\e
Verplichte
aidstest werkt
averechts
II
inal
Mexicanen moeten zich aanpassen of verdwijnen
£eidóc SouAont
VS BEZORGD OVER AFSCHEIDING „SPAANSE" STATEN
ZATERDAG 13 JUNI 1987
Vorige week zaterdag sloot in Was
hington het derde internationale
aidscongres. In het journaal van
acht uur diezelfde avond draafde
de ene deskundige na de andere op
om te vertellen dat men nu „voor
zichtig optimistisch is" (dr. K.
Rietmeier), „het de goede kant op
gaat" (dr. Fauci) en „er geen reden
is tot paniek" (dr. Mann). Leuk
om te horen natuurlijk, maar meer
dan diplomatieke frases zijn het
niet. Aids-deskundigen staan voor
een dilemma. Ze moeten het volk
duidelijk zien te maken dat aids
een zeer ernstige bedreiging is voor
de volksgezondheid, zonder dat het
volk in paniek gaat roepen om een
voor de hand liggende, maar
schijnveilige bescherming: de ver
plichte aidstest.
Dat de Amerikaanse politiek steeds
meer zijn oren laat hangen naar de pu
blieke opinie (zeventig procent is daar
voor een verplichte test) is misschien
wel het enige echte nieuws dat het con
gres heeft opgeleverd. Vice-president
Bush liet weten dat paren in onder
trouw, gevangenen, immigranten en pa
tiënten van staatsziekenhuizen voor een
verplichte test in aanmerking komen. De
deskundigen riepen 8000-koppig „boe".
De Nederlandse aids-specialist R. Cou-
tinho sprak de vrees uit dat vroeg of laat
alle landen het Amerikaanse voorbeeld
zullen volgen. „Politiek ligt het goed, de
indruk wordt gewekt dat door massaal
testen de gezonde mensen tegen besmet
te mensen worden beschermd".
Ook Nederland lijkt deze kant op te
gaan. Staatssecretaris Dees acht aidscon-
troles aan de grens niet uitgesloten. Mi
nister Korthals Altes vindt het in orde
als verzekeringsmaatschappijen een aids
test verplicht stellen. En in het Nij
meegse Radboudziekenhuis brak vorige
week op de afdeling H20 bijna een op
stand uit toen bleek dat men daar twee
weken lang nietsvermoedend een aidspa-
tiënt had verpleegd. Wat is het geval?
Aidspatiënten worden met dezelfde
voorzorgsmaatregelen behandeld als
mensen met hepatitis B, omdat beide
ziekten op dezelfde wijze worden over
gebracht. Dus door rechtstreeks contact
van bloed op bloed, of sperma op bloed.
Vandaar dat beide ziekten vooral voor
komen in dezelfde risicogroepen: homo
en biseksuele mannen, en spuiters en
hun seksuele partners. Buiten deze risi
cogroepen komt aids nog steeds nauwe
lijks voor. Het is zelfs zo dat huisgeno
ten van aidspatiënten, die dus van het
zelfde bordje eten, onder dezelfde dou
che staan, op dezelfde wc zitten, niet het
risico lopen aids te krijgen.
Ja maar, zeggen de verpleegkundigen,
wij zijn ook risicogroep, want we gaan
dagelijks met bloed om. Nee, zeggen de
ziekenhuisdirecties nog steeds, als het
hepatitis-B-protocol wordt gevolgd (plas
tic handschoenen, snoetje, schort en bril)
loop je geen enkel gevaar. Kan zijn, zeg
gen weer de verpleegkundigen, maar de
bekende aidspatiënten vormen slechts
het topje van de ijsberg. Het aantal be
smette en besmettelijke mensen is tien
tot honderd keer zo groot. Al zijn er
geen gevallen bekend dat verpleegkundi
gen aids opliepen door bloed-op-huid-
contact, toch voelen de verpleegkundi
gen zich niet veilig: ze willen een ver
plichte aidstest voor elke opgenomen
ziekenhuispatiënt.
Heel ethisch Nederland viel over de ver
pleegkundigen heen. Een verplichte test
zou seropositieven in de Buitenste Duis
ternis werpen. Maar het is de vraag of
ethische argumenten de roep om een
verplichte test zullen kunnen bezweren.
Het hemd is nader dan de rok: als je je
bedreigd voelt, wil je wel over een
ethisch hindemisje heenstappen. Er is
een belangrijker argument: een verplich
te test zal averechts uitwerken. Je ziet
dat al in het buitenland. In Amerika is
iemand met een positieve test nu al on-
verzekerbaar. Als de grenscontroles
doorgaan kan hij niet meer reizen. Uit
zicht op werk kan hij wel vergeten en
een reden tot ontslag is gauw gevonden.
Geen mens die daar trek in heeft: risico
groepen zullen dus onderduiken. In Bei
eren is dat al het geval. Als een drugs
verslaafde daar wil afkicken, moet hij
daar eerst een test op aids ondergaan. En
wat zie je nu al? Terwijl het aantal aan
meldingen afneemt, neemt het aantal se
ropositieve drugsgebruikers almaar toe,
terwijl niemand weet waar ze uithangen!
Tbc
Een paar weken geleden schreef de
plaatsvervangend hoofdinspecteur van
de volksgezondheid, Geuns, een opmer
kelijk artikel in de NRC. „Wat de aids-
campagne van de tuberculosebestrijding
kan leren". Tuberculose was rond 1900
wat aids is anno nu. Het kwam ook
vooral in risicogroepen voor (paupers)
en net als nu met aids was er geen doel
treffende behandeling mogelijk. Het was
een gevaarlijker ziekte dan aids, want
veel besmettelijker (aanhoesten was al
genoeg), en omgerekend naar 1987 vie
len er dertigduizend doden per jaar.
Toch wilde Nederland, anders dan het
buitenland", niet weten van een aanmel
dingsplicht op naam en toenaam. Toen
in de jaren vijftig een behandeling wel
mogelijk werd, besloot men tot actieve
opsporing over te gaan. Ook dit „door
lichten" was, anders dan in het buiten
land, vrijwillig. Omdat het opkomstper
centage negentig procent was, is dit on
derzoek te vergelijken met een verplich
te aidstest. Wat leverde dat massale
doorlichten op? Niets en niemendal. Er
werden wel tbc-gevallen opgespoord,
„maar aan de bestrijding van de epide
mie van tbc blijkt het bevolkingsonder
zoek nauwelijks een bijdrage te hebben
geleverd". Het enige wat al dat doorlich
ten opleverde, was ongeveer duizend ex
tra gevallen van kanker. Zo'n onder
zoek, en dat geldt ook voor de verplichte
aidstest, is een momentopname die geen
enkele garantie geeft over de toestand
over enkele maanden.
Juist het onverplichte karakter van elk
onderzoek, en vooral de vrijwillige en
Homo-demonstratie vorige week in Washington tegen een verplichte aidstest. De politie was onder meer gewapend met rubberen
handschoenen. FOTO: AP
anonieme aanmelding van tbc-gevallen,
gaf Nederland de beste tuberculosebe
strijding van de wereld. Dat zou de aids-
campagne van de tuberculosebestrijding
kunnen leren.
Ten aanzien van de bestrijding van aids
heeft het congres weinig opzienbarende
medische nieuwtjes opgeleverd. Wat. er
aan nieuws naar buiten kwam illustreer
de op fraaie wijze de tweede wet 'van
Paalman: medisch nieuws bestaat niet,
want als iets nieuw is weet niemand of
het nieuwtje werkt, en tegen de tijd dat
we dat wel weten is het allang geen
nieuws meer.
De situatie is als volgt. Ondanks fabe
lachtige technische hoogstandjes zal het
ten minste vijfjaar duren voordat er een
werkzaam vaccin tegen aids op de markt
zal komen. De Amerikaanse hoofdin
specteur van de volksgezondheid, Eve
rett Koop, verwacht het vaccin zelfs niet
voor het jaar 2000. Afdoende genees
middelen tegen aids bestaan nog niet. Er
is wel een middel, AZT, dat de ziekte
lijkt af te remmen, al weet niemand
voor hoelang, en er staat een nieuw mid
del aan te komen, DDC, dat.minder bij
werkingen vertoont dan AZT en mis
schien wel beter werkt. Waarom gaat dat
allemaal zo moeizaam?
Fabriekjes
Een lichaamscel bestaat uit een kern met
erfelijk materiaal en fabriekjes die de op
drachten van de kern uitvoeren. Zegt de
kern „maak spuug" dan maken de celfa
briekjes domweg spuug. Maar virussen
bestaan uitsluitend uit erfelijk materiaal
en kunnen uit zichzelf niets bij gebrek
aan een fabriek. Daar hebben ze het vol
gende op gevonden. Ze nemen de direc
tie van een lichaamscel over en geven de
celfabriekjes de opdracht „maak nieuwe
virusdeeltjes". Omdat celfabriekjes elke
opdracht domweg uitvoeren gebeurt dat
ook. Op een kwaad moment ontploft de
cel in een wolk van virusdeeltjes en elk
deeltje gaat op zoek naar nieuwe slacht
1. Poolman
tot honderd keer meer met aids besmet
te mensen zijn dan echte aidspatiënten.
Een volgende infame streek: de ver
mommingstruc. Het aidsvirus kan
razendsnel van jasje veranderen. Door
vaccins opgewekte antistoffen werken
uitsluitend tegen virussen met een jasje
van bepaalde snit. Verandert de snit,
dan haalt het vaccin niets meer uit. Van
daar dat er waarschijnlijk nooit een aids-
vaccin zal komen dat werkt tegen alle
soorten aids.
Test
offers. In de cel is het virus onbereikbaar
voor geneesmiddelen, vandaar dat er zo
weinig medicijnen zijn die wat uithalen
tegen virusziekten.
Maar vaccins zijn er wel. Als je iemand
een dood of handtam gemaakt virus in
spuit, dan gaat hij antistoffen tegen het
jasje van het virus maken, zonder dat hij
ziek wordt. Komt het echte wilde virus
op bezoek, dan wordt het opgewacht
door een overmaat aan antistoffen en ge
lijk het lichaam uitgemept. Kortom, je
bent dan immuun. Dat lukte met maze
len, met polio, met rode hond, maar met
het aidsvirus wil het maar niet lukken.
Waarom niet? Omdat het aidsvirus een
linkerd is onder de virussen. Een greep
uit zijn trucendoos. Het aidsvirus neemt
niet de directie van de cel over, maar
laat zich opnemen als lid van de oude
directie. Deelt de cel zich in tweeën dan
verhuist het nieuwe directielid eenvou
dig mee. Pas als het na jaren zijn mond
open doet (niemand weet wanneer en
niemand weet waarom), dan pas ont
staat de ziekte aids. Vandaar dat er tien
onmogelijk
Men durft geen vaccin te maken van
dood of handtam aidsvirus, omdat je
nooit zeker weer of zo'n aidsvaccin echt
dood x>f handtam is. De Fransman Zagu-
ry omzeilde dat probleem door het niet-
ziekmakende jasje van het aidsvirus in
te bouwen in het oude vertrouwde pok-
kenvirus. Proefpersonen ontwikkelden
inderdaad antistoffen, maar Zagury's ex
periment werd op het congres ontvangen
met tamelijk sceptisch applaus. Stukken
enthousiaster was men over het onder
zoek van de Engelsman Dagleish. Hij
maakte een afgietsel van een afgietsel
van het aidsvirus. Even doordenken
leert dat je dan een exacte, maar niet
ziekmakende kopie krijgt van het jasje
van het oorspronkelijke virus. Het aids
virus kan de lichaamscellen maar op één
speciale plek binnenklimmen. Dagleish
hoopt dat zijn kopie op die speciale plek
gaat zitten en zo de toegangsweg voor
het echte virus blokkeert. Verder zijn er
een half dozijn door gedresseerde bacte
riën geproduceerde (dus niet ziekmaken
de) vaccins onderweg, waarvan vaststaat
dat ze antistoffen opwekken.
Er zijn spullen gemaakt die inderdaad
antistoffen tegen aids opwekken. Dat is
goed nieuws. Het slechte nieuws is dat er
op dit moment geen enkele manier is
om te testen of die antistoffen inderdaad
het aidsvirus kunnen keren. Uittesten op
mensen (vaccineren, dan besmetten en
dan kijken of het werkt) is uitgesloten.
Daar gebruikt men proefdieren voor,
maar die proefdieren zijn er niet. Chim
pansees, anders op ziektegebied de even
knie van de mens, ontwikkelen na be
smetting met het aidsvirus wel antistof
fen. Maar ze worden niet ziek! Boven
dien (hebben zij geluk) zijn er maar vier
honderd van deze apen beschikbaar.
Misschien dat men vaccins gaat uitpro
beren op ongeboren kinderen van aids-
moeders die, omdat ze vijftig procent
kans hebben op aids, toch niets te verlie
zen hebben, zo stelt men. Misschien is
het mogelijk om vaccins uit te testen op
Rhesusapen, die wel ziek worden door
een virus dat voor de helft lijkt op aids.
En dan nog. Het duurt jaren voordat het
aidsvirus na besmetting zijn kop op
steekt. Zo lang zou men dan ook moeten
wachten voordat men zeker weet of een
vaccin helpt. Het blijft dus behelpen met
geneesmiddelen die een aidsinfectie af
remmen: AZT en zijn mogelijke opvol
ger DDC. Beide geneesmiddelen zijn
nog nieuws, dat wil zeggen: van beide
geneesmiddelen weten we nog steeds
niet of ze op de lange duur afdoende hel
pen.
Deze jongen wordt gesnapt door een grenspatrouille, maar de kans is groot dat hij j
zijn deportatie snel weer terugkomt. FOTO: PR
WASHINGTON - Emigratie naar
de Verenigde Staten is al een eeu
wenoud verschijnsel. Maar Uncle
Sam breekt zich er de laatste tijd
het hoofd over hoe de huidige
stroom gegadigden uit Zuid- en
Midden-Amerika is af te remmen.
Het geboortecijfer van de laatstge
noemde groep behoort tot de hoog
ste in de wereld, gezinnen met tien
tot vijftien kinderen vormen geen
uitzondering.
Vooral in Texas heerst de angst dat de
Mexicaans-Amerikaanse bevolking een
keer het heft in handen zal nemen. De
oorspronkelijk Engelse bevolking vreest
dat de oude onafhankelijkheidshonger
van Mexico nog niet gestild is en voor
ziet dat een groot deel van het zuidwes
ten de Amerikaanse-maatschappij de rug
zal toekeren en dat in de VS, zoals in
Canada, een soon Quebec zal ontstaan.
Eind vorige eeuw hadden Mexicanen in
de zuidwestelijke staten al een groot aan
deel in de aanleg en het onderhoud van
de spoorlijnen. Ook verrichtten ze voor
de bietsuikerindustrie het door Amerika
nen verafschuwde oogstwerk. Later volg
de arbeid op de katoenvelden: zwaar en
vuil werk. De werkdagen waren lang; de
arbeidsomstandigheden slecht.
In 1924 nam de trek over de grens zo'n
vlucht dat een speciale grenspatrouille
werd opgericht en door een massale re
patriëringscampagne werden tussen 1929
en 1935 ruim een half miljoen Mexica
nen uitgewezen. In de jaren van de
Tweede Wereldoorlog waren de Mexica
nen weer welkom en werden ze via een
speciale regeling die tot 1964 gold, aan
genomen: wie niet werd uitverkoren
kwam illegaal. In het begin van de jaren
zestig rakten de Mexicanen naar het idee
van de Amerikanen overbodig, mede
door de snelle mechanisatie van de ka-
toenoogst.
Deportatie
Vanaf 1976 mochten voor elk land op
het westelijk halfrond maximaal twintig
duizend immigrantenvisa per jaar wor
den afgegeven. Het gevolg was een enor
me toename van illegale, door armoede
voortgedreven werkzoekenden. Voor
hen is Califomië favoriet. De handarbei
der verdient goed in de bouw en in de
fabrieken en hij kan lid zijn van de
plaatselijke vakbond. Hij betaalt de fe
derale inkomstenbelasting en doet zel
den een beroep op sociale zaken of op
andere hulp, bang als hij is alsnog te
worden gedeporteerd.
Vorige maand is echter de Immigration
Reform and Control Act, beter bekend
als de Simpson-Rodino-wet van kracht
geworden. Daarmee hoopt de Ameri
kaanse regering enerzijds de toevloed
van illegale grensoverschrijders uit het
zuidelijke buurland af te remmen. An
derzijds wordt amnestie beoogd voor de
vele miljoenen illegale immigranten,
voornamelijk uit Mexico. Voorwaarde is
dat de Mexicanen kunnen aantonen
vóór januari 1982 Amerika te zijn bin
nen gekomen en daar zonder onderbre
king te zijn gebleven. Wie het vereiste
niet kan bewijzen kan erop rekenen te
worden gedeporteerd.
De kosten van de formaliteiten zijn ech
ter hoog: 185 dollar per persoon en 420
dollar per gezin. Bovendien zal het aan
tonen van de vereiste verblijfsduur de il
legalen die veelal onder een valse naam
leefden en werkten, moeilijk vallen. Wel
zijn er al een soort consultatiebureaus
die een zwarte markt vormen voor het
verstrekken van de verlangde papieren
voor de afgelopen vijf jaar waarmee het
betreffende formulier vergezeld moet
gaan: loonstrookjes, betalingsbewijzen
van huur, licht, telefoon, belasting, rijbe
wijzen en dergelijke.
Een belemmering is ook het gevaar dat
gezinnen worden gescheiden: als de man
zich eerder illegaal gevestigd heeft dan
zijn vrouw en kinderen zal onder de hui
dige regeling alleen hij in aanmerking
komen voor amnestie. En een vrouw die
illegaal in de VS verbleef en daar kinde
ren kreeg, moet het land verlaten maar
haar kinderen mogen blijven. Overigens
is er een aparte amnestieregeling voor
degenen die in elk van de afgelopen drie
jaren gedurende ten minste negentig da
gen in de landbouw hebben gewerkt. De
Amerikanen raken immers hun goedko
pe seizoenarbeiders niet graag kwijt.
Tortilla's
Vanwaar nu deze nieuwe wetgeving. Een
van de Amerikaanse idealen is het ver
enigen van de verschillende nationalitei
ten tot een homogeen geheel, het zogehe
ten smeltkroes-principe („melting pot").
Doch de Spaanssprekende bewoners van
de VS vermengen zich niet of nauwelijks
met het Amerikaanse geheel. Er zijn en
blijven grote culturele verschillen tussen
hen en de heersende meerderheid van de
bevolking. Allereerst is er een bijzonder
sterke gehechtheid aan de moedertaal: in
het gezin wordt Spaans gesproken, men
volgt wel tweetalige cursussen maar daar
wordt de eigen taal gecultiveerd.
Een hecht gezinsleven is regel, vader is
heer en meester en verricht „produktie-
ve" arbeid, de moeder is kinderverzorg
ster en doet het huishouden. De pries
ters moeten de Mis in die gebieden in
het Spaans opdragen, anders loopt de
kerkgang drastisch terug. Door middel
van eigen radio- en televisiestations
krijgt men de eigen programma's thuis,
daarbij heeft men een eigen dagbladpers
waann de vertrouwde geur en kleur tot
z'n recht komt. In bars en restaurants
kan men consumeren volgens eigen
smaak en onder vrienden.
Vooral in de parochies blijft de kleurrij
ke kledij uit de Mexicaanse staten in
stand. Een kleed van rood, wit en groen
(de kleuren van Mexico) bedekt het sa
cramentsaltaar, een prachtige gestreepte
serape dient als altaarkleed, de misdie
naars dragen poncho's in plaats van
koorhemden. Typische eigen gerechten
als de onafscheidelijke tortilla's (omelet
ten) ontbreken nimmer op de informele
bijeenkomsten. Iedereen participeert in
de kerkelijke activiteiten.
Prijs
Wekken deze cultuuruitingen, de taal,
godsdienst en de vele vaste collectieve
tradities die de eigen identiteit sterk be
nadrukken al weinig sympathie bij de
overheersende blanke, Engelssprekende,
niet-katholieke meerderheid, de ver
wachting dat tegen het jaar 2000 de ne
gers door de Mexicaans-Amerikanen
van hun plaats als eerste minderheid
zullen worden verdrongen veroorzaakt
toenemende ongerustheid.
Maar bij een rigoureuze toepassing van
de eedergenoemde Simpson-Rodinowet
zal ook de VS een prijs te betalen krij
gen. Zo is te voorzien dat de inflatie zal
toenemen vanwege de hogere prijzen
door het wegvallen van veel goedkope
arbeid. Gaan bedrijven over tot mecha
nisatie of vertrekken ze naar een land
met lage lonen dan verliezen ook de ei
gen burgers arbeidsplaatsen. Ook is wel
zeker dat de relatie met Mexico aanmer
kelijk zal verslechteren en dat een moge
lijke economische en politieke ontwrich
ting in dat land tevens Amerikaanse be
langen zal schaden.
J.H. VAN DEN BRINK
