Kiezers trekken streep op
Britse politieke landkaart
d
iUITENLAND
Leicbc Qowta/nt
VERDRIET
„SiiperMag
de Derde"
Gekleurde
zetels in
Lagerhuis
ia ramp
jeen
ervolging
bemanning
3 Botha laat
gaten in
vei noodwetten
iet verder dichten
Afghaans verzet
ontkent neerhalen
burgervliegtuig
Noodtoestand na rellen in Panama
VRIJDAG 12 JUNI 1987 PAGINA S
Perez de Cuellar:
Geen VN-troepen
in Golfconflict
NEW YORK De secretaris
generaal van de Verenigde
Naties Perez de Cuellar ziet
niets in suggesties om een VN-
macht te sturen naar de Golf
om de scheepvaartroute open
te houden. Hij zei gisteren te
betwijfelen of de lidstaten be
reid zijn een dergelijke opera
tie te financieren. In bedekte
termen zei Perez de Cuellar
het evenmin toe te juichen dat
de VS oorlogsschepen naar het
gebied sturen. Wel noemt hij
een wapenembargo tegen Iran
en Irak een goede zaak.
Levenslang wegens
diefstal meloenen
BEIJING In China zijn twee
straatverkopers tot levenslange ge
vangenisstraf veroordeeld omdat zij
eind april 25.000 kilo watermeloe
nen uit een pakhuis hebben gesto
len. De twee verdachten hadden
van drie boeren geëist, dat zij hen
hun watermeloenen zouden verko
pen. De boeren weigerden omdat
zij de meloenen al aan een andere
koper hadden beloofd. Daarop be
sloten de straatverkopers de meloe
nen te stelen, waarbij zij hulp kre
gen van ongeveer honderd colle
ga's. Gezamenlijk deden ze er bijna
een hele dag over om alle meloe
nen uit het pakhuis te ontvreem
den.
door Frans Boogaard
„Het verbaast mij dat mijn
kleine vakantieneigingen in
het nieuws onmiddellijk
tussen Happart en Gorbatsjov
in geschoven worden. Ik wist
niet dat men mij zó op de voet
volgde". Op die wat
verongelijkte toon beklaagde
zich kort geleden in zijn eigen
lijf-dagblad De Morgen de
Gentse dichter, schrijver en
veelvoudig literair
prijswinnaar Hugo Claus.
Een paar dagen eerder had hij
in Knokke samen met de
Nederlandse schrijver Jan
Wolkers de presentatie
opgeluisterd van de
compact-disc „Hugo Claus
leest", waarmee
muziekuitgever Hans Kusters
de schone kunst van de
letteren dichter bij de mensen
wil brengen. Wolkers had
diezelfde middag de
studio-opnamen gemaakt voor
zijn in september
verschijnende compact-disc,
en dat was voor de twee
meesters van het geschreven
woord aanleiding tot een
uitbundig etentje in één van
de aan de kust gelegen
restaurants.
Aan tafel passeerde menig
onderwerp de revue. Het werd
gezellig en laat, de discussie
werd op hoog niveau
voortgezet en in de intieme
sfeer, die aldus ontstond
vertrouwde Claus zijn
Nederlandse collega toe dat hij
en wel voornamelijk om
fiscale redenen het
voornemen had de stad Gent
voor minstens een aantal
maanden per iaar voor het
Franse Cavaillon (in de
Provence) te verruilen. Een
wakkere journalist noteerde
die terloopse mededeling
„De rat zat bij de tafelpoot,"
zou Claus later slecht
gehumeurd opmerken en
de volgende dag al had De
Standaard een vierkolommer
op de voorpagina.
De BRT-radio nam het nieuws
over en een nationale rel was
geboren. Want, even afgezien
van de oorsprong van het
bericht, was het fiscale
klimaat voor schrijvers of voor
kunstenaars in het algemeen,
in België inderdaad zo bar
slecht? Dat hield meer mensen
bezig. De redactie van Le Soir
zag zich gedwongen nader in
te gaan op het vertrek van
Claus, die tegenover dit blad
genuanceerd uitlegde waarom
een fiscaal paradijs als Ierland
hem niet aanstaat: „Ik heb nu
eenmaal geen zin om mijn
avonden door te brengen met
luisterer^iaar het geraaskal
van dronkaards in de pubs".
Twee verenigingen van
belasting-inspecteurs nodigden
de schrijver daarop via een
open brief in de Libre
Belgique uit naar Brussel te
verhuizen („de wet wordt zó
vaak veranderd en onze
onderbezetting is zó groot, dat
je hier kunt frauderen wat je
wil"), maar gelukkig voor
Claus bleven ook serieuze
reacties niet uit. Zo gaf Walter
van den Broeck zijn collega
groot gelijk: „In dit land
worden kunstenaars
beschouwd als zelfstandigen,
maar hun situatie is niet gelijk.
Als iemand als Claus zes jaar
aan „Het verdriet van België"
werkt, en daarna in één jaar
125.000 boeken verkoopt, moet
hij daar zeventig procent
belasting over betalen, ook al
heeft hij de voorgaande jaren
bijna niks verdiend."
Cultuur-minister Dewael
erkende dat op die manier
„men bijna schrik krijgt
best-sellers te schrijven maar
legde de verantwoordelijkheid
daarvoor nadrukkelijk bij zijn
collega Eyskens (Financiën):
„Hem heb ik al enige tijd
geleden een voorstel
overgemaakt om voor
kunstenaars spreiding van
belasting mogelijk te maken.
Voor véél mensen met talent
en succes, is het fiscaal klimaat
niet stimulerend.Maar
Eyskens, als door de wol
geverfd politicus, liet zich zo
makkelijk ook de zwartepiet
weer niet toespelen. Wel deed
hij de geplaagde schrijver
alvast wat adviezen aan de
hand om de belasting te
ontduiken: Want ik neem aan
dat iemand als Claus met zijn
uitgever wel een regeling kan
treffen om de opbrengst van
zijn boeken te spreiden.Claus
zelf moppert nog wat na over
de „riool-journalistiek" die zijn
privé-problemen onder de
aandacht van zovelen heeft
gebracht, "en waarvan ik nu
alleen maar hoop dat het
kabinet er niet over valt". En
blijft voor de rest met zijn
problemen zitten, want, zegt
hij zelf in één van de talrijke
interviews die hem dezer
dagen worden afgenomen: „Ik
voel mij over het algemeen te
zwaar belast Te veel drank, te
veel vrouwen, èn te veel
belastingen.
(Vervolg van de voorpagina) Labour
LONDEN De Britse
kiezers hebben gisteren
een dikke streep getrok
ken over 's lands politie
ke landkaart. Meer nog
dan voorheen wordt het
armere noorden gedomi
neerd door Labour, ter
wijl het meer welgestelde
Engelse zuiden geheel in
handen is van de Conser
vatieven. Met name in de
hoofdstad Londen en in
het oosten van het land
won de partij van pre
mier Thatcher verrassend
veel van Labour.
„Het was een fantastische dag,
een historische dag. Het is
fantastisch opnieuw het ver
trouwen te krijgen om dit
land te regeren", zei Thatcher
tegenover juichende aanhan
gers. „Wij kregen te horen dat
onze verkiezingscampagne
niet glad genoeg liep. Dat be
schouw ik als een compli
ment. Wij zijn geen gladde
partij. Wij zijn de partij van
gezond en stabiel beleid en
van veiligheid", aldus een
triomfantelijk Thatcher.
In een latere verklaring bleek
zij echter te beseffen, dat het
leeuwedeel van de Britse be
volking geen deel had in haar
vreugde. „Het feit dat ik nog
maals belast wordt met het
bestuur van dit fijne land is
geweldig. Maar dit wil ik voor
iedereen duidelijk maken: hoe
groter het vertrouwen dat in
mij wordt gesteld, hoe groter
de plicht die op mij rust om
dit vertrouwen waardig te
zijn. Ik zal naar beste vermo
gen werken voor de bevol
king van deze eilanden, net
zoals ik dat in het verleden
heb gedaan. Vooral in sommi
ge van de grote steden staan
wij nog voor een bijzonder
lastig karwei om de mensen
een betere keuze te geven wat
wat betreft onderwijs en huis
vesting".
Naar verwachting zal me
vrouw Thatcher na het week
einde haar nieuwe kabinet
presenteren. In haar volgende
regeringstermijn staat verdere
beperking van vakbondsrech
ten op het programma, naast
hardere maatregelen tegen
criminaliteit, verbetering van
de gezondheidszorg en het on
derwijs en een verdere priva
tisering van staatseigendom
men. Voorts zal Thatcher de
aankoop van Amerikaanse ra
ketten van het type Trident
doorzetten.
Toen SDP-leider
David Owen
gistermorgen
zijn stem
uitbracht, kon
hij nog lachen.
Maar na het
enorme verlies
van zijn partij
was hij,
overmand door
emoties,
nauwelijks
aanspreekbaar.
Rechts Debbie
Owen. De
echtgenote van
de SDP-leider
ging mee naar
het stembureau,
maar omdat zij
Amerikaanse is
mocht zij haar
man niet via het
stembiljet
steunen.
FOTO: EPA
Na de geslaagde verkiezings
campagne van Labour komt
de magere socialistische winst
van naar schatting tien zetels
onverwacht. Kinnock zelf
herkozen in zijn kiesdistrict
Islwyn in Wales verklaar
de dat zijn partij kennelijk
meer tijd nodig heeft om zich
te herstellen van de verkie
zingsnederlaag in 1983.
Hij zei het te betreuren dat in
sommige delen van het land
niet is gekozen voor samen
werking, maar voor verdeling
van de maatschappij. De ver
kiezingen hebben volgens
geen overwinnaars maar
slachtoffers opgeleverd. Hij
vreest verdere verspreiding
van de armoede in Groot-
Brittannië.
Of hij leider blijft van Labour
is volgens Kinnock geen
vraag. „Daarvoor moet je bij
de Conservatieve partij zijn,
of mevrouw Thatcher wel lei
der blijft". „Haar leiderschap
heeft onder de druk van de
laatste vier weken geledgn
aan duurzaamheid. Een pa
leisrevolutie is wel degelijk
mogelijk", aldus de Labour-
leider. Ken Livingstone, de
vroegere burgemeester van
Groot-Londen, werd gekozen
in het district Brent East met
ruim 16.000 stemmen, maar
met een kleinere voorsprong
dan vier jaar geleden. Hij
noemde als les van afgelopen
vier weken dat Labour een
goed programma kan opzet
ten. Maar een goede campag
ne alleen is niet voldoende:
„Dit moeten we elk jaar doen
om de volgende verkiezingen
te winnen'
Alliantie
De grote verliezer van de ver
kiezingen was de Alliantie
van sociaal-democraten en li
beralen. De partij, die zich ten
doel stelt het Britse twee-par-
tijensysteem te doorbreken, is
zelf gebroken uit de verkie
zingen tevoorschijn gekomen.
De hoop dat de Alliantie een
belangrijke machtsfactor zou
worden als de Conservatieven
noch de socialisten een abso
lute meerderheid zouden ha
len, werd de grond in ge
boord.
De midden-partij moest nog
een extra slag incasseren: drie
van de stichters van de so
ciaaldemocratische SDP, Roy
Jenkins, Bill Rogers en Shir
ley Williams, werden versla
gen in hun kiesdistrict en ver
loren hun zetel. SDP-leider
David Owen moest met een
van emotie overslaande stem
toegeven dat „het voor ons
niet goed is verlopen".
De liberale leider David Steel
probeerde zijn rug recht te
houden, maar kon niet anders
dan de verkiezingsdag „zeer
teleurstellend" noemen.
Volgens deskundigen is de
nederlaag van de Alliantie te
wijten aan haar onvermogen
een eensgezinde, sterke in
druk te maken op de kiezers.
Zij menen dat de druk op de
beide Davids om één partij te
vormen nu groter wordt. Vol
gens een opiniepeiling van
MORI, gepubliceerd in de Ti
mes, vinden 80 procent van
de Alliantie-kiezers en 65 pro
cent van het electoraat in het
algemeen dat de twee partijen
samen moeten gaan.
Nu de Alliantie zo bedroe
vend slecht uit de stembus
komt, rijst ook de vraag hoe
de politieke toekomst van
Steel en Owen eruit zal zien.
Steel dreigde onlangs met op
stappen, maar kwam daar la
ter van terug. Vannacht liet
hij weten het bijltje er nog
niet bij neer te gooien.
Owen, een vroegere buiten
land-secretaris van Labour,
wordt alom beschouwd als
één van de intelligentste en
kundigste Britse parlementa
riërs. Men zag hem ooit zelfs
als een van de kansrijkste
kandidaten voor het premier
schap. Nu lijkt hij veroordeeld
te dolen in de politieke wil
dernis, als een leider zonder
partij.
LONDEN De nieuwe
triomf van de Conservatieven
en de bittere nederlaag van
Labour en de Alliantie werd
vanmorgen door de Londense
kranten gemeld met enorme
openingskoppen. „Jullie heb
ben haar voor nog vijf jaar
aan het been!" mopperde de
Labour-gezinde Daily Mirror,
terwijl de conservatieve Daily
Express Margaret Thatcher
onder de titel: „Britse kiezers
vernietigen Kinnock en de
twee Davids" de nieuwe bij
naam „SuperMag" gaf.
Today, de krant die de Allian
tie had gesteund, klaagde dat
het Thatcherbewind nu zon
der onderbreking zal worden
voortgezet. De conservatieve
Daily Mail gewaagde van
„Maggies Triomf", The Times
noemde haar overwinning
„Historisch", de anti-conser
vatieve The Guardian meldde
kort en bondig „Thatcher
overwint" terwijl volgens de
conservatieve Daily Tele
graph Thatcher met het
grootste gemak een nieuwe
verlenging van haar verblijf
in Downing Street 10 had ge
kregen. The Independent
(pro-Alliantie) gaf wel That
chers overwinning toe maar,
legde de nadruk op de forse
verlaging van haar meerder
heid van zetels in het Lager
huis. The Sun tenslotte gaf
Thatchers overwinning een
koninklijk tinQe: „Thatcher
de Derde".
Links: Neil en Glenys Kinnock
stonden er verslagen bij, toen
duidelijk werd dat zij de ge
plande verhuizing naar Dow-
ningstreet 10 op zijn minst vijf
jaar moeten uitstellen.
FOTO: AP
Feestelijk tintje
Uitbundig gedrag past niet zo bij premier Thatcher. Vandaar dat haar zwaar gepantserde wagen
gisteren slechts met enige balonnen werd versierd, toen zij na haar overwiining terugkeerde naar
huis. Tijdens haar overwinningsrede in haar eigen Noordlondense kiesdistrict was Thatcher overi
gens voortdurend door tegenstanders onderbroken. Zij kreeg onder meer toegevoegd dat zij
„fascistisch uitschot" was. De ordedienst greep vrij snel in en zette tegenstanders uit de zaal.'
Voor het eerst sinds 1923 zijn
gekleurde afgevaardigden in
het Lagerhuis gekozen. Het
gaat om vijf Labourkandida-
ten, onder wie één vrouw. Zij
vormen de voorhoede van de
bijna 2,5 miljoen zwarten en
Aziaten, die het Verenigd Ko
ninkrijk telt. Twee van hen, Di
ane Abott en Bernie Grant,
hebben naam gemaakt met
soms omstreden uitspraken
over de rechten van minder
heden. Grant wordt in de Con
servatieve populaire pers veel
al aangeduid als „Barmy Ber
nie" („Geschifte Bernie")
sinds hij de Britse politie ver
geleek met de Zuidafrikaanse.
unta-leden willen
lurger-president na
vertrek Pinochet
JANTIAGO Twee van de vier leden
jan de militaire junta in Chili hebben
rezegd dat een burger de huidige presi-
lent, generaal Augusto Pinochet, moet
«volgen aan het eind van zijn man-
laat in 1989. Het ambt van president
behoort aan een burger", verklaarde
egenover de pers de opperbevelhebber
van de luchtmacht, generaal Fernando
Matthei. Hij maakte onlangs ook al be
zwaar tegen openbare verklaringen
van andere militaire leiders, dat de mi
litaire dictator tot 1997 zou moeten aan
blijven. Marine-commandant Jose Tori-
bio Merino steunt zijn junta-collega.
van b
e rak
bleek
imidt
(Van onze correspondent
Roger Simons)
at/ACn ^NDEN Groot-Brit-
etten is niet van P^an
^chtsvervolging in te
tllen tegen de officieren
-raketn bemanningsleden van
de veerboot Herald of
ta di ?ree EnterPrise dat op 6
mij naart van dit jaar ter
dend >°°gte van Zeebrugge
Vani apseisde. Bij de ramp
and di twamen bijna tweehon-
lerd mensen om het le-
in.
e officieren die verantwoor-
Jelijk waren voor het sluiten
pan de boegdeuren, onder wie
p kapitein, worden waar-
thijnlijk ontslagen en raken
un brevet kwijt. Daarmee
[zijn zij, volgens het ministerie
pan vervoer, al voldoende ge-
raft Bovendien wacht de be-
inning mogelijk nog recht-
rvolging in België, waar cel-
affen niet worden uitgeslo-
lerij Townsend Thoresen,
eigenaar van de Herald,
it echter niet vrijuit. Vol-
ins de advocaat van het mi-
iisterie van vervoer, Richard
jtone is de rederij „laksheid"
te verwijten door veelvuldiger
|met open boegdeuren weg te
(varen. Overigens wordt het
varen met open boegdeuren in
en enkele Britse wet verbo-
in, maar er zijn nu wel een
intal dringende „adviezen"
in de maak. Dan is het nog
kort® maar de vraag of Townsend
als i Thoresen na de bekendmaking
van die adviezen, haar nieuwe
n siü superveerboot Pride of Dover
ten in de vaart mag houden, zon-
eds der ingrijpende veranderingen
uitaan te brengen,
r he
VS werken aan
gravende kernbom
WASHINGTON De Amerikaan
se regering is begonnen met voor
bereidend onderzoek voor de ont
wikkeling van een kernbom, die
zich eerst de grond inboort alvo
rens te ontploffen. Het ministerie
van defensie in Washington ver
wacht dat het wapen essentieel zal
worden, omdat de Sovjet-Unie zijn
commandoposten steeds vaker on
dergronds bouwt. Onderminister
Sylvester Foley van het ministerie
van energie wilde niet ingaan op
details van het voorbereidend on
derzoek. Maar hij zei te verwach
ten, dat het Pentagon op termijn
om een dergelijk wapen zal vragen.
BETREKKINGEN
LONDEN-TEHERAN
OP DIEPTEPUNT
LONDEN De betrekkingen
tussen Groot-Brittannië en
Iran zijn op een dieptepunt be
land, nu Iran opnieuw vier
Britse diplomaten heeft uitge
wezen. De Britse regering zal
als vergelding wellicht van
daag nog Iraniërs uitwijzen.
Het over-en-weer uitzetten van
diplomaten tussen Teheran en
Londen is nu reeds twee we
ken aan de gang. Volgens krin
gen op het Britse ministerie
van buitenlandse zaken is het
mogelijk dat Londen de diplo
matieke banden met Teheran
geheel zal verbreken.
KABOEL In het zuiden van Afghanis
tan is een vliegtuig met 55 passagiers
neergeschoten door leden van het verzet.
Volgens Radio Kaboel zouden twee men
sen het ongeluk hebben overleefd. Het
toestel, dat een binnenlandse vlucht
maakte, werd getroffen door een Stinger-
raket, een wapen van Amerikaanse ma
kelij. Onder de doden zouden tien vrou
wen en zestien kinderen zijn. Volgens het
Afghaans verzet betrof het geen passa
giers- maar een transportvliegtuig dat
wapens en munitie vervoerde. Er zou al
leen een bemanning aan boord zijn ge
weest, maar geen burgers.
PANAMA-STAD Verlaten straten, gesloten
winkels en lege scholen. Dat was gisteren het
beeld in de meeste steden in het midden-Ame
rikaanse Panama. Oppositiepartijen, vakbonden
en studentenorganisaties hadden opgeroepen
tot een algemene staking, nadat enige uren eer
der de noodtoestand was uitgeroepen. Met die
maatregel, op grond waarvan inmiddels duizen
den mensen zijn aangehouden, hopen president
Delville en diens sterke man, generaal Noriega
de geweldadige onlusten in te dammen, die het'
l.*?nd sinds tien dagen beheersen. De oppositie
eist het aftreden van de president en zijn sterke
man en eist nieuwe verkiezingen, nadat de ont
slagen stafchef Diaz onder meer bekend maak
te dat Noriega verkiezingsfraude had gepleegd
en twee moorden begaan. Het Panamese leger
heeft Diaz gekenschetst als „verrader en gees-
tezieke". De katholieke kerk in Panama heeft
zich echter achter de oproep van het volk ge
schaard. Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken riep op tot herstel van de de
mocratie en een snelle beëindiging van de
noodtoestand.
JOHANNESBURG
Terwijl protesten tegen de
verlenging van de nood-
ei toestand met één jaar in
Zuid-Afrika nog voortdu
ren, heeft president Botha
de bestaande maatregelen
ook nog eens aange-
2 scherpt.
Arrestanten mogen nu dertig
dagen in hechtenis worden ge
houden, zonder tussenkomst
van het misterie van orde en
rg. Dat betekent dus zon-
toezicht op wie in welke
Zuidafrikaanse politiecel
wordt vastgehouden. Die ter
mijn was overigens veertien
dagen.
De pers kriigt het nog moeilij
ker, nu Botha heeft aangekon
digd de paraaf over berichtge
ving over rellen te herschrij
ven. De pers mag al langere
tijd geen verslag doen van rel
len, maar citeerde in haar ko
lommen gewoon „ooggetui
gen". Eevenmin mag de pers
nog langer verslag doen van
het optreden van leger en poli
tie. Deze paraaf in de nood
wetten, was enkel maanden
geleden door de rechtbank in
Natal ongeldig verklaard, dus
laat Botha de paraaf herschrij
ven.
Op grond van de noodtoestand
zijn sinds 12 juni vorig jaar on
geveer 25.000 mensen opge
pakt. Deze maand zaten er nog
ruim 3000 mensen vast. De po
litie moest gisteren op grond
van veranderde bepalingen
tweehonderd mensen vrijla
ten, onder wie negen kinde
ren. De kinderen werden eni
ge uren later om nog onbeken-
uii de redenen weer opgepakt.
FLIP
