AKZO: Vezels zijn geldmakers,
die kunnen we niet missen
Bouw kerncentrales: van uitstel naar afstel?
atijns-Amerika nodigt
lit voor schuldenoverleg
I
1
SAS hoopt dit jaar op fusie met Sabena
;onomie
ÊeidócSouttttit
en Japan gaan samen
jmputerchip ontwikkelen
Werkloosheid
rs
nveranderd
MARKTEN
ft
Kluwer
weer hoger
ZATERDAG 6 JUNI 1987 PAGINA 9
XO - Elektronica-ondernemin-
uit de Verenigde Staten en Ja-
gaan werken aan de gezamenlij-
ntwikkeling van computerchips
inde het de Amerikaanse fabri-
>n makkelijker te maken toe-
te krijgen tot de Japanse
Het. Na overleg tussen vertegen-
irdigers van de elektronicasector
beide landen in Tokio bestaat al-
iene overeenstemming over de
>stie. De twee partijen gaan be
ieren hoe de samenwerking kan
den bevorderd, zo verklaarde
notsoe Harada, voorzitter van het
anse verbond van elektronica-
jucenten. Beide partijen zeggen
de noodzaak in te zien van stabiele,
langdurige betrekkingen en van een
zorgvuldige bescherming van geeste
lijk eigendom. Vorig jaar september
zegde Japan toe dat het Amerikaan
se aandeel op de Japanse halfgelei-
dermarkt binnen vijf jaar kan toene
men van de huidige elf tot twintig
procent. Japan beloofde ook op te
houden met het dumpen van chips,
maar volgens de VS is daar nog niets
van gekomen. Als tegenmaatregel
heeft Washington extra invoerrech
ten gelegd op bepaalde elektronica-
produkten uit Japan, waardoor die
tweemaal zo duur zijn geworden.
STOCKHOLM De top
man van de Scandinavische
luchtvaartmaatschappij
SAS, Jan Carlzon, hoopt dat
voor het eind dit jaar een
fusie tot stand komt met Sa
bena. SAS, voor de helft ei
gendom van de regeringen
van Zweden, Noorwegen en
Denemarken, is al geruime
tijd met de Belgische maat
schappij in bespreking.
Carlzon zei voor de Zweed
se televisie dat het een vol
ledige fusie moet worden.
Vflgens hem zullen er bin
nen enkele weken concrete
voorstellen worden gepre
senteerd. De regeringen
van de vier betrokken lan
den staan zeer positief te
genover het plan, aldus
Carlzon. Het is de bedoeling
bij een samengaan de mees
te internationale diensten
uit te voeren vanuit Kopen
hagen en Brussel.
De voornemens van SAS en
Sabena lopen vooruit op een
veel omvangrijker fusie
plan. Daarbij zal een groter
aantal Europese luchtvaart
maatschappijen betrokken
zijn. Zo heeft Carlzon in
middels ook besprekingen
gevoerd met onder meer
British Caledonian, de Fin
se luchtvaartmaatschappij
Finnair en het Franse UTA.
Het doel van de vorming
een dergelijke grote Euro
pese luchtvaartmaatschappij
is tweeledig: gezamenlijk
kunnen deze luchtvaarton
dernemingen beter concur
reren tegen de „grote jon
gens" als KLM, Lufthansa,
Air France en British Air
ways. Maar daarnaast - en
dat is minstens zo belang
rijk - hoopt Carlzon een
vuist te kunnen maken te
gen de dreiging, die er van
uit de Verenigde Staten op
Europa afkomt. In de Vere
nigde Staten is het afgelo
pen jaar sprake van een
ware fusiegolf in de lucht
vaartwereld. Talloze grote
maatschappijen worden
door nóg grotere collega's
opgeslokt. De verwachting
is dan ook dat er binnen
een betrekkelijk gering
aantal jaren in de Verenig
de Staten nog slechts vier of
vijf zeer grote maatschappij
en over zullen zijn geble
ven.
Van deze zogenaamde me-
gacarriers, zoals ze in vak
taal worden aangeduid,
wordt verwacht dat zij zich
sterker op de Europese pas
sagiers zullen richten dan
op dit moment door de be
staande maatschappijen ge
beurt
indel in falcons
jninklijke Olie
■emt grote vlucht
[STERDAM - De ge-
Idelde dagomzet in fal
ls Koninklijke Olie op
Amsterdamse effecten-
urs was in het eerste
van het bestaan van
soort waardepapieren
)00 stuks. De beursom-
bedroeg na een jaar
miljoen dollar,
cons zijn verhandelbare
iten om op lange termijn
in een vastgestelde prijs
delen of obligaties te ko-
De beleggingsgroep Robe-
in de Arab Banking Corpo-
on legden vorig jaar de ba-
voor de handel in falcons.
brachten gezamenlijk 2,5
joen aandelen Koninklijke
i in. Beleggers konden
iten - falcons - kopen om
e aandelen binnen een pe-
de van vijf jaar aan te
affen. Twee falcons gaven
recht op aankoop van een
deel Koninklijke Olie te-
de prijs van 195. Er kwa-
i dus vijf miljoen falcons in
oop en daarvan zijn er in-
dels slechts 26 uitgeoefend;
ijn dus ook slechts 13 aan-
en verkocht.
n de falcons Koninklijke
op 11 juni vorig jaar wer-
geïntroduceerd was de
rs van het aandeel 198.
is die koers ƒ258. De fal-
s kosten nu 19,25 dollar en
tten bij de introductie 11,25
ar.
woordvoerder van effec-
kantoor Kooijman, dat de
idel in falcons Koninklijke
begeleidt, verwacht dat
ange-termijnkoopopties pas
grote schaal in het laatste
1991, zullen worden uit-
efend. Robeco en Arab
iking Corporation ontvan-
ook de komende jaren dus
og het dividend dat op de
indelen wordt uitgekeerd.
LSHINGTON - De werk-
iheid in de Verenigde Sta-
heeft in mei 6,3 procent
de beroepsbevolking be-
gen, evenveel als in de
and ervoor, zo heeft het
erikaanse ministerie van
eid bekendgemaakt. Het
tal werklozen komt neer
ongeveer 7,5 miljoen. Vol-
is het ministerie is de werk-
iheid niet groter geworden
ik zij de groei van het aan
banen in de financiële sec-
het verzekeringswezen en
onroerend-goedsector. In
art dit jaar bedroeg de
kloosheid nog 6,6 procent
i de beroepsbevolking en in
i vorig jaar was dat 7,2 pro-
GRAVENZANDE Westland-Zuld,
dag 5 juni. Aardappelen 120-320;
ll]vie 20-70; aubergines 75-180;
ekselderij 40-95; boskroten 40-50;
speen 60-140; bosradijs 19-34; bo
ten 60-70; broccoli 920-1220; cher-
umaten 235-275; Chinese kool 20-
courgettes 65-210; crispsia 28;
(kon 50; eikebladsla 29; kasbloem-
135-305; knolvenkel 195-230;
nkommers 27-50; koolrabi 36-74;
0 rosso 14-64; natuurbloemkool
325; paksoi 95-135; paprika groen
0-430. rood 410-610, wit 160-210;
era groen 530-590, rood 1100-
0; peterselie 38; postelein 35-65;
400-525; prlnsessebonen 610-
I; raapstelen 14-34; radijs zakjes
17; rettich 10-24; selderij 15-21;
13-17; snijbonen 700-750; splts-
1 30-60; tomaten 560-830; vlees
alen 79-147; waspeen 135-235;
Wntradljs 25-53; Ijsbergsla 20-21;
Ms 70-85.
Mr. A.A. Loudon, voorzitter
van de Raad van Bestuur van
AKZO vindt het niet goed de
traditionele industrie te ge
makkelijk als verloren te be
schouwen. „Binnen de korste
keren zwemmen we met zijn
allen in een fuik die geen weg
terug meer kent", zei hij tij
dens de Prins Bernhardlezing
op Nijenrode.
Dat geldt ook voor de produk-
tie van textielvezels. Deze sec
tor was een tijd terug in zeer
grote problemen. Door ingrij
pende sanering en modernise
ring is ze echter weer rendabel
en levert geld op dat kan wor
den gebruikt voor andere,
meer op de toekomst gerichte
ontwikkelingen. In het econo
misch vakjargon heet dat een
„cash flow generator".
Een soortgelijke redenering
valt op te tekenen in het ge
sprek met ir. W.P. Smit, ma
nager corporate planning van
AKZO. Hij grijpt terug tot het
ontstaan van de AKZO in
1969. In dat jaar smolten AKU
en KZO samen. AKU wilde
het produktenpakket uitbrei
den, men richtte zich vrijwel
uitsluitend op vezels in een
markt die weinig groei meer
kende. In de jaren zeventig
was er echter een grote over
capaciteit aan vezels in Europa
die door steunmaatregelen van
bepaalde overheden nog toe
nam. De onvermijdelijke sane
ring werd sterk gehinderd
door het sociaal klimaat. In
een tijd van wederopbouw en
groei was het afbouwen van
produktie en fabrieken iets
heel nieuws dat niet dan met
verzet vanuit de samenleving
kon gebeuren.
Nieuwe markten
„Maar het percentage vezels
moest wel terug", legt Smit
uit. „Die produkten zijn erg
conjunctuurgevoelig en als
chemisch concern had AKZO,
in vergelijking met andere
multi-nationals, veel vezels in
het pakket. Daarbij zaten ve
zels die nauwelijks of niet ren
dabel waren, dus het waren
beslist niet de verwachte geld
makers. Wat gewenst was, wa
ren produkten die minder last
hadden van de wisselingen in
de conjunctuur, produkten
De produktie van chemische vezels blijft onmisbaar.
FOTO: SP
waarvoor veel aan technologie
en marketing moest worden
gedaan".
In het begin van de jaren tach
tig waren de problemen vrij
wel geheel onder controle.
AKZO stond er na het saneren
structureel veel beter voor en
kon gericht op de toekomst
gaan werken. De bruto winst
steeg, gemeten in procenten
van de omzet, van nul in 1975
naar rond de vijf. Daarmee
kwam geld beschikbaar om
nieuwe groeigebieden te betre
den. Overigens ook met vezels,
waarbij hoogwaardiger typen
als aramide en koolstofvezels
hun intrede deden.
Binnen de strategie van
AKZO paste het betreden van
wereldwijde markten en dus
het tegenkomen van grote
concurrerende bedrijven. Als
J'e dat spel wilt spelen, moet je
iet wel goed doen. Dat houdt
onder meer in dat je je ter
plekke, bijvoorbeeld in de
Verenigde Staten, moet vesti
gen. Niet alleen omdat dan
transportkosten kunnen wor
den gedrukt, maar ook om te
kunnen optreden als ontwik
kelingspartner van je afnemer.
Smit: „Je moet er investeren
tot en met de produktiefacili-
teiten aan toe om te laten zien
dat je je bindt aan de markt".
Europa
In Europa heeft AKZO een
uitstekende positie en wil die
ook behouden. Het oude we
relddeel blijft de basis van de
multinational, daar zitten de
grootste investeringen en
wordt ook veruit het meest
aan ontwikkeling en onder
zoek gedaan. Maar direct daar
na komen de Verenigde Sta
ten. Die vormen samen een
zeer grote, homogene markt
die niet als Europa wordt ge
hinderd door tal van lands
grenzen. Op dit moment zit er
in de VS ongeveer 15 procent
van het geïnvesteerd vermo
gen van AKZO, dat moet weer
naar 20 procent zoals vóór de
verkoop van American
ENKA.
Bij alle aandacht voor nieuwe
produkten en nieuwe markten
verdwijnt zeker niet het be
lang dat wordt gehecht aan al
langer bestaande produkten,
onderstreept Smit nogmaals.
Grote saneringen in de vezel
sector zullen niet meer voor
komen. „We willen ons zeker
In de laatste vergadering van
de aandeelhouders van AKZO
NV liet jhr. mr. A.A. Loudon,
voorzitter van de Raad van
Bestuur, weten dat het aandeel
van chemische vezels in het
totale AKZO-pakket steeds ge
ringer wordt. Als deze ontwik
keling zich in de toekomst zo
voortzet, zou dat kunnen bete
kenen dat het belang van deze
traditionele produkten van
ENKA vrijwel nihil wordt.
Om te achterhalen of dat ook
zo is sprak onze redacteur eco
nomie Pieter Ta ff ijn in Arn
hem met de strategische be
leidsbepalers van AKZO en
ENKA. Belangrijkste conclu
sie: AKZO zal er alles aan
doen de fabriek van ENKA in
Emmen sterk en gezond te
houden.
ENKA kent zes produkt-
groepen. De oudste daarvan
is die van de textielvezels.
Ruim tweederde van de ve
zels die tegenwoordig in de
textielindustrie worden ver
werkt zijn chemische vezels
en een belangrijk deel van
de Europese markt is in han
den van ENKA. Het bedrijf
is verder de grootste produ
cent in de wereld van indus
triële garens. Deze garens
worden reeds tientallen ja
ren gebruikt, onder meer als
versterkingsmateriaal in au
tobanden en voor sterke ka
bels. Tot deze groep behoren
ook de nieuwe aramidevezel
Twaron en de koolstofvezel
Tenax.
niet uit de textiele vezels te
rugtrekken, daarin hebben we
nu een uitstekende positie. De
aandacht voor vezels is blij
vend, je mag je cash flow ge
nerator niet verwaarlozen. Het
is juist een enorme uitdaging
die tak van produktie gezond
te houden. Dat betekent ook
investeringen voor modernise
ring. Dat het aandeel van de
vezels van bijna 50 procent is
teruggelopen tot 22 procent is
niet een dalende lijn die je zo
maar mag doortrekken. Die
ontwikkeling wordt ook ver
oorzaakt omdat andere delen
van het concern harder groei
en. Maar stoppen met vezels?
Geen sprake van. Als bedrijf
en als land moet je zuinig zijn
op je basis-industrie, er moet
een goede balans zijn tussen
nieuw en al langer bestaand".
DEN HAAG Komt er
van uitstel nu écht afstel?
Deze vraag is gewettigd
nu minister De Korte
(Economische Zaken) deze
week in de Tweede Ka
mer het bericht lanceerde
dat het kabinet de besluit
vorming over de bouw
van meer kerncentrales
tot zeker na 1988 heeft
uitgesteld.
De Korte deed zijn mededeling
totaal onverwacht, ook voor de
aanwezige kamerleden. Men
wist niet beter dan dat er be
raadslaagd zou worden over
voornemens van de stroombe
drijven (SEP) om twee nieuwe
kolencentrales te bouwen plus
een aantal nieuwe projecten
voor stadsverwarming. Plan
nen die weliswaar waren op
gezet omdat besluitvorming
over de bouw van meer kern
centrales na de kernramp van
april 1986 in de Sovjet-Unie
was opgeschort, maar toch.
Niemand wist beter dan dat
het kabinet begin 1988 naar
aanleiding van acht studies
over alle aspecten van kern
centrales opnieuw zou gaan
besluiten over die bouw.
Kenmerkend voor de ver
wachtingen van de Kamer
over de windstilte rond kern
energie waren opmerkingen
van de PvdA'er Zijlstra. Deze
notoire tegenstander van
kernenergie bestempelde het
^SHINGTON - De interna-
nale banken die leningen
>ben uitstaan in Latijns-
nerika zijn uitgenodigd om
d deze maand op een ver
lering van de Organisatie
i Amerikaanse Staten
AS) in Washington te ko-
n praten over het verband
sen exportinkomsten en
luldbe talingen.
ministers van financiën en
komische zaken van de 31
staten van de OAS komen
29 en 30 juni bijeen op ver-
ik van de Peruaanse minis-
van financiën, Luis Alva
stro. Diens land beperkt de
luldbe talingen sinds vorig
ar tot tien procent van de ex
portinkomsten. De betalings
achterstanden die daardoor
zijn ontstaan waren voor de
Wereldbank en de Inter-Ame-
rikaanse Ontwikkelingsbank
aanleiding de uitbetaling van
nieuwe leningen aan Peru op
te schorten.
De OAS heeft voor de verga
dering van eind deze maand
uitnodigingen verstuurd aan
Citibank, Manufacturers Ha
nover, Bank of America, Cha
se Manhattan, Morgan Gua
ranty, Bank of Tokyo, Credit
Lyonnais, Dresdner Bank,
Credit Suisse en Royal Bank
of Canada.
Canadian Imperial Bank of
Commerce heeft als zesde gro
te Canadese bank gemeld in
het tweede kwartaal flinke
verliezen te hebben geleden op
leningen aan Brazilië. Dit was
het gevolg van de opschorting
van de Braziliaanse rentebeta
lingen op 20 februari. De zes
Canadese banken die de afge
lopen tien dagen hun kwar
taalresultaten hebben gepubli
ceerd hebben in totaal voor 5,4
miljard dollar (8,2 miljard gul
den) aan Braziliaanse leningen
op kasbasis moeten zetten. De
gezamenlijke nettowinst viel
daardoor omgerekend ruim
160 miljoen gulden lager uit.
Ook in de Verenigde Staten
hebben vrijwel alle banken
hun leningen aan Brazilië op
kasbasis gezet.
debat met De Korte vooraf als
„eigenlijk volstrekt oninterres-
sant". Na de mededelingen
van de minister slikte hij die
woorden haastig in. De Korte
maakte op pijnlijke wijze dui
delijk hoe het kabinet worstelt
met de vraag of er na de ramp
in Tsjernobyl nog wel meer
kerncentrales in ons land moe
ten komen. En De Korte
maakte ook duidelijk dat het
antwoord, zeker op dit mo
ment, „nee" is.
Burgers
Het kabinet is tot de overtui
ging gekomen dat de samenle
ving een besluit tot de bouw
van meer kerncentrales niet
zal aanvaarden. Op zich is dat
niet nieuw. Onder het eerste
kabinet-Van Agt werd, toen
plannen voor de bouw van
drie nieuwe kerncentrales on
uitvoerbaar bleken, werd de
brede maatschappelijke discus
sie (BMD) gestart. Daarin kon
den de burgers zich uitspreken
over de voornemens. Het kabi
net hoopte dat op die manier
alle tegenstellingen over het
onderwerp zouden verdwij
nen. De uitkomst loog er niet
om: een meerderheid van de
bevolking was tegen.
Die uitkomst betekende echter
niet dat de voornemens voor
de bouw van meer kerncen
trales die al onder het kabi
net-Den Uyl door de toenmali
ge minister van economische
zaken Lubbers werden gepre
senteerd definitief van ta
fel verdwenen. Integendeel.
Het eerste kabinet-Lubbers
kwam eind 1985 met planen
voor de bouw van twee nieu
we kerncentrales. Motieven:
kerncentrales zijn milieu
vriendelijk en leveren de
goedkoopste stroom.
De Kamer ging begin 1986 in
meerderheid met de plannen
van het kabinet akkoord. De
ramp van Tsjernobyl maakte
echter vooralsnog een einde
aan alle nucleaire dromen.
Kabinet en Kamer besloten tot
een heroverweging van de
bouwplannen, die begin 1988
tot een hernieuwde besluitvor
ming zou moeten leiden.
Veiligheid
Verhalen dat een kernramp
als in de Sovjet-Unie hier niet
mogelijk zou zijn, gezien de
veel betere technische staat
van onze kerncentrales, kon
den niet voorkomen dat in de
samenleving de geluiden tegen
kernenergie weer de kop op
staken. Een recent onderzoek
wees uit dat nog maar negen
procent van de Nederlanders
voor de bouw van meer kern
centrales is. Die uitkomst zal,
waarschijnlijk ook zijn beïn
vloed door het onderzoek van
het internationale atoombu
reau IAEA naar de veiligheid
van de kerncentrale in Borsse-
le. De kritiek van de IAEA
was niet mals en de centrale
moest enkele maanden dicht.
Het kabinet besloot daarna dit
jaar nog wel te bekijken of er
meer kerncentrales gebouwd
konden worden, maar liet
voorlopig in het midden of die
bouw ook wenselijk is. Het
antwoord op die laatste vraag
zal nu ook niet meer voor 1989
worden geformuleerd. Wan
neer dat wel zal gebeuren zei
De Korte, opvallend genoeg,
ook niet. Volgens kringen
rond de bewindsman komt dat
omdat het kabinet er serieus
aan denkt maar helemaal af te
zien van de bouw. Een defini
tieve beslissing zal echter pas
worden genomen als onder
zocht is hoe de stroomvoorzie
ning dan wel op peil gehouden
moet worden. Daarover wil De
Korte binnenkort advies vra
gen aan de Algemene Energie-
raad (AER) en de stroombe
drijven SEP.
Kolencentrales
In de Kamer gaf De Korte zelf
al enkele mogelijkheden: blij
vende import van goedkope
stroom uit het buitenland, de
bouw van meer kolencentrales
en meer nadruk op energiebe
sparing, ondermeer door het
gezamenlijk opwekken van
stroom en kracht (warmte
kracht koppeling WKK). Ver
der zal meer gedaan moeten
worden aan alternatieve ener
giebronnen zoals windenergie
en energieopslag.
Komen er geen kerncentrales
bij, dan staat voor het kabinet
vast dat er meer kolencentra
les moeten komen. De „pijn",
aldus De Korte, die dan ont
staat in de vorm van meer mi
lieuvervuiling moet worden
geaccepteerd. Overigens wordt
wel gewerkt aan maatregelen
om die vervuiling terug te
dringen. Zo heeft het kabinet
voor de komende vijf jaar 167
miljoen gulden uitgetrokken
voor onderzoek op dit terrein
en het opzetten van demon-
stratie-proiecten.
Eén ding kan op basis van de
uitlatingen van De Korte wel
worden vastgesteld: de kern
ramp in de Sovjet-Unie heeft
waarschijnlijk meer bewerk
stelligd dan alle acties tegen
kernenergie acties van de laat
ste jaren. Op het moment dat
de polarisatie rond kernener
gie zo goed als verdwenen was
en de kernenergie-lobby al
aan het feesten was, werd het
gebruik van deze energiebron
ineens onwaarschijnlijker dan
ooit.
CAREL GOSEUNG
Noteringen van vrijdag 5 Juni 1987 (tot 16:30 uur)
86/1.30
86/1.40
86/6.60
86 27.—
84/85 5% sta
86 ƒ2.55
86 5.95 d
86 4.-+2% Sta
85 25
86 1.55 Cl.
85/86 1.35
86 12.88
86 1.-
86/1.75
86/1.30
86/3.50
86 1.50 d
86/1.40
86 2.80 Cl
86 8.—
85/86/1.60
86/5.50
86 12.80
86 2.50h
86/8.50
86/7.-
86 ƒ4.—
86/10.-
86/1.85
86/3.60
86/2.-
86/2.92
85 220 4% st
85/86 1.16
78 4.40+5% Sta
86/0.80
86 15.33
86/9.25
86/2.04
no dd
la dd
vk
ok
95.809/4
77.50 28/1
tegon
88.00
88 30
87.50
115.8018/3
91.105/6
•hold
92.80
92.50
9120
161.00 6/1
126.30 5/5
«kzo
130.70
129.50
129.50
541.00 7/4
451.001/6
•bn
468.50
469.00
467.00
148.202/6
140.702/1
tiran t*
148.10
148.10
148.10
76.006/1
58.00 26/5
urm c
60.60
60.60
60.30
91.3016/1
72.30 5/6
antra
73.10
73.10
73.00
134.80 15/5
118.00 26/1
mfimt
121.50
122.50
122.50
167.00 16/1
142.003/3
boite
157.50
157.50
157.00
155.00 7/4
119.00 3/6
boraumq
123.00
123.50
121.00
57.505/1
47.506/3
buhrmMc
52.60
52.50
52.30
68.90 18/3
57.30 20/5
CMC
57.90
57.80
57.90
245.50 14/5
195.50 26/2
donltw
237.00
237.50
236.40
53.30 7/4
45.60 4/2
•iMTüre
48.50
49.00
47.90
58.80 16/1
43.50 27/5
lokkar
46.30
46.30
47.00
48.1022/4
38.4013/1
giit-br c
41.60
41.30
41.00
181.5016/4
145.0027/2
hainektn
173.50
173.00
172.50
45.30 19/5
29.7013/1
hoogoTtnie
41.20
41.50
4120
62.508/1
48.00 25/5
hunUfeo»
51.60+
52.00
52.00
71.30 8/4
54.0013/1
inlenunul
62.50
62.50
64.50
327.00 5/6
230.00 28/1
kim
325.00
305.00
327.00
48.00 26/5
34.70 20/1
Hm
45.90
46.00
46.70
164.00 6/1
131.00 29/1
knp
143.50
143.00
141.50
265.50 14/5
207.00 2/1
kon of*
259.50
259.00
257.90
81406/1
66.102/6
nat nade
67.60
68.20
67.30
200.5016/1
153.80 6/3
nmb
159.00
158.50
158.00
181.80 7/4
132.505/6
ntdfloyd
139.00
134.00X
133.50X
135.80 6/1
110.005/6
nijv-teal»
115.00
115.00
110.00
477.00 5/1
378.50 3/3
océ
408.00
407.00
406.00
42.007/4
33.0029/1
ommeren e
35.90
36.00
35.60
78.9021/4
59.00 26/2
pakhoede
71.00
70.70
71.00
53.70 8/4
42.50 28/1
pblrpa
48.10-
47.90
47.80
103.907/4
94.00 2/1
102.70
102.50
102.50
146.00 4/6
137.2012/1
rodimeo
146.00
146.00
146.00
97.204/6
82.402/1
roüneo
96.80
96.40
96.50
52.601/6
49.50 5/1
rorento
52.30
52.30
52.30
28.005/1
21.70 28/1
vmf-tlort
22.50
22.50
22.50
656.00 5/6
490.0010/2
oniavar c
640.50
654.00
652.50
88.759/4
68.00 26/5
nut
74.50
74.50
74.60
87.8021/4
72.7030/1
■manen e
79.30
7930
78JO
vk
sk
geveke(gth)
37.00
37D0
nutricügb
206.00
205.00
aal terts
25.70
25.70
88.50
88.50
nutr.vbc
213.00
210.00
acf
59.50
57.50
goudsmil
182.00
181:00
ogem
026
ONG
ahrend c
115.00
114.00
grasso
100.00
100.00
orco bank e
8010
80.00
a.rubb.
9.80
9.80
grobchc
90.00
88.00
otra
386.00
385.00
arm
720.00K
720.00
gti holding
hagemeyer
126.00
126.30
palthe
101.50
101.00
ant.verl
280.00S
280.00
64.50
85.00
polynormc
109.00X
110.00
audetc
160.50
162.50
hcstechn
16.50
16.40
pont hout
144.00
143.00
air
86.00
84.00
hein hold
151.50
150.50
port lies
122.00
120.00K
air conv.pr.
bam
48.00
48.00
hoek
148.00
151.00
pronam
125.50
12550
112.50
113.20
holdoMwit
442.00
442.00
proost Dr.
36.80
37.00+
batenb.beh.
70.20
70.00
hoiec
24.50
24.00
rademakert
25.00
ONG
van beek
124.00
125.00
hal b
757.00
770.00
ravast
55.00+
56.00
teers
200.00
210.00
hal trust
787.00
786.00
reeank c
56.00
56.00
begemann
52.50
53.00
holland sea
3.00
3.04
rtva
55.00
58.00
befindoc
414.80
415.00
hollkJoos
365.00
367.00
rtvac
54.00
56.00
berkei
13.60
14.00
hbg
109.00
109.50
rsvc
3J30
ONG
blydwa
bobel
34.50
35.50
vd hoop
17.30
17.30
samas
50.00
50.00
14.90
15.00
hunter dpr
3.60
3.70
Sanders
380.00
380.00
de boer
147.00
149.00
ka holde
32.00
32.00
sarakreek
33.50
33.50
de boer e
68.50
68.30
kgb
31.00X
30 70
schev.-ems
1.00
ONG
bos kalis c
9.60
9.95
Ihccaland
19.80
19.60
schuitema
1065.00
1065.00
braai bouw
424.80
420.00
indust.mij
156.50
156.00
schutters*
109.00
109.00
bredero
41.00
42.00
ibb-kondor
391.00
391.00
smitrtc
21.70
21.90
brederoe
35.50
37.00
kas-ass
53.50
53.00
sphinx
52.80
52.80
breevast
2.70
ONS
kempen b
217.00
217.00
st bankiers
37.50
37.10
breevastc
2.30
ONG
kiene
1020.00
1020.00
telegraaf c
291.00
293.00
brink mol
1.50
ONG
kbb
110.00
112.00
text twerrthe
125.00
125.00
burgheybr
3600.00
3600.00
kbbc
105.50
105.50
tufpeomp
53.10
52.00
caW
870.00
879.00
kbb c.pr. c
koppelpoort
107.50
106.50
twkabefie
73.00
73.00
calrt c
870.00
879.00
317.00
317.00
twijnstrac
96.80
95.70
calvépr
4150.00B 4200.006
krasnapots.
9700
97.00
ubbink
257.50
257.00
calvéprc
4200.000 4250.006
tandrègOn
435.00
435.00
unflever
630.00
-X
center pa c
84.00
84.00
ieédsche w
86.00
84.80
unfl.7 pr
1180.00
csm
57.50
57.80
macintosh
87.00
87.50
uniL7 pre
125.00
125.00
ceteco
195.00H
200.00H
maxwell
590.00
580.00
unfl.6 pr
115.50
115.50
cetecoc
170.00
168.00
medicoph. c
62.50
63.50
ur&4pr
74.50
74.50
chamotte
15.00
15.50
mend gans
3250.001 3100.00
union
41.00
ONG
chamottepr
1920.00H
menebac
65.00
65.50
verglasnb
148.50
148.00
cfck
70.50
70.00
mhv a'dam
7.40
7.40
vnu pr
24.50
24.50
claimindo c
410.00
408.50
moeara
1125.00
1125.00
v.trarnhyp.
550.00K
credlyonn
62.80
63.10
moeara opr
145000.
143500.
vertoc
31.50
31.50
datex
42.50
42.60
moeara cop 14500.0
14350.0
voskstevh
23.50
23.50
desseaux
146.50
147.00
moeara wb
15700.0
15570.0
vredestc
29.80
30.00
dordtsepr
230.00
228.60
vd moolen
45.70
45.70
wg
118.50
117.00
dorp groep
374.00
373.00
mulder besk
45.50
4320X
wegener c
114.00
114.80
126.00
127.50
multihouse
17.60
17.50
westers*
53 60
53.60
emba
803.00
802.00
mijnbouw c
309.00
309.50
westhaven
260.00
262.00
enraJ-nonc
43.50X
42.00
naeff
200.00K
aesth. pr
333.001
ONG
eriksc
248.00
249.50
nagronc
43.00
42.60
wol-samc
128.00
126.50
fumess
32.50
33.00
natinv.bnk
577.00
572.00
wyers
49.50
49.50
gamma hoM
63.50
61.60
nbm-bouw
10.40
9.60X
wyersc
46.00S
46.80
gamma h
6.50
6.40
nedap
307.00
307.00
zeeland
928.00
92840
getdeütc
300.00
300.00
n sprstc
15400.0
15400.0
geroc
108.00
108.00
norit
342.70
343.00
gevekeetec
136.00
137.00
npm c
29.60
29.60
w
jrk.
sank.
vert.
sank.
Amer.dollar
1,99
2.11
Zweedse kr.
(100)
31,00
34,00
Brits pond
3,19
3.49
Noorse kr.
(100)
29,00
32,00
Belg. frank
(100)
548
5,58
Deensi
Jkr.
(100)
28,50
31,50
Duitse mark
(100)
110,75
114,75
Oost.schiH
(100)
15,82
16,32
It. lire
(10.000)
14,70
16,70
Spaanse pes
(100)
1.51
1,76
Port esc.
(100)
140
1,80
Griekse dr.
(100)
1,30
1.80
Can. dollar
1.47
1.59
Fmse
nark
(100)
45,00
46,00
Franse Ir.
(100)
32,50
35.50
Joeg. dinar
(100)
0,20
0.50
Zwits. Ir.
(100)
134,00
138,50
Iers pond
2,87
3.17
H
Ö6WW
Vorfgw
ZLVER
onbewerkt
29640-
30140
S330
29830;
onbewerkt
485-
555455 - 525
570
bewerkt
31740
31430
bewer
kt
600
A'dam
mm
IB!
vk
sk
cons nal ga
40 3/4
401/4
klm
221/2
227/8
allied signal
41
411/4
dupo
1
116
1145/8
merck he
160
1603/4
am brands
45
441/2
exxon
88 3/8
871/4
mobilcorp
49 3/4
481/4
am motors
41/4
41/4
lord
941/4
935/8
royal dutch
126 5/8
1253/8
americantel
26 3/4
255/8
genl etec
531/2
53
sanlate
47
463/4
asarcoinc
24 7/8
253/4
genl motors
86 5/8
857/8
sears roeb
513/4
501/4
bethlehem
14 7/8
141/2
genl public
24 5/8
253/8
std oi ohi
74 3/8
743/4
boeing
46 5/8
461/4
ooodrich
481/4
471/2
texaco
37 5/8
38
can pac
17 3/8
171/2
goody
ear
661/4
681/4
unilever n*
312 3/4
3191/4
chevron cor
58 7/8
581/4
hewtett-pac
63
625/8
utd brands
381/4
39
Chrysler
363/8
37
icind
34 3/8
345/8
utdteehnot
48 5/8
46
Citicorp
57 3/4
581/4
intl flavor
461/2
455/8
vestinghei
wooiworth
617/8
615/8
consedison
43 3/4
433/4
ntl paper
471/4
463/4
501/4
501/2
AMSTERDAM Ook giste
ren was het op de Amsterdam
se effectenbeurs Kluwer die
de aandacht trok. Na de sterke
koersstijging die donderdag
optrad na de aankondiging
van Elsevier, dat die een bod
op de collega-uitgever voorbe
reidde, viel het fonds 28 te
rug, maar de vraag kwam te
rug en gesloten werd op 327,
nog 2 boven het hoge peil
van de voorgaande dag. In de
ranglijst van meest verhandel
de fondsen nam Kluwer de
derde plaats in, na Unilever en
Kon. Olie.
De hoofdfondsen gaven in de
ochtenduren duidelijk overwe
gend lagere koersen te zien,
hoewel deze voorshands vaak
beperkt bleven. Van enige in
vloed van het vastere Wall
Street was daarmee geen spra
ke. In de loop van de dag gle
den diverse waarden echter
verder terug. Erg goed lag wel
Unilever, die kon sluiten op
652,50, wat een winst van
{12 betekende. Het fonds
eeft een behoorlijk deel van
de koopprijs van de Ameri
kaanse Chesebrough terugge
kregen door verkoop van niet
bij Unilever passende onder
delen. Akzo moest 1,20 prijs
geven op 129,50 en Kon. Olie
ƒ1,60 op 257,90.
In de financiële sector wist al
leen Stad Rotterdam 1 aan de
koers toe te voegen. De rest
van de fondsen lag gedrukt
Nedlloyd was ex dividend per
saldo ƒ1,50 beter op ƒ133,50.
Nijverdal-ten Cate zakte 5
weg naar ƒ110 en KNP 2
naar ƒ141,50. Dit laatste be-
Internatio-Müller wist 2 op
te krabbelen naar ƒ64,50. De
obligatiemarkt trok gedurende
de dag licht aan.
