Sowux/nt
„Ik dacht dat
het huis in
elkaar stortte"
STAD OMGEVING
Zeker 3000
onverzekerden
in regio Leiden
Slimme EHBO-kit
Onderzoek naar levensritme van groot belang
66 en CDA tegen NV-vorm Zuidhollands nutsbedrijf
Levensverwachting hemofilie-
patiënten nu vrijwel normaal
DONDERDAG 11 JUNI 1987 PAGINA 11
jjIDEN D66 en CDA in Leiden
jan niet op voorhand akkoord met
en naamloze vennootschap (NV) als
echtsvorm voor het nieuwe waterlei-
ing- en energiebedrijf dat volgend
ar in het noordelijk deel van Zuid-
olland zal ontstaan. Het nieuwe nuts-
edrijf wordt een samenvoeging van
laatselijke en regionale water- en
jergiebedrijven in de Leidse regio, de
ollenstreek en de Rijnstreek. D66 en
DA vinden dat het compromis dat
•dacht is door de collegepartijen
vdA, VVD en Links Leiden een
IV met het karakter van een gemeen-
happeliike regeling nog onvol-
oende bestudeerd is en te vroeg
omt. Met name D66-raadslid P. Lan-
genberg protesteerde gisteravond in de
commissie economische zaken nadruk
kelijk tegen het op tafel liggende com
promisvoorstel. Volgens hem week de
raad hiermee te vroeg af van het eer
der ingenomen standpunt dat het
nieuwe omvangrijke nutsbedrijf een
gemeenschappelijke regeling moet
worden.
De raad sprak daar in het verleden
een voorkeur voor uit, omdat zo de in
vloed van de politiek het best gewaar
borgd bleef. Veel andere gemeenten
hebben echter een voorkeur voor een
NV, omdat die constructie een slag
vaardiger beleid kan betekenen. Bo
vendien leidt een NV tot betere ar
beidsvoorwaarden voor het personeel,
omdat het onder een gunstiger CAO
valt dan wanneer het bedrijf een ge
meenschappelijke regeling zou wor
den. Om aan die wensen tegemoet te
komen werd een model ontwikkeld,
waarbij de Raad van Bestuur en de
Raad van Commissarissen van de NV
bestaan uit politici uit de deelnemende
gemeenten. Waar de collegepartijen
dat compromis wenselijk vonden
mede vanwege het feit dat alles op 1
januari 1988 rond moet zijn vond
Langenberg dat Leiden hiermee te
snel door de bocht ging. Hij pleitte
voor nader onderzoek naar de nieuwe
NV-vorm, omdat er volgens hem juri
disch veel haken en ogen aan zaten.
Langenberg wilde dat ook beter beke
ken zou worden of er tariefsverlaging
mogelijk was door de fusie. Ook het
CDA wilde niet meteen akkoord gaan.
De overige partijen wel, al kondigde
VVD-raadslid M. Wijnbergen aan dat
haar partij maandag tijdens de bespre
king in de raadsvergadering met een
amendement zal komen, waarin ge
vraagd wordt om een bedrag van on
geveer 20 miljoen te reserveren voor
eventuele verliezen door het Leidse
stadsverwarmingsproject. Andere ge
meenten zouden daar dan niet voor
hoeven op te draaien. J. Laurier
(Links Leiden) kondigde moties aan
waarin wordt aangedrongen op ont
wikkeling van alternatieve energie
bronnen en de instelling van een com
missaris voor werknemersbelangen.
Nieuwbouw Gamma
mag doorgaan
DSN HAAG/LEIDEN De nieuw-
bouw voor de vestiging van Gamma
aan de Hallenweg mag doorgaan. Dat
heeft de Raad van State gisteren be
sloten. Tegen de nieuwe vestiging
(waarvoor de fundamenten al in de
grond zitten) was bezwaar aangete
kend door twee concurrenten van
Gamma. Het gaat om vestigingen aan
de Willem de Zwijgerlaan en in de
Meren wijk, die bang waren voor te
veel concurrentie. Volgens de Raad
van State is die angst ongegrond. Het
verzoek tot schorsing van de bouw
vergunning is dan ook afgewezen.
Gamma is nu gevestigd aan de Oude
Singel. In dat pand wordt de super
markt Deka ondergebracht.
Verwoestende kracht bolbliksem verbijstert bewoners
(Vervolg van voorpagina)
LEIDEN Nog maar
nauwelijks bekomen van
de schrik wijst de 13-jari-
ge Ipo Evers naar de ta
fel waar zijn school
schrift ligt opengeslagen.
Vlak achter de tafel ligt
een gescheurde tekening,
overal liggen glasscher
ven. „Hier zat ik dus
mijn huiswerk te maken.
Maar mijn moeder vond
dat ik piano moest gaan
spelen. Ik had daar hele
maal geen zin in, maar
achteraf is dat mijn red
ding geweest". Want en
kele minuten nadat hij
op de eerste verdieping
zuchtend de eerste tonen
had laten weerklinken,
richtte de bolbliksem be
neden in de keuken een
ware ravage aan. Op de
plaats waar Ipo zijn huis
werk zat te maken, is
een kostbare Thaise te
kening in een glazen lijst
met donderend geraas
naar beneden gekomen.
De scherven als tastbare
herinnering achterla
tend.
De scherven zijn echter nog
maar „peanuts" vergeleken
bij het uit de muur gespron
gen stopcontact, de lamp die
uit het plafond is geknald en
de restanten van de bezem-
kast, die rijp is voor de vuil
nisbak. Omwonenden slaan
de vernielde keukeninventa
ris van de familie Evers met
verbijstering gade. De heer
des huizes kan er maar niet
over uit: „De kracht van zo'n
bliksem, die moet onvoorstel
baar groot zijn", stelt hij vast
als hij de verwrongen plint
van de bezemkast van de
frond opraapt. „Moet ie zien:
én centimeter dik alumini
um en helemaal krom".
Zwarte plekken in de keu
kenmuur en het plafond ge
ven aan waar de bolbliksem
zijn vernielende werk heeft
verricht.
In de tuin staren de kinderen
uit de buurt met open mond
De keuken
van de familie
Evers werd
een prooi
voor de
bolbliksem.
Ipo Evers
achter de
tafel waar hij
vlak voor de
inslag nog
huiswerk had
zitten maken.
Achter de
verwarming
de restanten
van de
vernielde
tekening.
naar wat eens het fietsen-
schuurtje van de familie
Evers was. Het houten ge
bouwtje is in elkaar gestort
en heeft de fietsen bedolven.
Pim Evers (14) wijst op de
scheur in de boom achter het
schuurtje waar de bolbliksem
zijn vernietigende gang langs
de huizen aan de Witte Sin
gel is begonnen. „Kijk, daar
is hij ingeslagen", weet hij.
De ogen van de kinderen
volgen de stam naar bene
den, waar de bol eerst het
schuurtje moet hebben ver
nield. Een schroeiplek in de
vitrage van het tuinschuurtje
daarnaast bewijst dat de blik
sem ook daar „langs is ge
weest".
Hoe de bolbliksem precies
Ipo en Pim Evers bij het geheel vernielde fietsenschuurtje. Ook de grasmaaier heeft de klap niet
overleefd. FOTO'S: WiM VAN NOORT
verder is gegaan, is onduide
lijk. Kinderen uit andere wo
ningen aan de Witte Singel
vertellen hoe zij televisie za
ten te kijken, toen zij „een
onwijs harde knal" hoorden.
Voor de verschrikte ogen
van de 7-jarige Renske Tami-
niau kwam er een abrupt
einde aan een sprookjesfilm
toen het beeld „opeens ver
dween". „Ik zat te trillen van
Prins Claus onverstoord
LEIDEN De keiharde knal waarmee
de bolbliksem hemelsbreed zo'n honderd
meter van hem af insloeg, heeft prins
Claus geen moment uit zijn evenwicht ge
bracht De prins opende gistermiddag de
tentoonstelling 'De biologische klok' in
de Hortus. Op het moment van de blik
seminslag was hij in gesprek met J.T.
Wiebes, hoofddirecteur van de Leidse mu
sea van Geologie, Mineralogie en Natuur
lijke historie. Wiebes: „We hadden het
juist over het weer. De prins vertelde mij
dat hij dinsdag in Nijmegen was geweest
en dat hij het daar toevallig droog had
getroffen, terwijl het in de omgeving van
Nijmegen regende. Toen wij die ontzet
tende dreun hoorden, zei hij alleen maar
nou, hier gaat het beslist regenen". Vol
gens Wiebes brak er beslist geen paniek
uit onder de aanwezigen, zoals een be
woonster van de Witte Singel wist te ver
tellen. „Nee, er is geen moment gedacht
aan een terroristische aanslag. De sfeer
bleef bijzonder rustig". Van veiligheids
beambten die prins Claus onmiddellijk in
bescherming namen, was dan ook geen
sprake. Al vond dat gerucht gretig aftrek
onder de bewoners van de Witte Singel.
angst", weet zij nog. „Ik zag
een oranje-rode bol langs het
huis schieten", en zij houdt
haar handen een meter uit
elkaar om de omvang van
het „ding" aan te geven. Vol
gens mevrouw M.J.G. Evers
hebben de kinderen „onge
looflijk veel geluk gehad".
„Ik stond onder de douche
toen ik die keiharde knal
hoorde. Het eerste waar ik
aan dacht waren de kinde
ren. Ik ben onmiddellijk de
douche uitgerend om te kij
ken of er niets met ze was
gebeurd".
Ontzettende klap
Haar man „Ik werd op
kantoor gebeld en heb alle
snelheidsbeperkingen over
treden om zo snel mogelijk
naar huis te rijden" heeft
inmiddels zijn fototoestel te
voorschijn gehaald en foto
grafeert de uit elkaar gespat
te afvoerbuis van de afzuig
kap in de keuken. „Hierdoor
moet dat ding naar binnen
zijn gekomen", stelt hij vast
en hoofdschuddend bekijkt
hij de puinhoop in de keu
ken. Temidden van ravage
komt hij tot de conclusie „dat
dit een goede reden is om
buitenshuis te gaan eten". De
vernieling van de elektrici
teitsleidingen in zijn huis
baart hem echter zorgen.
„Gelukkig heb ik nog een
paar kaarsen in huis", merkt
zijn vrouw op, terwijl voort
durend het getik weerklinkt
van de hamers waarmee me
dewerkers van een glasbe-
drijf de restanten van de ge
knapte ruiten uit de raamko
zijnen aan de achterzijde van
het huis loskloppen. Die
biedt de aanblik van een
slooppand.
Er is niet een huis aan de
Witte Singel 28 tot en met 39,
waar geen ruit is gesneuveld.
Alleen de niet aanwezige be
woner van de achterkamer
van nummer 35, die toevallig
een raam had opengezet, is
gespaard gebleven van ka
potte ruiten. Hii heeft trou
wens dubbel geluk: niet één
van zijn elektrische appara
ten is gesneuveld, terwijl de
televisie en de versterker
van zijn buurman aan de
voorzijde slechts een doffe
brom voortbrengen.
Een bewoonster van dat huis
was wel thuis. Zij vertelt: „Ik
zat rustig een boek te lezen
toen ik een ontzettende klap
hoorde. Zó hard, dat ik dacht
dat het huis in elkaar stortte.
Je kunt je niet voorstellen
hoe erg dat was". Hevig ge
schrokken liep zij naar boven
om' te kijken of er geen
brand was; op het dak stond
immers nog altijd de oude te
levisie-antenne, zoals bekend
een object waar bliksems
nogal eens in plegen te slaan.
Van brand was echter geen
sprake. Volgens een mede
werker van het Energiebe
drijf Rijnland (EBR) omdat
een bolbliksem wel een
krachtige een drukgolf ver
oorzaakt, maar zelden brand.
De schade bleef gisteren dan
ook „beperkt" tot kapotte
ruiten, elektrische apparaten
en leidingen, vernield inte
rieur en het met de grond ge
lijk maakte schuurtje.
Waar de bolbliksem uiteinde
lijk is beland, valt niet te
achterhalen. Volgens de me
dewerker van het EBR moet
de bol in het niets zijn ver
dwenen zodra hij de grond
raakte. Waar dit is gebeurd,
weet hij noch geen van de
bewoners. Zij hebben andere
zorgen aan hun hoofd: de
elektriciteit is uitgevallen en
veel van de ruiten aan de
achterkant van hun huis
hebben de klap niet over
leefd. De glasbedrijven en de
EBR hebben hen toegezegd
net zolang door te werken
totdat alle kapotte ruiten zijn
vervangen en de elektriciteit
weer naar behoren functio
neert. Althans voor zover de
schade dezelfde dag nog kan
worden gerepareerd. Want
zelfs een medewerker van
het EBR moet toegeven dat
hij „zoiets als dit" nog nooit
heeft meegemaakt. Een
schrale troost voor de gedu-
peerden, die opgelucht zijn
dat er geen gewonden zijn
gevallen, maar zich bezorgd
afvragen of de verzekering
alle schade dekt. „Ik moet
die polis toch maar eens gaan
nakijken vanavond", merkt
één van hen peinzend op.
PIETER EVELEIN
lVervolg van voorpagina)
-EIDEN De biologische
*lok heeft veel meer invloed
op het dagelijks leven dan al-
i een maar het regelen van de
Blaap. Zowel mensen, dieren
i ds planten hebben hun eigen
evensritme en onderzoek
naar het functioneren van bio-
logische ritmen is onder ande
re bij de pluimveehouderij en
bij de tuinbouw van groot eco
nomisch belang. Dat is de be-
angrijkste reden voor de ten-
konstelling De Biologische
laar Klok die gisteren in de Hortus
wanicus door Prins Claus of
ficieel is geopend.
^>or het beïnvloeden van de
Zologische klok is de mens in
ow #!*at de °pb>rengst te verhogen
bijvoorbeeld de hoeveelheid
""^eieren die kippen leggen) en
bet tijdstip van oogsten van
groenten of snijbloemen aan te
passen. Ook wordt de kennis
van de levensritmen van orga-
^nen en weefsels toegepast Dij
het toedienen van medicijnen.
Door een medicijn op het
meest geschikte moment toe te
dienen kan een zo groot mege-
lijk effect worden bereikt en
kunnen de bijwerkingen wor
den verminderd. De expositie
biedt de mogelijkheid kennis
te maken met diverse voor
beelden van het functioneren
van de biologische klok. Aan
de hand van voorbeelden van
planten en dieren die een dag
nacht, eb-vloed of seizoensrit-
miek hebben, wordt de opval
lende ritmische activiteit ge
toond. Eigenhandig kunnen
met behulp van apparatuur en
ook computers testes worden
gedaan naar de ritmiek van
plant, dier en mens. Ook wor
den er videofilms gedraaid.
Onder andere over de in 1986
gestrande vinvis die nu als
skelet staat opgesteld bij de
tentoonstelling. Prins Claus
kreeg gistermiddag van twee
leden van de kinderjury die
eind vorig jaar een foto van de
gestrande vinvis tot jeugdpers-
foto 1986 verkozen, een knip-
selboek aangeboden over de
Noordse vinvis, de belangrijk
ste attractie van de tentoon
stelling.
De openingsplechtigheid ging
gepaard met lezingen van
prof. J.T. Wiebes, hoofddirec
teur van het Rijksmuseum van
Natuurlijke Historie, Geologie
en Mineralogie en van prof.
W.J. Rietveld, hoogleraar en
vakgroeps-voorzitter medische
chronobiologie in Leiden. Zij
vestigden beiden de nadruk op
de belangrijke rol die de ten
toonstelling speelt bij de ont
wikkeling van de plannen
voor de Nationele Natuurhis
torische Presentatie (NNP).
Deze tentoonstelling zal om
streeks 1992 in het Pesthuis in
Leiden worden geopend. De
NNP zal een deel van de ver
zameling van het Rijksmu
seum van Natuurlijke Historie
laten zien. Dit museum kampt
al jaren met het euvel dat het
feen tentoonstellingsruimte
ezit. Het is dan ook niet toe
gankelijk voor het publiek en
aangewezen op het organise
ren van eenmalige tentoonstel
lingen zoals deze zomer in de
Hortus. De NNP zal een ande
re opzet krijgen dan bij exposi
ties vaak gebruikelijk is. Het
gaat hierbij vooral om een pre
sentatiewijze die nu ook bij de
tentoonstelling Biologische
klok wordt gehanteerd. Het
publiek is vrii in de volgorde
van het bekijken van de ver
schillende onderwerpen.
De tentoonstelling De Biologi
sche Klok is tot 23 augustus
dagelijks geopend van 10.00 tot
16.30 uur, zondags van 12.30
tot 16.30 uur. De entree tot de
Hortus (Rapenburg 73) is 50
cent voor volwassenen en 25
cent voor kinderen. De toe
gang tot de tentoonstelling is
gratis.
LEIDEN De levensverwachting van mensen met hemofilie is
de afgelopen jaren sterk verbeterd. Hadden mensen met een
ernstige vorm van deze ziekte vroeger grote kans binnen 25 jaar
te overlijden, tegenwoordig is de levensverwachting gelijk aan
die van gezonde mensen. Levensverzekeringsmaatschappijen
moeten hun.beleid daarom aanpassen. Dat blijkt uit het onder
zoek „Hemofilie in Nederland 3", dat door onder meer de Leidse
universiteit is uitgevoerd.
Hemofilie is een erfelijke afwijking in de bloedstolling die vrij
wel alleen voorkomt bij mannen. Bij hemofilie onstaan bloedin
gen in de gewrichten en spieren. De medische en maatschappe
lijke situatie van hemofilie-patiënten is sterk verbeterd sinds
aan het eind van de zestiger jaren stollingsprodukten beschik
baar kwamen. Deze produkten worden gemaakt van menselijk
bloed. Vijfennegentig procent van de patiënten gebruikt medi
cijnen die afkomstig zijn van Nederlandse donoren. De onder
zoekers vinden dat een succesvol beleid omdat onder andere het
aantal met het Aids-virus besmette hemofilie-patiënten in Ne
derland lager is dan in andere landen. De onderzoekers pleiten
voor een groter aantal voorzieningen op het gebied van revali
datie, fysiotherapie en orthopedie om het aantal gevallen van
gewrichtsschade te beperken. Vrijwel alle 1200 hemofilie-patiën
ten werden benaderd voor het onderzoek. Ruim 80 procent
werkte mee. Het onderzoek is uitgevoerd door de vakgroep He
matologie van de Leidse Universiteit, de Nederlandse Vereni
ging van Hemofilie-Patiënten, de vakgroep Medische Sociologie
van de Rijksuniversiteit Groningen en het Klinisch Genetisch
Centrum Leiden.
(Vervolg van voorpagina)
LEIDEN „Alleen al in
de Leidse regio zijn zo'n
3.000 mensen niet meer
verzekerd tegen ziekte
kosten. Dan moet het lan
delijk wel om tienduizen
den mensen gaan. Het zijn
echt cijfers waar je van
schrikt. De mensen kun
nen de hogere premie ge
woon niet meer betalen
en worden als wanbetaler
afgevoerd. De Vereniging
van Nederlandse Zieken
fondsen (VNZ) is dan ook
tegen de plannen die het
kabinet nu heeft om de
tandartshulp uit het zie
kenfonds te halen en bij
verwijzing naar de specia
list 25 gulden eigen risico
te vragen. We zijn de ka
ter van '86 nog niet verge
ten".
Dat liet directeur J.C.H. Kool
van het Regionaal Zieken
fonds Leiden-Alphen (RZLA)
gistermiddag weten aan verte
genwoordigers van de Leidse
werkgroep Stop het eigen Risi
co. De werkgroep bood Kool
dertig adhesiebetuigingen aan
van organisaties uit de Leidse
regio, die tegen de bezuini
gingsplannen van de regering
op de gezondheidszorg zijn.
Volgens Kool is de grote boos
doener de zogenaamde kinder
premie. Van de mensen die
een vrijwillige ziekenfonds
verzekering hadden, moest
een deel per 1 april 1986 zich
door de stelselwijziging parti
culier verzekeren. Ze werden
toen verplicht om ook premie
voor de meeverzekerde kinde
ren te gaan betalen. Voor die
datum waren de kinderen zon
der extra premie meeverze
kerd bij het ziekenfonds. De
extra premielasten die de wij
ziging met zich meebracht,
leidden ertoe dat velen hun fi
nanciële verplichtingen aan de
verzekeraar niet meer konden
voldoen. ,3egin dit jaar zijn de
bestanden geschoond en men
sen met premie-achterstand
geschrapt", aldus Kool. De
particuliere ziekenkostenver-
zekeraar Het Zilveren Kruis,
ontstaan uit en nog verbonden
aan het RZLA, heeft verzeker
den opgebeld met de medede
ling dat ze niet langer verze
kerd waren. „Maar mensen re
ageren door te zeggen dat we
daar niets mee te maken heb
ben of dat ze het gewoon niet
kunnen betalen", aldus Kool.
Volgens Kool komt het ook re
gelmatig voor dat mensen een
partculiere verzekering afslui
ten met een veel te hoog eigen
risico, omdat dan de premie
erg laag is. „Soms hebben ze
een eigen risico van wel 1500
gulden, zodat ze in de loop van
het jaar toch in de problemen
komen".
Kool liet leden van de werk
groep gistermiddag weten dat
de VNZ zich inmiddels ook te
gen de plannen voor een eigen
bijdrage van 25 gulden voor
specialistische hulp heeft ge
keerd. „We zijn op voorhand
niet tegen een gespreide eigen
bijdrage, maar een vaste eigen
bijdrage van 25 gulden voor
specialistische hulp is niet toe
laatbaar". Kool zei zich ook te
verbazen over het gebrek aan
kennis dat politici tentoon
spreiden. „Ook de experts in
de Tweede Kamer weten niet
wat er in het veld gebeurt. We
krijgen bij de ziekenfondsen
vaak de merkwaardigste vra
gen gesteld. We moeten ook
vaststellen dat de regering er
kennelijk van uit gaat dat de
ambtenaren alles weten, het
geen niet zo is".
Volgens Kool keren de zieken
fondsen zich niet volledig te
gen de bezuinigingsplannen.
„Het is bijvoorbeeld billijk dat
het aantal ziekenhuisbedden
wordt ingekrompen, als de zie
kenhuizen onderbezet zijn.
Maar met de huidige voorstel
len dreigen mensen te lang te
wachten met medische hulp,
waardoor later ingrijpende en
ook duurdere maatregelen
noodzakelijk zijn". De VNZ
heeft zich inmiddels solidair
verklaard met een actiedag die
de FNV op 18 juni wil organi
seren. Kool zei ook het gere
zen conflict tussen de zieken
fondsen en de medisch specia
listen over het onderbrengen
van specialistische kosten in
het ziekenhuisbudget te be-
treurèn.
De werkgroep Stop het Eigen Risico bood Kool dertig adhesie
betuigingen aan van organisaties uit de Leidse regio, die tegen
de bezuinigingsplannen van de regering op de gezondheidszorg
zijn.
FOTO: WIM VAN NOORT
Deze handzame EHBO kit voor thuis, in de
caravan, auto of boot, is voor u als u een
nieuwe abonnee aanbrengt. De nieuwe
abonnee wordt
ook hartelijk
onthaald: deze
krijgt de krant de
eerste twee weken
gratis.
VtV'V
•Noteer als nieuwe abonnee ingaande-
'Naam:
Adres:
.Voort:
iPostcode/plaatsL.
•Telefoon-
j Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnementsgeld betaald per
maand automatisch betalen f 23,04
'O kwartaal per acceptgiro f 68,93
Stuur als dank de fotocamera naar
Naanr_
'Adres^
(voor controle bezorging;
i Postcode/plaatsL.
I Stuur deze bon in een open envelop - postzegel niet nodig - nu
I Leidse Courant, Antwoordnummer 998,2500 VD Den Haag
