd
rij kind met een touw om
ïtSt
de
erg""
et kind werd tijdens haar
ntvoering herhaaldelijk be-
teigd met het afhakken van
i w aar vingers als zij zich niet
ze i ustig zou houden. De ouders
n Valérie werden bedreigd
»t het doden van hun kind
wa#anneer zij niet met vier
Kit Duitse marken over
ïg zouden komen. Dat
w;ld werd niet betaald
Smdat de politie op 22 febru-
ari Valérie kon bevrijden.
(Aanvankelijk leek het alsof
fValérie, die zelfs door de
ontvoerders als „fenomenaal
flink" werd afgeschilderd,
geen grote psychische gevol
gen had overgehouden aan
de ontvoering. De laatste tijd
echter gaat het slecht met
het jonge slachtoffertje. „Ze
durft zelfs niet meer alleen
naar de wc", aldus de officier
van justitie.
De twee raadslieden van G.
en H. gaan in hoger beroep
tegen het vonnis van de
rechtbank.
AMSTERDAM Niet
minder dan anderhalf
miljoen Nederlanders
zouden een betaalde
baan willen hebben
maar slagen er niet in
die te bemachtigen. Dat
blijkt uit een gisteren ge
presenteerd onderzoek
van Marktresponse en
De Bussy. Volgens direc
teur Bremer van De Bus
sy („bureau voor arbeids
marktcommunicatie") is
daarmee voor het eerst
echt iets bekend over de
werkelijke hoogte van de
werkloosheid, omdat ook
huisvrouwen en anderen
die zich niet als werkzoe
kend laten registreren
aan het onderzoek heb
ben meegedaan.
De spraakverwarring over de
hoogte van de werkloosheid
wordt niet alleen veroorzaakt
door het gebrek aan actuele
en betrouwbare cijfers, maar
ook door de verschillende de
finities van werkloosheid die
de ronde doen. De Bussy en
Marktresponse hebben in
mei van dit jaar aan 1500
mensen (respresentatief voor
de hele bevolking) gevraagd
of zij op dit moment een be
taalde baan zouden willen
hebben van twintig uur of
meer. Vijftien procent ant
woordde „ja" op deze wat
ruim geformuleerde vraag.
Dat komt neer op anderhalf
miljoen mensen tussen de 15
en 65 jaar. Zij maken deel uit
van de 47 procent van de be
volking die niet werkt. Van
degenen die werk zoeken
zegt ruim éénderde niets te
kunnen vinden, de overigen
zijn nog bezig met een oplei
ding, doen het huishouden of
Directeur Bremer (links) van De Bussy en directeur Slooten van Marktresponse menen dat
door hun onderzoek voor het eerst echt iets bekend is geworden over de werkelijke hoogte
van de werkloosheid.
FOTO: GER DIJKSTRA
zijn arbeidsongeschikt. Afge
zien daarvan zegt zeven pro
cent van de werkzoekenden
niet aan de bak te kunnen
komen door het ontbreken
van kinderopvang. Bremer
veronderstelt dat het daarbij
vooral gaat om vrouwen. „Bij
de vrouwen die een baan
zoeken haakt zeker één op de
zeven af omdat er geen op
vang voor de kinderen is. Bo
vendien zijn er nogal wat
vrouwen die niets eens be
ginnen met het zoeken naar
een baan (die vallen dus bui
ten de anderhalf miljoen
werkwilligen) vanwege het
gebrek aan opvang", aldus
Bremer.
Onderzoekers van de Stich
ting Research en Beleid heb
ben in opdracht van minister
De Koning van sociale zaken
berekend dat er in totaal een
tekort aan opvang voor
230.000 kinderen heerst. Ter
wijl de helft van de vrouwen
met jonge kinderen graag zou
willen werken, heeft slechts
een kwart inderdaad een
baan, aldus de onderzoekers.
Bovendien werken die vrou
wen dan vaak in deeltijd.
Part-time
Van de mensen die in een
betaalde baan zijn geïnteres
seerd wil de meerderheid
part-time werken, aldus De
Bussy en Marktresponse. Dat
is niet echt verstandig, vindt
Bremer, want van de aange
boden banen is de meerder
heid juist full-time. Voor
werkgevers die hun vacatu
res maar moeilijk vervuld
krijgen is het daarom mis
schien toch beter ze te split
sen en in deeltijd aan te bie
den.
Overigens is er geen verschil
tussen full-time en part-time
werknemers als het gaat om
verandering van baan. Bre
mer: De meeste mensen die
van baan willen veranderen
(van de werkenden is dat ne
gen procent, waarvan een
groot aantal al na één jaar)
zoeken hun heil in een ande
re sector dan die waarin ze
nu werken. Gevraagd naar
hun voorkeur noemden de
„overlopers" meestal drie
sectoren, waarbij de gezond
heidszorg het vaakst voor
kwam, gevolgd door de over
heid en maatschappelijk
werk. Het onderwijs en de fi
nanciële dienstverlening
kwamen als minst populaire
sectoren uit de bus.
Bij zestien procent van de
werklozen is trouwens geen
enkele sector populair; zij
willen niet werken. Daar
staat tegenover dat onder de
arbeidsongeschikten en ge
pensioneerden nogal wat
mensen zijn die graag weer
aan de slag zouden gaan. Van
de 1.4 miljoen ouderen zijn
42.000 geïnteresseerd in
werk. Bremer: „Blijkbaar is
de vrijwilligheid, die ten
grondslag lag aan de vut, niet
altiid in acht genomen. Bij
bedrijven als Philips, KLM
en Albert Heiin zijn nu al
plannen om te komen tot een
flexibele pensionering, zodat
mensen langer door kunnen
gaan als ze willen".
STEVO AKKERMAN
ien s
•Bij-
•11
ordt
Ie J
Pc
td ROTTERDAM
kans gniffelend stelt Sheï
dat er destijds geen gif vrij
.JIJ verklaringen werden ge-
ipJ yraagd. Deze houding van
Shell alles wat niet ex
en piiciet verboden is mag
ius leidde tot de ver-
itreiniging van de Gou-
irakse Zellingwijk. Het
en] landpunt van Shell is te
kwalificeren als een hau-
aine stellingname van
een grote multinational'
)at betoogde gisteren landsad
vocaat mr. B.D. Wubs voor de
Rotterdamse rechtbank in de
civiele procedure van de Staat
«r Nederlanden tegen Shell.
iee hoopt de staat een
vergoeding van zestig
triljoen gulden van Shell te
krijgen, het bedrag dat ge-
iinoeid was met het saneren
van de Zellingwijk in Goude-
tak, die in de jaren vijftig ver-
viiild is met door Shell gepro-
iduceerde drins. Shell betwist
de vordering overigens met
klem.
Wubs schetste de rechtbank
een beeld van een arrogante
multinational die zich in de ja
ren vijftig weinig aan het mi
lieu gelegen liet liggen en
daarvoor nu niet wil bloeden.
Shell wist volgens hem of
had dat moeten weten dat
het storten van de drins, ui
terst giftige insecticiden, kwa
lijke gevolgen voor het milieu
zou hebben. Alle woningen in
de Zellingwijk zijn na de ont
dekking van de vervuiling ge
sloopt. „Shell stelt onomwon
den: het ontstaan van de che
mische bom in de Zellingwijk
kan mij niet worden verweten
en die chemische bom kan
rustig blijven liggen zonder
enigerlei maatregel daartegen
te nemen. Dit standpunt van
Shell heeft niets redelijks
meer en is te kwalificeren als
een hautaine stellingname van
een grote multinational", be
toogde Wubs.
De raadsman van Shell, mr.
H.J.C. ter Kuile, bepleitte af
wijzing van de vordering van
de staat, „ernstig gevaar voor
de volksgezondheid bestond
niet", zei hij. „Toch wordt een
woonwijk afgebroken en wilde
de overheid aanvankelijk gro
te afgravingen doen plaatsvin
den totdat een meer bezonnen
aanpak de overhand kreeg.
Sindsdien zijn geen verdere
saneringsmaatregelen geno
men", zei hij.
Tevens betoogde Ter Kuile dat
de gemeente Gouderak en
Rijkswaterstaat, respectievelijk
als houder en verlener van de
stortvergunning, niets hebben
gedaan om het storten van gif
te voorkomen. En dat terwijl
zii volgens hem wisten dat het
afval uit de chemische indus
trie kwam.
Het gedrag van Shell in de ja
ren vijftig moet volgens Ter
Kuile niet worden beoordeeld
aan de hand van de nu gelden
de normen en wetten. Het be
graven van afval was in de ja
ren vijftig volgens hem de ge
woonste zaak van de wereld.
De rechtbank wijst vonnis op
28 augustus.
Proefstation
„Lach es naar de
burgemeester!",
lijkt landbouw
minister Gerrit
Braks te zeggen
als hij een
levensechte big
onder de snuit
van eerste burger
mr. D. Burgers
van Rosmalen
duwt. Braks, big
en burgemeester
waren gisteren
aanwezig bij de
opening van het
proefstation voor
de
varkenshouderij
In Rosmalen.
Koningin Beatrix temidden van de bemanning van Hare Ma
jesteitsschip Buyskes. De koningin voer met het schip mee
van Scheveningen naar Hoek van Holland. Aan boord liet zij
zich voorlichten over de hydrografische werkzaamheden van
de marine, wrakonderzoek en vervaardiging van zeekaarten.
FOTO: ANP
DEN HAAG PvdA-kamerlid Wöltgens wil naar aanleiding
van een bericht in onze krant van premier Lubbers weten of hij
de waarheid heeft gesproken, toen hij zei dat de sociale partners
bezwaar hebben tegen de volledige openbaarmaking van het
verslag van het voorjaarsoverleg. Wöltgens wil van de premier
weten of het waar is dat noch de voorzitters van VNO en FNV
noch het bestuur van de Stichting van de Arbeid zijn benaderd
voor openbaarmaking van het verslag.
(Vervolg van de
voorpagina)
LEIDEN „Het geeft
niet waar naar toe, als de
zon maar schijnt", is een
door baliemedewerksters
veelgehoorde verzuchting,
zo blijkt uit een telefo
nisch rondgang langs een
aantal reisbureaus.
„Iedereen loopt met het dak
van de hemel op z'n nek en
wil wel eens wat zon zien",
zegt directeur Felderhoff van
NRV-Holiday, die praat over
een verkoopstijging van meer
dan vijftien procent in verge
lijking met vorig jaar, terwijl
op 'n procent of zeven was ge
rekend. De georganiseerde rei
zigers voegen zich op weg naar
hun vakantiebestemming ove
rigens bij de talrijke mensen
die op hun eigen houtje reizen
en óók hebben besloten alsnog
zuidwaarts te gaan.
Ook andere touroperators mel
den een verhoogde omzet in
de verkoop van met name
last-minute-aanbiedingen.
Spanje en Tunesië zijn de
meest gevraagde bestemmin
gen voor mensen die genoegen
nemen met „een goedkoop
weekje zon". Maar ook voor
Portugal, Griekenland en Tur
kije blijft een grote belangstel
ling bestaan. ANVR-directeur
Couvreur wil niet spreken van
een stormloop. Maar de laatste
twee weken is er in elk geval
sprake van een toename in het
aantal boekingen.
Ondanks die positieve gelui
den van de touroperators kan
het slechte weer niet als enige
oorzaak worden gezien voor
de belangstelling voor de aan
biedingen. Sinds een jaar of
twee wacht een aanzienlijkë
groep van niet aan een vaste
vakantieperiode gebonden Ne
derlanders tot het laatste mo
ment met boeken, in de hoop
zoveel mogelijk te profiteren
van prijsverlagingen. Aange*
zien touroperators liever min
der verdienen dan reeds be
taalde vliegtuigstoelen en hor
telbedden geheel onbezet la;-
ten, komen enkele weken
voor de vertrekdata de „koop
jes" op de markt Het slechte
weer van de afgelopen weken
heeft tot gevolg dat de bewust
late boekers moeten opboksen
tegen mensen die nu pas beslo
ten hebben alsnog in het zui-
den wat zonnebrand te zoe
ken.
AMSTERDAM Van de
Europese landbouwover
schotten zoals de melk
plas, de boterberg en de
vleesberg, hebben de
meeste mensen zo langza
merhand hun buik wel
voL In Brussel schijnen
„ze" toch nooit tot over
eenstemming te komen en
wat kan een mens er zelf
aan doen? Meer melk
drinken, meer boter en
nog meer vlees eten, zo
ver krijg je toch niemand?
Intussen zijn de boeren de si
gaar, want elke door Brussel
afgedwongen produktiebeper-
kende maatregel voelen zij in
hun portemonnee. Een moge
lijke verzachting voor de oplo
pende frustraties van de land
bouwers is deze week gepre
senteerd tijdens een workshop
op het biotechnologiecongres
in Amsterdam. De 45-jarige
prof. dr. ir. Seerp Tamminga,
deeltijdhoogleraar Veevoeder
in Wageningen en weten
schappelijk onderzoeker bij
het Instituut voor Vee voe
dingsonderzoek in Lelystad
ontvouwde er een even logisch
als origineel plan. afkomstig
In Amsterdam wordt deze
week bet vierde Europese
congres biotechnologie ge
houden. Tweeduizend we
tenschappers uit alle delen
van de wereld bespreken er
de mogelijkheden van bio-
technologiscbe technieken
voor de landbouw, de ge
neeskunde, bet milieu en
de industrie. Vandaag afle
vering drie: sleutelen aan
het veevoer leidt tot
uit de biotechnologische tover
doos.
Afzet
Loopt de afzet terug, dan kan
compensatie van de onvermij
delijke inkomensdaling wor
den gevonden in kos
ring door efficiënter
den gevonden in kostenbespa-
te produ
ceren. Zeker in het landbouw
bedrijf is dat makkelijker ge
zegd dan gedaan. De hoogste
kosten worden gemaakt met
veevoeder en hoe kan daar nu
op bezuinigd worden? Minder
voer leidt tot minder produk-
tie en méér voer, om de pro-
duktie op te jagen, is eveneens
zinloos. De produktie is im
mers aan maxima gebonden
en het dier heeft maar een
maximale „verwerkings"-ca
paciteit
Blijkbaar zit er voor de boeren
weinig anders op dan machte
loos toezien hoe een groot deel
van de investering in het vee
voer verloren gaat in de vorm
van warmte, urine en mest
Het gebruikt uiteindelijk
slechts tussen de 0 en 40 pro
cent van de energie in het
voer; de rest vervliegt in de
atmosfeer of belandt op de
grond. Hoe mooi zou het zijn
als koeien, varkens en kippen
bij een gelijke hoeveelheid
voer méér zouden produceren.
Welke boer krijgt zijn beesten
zo gek?
Tamminga: „Je moet er dus
voor zorgen dat het dier meer
kan verteren, dat hij meer
haalt uit dezelfde hoeveelheid
voer. Voor hetzelfde geld le
vert dat meer kilo's eindpro-
dukt op zoals melk, vlees, eie
ren en dergelijke. Om te kos-
ke produktie bij minder
landbouwdieren. Dat drukt
de kosten en draagt indi
rect bij aan vermindering
van bet mestoverschot
AMSTERDAM
15-18 JUNI/JUNE1987:
AMSTERDAM
ten te drukken kan de boer
dus zonder gevaar een aantal
dieren verkopen. Bovendien
leidt dat alles ook tot minder
mest".
De produktie van het land-
bouwdier efficiënter laten ver
lopen zoals in een fabriek is al
dank zij de biotechnologie al
mogeliik, zo hield Tamminga
zijn gehoor voor. Er zijn twee
mogelijkheden: sleutelen aan
het voer en aan het dier.
Vooral met de eerste mogelijk
heid is al behoorlijk aan de
weg getimmerd.
Tamminga: „Met name niet-
herkauwers zoals varkens en
Herkauwers zoals koe. schaap
en geit kunnen die harde be
standdelen wel goed verwer
ken omdat in hun voormaag,
te vergelijken met een soort
fermentatietank, een voorver
tering plaatsheeft. Het is denk
baar dat we de werkzame spe
cifieke stof in de voormaag
gaan gebruiken om het voer
van niet-herkauwers te verbe
teren".
Een hogere produktie bewerk
stelligen is voorts mogeliik
door de verhouding van qe
soorten eiwitten zodanig met
biotechnologische technieken
te veranderen, dat het dier er
veel meer aan heeft.
