OWEN
THATCHER
KINNOCK
Thatcher lijkt niet weg te branden uit Downingstreet 10
het Britse
„redelijk
alternatief'
politiek
fenomeen
sluw,
aardig en
kansloos
is meer
buurman
dan
politicus
DAVID
MARGARET
NFTI
DAVID
CHAMPAGNE
Ceidóc Souoant
ZATERDAG 6 JUNI 1987
De meeste Britse televisiekijkers hebben
inmiddels hun buik vol van de verkie
zingscampagnes. Toch zullen de leiders
van de vier grote partijen tot en met don
derdag vrijwel voortdurend over het tv-
scherm blijyen paraderen, alvorens vrij
dagmorgen de stembureaus de deuren
openen.
Het gaat dan in eerste instantie om de
verdeling van de 650 zetels in het Lager
huis, de Britse Tweede Kamer. Elke zetel
vertegenwoordigt een kiesdistrict. Degene
die in zijn district de meeste stemmen
krijgt, mag als afgevaardigde naar Lon
den. De anderen blijven met lege handen
achter.
Deze manier van kiezen, hel districten
stelsel, kan als resultaat hebben dat een
partij die bijvoorbeeld gemiddeld over het
land vijfentwintig procent van de stem
men krijgt, toch slechts een heel klein
deel van het totaal aantal zetels in de
wacht sleept. Dat lot was de Alliantie van
Liberalen en Sociaal-Democraten in
1983 beschoren en staat hen in 1987 vrij
wel zeker opnieuw te wachten. Aan de
andere kant kan een partij die minder
dan vijftig procent van de stemmen be
haalt, in het parlement de beschikking
krijgen over een ruime absolute meerder
heid.
De enige hoop van de twee Davids die de
Alliantie leiden is, dat noch de Conserva
tieven van premier Thatcher, noch La
bours Neil Kinnock die absolute meerder
heid behalen. De Alliantie zou dan als
derde partij een beslissende stem krijgen.
Maar zowel de Conservatieven als La
bour hebben al laten weten, dat zij nim
mer van plan zijn naar de pijpen van de
Alliantie te dansen.
Dergelijke scenario's zijn vooralsnog ge
baseerd op kojfiedik-kijken. Voorlopig
wijst alles er op dat premier Margaret
Thatcher opnieuw de verkziezingen wint
en voor een derde ambtsperiode haar in
trek zal nemen in Downingstreet 10. Op
deze pagina portretteert onze correspon
dent in Londen, Roger Simons, de vier
hoofdrolspelers in de Britse verkiezings
campagne.
Op de touringcar waarvan dr. Da
vid Owen gebruik maakt om
overal in het land Alliantie-gezin
de kiezers op te trommelen, staat
in koeieletters: „David Owens
Campagne Bus". Dat is een erg
geciviliseerd opschrift. Het rijtuig
van zijn Alliantie-collega David
Steel bijvoorbeeld draagt de bena
ming: „David Steel's Battle Bus",
vrij vertaald: „de strijdwagen van
de liberale partijleider".
Dit is precies het grote verschil
tussen de twee Davids van de Al
liantie van Liberalen en Sociaal-
-Democraten. David Owen (SDP)
voert campagne en de liberaal
David Steel trekt ten strijde.
Net als zijn voorganger en mede
stichter van de SDP, Roy Jen
kins, stamt David Owen (48) uit
Wales. Hij groeide echter op in
de omgeving van Plymouth, de
stad in het zuidwesten van Enge
land die hij sinds 1966 (hij was
toen 28) vertegenwoordigt in het
parlement. Owens vader was ge
neesheer en wethouder, zijn moe
der tandarts.
David Owen volgde het voor
beeld van zijn ouders en studeer
de geneeskunde. Hij was al een
beloftevolle jonge arts in Londen
die op het punt stond zich te spe
cialiseren, toen de politiek hem te
pakken kreeg. Owen koesterde
grote bewondering voor de toen
malige Labourleider, wijlen Hugh
Gaitskell. Bovendien werd hij ge
dreven door een rotsvast geloof
in de noodzaak van Britse toetre
ding tot de Europese Gemeen
schap en een verlangen om de ge-
David Owen: samenwerking, maar geen fusie met liberalen.
zondheids- en sociale politiek van
zijn land eens doeltreffend aan te
pakken. In 1968 kon dr. David
Owen daarom onderminister van
volksgezondheid worden. Hij liet
meteen zijn medische loopbaan
varen.
Van volksgezondheid verhuisde
David Owen, gehuwd met een
Amerikaanse, na verloop van tijd
naar het Foreign Office. Onder
Labourpremier James Callaghan
was hij minister van buitenlandse
zaken, de op een na belangrijkste
functie in de Britse regering. Na
Thatchers verkiezingsoverwin
ning van 1979 stapten Jenkins,
Owen, Shirley Williams en nog
enkele anderen uit Labour om sa
men de nieuwe en meer gematig
de sociaal-democratische partij te
stichten, die na verloop van tijd
de Alliantie vormde met de libe
ralen van David Steel.
Zelfs Owens grootste vijanden er
kennen dat hij een van de be
kwaamste politici van Londen is,
een man die alle problemen prag
matisch behandelt en over vrijwel
alles spreekt met grote kennis van
zaken. Een Britse versie van het
„Redelijke Alternatief', waarmee
D'66 indertijd in Nederland furo
re maakte. Andere tegenstanders
vinden David Owen koud en ge
voelloos, arrogant, verwaand, ge
neigd alles op eigen houtje te
doen, ambitieus en meedogen
loos.
Ondanks het feit dat de vooruit
zichten van de Alliantie van libe
ralen en sociaal-democraten veel
minder gunstig zijn dan aanvan
kelijk werd verwacht, hopen Steel
en Owen nog steeds dat hun ver
bond op 11 juni een goed figuur
zal slaan. Maar ook als de Allian
tie van de kaart wordt geveegd,
zal dr. David Owen aanblijven
als partijleider, liever dan zijn
SDP te laten fuseren met de libe
rale partij.
- i
Over één ding zijn haar vrienden
en vijanden het eens: Margaret
Hilda Thatcher-Roberts (62) is
een merkwaardig fenomeen. In
1979, toen zij voor het eerst aan
het bewind kwam, zou niemand
er ook maar aan hebben gedacht
dat zij acht jaar later waarschijn
lijk voor de derde achtereenvol
gende keer de parlementsverkie
zingen zou gaan winnen. Premier
Thatcher spreekt zelfs van de mo
gelijkheid van een vierde ambts
termijn. En er is geen mens, die
haar vraagt of zij niet goed wijs
De kruideniersdochter uit Grant
ham in Lincolnshire heeft een
vaste plaats verworven in het
Britse leven van alledag. Een eer
ste vrouwelijke premier, die ech-
ter tot nu toe opvallend weinig
heeft gedaan voor vrouwen. Want
Margaret Thatcher is bepaald
geen feministe. Een bazige dame,
dat wel. maar geen vechtster die
zich vastbijt in de rechten van de
vrouw. De Britse Conservatieven
beschouwen haar als een echte
kerel, die haar kabinetsleden vol
ledig onder de duim heeft. Of
schoon enkele prominente politici
van de Britse regeringspartij in
feite zitten te trappelen van onge
duld om premier te worden, is er
eigenlijk niemand die haar positie
rechtstreeks bedreigt. Zolang zij
zich in deze situatie bevindt, kan
Margaret Thatcher rustig aanblij
ven.
Zij begon haar loopbaan-op-ni
veau in 1975, toen zij gekozen
werd als leidster van de Conser
vatieve partij. Vier jaar later ver
huisde zij naar Downingstreet,
nadat de toenmalige Labourpre
mier James Callaghan op een
Margaret Thatcher lijkt een derde ambtstermijn niet te kunnen ontgaan.
voor de Britse socialisten slecht
gekozen moment verkiezingen
had uitgeschreven.
Tijdens de eerste jaren van het
Thatcherbewind verbleekte haar
ster al snel. Het land telde zo'n
drie miljoen werklozen en niets
wees op een tweede termijn voor
de premier. Maar in 1982 over
rompelde Argentinië de Falkland
Eilanden, een volslagen nutteloze
Britse kolonie, waar Margaret
Thatcher desondanks een grote
oorlog voor ontketende. Na de
overwinning op de Argentijnen
leverde de „Falkland-factor" pre
mier Thatcher in juni 1983 een
tweede verkiezingsoverwinning
op. Daarna volgde een langdurige
iandelijke staking van de Britse
mijnwerkers; een strijd die even
eens door Thatcher werd gewon
nen. Alle affaires die zich sinds
dien hebben voorgedaan, hebben
het imago van de premier niet
echt kunnen schaden.
Laat haar inmiddels bijna spreek
woordelijke geluk Margaret That
cher niet in de steek, dan kan zij
op 12 juni, in het dertiende jaar
van haar Conservatieve leider
schap, samen met haar man De-
nis haar derde achtereenvolgende
ambtsperiode beginnen in Dow
ning Street 10. Meer nog dan
vroeger zal men haar bij die gele
genheid een politiek fenomeen
noemen.
j. w. Y.y. in-*
De Britse Labourleider Neil Kin
nock (45) mag een flink stuk jon
ger zijn dan de Amerikaanse pre
sident Ronald Reagan, om bij de
kiezers in de gunst te komen past
hij precies dezelfde trucjes toe.
Net zoals Reagan doet Kinnock
alsof hij zich heel ernstig bekom
mert om de problemen van al
zijn landgenoten.
Vooral bij de gewone man maakt
de Labourleider zich op die ma
nier bijzonder populair. Filmre
gisseur Hugh „Chariots of Fire"
Hudson, die Kinnock goed kent,
is ervan overtuigd dat Neil de
parlementsverkiezingen van 11
juni met het grootste gemak zou
winnen, als hij (Kinnock) met ie
dere stemgerechtigde een half
uurtje zou kunnen praten.
Kinnocks charme is een pro
bleem voor de strategen en toe
sprakenschrijvers van de Conser
vatieve regeringspartij. Een zeke
re bezorgdheid om het lot van an
deren is premier Thatcher niet
vreemd. Maar dergelijke gevoe
lens demonstreert zij nooit voor
de camera's. Zij is van heel een
voudige afkomst, maar gedraagt
zich overal als een dame van de
hoogste stand.
Thatcher heeft veel bewonde
raars, maar er zijn zeer weinig
mensen die echt van haar hou
den. Neil Kinnock daarentegen
weet gewone kiezers voor zich te
winnen. Velen laten zich in de
Neil Kinnock heeft belangrijk deel van Britse pers tegen zich.
kortste keren door hem ervan
overtuigen dat hij het hart op de
juiste plaats draagt. In een peiling
over de vraag wie van de vier
partijleiders zij het liefst als buur
man hebben, iciest de grote meer
derheid van de ondervraagde kie
zers voor Labourleider Kinnock.
Neil is een heel gewone man, niet
opvallend intelligent en. geen ver
kondiger van grote dingen die hij
zelfheeft bedacht. Zijn vader was
mijnwerker en zijn moeder wijk
verpleegster. Hij groeide op in het
socialistisch gezinde dorp Trede
gar in Zuid-Wales. Als enig kind
was Neil Kinnock zeer gehecht
aan zijn ouders; hun plotse over
lijden, kort achter elkaar in 1971,
deed hem veel verdriet.
Kinnock studeerde aan de univer
siteit van Cardiff, waar hij in
1962 zijn vrouw Glenys Elizabeth
Parry leerde kennen. Zij trouw
den in 1967. Glenys was toen al
een actief lid van de CND (cam
pagne voor nucleaire ontwape
ning) en nam geregeld deel aan
demonstraties tegen de Zuidafri-
kaanse apartheidspolitiek. Glenys
Kinnock is nu 42 en een zeer be
langrijke „wapen" in Neils cam
pagne. Op de tv komt zij over als
een goed geklede en bijzonder
aantrekkelijke vrouw, maar met
een ijzersterke eigen wil. Het
echtpaar Kinnock woont in Ea
ling (West-Londen), waar Glenys
een deeltijdbaan heeft als onder
wijzeres.
Ondanks zijn persoonlijke char
me slaagt Labourleider Kinnock
er kennelijk (nog) niet in het
stemgedrag van alle Britse kiezers
op beslissende wijze te beïnvloe
den. Zijn grootste handicap is dat
hij een belangrijk deel van de
Britse pers tegen zich heeft. Alle
grote landelijke dagbladen zijn
immers eigendom van leden van
het Conservatieve establishment
dat premier Thatcher steunt.
David Steel (49) werd in 1976 lei
der van de Britse liberale partij,
nadat hij het gerucht had ver
spreid dat zijn tegenkandidaat
John Pardoe zo kaal was als een
biljartbal en daarom een toupet
droeg. Daar werd in die tijd onge
lovig om gelachen, niet omdat
men twijfelde aan de kaalhoofdig
heid van John Pardoe, maar om
dat een dergelijke tactiek zo onge
woon was voor een aardige jonge
man als David Steel, de zoon van
een Schotse predikant.
De liberale leider is echter ook
een sluw en handig mannetje.
Met zijn verhaal raakte hij bij
John Pardoe een gevoelige plek.
De tegenkandidaat werd spinnij
dig en toonde zich zeer gekwetst.
Vrijwel alle liberale afgevaardig
den vonden zijn lichtgeraaktheid
zo flauw, dat zij massaal voor
David Steel stemden. Elf jaar la
ter wordt de nog steeds jongen
sachtige David Steel evenwel niet
langer „Boy David" genoemd.
Zijn haar begint te grijzen, want
hij zit al een stuk langer in de po
litiek dan velen die hem omrin
gen. Alleen het satirische poppen-
programma „Spitting Image" stelt
Steel nog geregeld voor als een
enigszins onhandige jongeman.
Steel zelf kan daar eigenlijk niet
zo om lachen.
David Steel was 26 en advocaat
toen hij in 1965 een tussentijdse
verkiezing won. Zo werd hij de
jongste Lagerhuisafgevaardigde
van het Verenigd Koninkrijk.
Zijn samenwerking met de SDP,
gesticht door de gewezen socialis
ten Roy Jenkins en dr. David
David Steel kan wel lachen, maar niet om „Spitting Image".
Owen, dateert van 1982.
Roy Jenkins dacht er eerst over
lid te worden van de momenteel
110 jaar oude Liberale Partij, die
echter al bijna zeventig jaar niet
meer aan het bewind is geweest.
William Ewart Gladstone, die het
in zijn tijd viermaal tot premier
bracht en door zijn moderne vol
gelingen nog steeds de „Grand
Old Man" wordt genoemd, was
de vader van het radicale libera
lisme. David Steel gaf Roy Jen
kins de raad een nieuwe centrum-
-partij te stichten, in plaats van in
het liberale schuitje te stappen.
En dat gebeurde.
Liberalen en SDP, verenigd in de
Alliantie, ondernemen nu een ge
zamenlijke aanval op het niet be
paald democratische districten-
FOTO'S: AP
stelsel dat in het Verenigd Ko
ninkrijk het aantal grote politieke
partijen in het parlement beperkt
tot de bekende twee: Conservatie
ven en Labour. De Alliantie
hoopt voldoende zetels te kunnen
veroveren om Thatcher dan wel
Kinnock te kunnen dwingen tot
samenwerking.
„Een coalitieregering zou voor
het eerst sedert tientallen jaren
een werkelijke vertegenwoordi
ging zijn van een meerderheid
van de bevolking", zegt David
Steel. Hoeveel gelijk hij ook mag
hebben; mede als gevolg van het
districtenstelsel zijn er niet ge
noeg kiezers die Steels wens
droom werkelijkheid kunnen la
ten worden.
ROGER SIMONS
door Bert van Velzen
London - Goed nieuws van het erf der
jojo-dieelhoudérs, de chronische
beoefenaren 'van de lijnkunst, die
vreten en vasten in een habijt van
melancholie. Er is nu een
vermageringsmethode bedacht waar ie
echt vrolijk van wordt. Ik zag het als
een exotische bloem in de wildgroei
van krimp- en krampmiddelen in The
Sunday Times staan. Het beveelt ons
aan wekelijks vier flessen champagne
te drinken. Een halfje per dag dus. -
Daar knapt een mens van op.
Dit nobele dieet, dat men bescheiden
mag aanvullen met culinaire
troosthapjes van de hand van een te
goeder naam en faam bekend staande
chef, is bedacht door Joan
Oliphant-Fraser, voormalig ballerina.
Debrett's Peerage, zeg maar de
burgerlijke stand van de Britse adel en
uitgever van boeken als De Engelse
Gentleman, de Vrouw van de Engelse
Gentleman en De Maitresse van de
Engelse Gentleman, heeft er een zegel
van goedkeuring aan gehangen.
Genezing door champagne aus, zolang
men er maar iets bii eet.
Mevrouw Oliphant heeft er op gewezen
dat champagne borrelt van de
mineralen, zuren en enzymen die
vetsmeltende kwaliteiten hebben en de
digestieve processen bevorderen. Zij
heeft, met goed gevolg, sedert haar
zestiende levensjaar vier flessen
champagne per week ingenomen. Haar
fehele persoonlijkheid en visie op het
estaan zijn er door veranderd. Zij
zegt nu een „champagne
persoonlijkheid" te hebben ontwikkeld
en die is „sprankelend, positief en
groter dan net leven zelf'. Ik neei
dat zij daarmee bedoelt dat zij
enigermate aan het leven is ontstegen,
er boven zweeft. Morrende medici
hebben bezwaren tegen het dieet
aangevoerd, die door mevrouw
Oliphant achteloos worden
weggewuifd. Hoe ze het uitrekenen
weet ik echt niet, maar het nuttigen
van vier flessen champagne per week
zou de kans op het maken van een
dodelijke val met 47 procent doen
toenemen. Dat lijkt me een volstrekt
nietszeggend gegeven, maar pas op bij
het struikelen en drink niet te schielijk.
U zult zich wel moeten beraden op de
kosten. We hebben hier te maken met
een vrij duur dieet. De door mevrouw
Oliphant aanbevolen champagne vergt
een investering van tweehonderd
gulden per week en op jaarbasis is dat
rond tienduizend gulden. De cost gaat
voor de baet uit. Men ontwikkelt
geleidelijkaan de door mevrouw
Oliphant zo geroemde
champagne-personality via de
champagne-pose. Deze houding
kenmerkt zich door rechtop maar
ontspannen, met afhangende
schouders, in een stoel te zitten,
ongeveer als een fles Dom Perignon
van hel huis Moét et Chandon. Men
behoort dan de adem diep in te zuigen
zodat men slanker lijkt dan men is.
Ook bolle wangen kunnen worden
ingezogen. De dagelijks toegestane
bonbon wordt door mevrouw Oliphant
met murmelende stem aldus
toegesproken: „I love you you're
beautiful". Hier begint zich in het
champagne-dieet een duidelijk mystiek
element te openbaren.
Gezien de overheersende Engelse
smaak moeten we er van uitgaan dat
het plan-Oliphant gebaseerd is op de
consumptie van zeer droge champagne.
Zij heeft een voorkeur voor bepaalde
jaargangen, maar wij zouden ons
kunnen beperken tot niet gedateerde
Dom Perignon, genoemd naar de oude
abt die voor het eerst de kurken
muilkorfde. Drinken met historisch
besef en met de zegen van een zalige of
vernuftige abt is zelden zonde.
Heidsick is heerlijk maar de naam
suggereert toch iets van hedonisme en
heidendom. Het is allemaal een
kwestie van smaak Zo zijn er mensen
die niet met de roemruchte Veuve
betrapt willen worden, terwijl anderen
bereid zijn er op de kniëen naar toe te
kruipen. Ik neem nu de
champagne-pose aan en laat de door
Oliphant voorgeschreven
champagne-personality in me
opzwellen. Ik lust het wel uit de hand,
maar liever niet uit een zijden schoen.
Ik zuig de wangen leeg en dan hef ik
een truffel tegen het licht van de
ondergaande zon en fluister: „Ach, wat
ben je lief.en zo mooi".
