Paus steunt verboden vakverbond De volste kerk op zondag KARDINAAL: GEZIN BLUFT HOEKSTEEN SAMENLEVING kerk wereld GEESTELITK LEVEN/OPINIE Eeidóc BELANGEN PASTOR HARRY KUIPERS VERLAAT OMROEPPAROCHIE KRO Aanhoudend ka f' NA DE "LAGERE SCHOOp VAN DIJK'S SCHOOLBOEKHIJ KAMPEN Dat is wijsheid! BON VOOR i SCHOOLBOEKEN INFORMATIE ZATERDAG 13 JUNI 1987 PAGI! door Marinus van der Berg „Wiens brood men eet, diens woord men spreekt," zegt een be kend spreekwoord. Niet iedereen zal begrepen hebben waarom de KRO-leiding zo terughoudend heeft gereageerd en zaterdag j.l. niet mee heeft willen werken aan de uit zending van de opening van het Maria-jaar. Zoals bekend een uit zending die mede mogelijk werd gemaakt door sponsoring van een balpennenfabriek. Het is een kwes tie van verstrekkende aard. Ik meen dat de KRO-leiding van moed heeft getuigd om „nee"- te zeggen. Ik meen ook dat zij daar mee laat zien dat de persoon van Maria niet voor ieders karretje ge spannen kan worden. In de loop van de geschiedenis zijn er heel wat beelden van Maria ontstaan. De litanie van Maria laat dat op een bijzondere manier zien. Maria als troosteres, als toevlucht voor men sen in nood, is misschien wel het meest naar voren geschoven beeld. Maria als Koningin van de Vrede is een ander belangrijk beeld van Ma ria. Er is ook een beeld van Maria dat veel meer op de achtergrond is gebleven. En toch is juist dat beeld te vinden in het door miljoenen ge zongen lied van Maria: het Magnifi cat. In dat lied hoor ik een krachtig sprekende vrouw. Zij noemt God haar Redder. Een God die een die nares uitkiest. Een God die hoog moed en eigenwaan ontmaskert. Een God die de machthebbers van hun tronen stoot en arme en kleine mensen groot maakt. Een God die rijken heenstuurt met lege handen. Dat is toch een lied, een taal die er niet om liegt. Een lied dat macht hebbers niet zo vriendelijk in de oren moet klinken. Een lied dat het opneemt voor de gekleineerde en verdrukte mens. De katholieke kerk die de persoon van Maria altijd een belangrijke plaats heeft gegeven, moet zich ernstig afvragen hoe zij Haar en Haar lied doorgeeft. Het is niet zo moeilijk om Haar lied tot een ongevaarlijk lied te maken, dat wel emoties oproept, maar emoties die vrijblijvend zijn. Haar lied en daarmee Haar persoon kunnen ontkracht worden en dat is wel een van de ernstigste dingen die kun nen gebeuren. Daarvoor is Maria een te belangrijke persoon. Zeker in een Kerk die toch al zo over heerst wordt door mannen. Het ge vaar is niet denkbeeldig dat de be slissing van de KRO door sommi gen zal worden beschouwd als „het zoveelste bewijs van haar anti-ka- tholiciteit". Zonder twijfel zal de KRO-leiding zich dit bewust zijn. Er lijkt in toenemende mate een rela tie te zijn tuisen sommige kerkelij ke ontwikkelingen en economische belangen. Een economie van de sterksten, ten koste van de zwak keren, is gebaat bij een ongevaar lijke godsdienst. Een godsdienst die zoet en dom houdt. Veel oude re werknemers kunnen daarover meespreken. Niet alles wat zich als geloof aandient, hoe vroom en keu rig ook, is geloof. We staan op nieuw voor de uitdaging om geen gelijk te geven aan de beroemde woorden van Karl Marx, dat gods dienst werkt als een opium. Er zijn voldoende machten in onze wereld die er baat bij hebben dat geloof meer de ogen sluit dan opent, meer mensen op de knieën brengt dan doet opstaan. Er zijn voldoen de krachten die erop uit zijn om te laten zien dat geloven dom en ach terhaald is. Zowel in de pers die ter rechter als die ter linker zijde van de maatschappij opereert meen ik zulke krachten waar te nemen. We dienen dit soort krachten te door zien en bloot te leggen. Er zijn links en rechts krachten die er geen be lang bij hebben dat het ware ge zicht van het evangelie gestalte krijgt in onze samenleving. De ene kant probeert systematisch gelo ven, kerk-zijn, belachelijk te maken en de andere kant weet Kerk en geloof handig in te zetten voor ei gen belangen. Het verhaal van Je zus Christus, indrukwekkend be zongen in het lied van Maria, het Magnificat, gaat over de belangen van arme en gekleineerde mensen, de belangen van mensen die dak loos en vluchteling zijn, de belan gen van mensen, die uitgestoten worden, omdat ze anders zijn dan wat „normaal" heet. Het evangelie is de stem voor de lijdende mens, de zieke, de mens-zonder-werk, de jongere die niet meetelt. Het evan gelie is een oproep tot barmhartige solidariteit. Misschien zijn er maar weinig firma's die dit geluid willen steunen, maar het gaat al eeuwen lang van mond tot mond, van hart tot hart. Het is onstuitbaar en heeft eerder harten nodig dan satellie ten. PATER MKHATSHWA VRIJGELATEN JOHANNESBURG De zwarte secretaris van de Zuidafrikaanse bisschoppenconferen tie, pater Smangaliso Mkhatswha, is gisteren op borgtocht vrijgelaten. Hij werd op 14 juni vorig jaar onder de bepalingen van de nood toestand gearresteerd. Pater Mkhatshwa (47) moet volgende week donderdag voor de rechtbank verschijnen. Hij wordt beschuldigd van illegaal wapenbezit. Mkhatshwa heeft de beschuldiging van de hand gewezen. Hij heeft reeds vele malen gevangen gezeten, meestal op beschuldiging van onwettig geachte anti- apartheidsactiviteiten. Vorig jaar augustus verklaarde hij onder ede dat hij ditmaal ook was gemarteld. Tijdens een verhoor had hij geboeid en geblinddoekt 30 uur moeten staan. De rechter beval daarop de politie de opdracht de pater niet opnieuw te martelen. De bisschoppenconferentie heeft kortgeleden demonstratief Mkhatshwa, wiens termijn was afgelopen, herbenoemd. Uit alle delen van de wereld heeft de Rooms-Katholieke Kerk ge- rotesteerd tegen de hechtenis van Mkhats- iwa. De RK Kerk in Zuid-Afrika telt onge veer twee miljoen, overwegend zwarte gelovi gen. Zij is een van de krachtigste tegenstan- R ders van het apartheidssysteem in Zuid-Afdri- Pa*er Smangaliso Mkhatshwa^ P' h- Ook deugden zijn besmettelijk. „LAAT MU NU EVEN AAN HET WOORD.." GDANSK De vijfde dag van het pausbezoek aan Polen is de dag van Solidarnosc (Solidariteit) geworden. Voor een me nigte van naar schatting minstens een miljoen mensen sprak paus Jo hannes Paulus II zijn be wondering en waarde ring uit voor hetgeen de inmiddels verboden vak bond heeft nagestreefd: bevrijding door de ar beid. Hij onderstreepte ook het recht van de Poolse arbeiders op een onafhankelijke vakbond. 's Ochtens had de paus op het schiereiland Westerplatte een ontmoeting gehad met enkele duizenden jongeren. Hij riep de Poolse jeugd op niet te be rusten, maar zich actief in te zetten voor de toekomst van een rechtvaardiger en vrij Polen. Later op de dag bracht Jan Pawel II een bezoek aan de Lenin-werf waar hij bij het door Solidariteit opgerichte monument de in december 1970 door de politie neerge schoten arbeiders herdacht. Het gebied rond de Lenin- -werf was door de politie hermetisch afgesloten. De ar beiders van de nachtploeg hadden echter geweigerd de werf te verlaten. Onder het wakende oog van een enorme politiemacht zei de paus tijdens een mis in Gdansk tegen de Poolse ar beiders gezegd, dat zij recht hebben op zelfbestuur. Hij noemde de Akkoorden van Gdansk, die in augustus 1980 tussen de pas opgerichte vak beweging en de regering ge sloten werden 'een manifes tatie van het groeiende be wustzijn van de arbeiders met betrekking tot de sociale en morele orde in Polen'. En hij zei, evenals eergisteren in Szczecin, dat de akkoorden ook moeten worden uitge voerd. Tevens brak de paus op nieuw een lans voor onder linge solidariteit, die sterker moet zijn dan de klassenstrijd en hij hield zijn gehoor voor dat menselijke arbeid een christelijke opdracht is. Hij herinnerde in dit verband aan de woelige zomer van 1980, toen de werfarbeiders in Gdansk priesters hadden gevraagd naar de scheeps werven te komen om biecht te horen en de mis op te dra gen. Ondanks de aanwezigheid van veel politie werd de plechtigheid een ongedwon gen happening. De preek werd herhaaldelijk en met zichtbare instemming van de paus onderbroken door mas sale spreekkoren die 'Soli darnosc' riepen. Toen de me nigte 'Leve de paus' begon te scanderen en hem 'Honderd jaar' toezong zei de paus: „Laat mij nu weer even aan het woord, want in zekere zin spreek ik hier voor jul lie". Patriottisch De bijeenkomst met de jeugd vond plaats op historische grond. Op 1 september 1939 om kwart voor vijf in de och tend luidde een salvo van het Duitse oorlogsschip 'Schles- wig Holstein' op Westerplatte de Tweede Wereldoorlog in. Zeven dagen lang verdedigde de Poolse majoor Henryk Su- charski roet zijn 210 soldaten tellende compagnie dit schiereiland tegen een Duitse overmacht van 3500 man schappen en 65 artilleriestuk ken. Westerplatte staat sinds dien in de harten van alle Polen gegrifd als een sym bool van morele moed en pa triottisme. Ook gisteren werden er scho ten gelost op Westerplatte. Deze keer was het een ere- salvo voor Jan Pawel II, die in deze omgeving een drin gend beroep deed op de va derlandsliefde van zijn jonge De paus wan delt over het monument bij de Leninwerf dat werd op gericht ter na gedachtenis van de arbei ders die in 1970 werden neergeschoten in op fok landgenoten. Hij vroeg hun totale inzet voor de toekomst van hun land. Weliswaar toonde hij begrip voor het feit, dat de Poolse jeugd ten gevolge van de moeilijke ma teriële omstandigheden vaak geen perspectieven denkt te ebben, hij drong er echter op aan niet in geestelijke of daadwerkelijke emigratie te vluchten, doch mee te helpen aan de opbouw van een vreedzame en rechtvaardige samenleving in Polen. Later, tijdens een bijeen komst met zieken en verple gers, hekelde de paus het ge bruik van drugs en de versla ving aan alcohol en nicotine. En hij noemde het een triest feit, dat de gebrekkige facili teiten waarover de gezond heidszorg in Polen beschikt, vaak in beslag genomen wor den voor zwangerschapson derbrekingen. Jaarlijks vin den er in Polen 300.000 gere gistreerde abortussen plaats. LEO VAN VLIJMEN Nieuwe kerkelijke vredesorganisatie VOKS opgericht EMMELOORD De nieuwe loot aan de stam van Neder landse vredesbewegingen, het Vredesoverleg Kerk en Samenleving (VOKS), houdt vandaag in Emmeloord zijn eerste bijeenkomst. Het VOKS is ruim een maand ge leden opgericht door teleur gestelde oud-ICTO-leden. Jhr. mr. W.H. de Savornin Lohman, oud-inspecteur-ge neraal van de strijdkrachten, die zich vorig jaar nog lange tijd heeft beziggehouden met een verzoeningspoging tussen de strijdende ICTO-partijen, omschreef het VOKS als „een rustig en verstandig operende vredesbeweging. Niet een vereniging die met grof geschut werkt, door bij voorbeeld te zeggen dat God de atoombom schiep." De pas afgetreden ICTO-voorzitter mr. J.L. Janssen van Raay had deze opmerking gemaakt tijdens zijn eerste optreden bij het ICTO. Het VOKS zal zich diep gaand bezinnen op de grote problemen van veiligheid en vrede voordat ze uitspraken doet. Volgens Lohman is deze benadering vooral in kerkelijk Nederland van groot belang. „Juist omdat het zo gemakkelijk is mensen achter een leus te doen aan lopen en juist in een tijd waarin een briljant man als partijleider Gorbatsjov op het oog aantrekkelijke ontwape ningsplannen op tafel legt". De Savornin Lohman memo reerde vanmorgen uitvoerig de problemen die tot de op richting van VOKS hebben geleid, waarbij Janssen van Raay er flink van langs kreeg. Volgens hem heeft het ICTO-bestuur tot drie keer toe verzuimd „de rijen te sluiten". Nadat begin novem ber vorig jaar de vrede was [esloten, schoof Janssen van iay de mensen die het niet met hem eens waren, alle schuld in de schoenen. Een maand later „boorde het be stuur de laatste kans op een open en eerlijk gesprek in de grond" door een geplande bijeenkomst te annuleren en begin mei werd Janssen van Raay, een „binnen en buiten het ICTO nogal omstreden man", tot erelid benoemd. Dat laatste, „een belediging van het ergste soort", sloeg de deur dicht voor de men sen die hoopten op een her stel van de goede betrekkin gen, aldus De Savornin Loh man. ges Ra; AMERSFOORT Aan 't Zand, een straatje in de pitto reske oude binnenstad van Amersfoort, staat een kleine kerk dat als enige kerk in Nederland behalve een kruisbeeld ook een zendmast op het dak heeft staan. Bin nen in het fraai gerestaureer de kerkgebouw hangen zwa re stangen vol schijnwerpers - wit geschilderd, zodat ze niet al te veel opvallen. Op zondag worden er cameras binnengereden, kabels uitge legd en microfoons geplaatst- de Amersfoortse parochie St Franciscus Xaverius is sinds 1974 tevens de Omroepparo- chie 't Zand. Zo'n twintig keer per jaar zendt de KRO- televisie vanuit deze kerk rechtstreeks een eucharistie viering uit. Elke keer voor ruim honderdduizend kijkers in Nederland en een onbe kend aantal in België; de vol ste kerk op zondag, een on zichtbare parochie verbon den door ae electronica van het medium televisie. Mgr.dr.H. Kuipers (66) was een van de pastores van deze opmerkelijke parochie. Na tweeënhalf jaar heeft hij nu afscheid genomen en gaat hij met emeritaat. „Ik heb het maar korte tijd kunnen doen en de overgang was voor mij ook heel groot, omdat ik ja renlang beleidsfuncties had bekleed in het bisdom Haar lem. Maar ik ben achteraf blij dat ik ja gezegd heb, toen ze me voor de omroepparo- chie vroegen. Hoewel je bij een parochie als deze maar weinig van je parochianen ontmoet, zoeken veel mensen per brief of telefoon contact en in dat contact heb ik een diep respect gekregen voor de manier waarop heel gewo ne mensen met hun geloof omgaan. Daaronder zijn mensen die, omdat ze ziek of slecht ter been zijn, niet naar de kerk kunnen gaan, maar ook mensen die niet meer naar de kerk willen gaan en via onze parochie het contact met het geloof toch vast wil len houden. Ons telefonisch pastoraat op zondagmiddag na de uitzending hoort we zenlijk bij onze parochie, evenals ons KRO-radiopro- framma Postbus 900 op dins- agmorgen en de overwegin- fen in het KRO-programma- lad Studio." De drie pastores besteden veel tijd aan die contacten. Voor elk telefoongesprek wordt royaal tijd vrijgemaakt en elke brief (van de drie honderd per week) krijgt een persoonlijk antwoord. „Maar het blijft ten opzichte van veruit de meeste kijkers en luisteraars wel een anonieme vorm van pastoraat. Toch heb ik zelf een moeilijk te definiëren'band met die on zichtbare parochianen gekre gen. Wanneer ik me in de preek tot de kijkers richt, dan richt ik me ook echt tot hen en praat ik niet tegen een kastje vol techniek tus sen de cameraman en mij. Ik weet en voel dat ik bij die mensen op bezoek kom, bij mensen die er toch bij willen horen, die een houvast zoe ken." Emotioneel Voordat hij omroeppastor werd, heeft Harry Kuipers zo'n dertig jaar lang bestuur lijke verantwoordelijkheden gedragen in het bisdom Haarlem. Met de bisschops wijding van mgr. Zwartkruis werd hij vicaris en later vica ris-generaal. De aanstelling van bisschop Bomers en de bijna gelijktijdige dood van bisschop Zwartkruis zijn bei de voor hem van grote emo tionele betekenis geweest. „Bisschop Zwartkruis was niet alleen de behoeder van het geloof, maar ook van het geloven van kleine en zoe kende mensen. Hij wilde sa men met de mensen gelovige zijn en tegelijk een herder die de hand reikt. Bisschop Bomers legt heel andere ac centen. Bij hem krijgt de waarheid en uniformiteit zo veel nadruk, dat hij veel ge lovigen maar weinig te bie den heeft. Hij staat daarmee midden in een richting waar veel Nederlandse bisschop pen voor gekozen hebben, sa men met Rome. Het klimaat in de katholieke kerk is daardoor benauwender ge worden. Het lijkt of de be kommernis om het bolwerk groter is dan die om het gelo ven. Maar waarheid alleen raakt de harten van de men sen niet. Woorden kunnen je koud laten als het hart niet aan zijn trekken komt. 'Waarheid, eenheid en liefde' was het devies van bisschop Zwartkruis. Ik deel dat de vies van harte, want mis schien moet je wel zeggen dat waarheid zonder liefde geen waarheid is." Trouw Dergelijke kritische woorden gebruikte pastor Kuipers ook in de preek waarmee hij af scheid nam van de omroep- parochie. „Maar mijn kritiek mag nooit los worden gezien van mijn vurige betrokkenheid. Trouw en traditie zijn voor mij een even wezenlijk onderdeel van mijn relatie met geloof en kerk. Daarbinnen probeer ik steeds ruimte te maken voor het besef dat er n'a'ast het ideaal ook nog een men selijke werkelijkheid van ge brokenheid bestaat." Op basis van de vele reacties op zijn werk als omroeppas tor overweegt Harry Kuipers een boekje - zijn eerste - te gaan schrijven over bidden. „Ik heb daarover enorm veel geleerd van de mensen die schreven of opbelden naar aanleiding van een uitzen ding. Het zijn mensen die met hun verhaal nooit in de krant komen en ik zou dat waardevolle door willen ge ven. Ik heb vanuit die erva ringen wel eens tegen kardi naal Simonis gezegd dat hij eigenlijk meer gebruik zou moeten moeten van die erva ringen van de omroepparo- chie. Die parochie kan als een uitkijkpost voor de bis schoppen fungeren." Ondanks zijn emeritaat neemt pastor Kuipers toch Harry Kuipers weer een beleidsfunctie op; hij is onlangs gekozen in de Priesterraad van het bisdom Haarlem. In de vertrouwens crisis die is ontstaan door het opstappen van het kapittel zal een zware wissel getrok ken worden op de nieuwe priesterraad. „Ik hoop dat bisschop Bomers begrijpt dat het gaat om oprechte zorg over de ontwikkelingen in zijn bisdom. Er dreigt van 'Samen Kerk', de erfenis van bisschop Zwartkruis," weinig meer over te blijven. Het is natuurlijk een heel zwaar middel binnen een bisdom wanneer een kapittel besluit op te stappen, maar ik deel de zorgen van het kapittel wel." CEES BRINKHUIZEN UTRECHT In dankbaar heid jegens God en in aan vaarding van onze katholici teit stellen wij vast: het gezin is en blijft de hoeksteen van de menselijke samenleving." Dit waren de slotwoorden van de toespraak over het christelijk gezin die kardi naal Simonis vanmorgen hield op de tweede landelijke bijeenkomst in Utrecht van de Stichting Contact Rooms- Katholieken. Ondanks de crisis rond het christelijke gezin constateer de mgr Simonis ook een her stel van de zin voor de diep ste waarden van het gezin. Weliswaar zijn de aanvallen op het gezin spottend en grof en is de miskenning van vele fundamentele waarden ver ontrustend, maar dat alles betekent echter niet dat de waardigheid van het gezin alleen maar verduisterd zou zijn. .Deze crisis biedt ook de kans het gezin weer te doen zijn wat het oorspronkelijk is, aldus de kardinaal. Volgens de Utrechtse aartsbisschop voelt menig katholiek de verleiding zich te laten lei den door andere keuzes dan waarvoor onze Kerk kiest. Er is in deze maatschappij een diep verzet tegen deze voor gegevenheid, die als een be perking van de vrijheid wordt ervaren. Dit zijn vol gens Simonis de culturele en maatschappelijke gevolgen van een fundamentele af wending van de levende God in onze westerse samenle ving. 'P' vai "Tm vis; DE BILT (KNMI) Het e at: in ons land wordt vandaag *r paald door een depressie. 'cn' gistermiddag nog voor de P tugese kust lag. Ze zaakte toen vooral noordwesten van Spanje flj 1 wat regen, en was op weg ?rJ de Golf van Biskaje. Naar zich laat aanzien zal de depj sie vandaag in de loop van dag over Frankrijk i Duitsland trekken. Samenl. gend hiermee wordt er bij vooral in het zuidoosten het land enige tijd regen wacht. De temperatuur ligt de middag rond 16 graden, waait een zwakke tot mau,T wind uit uiteenlopende nc f tingen. Weersvooruitzichten voor verse Europese landen, m« gedeeld door het KNMI, gel; voor morgen en maandag: Weerrapporten 12 juni 20 Ma*, temp Weer Eelde h.bew. 16 Eindhoven zw.bew. 17 Den Helder Lbew 16 Rotterdam zw.bew. 18 Twente zw.bew 18 Vlissingen l.bew 17 Zd Limburg 17 Aberdeen 10 Athene Barcelona zw.bew. 21 Berlijn regen 17 Bordeaux h.bew. 22 Brussel h.bew. 18 Dublin zw.bew. 13 Frankfort regen 14 Genève h.bew 24 Helsinki zw bew. 13 Innsbruck zw bew 27 Klagenfurt onbew. 25 Kopenhagen 15 h.bew. 23 zw.bew. 22 zw.bew. 18 Luxemburg zw bew 17 Madrid 28 Malaga l.bew. 22 Mallorca onbew 27 Malta niet ontv. Moskou zw bew. 22 München h.bew 24 Nice h bew 24 Oslo Parijs 20 Rome 29 Split 23 Stockholm 13 Warschau 26 Wenen l.bew 24 Zurich h.bew. 22 Casablanca Cyprus niet ontv. Istanbul niet ontv. Las Palmas niet ontv. Beiroet niet ontv. Tel-Aviv niet ontv. 'ADVERTENTIE moetje zelf voor je schoolboel» zorgen en betalen! In de boekenlijst van de scha 1 t; staat welke boeken je moet 1 Ij ben. Van Dyk's Schoolboek! l Kampen kan je het benodigd» boekenpakket vlot en keurig thuis bezorgen. Er z(jn eet 1 meerdere mogelijkheden, ie ki natuurlijk alleen nieuwe boei)m kopen, maar ook gebruikte e 1 boeken. Dat scheelt Je kuntl boeken huren bü Van Dijk'c ht Schoolboekhuis. Bü VAN DIJK'S SCHOOLBOl jf HUIS weten ze alles van sch boeken en ze kopen ook ovet ör dige boeken. WEES WIJS... en vraag dus 1 de Schoolboekeninformatiefolfj® aan... die is gratis... bü: ch Dieselstraat 1,8263 AE Kamp Stuur deze bon op voor meer inform Want daar word je wijzer van' In irf envelop, adresseren aan: Van Dijk's Schoolboekhuis. Antwoordnummer 8260 VB Kampen. (Postzegel hoeft Bellen kan ook: 05202-15757. Hierlangs afknippen Ik wil meer weten oven J Schoolboeken huren I Nieuwe en Gebruikte I Schoolboeken kopen Overbodige boeken verkopen i Naam: j Adre: I P/wt. rosiciKJt I Plaats: I I Ik ga naar klas (naam school) j (adres school) (plaats) uir :Hi isei Tic -to

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2