„Waanzinnig gezellig
feest" veranderde na
in enorme chaos
ruzie
ntjes
0
71-"
I22244
DEKRANT
DE WERELD
BIJ U
THUIS.
„Er hing
een wolk
van
schaamte"
BOEKEN
£eidóc Souoant
J. BERNLEF OVER
PUBLIEK GEHEIM:
CD
LEIDSE COURANT
Stations Drogisterij Babyion b.v.
Le Drugstore
U beslist zelf
wie u wilt ontmoeten
Ergon Electric
autoplaatwerkers
De Top Timmerwerken
Timmerlieden
Jan Plezier
Containerbedrijf
01860-13055
Snackbar
ADVERTEER
MEER!
PLAATS
EENS
EEN
KLEINTJE
Ann Summers
verovert
Nederland!
Eindelijk in
ZATERDAG 30 MEI 1987 PAGINA lf
In 1973 ging de schrijver J.
Bernlef voor de eerste keer
naar Hongarije. Hij kwam in
contact met een „uitermate
vreemde wereld" die hem in
spireerde tot het schrijven van
een verhaal dat de roman Pu
bliek Geheim werd. In restau
rant De Roode Leeuw in Am
sterdam vertelt de auteur een
paar dagen nadat hem de
AKO-prijs is overhandigd over
de „dubbelzinnigheid van de
cultuur".
Hij kwam terecht in een we
reld die werd beheerst door
censuur. „Dat was geen kan
toor met een bord erop, maar
dat zweefde als een Kafka-
-achtig spook boven alle ge
sprekken. Je had het gevoel
dat er voortdurend iets be
weerd werd, maar dat er iets
anders bedoeld werd. Door
deze kronkelpaden te bewan
delen konden intellectuelen
nog enige vrijheid hebben. Ze
haalden nog wat waarheid bo
ven water. Dat intrigeerde mij,
maar ik werd er ook heel bang
van".
Tegelijkertijd was Bernlef ge
troffen door een boekje van de
Hongaarse auteur Tibor Dery,
Niki, het verhaal van een
hond. „Dat was een typsich
voorbeeld van de werkwijze
die in Oosteuropa gewoon was,
zeker in die tijd, de jaren vijf
tig. Eigenlijk ging het over de
Stalinistische periode in Hon
garije, waarin de mensen zo
maar opgepakt werden en ook
verdwenen. Niki is het ver
haal over een architect en zijn
vrouw, de architect komt op
een dag niet meer thuis. Het is
schijnbaar een verhaal over
een beest, maar daarachter
verschuilt zich het verhaal
over de afwezigheid van die
architect. Dat vond ik een
prachtig boekje". Bernlef
schreef voor Niki (uitg. Van
Gennep) het voorwoord. Hij
had het boekje meegenomen
om het in Hongarije aan Dery
te geven, maar hij kreeg de
schrijver niet te spreken. „Hij
zat wel niet gevangen, woonde
in een prachtige boerderij bij
het Balatonmeer, weggestopt.
Daar mocht hij schrijven wat
hij wou als hij verder zijn
mond maar niet open deed.
Bezoek van buitenlandse
schrijvers en journalisten
kwam niet zo goed uit."
Die Hongaarse toestand bleef
hem bij. In 1985 liep hij met
het idee rond een aantal ver
halen te schrijven over media,
vooral over televisie. „Ik had
een stel plots die wel interes
sant leken. Hoe langer ik na
dacht hoe minder zin ik erin
kreeg, totdat er tenslotte een
verhaal overbleef over het
maken van twee films: een die
uit het afvalmateriaal van de
ander gemaakt zou worden.
Een verhaal over montage en
de mogelijkheden met hetzelf
de materiaal van alles te be
weren, over de manipulatie
van de waarheid. Dat werd
Publiek Geheim."
Waarheid
In Publiek Geheim draait het
om het begrip waarheid en om
het gevaar de betrekkelijkheid
ervan te beseffen „Op een ge
geven moment blijft er niets
meer over, want de machtheb
bers kunnen netzogoed met
die betrekkelijkheid van de
waarheid uit de voeten. Het
standpunt van de eeuwige
twijfel is misschien verstandig,
maar er kunnen situaties ont
staan waarin je gedwongen
wordt positie te kiezen. Als je
het dan niet doet en door blijft
twijfelen, dan denk je mis
schien dat je heel goed bezig
bent terwijl je net aan de ver
keerde kant sföat. Dat is heel
angstig. Laten we hopen dat je
door omstandigheden gedwon
gen toch tot een standpunt zou
kunnen komen. Ik heb een
vreselijke bewondering voor
Konrad die gewoon keihard
dwars door alles heen gaat. Ik
ben niet zo."
Publiek Geheim is ook ge
schreven, omdat de vraag hoe
hij zich zou gedragen als hij
onder zulke omstandigheden
zijn werk zou moeten doen
hem bezig bleef houden. „Ik
weet het niet. Daarom schrijf
je zo'n boek, een fictief zelfon
derzoek. Je laat de lezer 'zelf
de vraag stellen en laat zien
hoe gemakkelijk het is te roe
pen: ik zou tegen zijn. In de
praktijk is het veel moeilijker
J. Bernlef (pseudoniem voor Henk
Marsman) ontving op zondag 17 mei de
AKOprijs» een nieuwe literaire prijs die
zich door de hoogte van het bedrag (50.0ÖÖ
gulden) en bovendien door de herkomst
(bedrijfsleven) onderscheidt van andere
literaire prijzen in ons land- Bernlef kreeg
de prijs voor zijn hoek Publiek Geheim, een
roman die In een Oosteuropees land speelt,
waar na een periode van staatsterreur de
dooi is ingetreden. Hongarije heeft model
gestaan. Öe personen verkeren in grote
onzekerheid over waar de grenzen van de
eensuur liggen. Hoever kan je gaan en de
dubbelzinnigheid van de waarheid zijn
thema's van Publiek Geheim, waarover we
een gesprek hebben met de auteur.
J. Bernlef: Door die particuliere initiatieven, zoals de AKO-prijs, Komen die
povere overheidsprijsjes wel helemaal te kijk te staan".
FOTO: PERSUNIE
je eenduidig aan een stand
punt te houden. De verleiding
te gaan schipperen is heel
groot. Zeker in een land waar
dat vertaald wordt in privile
ges. Als je schippert dan bete
kent dat een leuke baan hier,
eerder een auto of een mooi
huis. Er is een heel systeem. Je
kwaliteit als kunstenaar wordt
aangetast".
De hoofdpersoon in zijn ro
man, de schrijver Tomas Szass
is gehspireerd op „zijn" Tibor
Dery. Dery kwam uit een
bourgeois rijke familie. Hij
kwam in opstand tegen zijn
milieu. In de houthandel bij
zijn oom organiseerde hij een
staking onder de armen. Hij
werd lid van de communisti
sche partij. „Het leven van een
snel geld nodig?
Wij helpen u gemakkelijk per te
lefoon.
5.000 60 x 111
10.100 60 x 216
23.000 72 x 431
32.000 - 96 x 492
40.000 - 96 x 610
I WINKEL/KAPPERS PERS. GEVR.
vraagt voor filialen in Haagse regio o.a. Javastraat, winkelcentrum
Babyion. Palacepromenade Scheveningen, Plein, Stadshart Zoe-
termeer.
a. gediplomeerd drogist(e)
b. zij die studeren voor het vakdiploma drogist
c. topverkoopster parfumerie (moet bekend zijn met betere cos
metica o.a. Chanel, Dior, Estée Lauder etc.
d. vriendelijke jongelui ter opleiding. HAVO/MAVO-nlveau
(schoolverlaters hebben in deze voorrang)
e. administratief medewerkster HAVO/MAVO-niveau
f. scholieren m/v voor onregelmatige diensten in de Palaceprome
nade te weten: zondag c.q. avonddiensten.
Uitsluitend schriftelijke sollicitaties met bijsluiting van recente
pasfoto en opgave van uw tel.nr. richten aan: Stations Drogisterij
Babylon b.v., Nwe. Parklaan 63, 2597 LB Den Haag.
I TECHNISCH PERS. GEVRAAGD
Stichting Centrum Europa brengt u met elkaar in kontakt. Heel
snel, als u wilt. Bel maar met onze regionale medewerkster in uw
omgeving (ook 's avonds/weekend). Voor een kosteloos gesprek en
informatie over onze relatiekring van circa 5000 partnerzoekers.
De gratis brochure ligt voor u gereed.
DEN HAAG mevr. Steyger 070 - 979598
DEN HAAG mevr. Mathey 070 - 556774
ALPHEN aid RIJN mevr. Wind 01720 - 37776
DELFT mevr. IJzerman 015 - 611715
LEIDEN mevr. Sibarani 071 - 212830
NAALDWIJK mevr. Verschoor 01740 - 23382
REEUWIJK mevr. Vermeulen 01829 - 2305
VOORBURG mevr. Bruigom 070 - 864982
ZOETERMEER mevr. Vossepoel 079 - 310764
STICHTING CENTRUM EUROPA.
Erkend door de Raad van Toezicht van het Ministerie van WVC
(Nederlands grootste relatiebemiddelingsburo bestaat nu 18 jaar)
Ergon levert en Installeert o.a. elektrotechnische installaties. Wij
zoeken op korte termijn voor onze vestiging in Zoeterwoude enke
le
schoolverlaters LTS/MTS en
zelfstandige elektromonteurs
en monteurs/hulpmonteurs
Ervaring in utiliteitsbouw is gewenst.
Voor schoolverlaters wordt een goede begeleiding verzorgd.
Informeren bij Ergon Electric.
telef. 055-422455. afd. personeelszaken
Gevraagd met spoed, ervaren:
Hoog loon en goede onkosten
vergoedingen. Aanmeldingen!
Uitzendbureau. Tempo Team.
Spui 12, Den Haag, 070-
468981.
DIVERS PERS. GEVRAAGD
vraagt voor nieuwbouw- en renovatieprojecten in de Randstad
Goede soc. voorzieningen, eventueel nieuwe bedrijfsauto be
schikbaar. Bel voor info naar 070-604915.
Gevraagd diverse JONGENS/
meisjes. Ift. 14-17 jr. voor diver
se werkzaamheden op kwekerij.
Tel. 01713-2298 - 3666.
TE HUUR
1 AANGEBODEN
Te huur
(paard en wagen) voor rondrit
ten en feesten. Tel. 071-760252.
WOONSCHEPEN
Kleine WOONBOOT met lig
plaats te koop. Ligging aan
een plantsoen, in het cen
trum van Delft. Prijs: 18.500.-
Tel. na 17.00. 070-451431.
Te huur luxe auto's, vanaf 30,-
per dag. Autoverhuur PRAN
GERS. Hoofdstraat 104 Leider
dorp. Tel. 071-894040.
I ZAKEN EN FINANCIERINGEN
Ter overname gevraagd of nauwe samenwerking gezocht met een
in de Randstad gespecialiseerd
Reakties: Postbus 82285, 2508 EG Den Haag.
12,6%
11,0%
11,0%
10,9%
10,6%
voorschotbank CREFINASS
tot 21.00 uur geopend.
bij de markt. Borgsom vereist.
Tel. 070-859936.
COMPUTERS EN
SYSTEMEN
ZORRO"S mailbox. Elke dag
on-line van 20.00 tot 12.00 uur.
Tel. 070-213170.
ERKENDE HUWELIJKSBURO'S
Stichting Inter/Relatie
Geef die ander de kans u te ontmoeten... Vele duizenden inge
schrevenen; persoonlijke bemiddeling; 70 consulentes in het land.
Gratis brochure. Bel een consulente voor een kosteloos gesprek
bij u thuis.
Den Haag 070-976850 Gouda 01820-34630
Den Haag 070-240472 Leiden 071-892865
Delft (omg.)01731-8551 Alphen a/d Rijn 01720-44906
Erkend door Raad van Toezicht, ingesteld door Ministerie van
WVC.
Partner? Landelijk comput.,
syst. 1 jr. 150.-(bijstand 75,-
gratis info: ST. KOMMUNIKA.
P.b. 8212. 3009 AE Rotterdam.
Erkend Raad van Toezicht.
DIVERSEN
Charles de Wolff en W. A. Mozart
in de Stadsgehoorzaal.
zaterdag 6 Juni, 20.15 uur. jubileumconcert van Ch. de Wolff en
Amsterdams Kamerorkest (i.s.m. Bachkoor Holland). Uitgevoerd
worden werken van W. A. Mozart; Divertimento, Jupiter-symfonie
en Mis in C kl. t. Kaarten d 27.50// 22.50 verkrijgbaar bij Bureau
Bachkoor Holland, Pieterskerkhof 4 b, Leiden, 071-144769 of bij
K&O Leiden, 071-141141. Indien voorradig vanaf 19.00 uur aan de
Stadsgehoorzaal.
I DIVERSEN
Kunstgebitten - reparaties
Dagel. vanaf 9 uur. Zaterdag
van 10 tot 13 uur. Tandtech
nisch laboratorium C. van Ber
ge Henegouwen. Vronkenlaan
23, Leiderdorp. Tel. 071-
892777. Geen filiaal.
Gebroken ruiten, glas in lood,
REPARATIES worden door mij
met spoed hersteld. Ook leve
ring ventilatoren. Glasrepara
tiebedrijf D. Galjaard, De Sitter-
laan 76. tel. 071-132916.
KENNISMAKING
Serieuze MAN, 42 jr., MBO-ni-
veau, veelzijdige belangstelling,
zoekt een serieuze vriendin tot
42 jr.. huidski. onbelangrijk. Br.
met tel, onder nr. 96908.
1000 leuke MEISJES uit binnen-
en buitenland willen kennism./
huw. met u. Vraag de gratis fo
tobrochure! Cor. Club'70/SP,
Pb. 8177, R'dam.
J.m., 24 jr., wil vaste relatie met
leuke jonge VROUW. Br. m. f.
o.nr. 97178.
Aardige spontane vrouw, 60 jr.,
brede belangstelling, kinderen
uit huis, zoekt een goede LE
VENSPARTNER. Br. met tel.nr.
o.nr. 97179 bur, v.d. blad.
HOMO, 40 jr., zoekt reisgenoot.
Brief 97180 bur, v.d. blad.
55-jarlge WEDUWNAAR met
hobby's o.a. stijldansen, tennis
sen, bridge, zoekt een sportieve
VRIENDIN voor een evt. uit te-
breiden L.A.T.-relatle. Br. o. nr.
97203 bur, v.d. bl.
J.vrouw, 39 jr., slank, blond,
2 kinderen, zoekt j.man v. 40-
50 jr. Br. nr. SP 97199 bur. bl.
Welke aardige slanke
J.VROUW, zonder kinderen
wil met 'n serieuze leeuw v
42 jr. kennismaken? Geen
bar- of cafètype, alle reacties
worden beantwoord. Br. met
foto o. nr. 97213 bur. bl.
Vlotte vrouw, 47 jr. zoekt 'n
VRIEND/VRIENDIN, die v. wan
delen, theater, concert, lezen.
Br. o. nr. 97214.
GEZOCHT: reisgenote voor
trip naar Parijs door j.man,
31 jr. Br. o. nr. 97215 bur. bl.
Vrouw 23 jr. zoekt spontane
VRIENDIN om mee uit te gaan,
b.v. popconcerten. Br. o. nr.
97216 bur. v.d. blad.
Ik (47 jr. j.vrouw) zoek 'n
VRIEND-PARTNER die de vol
gende eigenschappen bezit: hij
liegt, drinkt, rook, (is ontrouw
en gemeen, slaat en zoekt ruzie.
Hij bezit noch huis, auto, boot
en geld en er is geen sprake v.
enige intelligentie. Br. o. nr.
97217.
TOGETHER NEDERLAND. Re
latie bemiddelingsbureau. Voor
geheel en vrijblijvende informa
tie Postbus 6668, 6503 GD Nij
megen.
POSTORDERS
WIJ LEVEREN BINNEN 48 UUR
WIE DOET ONS DIT NA?
ANN SUMMERS verblijdt u met
topklasse lingerie en naughty
love-articles. De subliem luxe
katalogus kunt u verkrijgen
door 10.- (aftrekb. bij 1e be
stelling) over te maken op giro
4773520 t.n.v. ANN SUMMERS
Holland.
Luxe Lak- en Lederkatalogus
voor hem en haarl Natuurlijk
van DIANA. Prijs f 15.-.
Lingerie-Video- en Sexartikelen
katalogus; 3 katalogi voor 10.
Maak het juiste bedrag over op
girorek. 5565075 t.n.v. DIANA
te Hulst.
uiterlijk goedwillende man en
wat je zo vaak onder intellec
tuelen aantreft een politiek
naief iemand, beslist geen ge
boren held, iemand die onder
de druk van de omstandighe
den heroïsche proporties
krijgt. Echte helden zijn niet
interessant om over te schrij
ven".
„Ik heb Dery genomen als
protagonist, omdat Hongarije
een voorbeeld is van een land
waar de repressie niet meer
duidelijk zichtbaar is en waar
de overheid erop speculeert
dat er een generatie intellec
tuelen is ontstaan die zich aan
de afspraken houdt zonder dat
die zijn uitgesproken. Het is
niet meer éen generatie die de
regels overtreedt en daarvoor
in het gevang komt, maar een
generatie die in een soort sfeer
van zelfcensuur leeft".
Zelfcensuur
Zelfcensuur is een langzaam
sluipend proces. In Publiek
Geheim wordt dat precies be
schreven in de makers van de
film over Tomas Szass. Ook in
makkelijk praten, wij kunnen
alles opschrijven wat we wil
len. In de journalistiek ligt dat
misschien anders, naarmate de
krant ideologischer van aard
is, wordt het gevaar groter dat
je zelfcensuur toepast".
Schaamte
Bernlef werd gevraagd voor
een film. Hij had geweigerd
als hij niet tijdens de opnamen
gegevens voor zijn boek had
kunnen verzamelen. Tegelij
kertijd verzocht WVC hem
deel te nemen aan het Cultu
reel Forum in Boedapest. Dat
bood hem de kans Boedapest
nog eens goed in zich op te ne
men.
In november 1985 schreef
Bernlef zijn ervaringen met
het Cultureel Forum in het
NRC Handelsblad. Afgrijzen
en verbazing kenmerken dat
verslag. „Toen ik op het Cul
tureel Forum in Boedapest
kwam, hing er een wolk van
schaamte. Ik zat daar namens
mij zelf. Iedere keer zei die
voorzitter: ik geef het woord
aan de vertegenwoordiger van
Nederland. En begon ik tot
het levensverhaal van Szass .vervelends toe te zeggen, dat
zelf. „Je wilt een historische ik gewoon als individu sprak.
roman schrijven om het over
de hedendaagse werkelijkheid
te kunnen hebben. Het proces
begint met het bedenken van
omtrekkende bewegingen om
aan censuur te ontsnappen. Je
moet je voorhouden dat het tij
delijk nodig is, maar dat het
zich niet ontwikkelt tot een
tweede natuur. Voordat je het
weet vergeet je waar je het ei-
fenlijk over wilde hebben en
om je meteen in het tweede
spoor terecht. Wij hebben ge-
Dat vonden ze maar lastig en
onbegrijpelijk. Het was een
ramp. Dit was de eerste keer
dat ik kennis maakte met de
volstrekte botheid en onwil
om van gedachten te wisselen
over iets. Ze waren razend
knap in het verzinnen van
vergadertrucs, waardoor er
nooit ruimte voor een vrije
discussie over bleef".
Het geraamte voor Publiek
Geheim was met al deze ge
beurtenissen gebouwd.
Poëzie
Oosteuropese schrijvers inte
resseren Bernlef al sinds hij
daar de dichters heeft leren
kennen. „Die poëzie is uit
nood geboren. Het is een
prachtige dekmantel, schijnba
re onschuldige versjes zeggen
de waarheid, een vorm die
door de censuur niet direct be
grepen wordt omdat censors
over het algemeen ontzettende
domme mensen zijn en slecht
lezen. Toen kwam ik achter
een poëzie die een evenwicht
had tussen de gevoelens en de
levens van de individu en zijn
verhouding tot de maatschap
pij. Een noodzakelijk gegroeid
historisch besef. Dat levert een
poëzie op die net iets verder
gaat dan die veelal lyrische
uitbarstingen waar we hier vol
van zitten. Dat is een interes
sant soort spanningsveld. Via
die poëzie ben ik in de proza
terecht gekomen, waar je het
zelfde vindt: een innerlijke
noodzaak omdat die maat
schappij jou dwingt je voortdu
rend te verhouden tot die
maatschappij. Het is voor hen
een natuurlijk proces een boek
te schrijven dat over die ver
houdingen gaat. Zo komt er
werk uit dat interessanter is
dan het werk hier dat over de
gereformeerde jeugd van de
schrijver gaat".
Obsessies
In 1986 verscheen zijn laatste
dichtbundel, Wolftoon. „Ge
dichten maken is een kwestie
van ritmische muzikale ele
menten, het overvalt je. Je
moet alles aan de kant schui
ven en onmiddellijk aan het
werk. Poëzie is de spil waar
het bij mij allemaal om draait.
Daar gebeuren de spontaanste
dingen. Een directe manier
van je uiten. Het is vergelijk
baar met tekenen en schilde
ren. Poëzie is schetsender, bij
proza moet je met zoveel din
gen rekening houden, veel
meer handwerk. Poëzie is een
directe uiting van een talent
dat je hebt. Ik lees ook veel
liever poëzie dan proza. Ik ben
allergisch geworden voor alles
wat zich zo duidelijk als lite
rair tentoonstelt, zodat de
vondsten je tegemoet spette
ren. Ik vind het maakwerk. In
de poëzie zie je het ook: het zit
allemaal keurig in elkaar. Het
is academisch, maar komt niet
voort uit een directe ervaring,
niet meer het lef zich bezig te
houden met echte dingen."
Buitenstaanders weten zijn
poëtische thema's altijd weer
met zijn proza te verbinden.
„Je wordt nu eenmaal be
heerst door dezelfde rare ob
sessies die in beide genres naar
buiten komen. Die obsessies
verschillen niet van die waar
mee de gemiddelde mens
rondloopt. Moderne obsessies
zijn het, dè angst voor een au
to-ongeluk (Sneeuw, roman
1973), angst voor kanker
(Meeuwen, roman 1975), voor
dementie (Hersenschimmen,
roman 1984). De aanleidingen
zijn heel banaal. Het gaat om
de vorm die je eraan geeft".
Kritiek
Publiek Geheim zou volgens
kritici te nauwkeurig bewe
gingen van de hoofdpersonen
beschrijven en daardoor lang
dradig worden. Kritiek van de
half-intellectuelen noemt
Bernlef dat. „De kritiek van
het hapklare lezen, ze willen
er even snel doorheen fietsen.
lalfj
Je ziet het ook in de journal
tiek. Al die details remmen cT
snelheid natuurlijk af.
tempo van het boek, het schi
niet hard genoeg op. Ik vir
dat literatuur en kunst zie
helemaal niet moet meten a;
de snelheid van de media. HA
hele toneel is er bijna aan ki f
pot gegaan, omdat de regi
seurs moesten concurred
met de televisie, snelle beel<
wisselingen. Dat moeten w E<
nu juist niet doen". >n
Die preciese beschrijving hee ci
natuurlijk een doel: „Ef
beeld dat ergens naar ruik
dat gaat leven in de verbe«
ding. In dit boek heb ik d 1
details nodig. Andere boekt ie
zijn veel spaarzamer van d( c
tails, waar alles bijna weggel
ten is. Als je een boek begij
zoek je naar de toon, naar e<
soort ritmiek en muzikalite a'
Het duurt even voordat je dp€
ene stem hebt gevonden. D iv
is deze keer wat breder en ep |1<
scher van opzet". e
Politiek x
Je zou Publiek Geheim o« "V
een politieke roman kunne a
noemen. De dictatuur maai
van de waarheid een publie e<
geheim. De aantasting van e >1<
democratie beweegt Bernle
„Ik ben steeds woedender ov<
de verloedering van de dem(
cratie. Ik probeerde Konri
uit te leggen hoe het bij oi rij
werkt. Intellectuelen uit Mil ij
deneuropa geven op over c ye
democratie in Westeuropei ,j(
landen, een voorbeeld vo< r
hun eigen land. Als je ze uif
legt hoe het regeerakkoord ier
politici hier monddood maak
dan zijn ze verbaasd. Het pai
lement is er om de macht i1
controleren. Een aantal vei 1
standige mensen die nadenke or
over regeringsvoorstellen ej30
die kritisch toetsen en op iife
houd beoordelen. Dat gebeul 'n
helemaal niet. Dat vind ik ee '"j
slechte zaak, leidt tot verde
afnemen van de kwaliteit vafn
Kamerleden. Je krijgt steee 31
dommere, alleen nog maae'
met macht en positie bezigzijr
de mannetjes en vrouwtjes i 13
dat parlement". 'f1
Het cultuurbeleid is een vooi 'jl
beeld van slecht beleid. „Dat i -
cultuurbarberij. Tien jaar gek f
den was het niet anders. Toei 'n
was het toch nog iets van bot*el
relpraat als iemand zei dat all
schilders in een kamp oet
Ameland mochten gaan zitte» ei
Nu zegt men het gewoon: w#n
geen succes heeft, waar gee
publiek op afkomt heeft gee 'e
bestaansrecht, dus weg e 01
mee".
Als hem wordt gevraag I
waaraan hij de voorkeur geel
de AKO- of de P.C. Hooftpriji3
dan zegt Bernlef ronduit: „Hè *c
is heel vals om te zeggen, da '3
de eer je meer waard is da
het geld. De eer van het Ne-»
derlands volk of van een regt- }P
ring die geheel verstoken
van culturele belangstellin ar
mijn hond, geef mij dan maa ac
geld. Door die particuliere ini ee
tiatieven, zoals de AKO-priji »li
komen die povere overheid ei
sprijsjes wel helemaal te kijl ie
te staan. Ik denk overigens di| er
ze zich er geen bal van aan y]
trekken. Dat is een goeie ontjoe
wikkeling: zijn wii ook gelijl p
van het gelazer af, niet me«
zo'n Brandt Corstius affair^ jjS
Dat gezeur. Zo denken ze", [oi
MARSCHA VAN NOESEIM
J. Bernlef:„Publiek Geftu
heim". Uitgeverij Queridoto'
Prijs: ƒ35,-.
DEN HAAG „Bomba"
heet het Antilliaanse feest
in Amicitia, dat in de
nacht van donderdag op
vrijdag door een ordinaire
ruzie in een wild-west-
schietpartij veranderde.
Eén persoon werd daarbij
door een kogel getroffen
en vijftig van de achthon
derd feestgangers liepen
verwondingen op.
Volgens een medewerker van
dit zalencentrum aan het
Westeinde in Den Haag is ech
ter veel teveel bombarie ge
maakt over het plotsklaps om
slaan van de sfeer tijdens
„Bomba". Hij noemde de hele
ophef rond de schietpartij on
zin. „Kijk zelf maar, er is geen
ruit gesneuveld en bloed is er
ook al niet te zien. De enige
rotzooi in de zaal bestaat uit
gebroken bierglazen en ge
sneuvelde asbakken. Wel heb
ben veel feestgangers snij-
wondjes opgelopen. Hen heb
ben we met pleisters behan
deld. Maar om nu te spreken
van vijftig gewonden, zoals de
politie doet: dat is schromelijk
overdreven. Ja, de pleisters
zijn wel allemaal op...", aldus
de medewerker.
Het „Bomba-feest" liep rond
vier uur gisterochtend ten ein
de. Leden van de muziekband
waren hun instrumenten aan
het inpakken en bedrijfsleider
Cees Helmonds was al voor
zichtig begonnen met oprui
men. Maar veel van de acht
honderd feestvierders hadden
nog weinig zin om afscheid te
nemen. „Het was ook een
waanzinnig gezellig feest", al
dus Helmonds. De bedrijfslei
der was in de zaal toen de
schoten opeens klonken. Hel
monds: „Eerst hoorden we een
schot aan de ene kant van de
ruimte. Mensen vluchtten naar
de overzijde waar echter ook
ineens pistolen tevoorschijn
kwamen en er opnieuw werd
geschoten. De paniek was toen
enorm. Iedereen begon te ren
nen, trok tafeltjes omver en
dook weg".
Volgens de bedrijfsleider had
den binnen twee minuten alle
feestvierders, via één van de
vele toegangsdeuren, de zaa J
verlaten. Dames trokken hti
schoenen uit om sneller wegl
komen. De binnenplaats lag p
afloop bezaaid met schoenfl
met noge hakken. „In die pa
nieksituatie is bovendien ont
zettend veel gestolen. Iemaö
heeft een greep in de kas ge
daan en vierhonderd guld6
meegenomen. Mensen zijn hm
jassen kwijt geraakt en oven
vind je lege handtasjes. Er zijl
zelfs mensen, die geprobeen
hebben om de palm uit 4
gang te jatten. De plant vo»
den we ettelijke meters ver
derop in de straat weer terug
Onbegrijpelijk dat er lieden
zijn die zo'n misbruik mak?
van de chaos", aldus de mede
werker.
FRANS BOTHCO
Toestand slachtoffer schietpartij stabiel
DEN HAAG Het slachtoffer
van de schietpartij in het za
lencentrum Amicitia in Den
Haag, in de nacht van donder
dag op vrijdag, maakt het re
delijk. De kogel die hij in zijn
borst kreeg, is gisterochtend
operatief verwijderd in het
Westeinde Ziekenhuis. In to
taal raakten vijftig mensen ge
wond. De meesten liepen snii-
wonden op, toen zij zich op de
grond wierpen en in kapot
glas vielen.
De schutter is een 26-jarige
man, die op de Laan van
Meerdervoort werd aangehou
den in een auto. Bij zijn arres
tatie bleek hij gewond te zijn
door glas in zijn hand.
De schietpartij verstoorde een
Antilliaans feest, waarbij acht
honderd mensen aanwezig wa
ren. Tijdens de consternatie
die ontstond dooT het schieten,
heeft een onbekende toch nog
kans gezien een greep in de
kassa achter de bar te doen.
De buit bedroeg 400 gulden.
De vier mannen die naar aan
leiding van de schietpartij
werden aangehouden, zitten
nog steeds vast.
