Verslaving typisch Westerse
benadering van problemen"
Russen willen
kernkoppen
Pershings-1A
weghebben"
Opknappen Leopard-
tanks vergt 1,2 mld
IEUWO
Nieuw medicijn verlengt leven hartpatiënten
"fNNENLAND
Ecidae Commit
rinsen Bernhard en
litaurits geslaagd
—oor eindexamen
Kamer eist meer aandacht voor fiets
NOG VEEL VACATURES
OP UNIVERSITEITEN
Specialisten
Rekenen
actie
^weede
"aXamer
Steeds meer vrouwen slikken slaap- en kalmeringsmiddelen
Therapeut vast na
verkrachting patiënten
Wim Kok terug uit Moskou:
11
AFIFE
WOENSDAG 3 JUNI 1987 PAGINA 3
►ELDOORN Na prins Constantijn
iro) zijn ook de prinsen Maurits en
rnhard geslaagd voor hun eindexamen,
ins Maurits en prins Bernhard, zoons
n prinses Margriet en mr. Pieter van
Uenhoven, behaalden respectievelijk
l. >Sj vw0.en havo-diploma aan de katholie-
scholengemeenschap „Veluws Colle-
i Maurits zal voor het vervullen van
aatdienstplicht in de loop van augustus
komen bij de Van Ghent Kazerne in
Hij wordt opgeleid tot reserve-
Icier van het Korps Mariniers. Over de
on^tomstplannen van de prinsen Constan-
en Bernhard is nog niets bekend.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Smit-Kroes van ver
keer en waterstaat moet meer doen om het
fietsen te bevorderen. Zo moeten er bij sta
tions en treinhaltes meer bewaakte rijwiel
stallingen komen. De minister kan dat niet
overlaten aan gemeenten, provincies en ver
voersbedrijven.
Deze boodschap brachten woordvoerders van
CDA, PvdA, VVD, SGP en PPR gisteren
naar voren tiidens een overleg met de minis
ter over het beleid ten aanzien van de fiets.
Algemeen werd de minister een te passieve
en afwachtende houding verweten. „De aan
dacht van Verkeer en Waterstaat ligt elders",
aldus mevrouw Roosen (CDA). „Het beleid is
aan de magere kant", zei mevrouw Jorritsma
(VVD).
Het overleg vond plaats aan de hand van een
door talrijke organisaties gemaakt rapport
over de integratie van fietsverkeer en open
baar vervoer, vooral voor woon-werk ver
keer in de steden. Daarin staan talrijke prak
tische voorstellen om het fietsen aantrekkelij
ker te maken.
Smit-Kroes zegde onder druk van de Kamer
toe het beleid ten aanzien van de fiets op
haar ministerie te zullen gaan coördineren.
Zij wees verder op het feit dat voor de be
waakte stallingen geld beschikbaar komt uit
het tientallen miljoenen bevattende potje
voor werkprojekten ten behoeve van jeugdi
ge werklozen. Daarbij zal worden bekeken of
het stallen van fietsen goedkoper kan worden
door een wijziging van het btw-tarief.
LEIDEN Op de universiteiten zijn 260 vacatures
voor assistent in opleiding (AIO) niet ingevuld.
Van de in totaal 862 plaatsen voor AIO's is 70 pro
cent bezet. Dit blijkt uit het tussenrapport dat de
Leidse Stichting Research voor Beleid heeft uitge
bracht aan minister Deetman van onderwijs en
wetenschappen. AIO's zijn afgestudeerde studen
ten die een baan willen combineren met een oplei
ding tot zelfstandig onderzoeker en betaald wor
den door het rijk. De openstaande vacatures ko
men vooral voor bij geneeskunde, landbouwweten
schappen, rechten en technische wetenschappen.
Wageningen, Twente en Limburg hebben veel
meer onbezette plaatsen dan de andere universitei
ten. Vooral Twente blijft achter met nog 66 pro
cent openstaande vacatures. De meeste studenten
melden zich aan voor vacatures bij geneeskunde,
wis- en natuurkunde en gociale wetenschappen.
DEN HAAG Het opknappen en moderniseren van de 468 Leo-
pard-gevechtstanks van de landmacht kost naar het zich laat aan
zien 1,2 miljard gulden. Dat bedrag is nodig om de levensduur van
dit wapensysteem tot 2005 te waarborgen. Pas na dat jaar kan er
sprake zijn van vervanging door een nieuwe generatie tanks.
Staatssecretaris Van Houwelingen van defensie heeft dit <de Twee
de Kamer gisteren meegedeeld in zijn „plan van aanpak" met be
trekking tot het Leopard-systeem. De huidige Leopard-gevecht-
stanks zijn tussen 1979 en 1972 in gebruik genomen. Bij de aan
schaf werd gerekend op een levensduur van 25 jaar en derhalve
op vervanging midden jaren negentig. Daar een nieuwe gevecht
stank niet haalbaar is voor 2005 onderzoekt Van Houwelingen
welke verdere maatregelen nodig zijn om de technische levens
duur van de tank tot dat jaar te verlengen.
oonir 1
[•RECHT De tweede
tj laatste actiedag van de
bs;disch specialisten heeft
h nog meer dan maan-
g gekenmerkt door
;t. Hoewel de infolijn
beln landelijke specia
tenvereniging (LSV) die
0 iiaandag een groot deel
1 scF was 6ebl°k'
,en erd gisteren perfect
tot ferkte, zijn er nog min-
1 r telefoontjes van pa-
nten binnengekomen
maandag, namelijk
ens aar ongeveer 140.
veiblgens directeur mr. H.W.
,tenverbeek van de LSV bewijst
t, dat de LSV de actie wel
jw /êelÖk zeer zorgvuldig heeft
Wbereid en dat de specialis-
8e« zich gedisciplineerd heb-
sdifen gedragen. Het is volgens
gevem dus niet juist dat patiën-
ordf» «tra risico's hebben gelo-
n zoals de president van de
Z* rechtse rechtbank overwoog
len hij in het door de patiën-
aangespannen
^rt geding bepaalde dat de
Wtttie geen vijf dagen mocht
en maar slechts twee. De
disten hebben alleen in
tdgevallen patiënten gehol-
maar dat begrip is zeer
n geïnterpreteerd, aldus
Verbeek.
1 in september nieuwe acties
»lgen staat nog niet vast. Het
pord is nu aan politiek Den
aldus Overbeek. De
e Kamer heeft dertig
Igen de tijd (tot 21 juni) om
I reageren op het op voorge-
men besluit om het normin-
men van de specialisten te
«rlagen van 181.000 tot
18.000 gulden. Overbeek ver
dacht de komende twee we
en al wat van de Kamer. „Ik
3"<fc>u bijzonder teleurgesteld zijn
ls de Tweede Kamer er niets
an zou doen", zei hij. Over-
k sluit een gang naar de
fchter niet uit als het voorge-
m besluit ongewijzigd
It omgezet in een defini-
besluit.
net. (ADVERTENTIE)
PORTUGAL... NU DOEN!
V.a. Zestienhoven naar:
Hotel Barra log /ontt».
150 m. van riant strand, in enig
plaatsje Barra. 7 km van inte
ressante stad Aveiro. O.a. prima
vissen en watersport.
Zaterdags 8dgn. 15dgn.
6 t/m 27 juni 575.- 695.-
jull-aug 745.- 945.-
fantastitch Motal Ofir
juli/aug. nog te boeken.
Algarve - Vilamoura
idag's Schiphol
15-22-29 juni |dgn.
6 t/m
juli-aug.
Fantas
totderprij
Algar
Maanda
11
zujf ted vliegreis, studio, appartement.
'iel
Vonk Reizen 010-4144100
heiligheid
ën jpeelgoed
)p de tocht
E^EVENTER De Consu-
'8 «enten Commissie voor Euro-
oe$a (CCE). en de Stichting Con-
1 °kiment en Veiligheid zijn ver-
Pertoitrust over plannen van de
Europese Commissie om de
iormen voor de veiligheid van
Igoed voor alle EG-landen
lelijk te trekken. De twee in-
itellingen vinden dat het voor
stel van de commissie te wei-
s ,iig waarborgen biedt om de
j® veiligheid van speelgoed te ga-
4 randeren en denken dat het,
®£aar hun mening goede Ne
derlandse systeem, wordt on
dermijnd. Zij zijn bang dat het
jjVoorstel zal leiden tot meer
5 bureaucratie en tot een uitein-
delijk slechtere controle.
In 1985 werden 2,76 miljoen
recepten uitgeschreven
voor kalmeringsmiddelen
en 135.000 recepten voor
slaappillen; daarna zijn dat
er alleen maar meer
geworden. Veruit de meeste
van die medicijnen waren
voor vrouwen. Maar
waarom weet niemand nog
goed te vertellen, vooral
omdat onderzoek en
hulpverlening zich meestal
richten op de meest
opvallende groep, de
mannen. Joke Haafkens wil
daar verandering in
brengen. Ze is universitair
docent van het Instituut
voor Preventieve en Sociale
Psychiatrie van de
Erasmus-universiteit en net
begonnen aan een
proefschrift over Vrouwen
en Verslaving. Ze is ook
mede-organisator van de
studiedag over dit thema,
die vrijdag in de Medische
Faculteit wordt gehouden.
ROTTERDAM Ietwat
geschokt begint Joke
Haafkens aan een op
somming: ongeveer
150.000 vrouwen zijn
verslaafd aan drank,
naar schatting twee keer
zoveel slikt slaappilen
en/of kalmeringsmidde
len en 6600 zijn aan de
heroïne. En dan heeft ze
het nog niet eens over
gokken, cocaïne en
crack, laat staan een
langzaam uit de Verenig
de Staten overwaaiende
nieuwe trend als extasy.
„In Amerika is er al een hele
verslavingscultuur", zegt
Haafkens. „Daar wordt bij
voorbeeld al gesproken over
de Marlborough-girls, waar
mee dan een specifieke groep
vrouwen wordt bedoeld die
aan een verslaving lijdt die
kenmerkend is voor die
groep. In Nederland kennen
we dat nog niet zo, maar dat
zal ongetwijfeld nog komen.
Want ook hier zie je dat de
cultuur waarin je zit heel be
palend is voor je gedrag".
Het aantal Nederlanders dat
aan één of ander middel ver
slaafd is, heeft gigantische
vormen aangenomen en het
aandeel van vrouwen daarin
is almaar groter geworden.
Een onderzoek van de Rot
terdamse studente genees
kunde Ineke Blijenberg on
der 27.000 Rotterdammers
leerde al dat ongeveer acht
procent van de vrouwen mi-
groep
afd
Joke Haafkens: „Vrouwelijke artsen gaan minder snel over tot het voorschrijven van rustge
vende pillen dan hun mannelijke collega's".
FOTO: CEES VERKERK
chische klachten. Het voor
schrijven van rustgevende
pillen is daarom een veel te
algemeen antwoord voor spe
cifieke, individuele proble
men. Al moet ik zeggen, dat
vrouwelijke artsen minder
snel overgaan tot het voor
schrijven ervan dan hun
mannelijke collega's".
„Los daarvan moet je niet
vergeten dat dit soort medi
cijnen, zoals praktisch alle
verslavende middelen, ook
een element van genot in
zich hebben. Je hoeft je echt
niet alleen maar naar te voe
len om ertoe over te gaan, je
kunt ze ook innemen omdat
ie het alleen maar prettig of
lekker vindt. Dat maakt het
extra moeilijk om te achter
halen waarom mensen, en
vrouwen in het bijzonder,
naar dergelijke middelen
grijpen".
Waarom raakt de ene huis
vrouw boven de 35 jaar, die
leeft zonder werk en genoeg
geld, niet verslaafd en de an
dere wel? Speelt de persoon
lijkheidsstructuur dan toch
een beslissende rol? Joke
Haafkens: „Men denkt dat
die samenhang er is, ja. Maar
de sociale aspecten spelen
wel degelijk ook een rol.
Verslaving komt in sommige
lagen van de bevolking aan
zienlijk minder voor dan in
andere lagen. Verslaving
wordt bepaald door de com
binatie van persoonlijke
klachten en sociale achter
gronden. Dus niet elke
nimaal vijf dagen per week
slaap- of kalmeringsmiddelen
slikt; bij de mannen is dat 5,6
procent. Van die verslaafde
vrouwen is één op de tien
huisvrouw. Ook hoog scoor
den vrouwen boven de 35
iaar, zonder werk buitens
huis, met geringe financiële
mogelijkheden en lagere op
leidingen.
Té stereotiep
Een iets té stereotiep beeld,
vindt Joke Haafkens. Vol
gens haar moeten er andere
sociale verklaringen zijn voor
het toenemend aantal (huis-
)vrouwen dat verslaafd
raakt. Ze gaat dat proberen
te achterhalen door biogra
fieën te maken van (Rotter
damse) vrouwen die ver
slaafd zijn aan slaap- of kal
meringsmiddelen (benzodia
zepines).
Joke Haafkens: „Ik wil er
achter komen hoe zo'n proces
verloopt: wanneer krijgen
vrouwen te maken met die
middelen en hoe wordt het
een vast patroon in hun le
ven. Tot nu toe berusten alle
genoemde oorzaken voor
verslaving hoofdzakelijk op
vermoedens. Want iedereen
mag dan misschien het cli
chébeeld kennen van de
huisvrouw die 's ochtends uit
verveling aan de sherry zit,
er zijn ook mensen uit wat
wij dan hogere beroepen noe
men, die verslaafd zijn om de
stress te ontvluchten. De gro
te moeilijkheid met psychi
sche problemen is dat de oor
zaken nooit simpel zijn.
Daarom is het ook hoog tijd
er grondig onderzoek naar te
verrichten en er meer over
te praten. Want alleen als je
meer weet, kun je aan pre
ventie doen".
Gezien de cijfers komen er
bijna dagelijks vrouwen bij
hun huisarts met wat nog al
tijd wordt omschreven als
„vage klachten". Een pijntje
N VANDAAG C\
IN HET
hier, een zeurderig gevoel
daar of een algeheel gevoel
van onrust. Dat leidt vaak tot
een recept voor kalmerings
middelen of slaappillen, om
dat niemand goed weet wat
er aan de hand is.
Artsen
„Het is voor een arts niet
eenvoudig, want er kan niets
aan de hand zijn, maar er
kan net zo goed sprake zijn
van een hele ernstige
klacht", zegt Haafkens. „Dat
neemt niet weg dat artsen
over het algemeen veel te
weinig weten over vage psy-
die tot de „risico-
w behoort, hoeft ver
slaafd te raken, maar de kans
dat ze het wordt is wel dege
lijk groter".
Vanzelfsprekend
„Het grote gevaar van elke
verslaving is dat die zo van
zelfsprekend is. En voor je
het weet leidt die tot afhan
kelijkheid. Je kunt het bijna
een sluipend gevaar noemen.
Afgezien nog van de vraag
hoe je aan iets verslaafd
raakt, is er natuurlijk de
vraag: hoe kom je eraf? Als je
van een pil rustig wordt, dan
is dat prettig en hoef je niet
meer na te denken waarom
je je daarvóór onrustig voel
de. Dus kun je uiteindelijk de
gewone dagelijkse dingen
niet meer doen zonder die
medicijnen. Als je er dan
toch af wilt, heeft dat licha
melijke en psychische gevol
gen, want je hebt het idee
niet meer zonder te kunnen".
Volgens Haafkens is het een
typisch Westerse manier om
met behulp van medicijnen,
alcohol of wat dan ook, met
problemen om te gaan. Mis
schien, denkt ze, komt dat
wel omdat de Westerse mens
weinig mogelijkheden heeft
om op iemand terug te vallen
zoals een familie. Daarnaast
gelden voor vrouwen in het
algemeen andere regels dan
voor mannen. „Zo drinken
mannen vaker voor hun ple
zier en het lijkt of dat volle
dig geaccepteerd is. Vrouwen
daarentegen drinken zelden
voor hun plezier, maar veel
meer omdat ze bang zijn, de
pressies hebben of relatiepro
blemen. Vrouwen die drin
ken blijken vaak ook ge
trouwd met mannen die
drinken. En omdat het voor
vrouwen nog altijd veel min
der geaccepteerd is dan voor
mannen, gebeurt het vele
malen meer in het geheim en
is er dus weinig over bekend.
Toch blijken dan zo'n 75.000
vrouwen alcoholist en drin
ken er nog eens 75.000 dage
lijks zes glazen alcohol of
meer. Mannen blijken over
het algemeen eerder hulp in
te roepen dan vrouwen,
waarschijnlijk omdat die
laatsten zich er meer voor
schamen. Daardoor is het
hele problemen van versla
ving bij vrouwen een taboe
geweest. Het begint nu iets te
veranderen, maar de toene
mende aantallen vrouwen
die verslaafd raken aan alco
hol en slaap- en kalmerings
middelen neemt niettemin
elk jaar toe. Dat is toch wel
iets om je druk over te ma
ken".
DICK HOFLAND
LEIDEN Er is een me
dicijn gevonden dat pa
tiënten met ernstige har-
.taandoeningen een sterk
vergrote overlevingskans
geeft. Bij tests in zieken
huizen in Scandinavië
daalde het sterftecijfer on
der patiënten met onge
veer veertig procent.
Het preparaat Enalapril, een
middel dat de vaten verwijdt
en de circulatie van het
bloed bevordert, is ook in
Nederland met goede resul
taten beproefd op Neder
landse patiënten met een
verminderde pompfunctie
van het hart, onder meer in
het Academisch Ziekenhuis
Leiden.
Volgens Nederlandse cardio
logen geven de resultaten
hoop voor de naar schatting
200.000 mensen die in ons
land aan een chronische har-
taandoening lijden. Vooral
de mensen die in het laatste
stadium van hun ziekte ver
keren, een slechte conditie
hebben en eigenlijk toe zijn
aan een harttransplantatie
kunnen met het middel weer
voor langere tijd geholpen
worden.
Wikkelhart
In het Maastrichtse Biome
disch Centrum worden proe
ven genomen met het zoge
naamde wikkelhart, dat een
goedkope en effectieve op
lossing zou kunnen zijn voor
miljoenen hartpatiënten.
Alain, de eerste hond met
een wikkelhart, maakt het
uitstekend. Begin mei werd
bij hem een deel van zijn
schouderspier weggenomen
en om zijn hart heen geleid.
Aangesloten op een pacema
ker kan zo'n hulpspier de
functie van een normaal hart
nabootsen. De hond is ge
noemd naar de Argentijnse
dr. Alain Chacques, die in
Maastricht inmiddels al drie
honden heeft voorzien van
een wikkelhart. Een meisje
dat na een hartoperatie in le
vensgevaar verkeerde werd
ooit de eerste proefpersoon
van de techniek die nu in
Maastricht wordt geperfec
tioneerd.
KNOLLEN
ERMELO -— De rijkspolitie in Ermelo heeft gisteren de 32-
jarige arbeidstherapeut T.R.K. aangehouden wegens het aan
randen en verkrachten van twee vrouwelijke patiënten en
een personeelslid van het psychiatrisch ziekenhuis Veldwijk.
De man heeft inmiddels bekend. De zaak kwam aan het licht
toen één van de patiënten de directie op de hoogte bracht. De
arbeidstherapeut bekende vorig jaar en dit jaar zeker veer
tien keer „onvrijwillige seks" met beide patiënten te hebben
gehad. Het ziekenhuis Veldwijk heeft de man op staande
voet ontslagen. De verdachte is door de rechter-commisaris
in bewaring gesteld.
Presentje
Met veel vro
lijkheid vond
gisteren in
Doorn de
overdracht
plaats van een
vakantiebun
galow aan het
Prinses Bea
trix Fonds. De
koningin, be
schermvrouwe
van het fonds,
nam de bun
galow in ont
vangst van Al-
bert Heijn,
hoogste baas
van de hon
derdjarige fir
ma van dezelf
de naam die
de bungalow
had geschon
ken. En om
het feestelijk
karakter te on
derstrepen
kreeg de ko
ningin er een
ballonnetje bij
cadeau.
FOTO: ANP
(Van onze parle
mentaire redactie)
DEN HAAG De Sovjet
unie zal eisen dat de
atoomladingen van de 72
Pershing 1 A-raketten in
West-Duitsland worden
weggehaald. Alleen op die
voorwaarde zijn de Russen
bereid de blijvende aan
wezigheid van deze wa
pens in West-Europa te
aanvaarden. Dit heeft
PvdA-leider Wim Kok
gisteren gezegd na terug
keer uit Moskou, waar hij
met een delegatie van de
Socialistische Internatio
nale over ontwapenings
vraagstukken heeft ge
sproken.
De Pershing-lA-raketteh spe
len een belangrijke rol in de
discussie die binnen de NAVO
gevoerd wordt over de ontwa
peningsvoorstellen van Sovjet
leider Gorbatsjov. De meeste
NAVO-leden. vooral de
Bondsrepubliek zelf, menen
dat deze 72 raketten niet ge
mist kun/ien worden. Als de
VS en de USSR overeenko
men al hun raketten uit Euro
pa te verwijderen, zijn de
Pershings-1A de enige over
blijvende NAVO-wapens die
het Russische grondgebied
kunnen bereiken. Volgens
bondskanselier Kohl gaat het
hier bovendien om Westduitse
wapens die niet binnen de
reikwijdte van een Russisch-
Amerikaans
vallen.
verdrag kunnen
ADVERTENTIE
P0RTUQAL....NU DOEN!
vanaf Zestienhoven
6 juni 8 dgn435.»
15 dgn525.*
Log. ontb. in pension.
Unieke vakantie met stranden,
fraaie natuur en een leven dat nog
echt goedkoop is!
Vonk Reizen 010-4144100
Mediaprijs '87
Filmmaker en antropoloog drs. F. Grasveld heeft op de TU in
Eindhoven de Mediaprijs 1987 gekregen voor zijn film „Nog
steeds onderweg tussen Bakkie en Hoogezand". De film gaat
over Javaanse Surinamers in Nederland.
FOTO: ANP
In Moskou denkt men echter
anders over deze zaak, zo is
Wim Kok gebleken. In ge
sprekken met president Kosy-
gin en directe adviseurs van
secretaris-generaal Gorbatsjov
werd heel duidelijk gesteld dat
de Duitse Pershings „op geen
enkele wijze" een nucleaire
bedreiging van de Sovjet-Unie
mogen vormen. Als de Ameri
kanen er evenwel in toestem
men de kernkoppen te vernie
tigen, „dan is de discussie niet
zo moeilijk meer", zo hoorde
Kok. Hij doelde erop dat de
raketten zelf eigendom zijn
van de Bondsrepubliek, maar
dat de kernkoppen aan de
Verenigde Staten toebehoren.
De delegatie van de Socialisti-
sche Internationale, een sa
menwerkingsverband van een
groot aantal sociaal-democrati
sche partijen, is ook in Ameri
ka geweest. Daar is men niet
zo eenstemmig enthousiast
over een Euroraketten-ak
koord als in de Sovjet-Unie.
Sommige vooraanstaande Re
publikeinen menen dat West-
Europa daarmee uitgeleverd
zou worden aan de Sovjet-
Unie. Zij maken vergelijkin
gen met de toestand in 1939,
toen de Britse premier Cham
berlain in München een vre
desakkoord sloot met Hitier.
Maar ook van Democratische
zijde worden bezwaren geuit,
met name tegen het feit dat
uitgerekend een president als
Reagan nu plotseling akkoor
den wil sluiten met de eerst
door hem zo verfoeide Russen.
Volgens Kok zou dat ertoe
kunnen leiden dat het Ameri
kaanse congres, waar de De
mocraten de meerderheid heb
ben, niet voetstoots akkoord
gaat met een verdrag over de
Euroraketten. Over het geheel
genomen is Kok echter toch
optimistisch. Hij ziet de Ame
rikanen en Russen het wel
eens worden. De PvdA-voor-
man sprak de hoop uit dat bei
de supermachten daarna ook
vordering zullen willen maken
met verdere ontwapening, ook
op conventioneel gebied. Kok
riep de NAVO op voorstellen
te doen. „De Russen vinden
dat het nu onze beurt is".
