Gorbatsjov geeft
familie Ceauseseu
v eeg uit de pan
Sri Lanka opent
grootscheepse
aanval op Tamils
Aanpak spookrijden krijgt geen voorrang
Getuigen herkennen Barbie als folteraar
Binnenland/buitenland
Bondsregering in oorlog met vredesbeweging
Aquino wil afschaffing
van grootgrondbezit
J
Fietsenplan „succesvol"
Massale
desertie leidt
tot wraak
Af ghaans leger
MONEY
CaidócSouoaTit
WOENSDAG 27 MEI 1987 PAGINA 9
PDR Iaat tachtig
tevangenen gaan
l^SSAU De DDR heeft giste-
;n t&chtig gevangenen laten ver-
»kken naar West-Duitsland. Het
jblad Passauer Neue Presse
jreef vandaag dat het voorna-
elijk politieke gevangenen be-
of. Zij zouden zijn vrijgelaten bij
grenspost Herleshausen. Vol-
is de krant zaten de meeste ge-
Brtgenen langdurige celstraffen
pit Het Westduitse ministerie voor
juits-Duitse betrekkingen weiger
de commentaar te leveren op het
- (ericht. Wel is bekend dat Bonn
inds de jaren zestig honderden ge
vangenen heeft vrijgekocht.
(Van onze correspondent
Rink Drost)
BONN De Duitse Bondsregering heeft de
vredesbeweging de oorlog verklaard. Op last
van de Bonner hoofdofficier van justitie Wil
helm heeft de politie gisteren een inval ge
daan in het kantoor van de vredesbeweging.
Na de zoekactip, waarbij het hele interieur
van het kantoor overhoop werd gehaald, ver
trok de politie met medeneming van een sta
pel folders.
Volgens de officier van justitie roept de vredesbewe
ging in de folders op tot het plegen van een misdrijf.
En zo'n oproep is in Duitsland een strafbaar feit. Het
„misdrijf" waartoe wordt aangespoord is een „ge
weldloze hermetische blokkade", morgen en vrijdag,
van de Amerikaanse kruisrakettenbasis in Hassel-
bach (deelstaat Rijnland-Palts). Voor zaterdag 13 juni
staat een grootscheepse demonstratie in Bonn op het
programma. Bonn, waar de CDU het voor het zeggen
heeft, heeft de demonstratie verboden. Maar de orga
nisatoren beroepen zich op het in de grondwet vast
gelegde recht op demonstratie en vrije meningsuiting.
In het politie-optreden van gisteren in Bonn zien ve
len de hand van minister Zimmermann (CSU, bin
nenlandse zaken). Als een „Lederhosen-Rambo" trekt
de uit Beieren afkomstige minister sinds de totstand
koming van de huidige regering van leer tegen aid-
s-patiënten, communisten, boycotters van de volkstel
ling, sportbeoefenaren die zich voor afschaffing van
atoomwapens hebben verklaard en de vredesbewe
ging-
MANILA De Filipijnse president Aquino wil
binnen vijf jaar het grootgrondbezit afschaffen.
Zij zal binnenkort haar handtekening zetten on
der een decreet over ingrijpende landhervormin
gen waardoor grootgrondbedrijven van zeven
hectare of meer worden verboden. Dat voorspelt
grote veranderingen op het Filipijnse platteland,
waar vroeger honderden pachters op uitgestrek
te haciendas werkten. Deze plantages zijn tegen
woordig in handen van multinationale onderne
mingen. De Filipijnen tellen vandaag de dag
daardoor acht miljoen landloze boeren; zestig
procent van het land in handen is van twee pro
cent van de bevolking. De bedoeling is dat de re
gering met onmiddellijke ingang alle bedrijven
van vijftig hectaren of groter onteigent en tegen
een gunstige prijs aan arme boeren verkoopt.
Bonn ontkent
ruil Hamadi
BONN De Westduitse rege
ring ontkent dat er plannen
zijn om de vermeende Libane
se vliegtuigkaper Mohammed
Ali Hamadi niet uit te leveren
aan de Verenigde Staten, in
een poging twee Westduitse
gijzelaars vrij te krijgen uit
Beiroet. De VS willen Hamadi
berechten wegens zijn aandeel
in een kaping van een Ameri
kaans vliegtuig. Intussen is de
socialistische parlementariër
Hans-Jürgen Wischnewski
nog in Teheran, waar hij pro
beert steun te krijgen om de
twee Westduitse zakenlieden
vrij te krijgen.
IOEKAREST De Rus-
ische partijleider Gor-
(ortiatsjov heeft tijdens zijn
Jl«i lezoek aan Roemenië
teeds openlijker kritiek
en jeuit op de manier, waar-
ip dit land tracht de eco-
lomische problemen te
14 verwinnen. Het meest pi-
iar. ante detail in de toespra-
en van de Russische gast
tras echter zijn verwijzing
oil iaar vriendjespolitiek.
tsti
lij onderstreepte de noodzaak
ge m „eerlijke mensen van hoge
rincipes tot de hoogste posi-
af' ies te promoveren, of zij com-
lunisten zijn of niet" en ver-
§rdeelde situaties, waarin be-
lurders op hun plaats blijven
or nepotisme en onderlinge
rrijking.
e laatste opmerking kan
orden opgevat als een indi-
cte veeg uit de pan aan het
;s van de familie Ceauses-
Elena, de vrouw van de
artijleider, is lid van het Po
lbureau, eerste vice-premier
ies. verantwoordelijk voor het
artijkader. Zij geldt als de
lummer Twee van het land.
[un zoon Nicu leidt de Liga
an Jonge Communisten. Ook
ndere familieleden zijn door
e Roemeense leidër op be-
ingrijke posten onderge-
racht.
ladame Elena Ceauseseu,
rier geboortedatum nooit offi-
ieel genoemd wordt maar die
een jaar of zeventig oud moet
zijn, is voorwerp van een per
soonlijkheidscultus die bijna
die van haar man naar de
kroon steekt. In de pers heet
zij „Academica, doctor, inge
nieur en geleerde van interna
tionale faam". Zij heeft enkele
specialistische scheikundige
verhandelingen geschreven.
Tijdens het vandaag beëindig
de bezoek van Gorbatsjov
speelde Elena Ceauseseu ech
ter uitsluitend de rol van
vrouw van de partijleider. In
andere gevallen neemt zij aan
de zijde van haar man deel
aan de gesprekken en onder
handelingen. De afgelopen da
gen moest zij zich beperken tot
het begeleiden van Raisa Gor-
batsjova bij de afwerking van
het aan de dames voorbehou
den programma. Ook de por
tretten van Elena Ceauseseu,
die in Roemenië bijna even
overvloedig voorhanden zijn
als die van haar man, ontbra
ken dezer dagen in de straten
van Boekarest.
Vrouwen
Op haar beurt droeg Raisa
Gorbatsjova een steentje bij
aan de propaganda voor Gor-
batsjovs hervormingsideeën.
Gisteren hield zij voor de Roe
meense Nationale Vrouwen
raad in Boekarest een toe
spraak over de rol van de
vrouwen in de Sovjet-Unie,
een rol die volgens de Russi
sche first lady groter wordt
naarmate de ideeën van haar
man meer wortel beginnen te
schieten. Volgens sommige
waarnemers was het de eerste
keer dat Raisa Gorbatsjov in
het buitenland een toespraak
hield.
Haar man hield intussen de
Roemenen andermaal de
noodzaak van hervormingen
voor. Hij beklemtoonde de
„volledige onafhankelijkheid"
van de socialistische landen in
Oost-Europa, maar onder
streepte tevens de „gezamen
lijke verantwoordelijkheid"
die zij dragen voor de toe
komst van het socialisme.
In een nationaal uitgezonden
televisieprogramma gaf hij een
gedetailleerd overzicht van de
veranderingen die het Krem
lin voorstaat en die worden
verworpen door de Roemeense
leider Nicolae Ceauseseu. Tij
dens de toelichting van Gor
batsjov bleven zijn toehoorders
opvallend stil, terwijl zij de
rede van hun leider Ceauseseu
niet minder dan negentien
maal met appalaus onderbra
ken.
De Sovjet-leider beklemtoonde
het belang van voortgaande
democratisering en het ver
strekken van informatie aan
de massa's. „Wij moeten niet
pretenderen dat alles op wiele
tjes verloopt. Het informeren
van het publiek is niet altijd
gemakkelijk". Eerder had
Gorbatsjov al tegen de Ro-
meense leider gezegd: „Zelfs
als u zegt dat alles goed gaat in
uw land en bij u thuis, zou ik u
niet geloven. Er zijn proble
men".
M Rais;
Isa Gor-
latsjova bij
een bezoek
aan een jonge-
irganisatie
Boekarest.
>rie dagen
Helde zij Elena
ïeausescu, de
rouw van de
toemeense
Mer, in de
chaduw.
FOTO: AP
De vijfhonderd gele fietsen die de Italiaanse gemeente Milaan
gratis ter beschikking stelde om het autogebruik in het centrum
tegen te gaan, is een doorslaand succes geweest: alle fietsen wa-
reageeri
wethouder van verkeer laconiek, „dat het gemeentelijk fietsen-
program grote belangstelling heeft getrokken." De gemeente zet
de actie voort met een nieuwe voorraad fietsen.
FOTO: AP
LYON De voormalige
Gestapochef van Lyon,
Klaus Barbie is gisteren
onder dwang de rechts
zaal binnengebracht om
de confrontatie aan te
gaan met vijf getuigen. Zij
herkenden hem als de
man die hen folterde en
naar Duitse kampen heeft
gedeporteerd. De voorzit
ter Andre Cerdini liet de
73-jarige Barbie in een
wachtcel van het ge-
rechtsbouw plaatsnemen
tot het einde van de zit
ting, waarna de half uur
durende confrontatie
volgde met getuigen.
Een van de getuigen, de 66-ja-
rige Lucien Marpaine zei abso
luut overtuigd te zijn dat het
dezelfde man was: „Ik kan het
niet fout hebben." Rechter
Cerdini vroeg daarop aan Bar
bie of hij wat te zeggen had.
Barbie antwoordde formeel:
„Ik wil eerst een verklaring
afleggen. Ik ben hier illegaal
en geweld naar toe gebracht.
En ben ik dus juridisch hier
niet aanwezig. Ik zal niet ant
woorden". Ook na de confron
tatie van de andere getuigen
bleef Barbie hardnekkig en
weigerde hij iets te zeggen.
Overigens had zijn advocaat
Vergès al aangekondigd dat
zijn cliënt weigerde te spre
ken. De zitting werd daarop
verdaagd en Barbie werd met
de boeien om weer weggeleid.
ISLAMABAD Russische en
Afghaanse gevechtsvliegtuigen
hebben de provinciehoofdstad
Baghlan in het noordwesten
van Afghanistan in puin ge
schoten na massale deserties
van in die stad gelegerde rege
ringssoldaten. Dat hebben
westerse diplomaten gisteren
in Pakistan gezegd. Volgens
hen zijn eind april tussen de
vijfhonderd en achthonderd
soldaten overgelopen naar de
moedjahedien, het Afghaanse
verzet. De massale desertie zou
zijn geleid door een zekere le-
gerkapitein Rahmatullah. Na
dat hij jarenlang in het leger
zou hebben gespioneerd, keer
de hij terug naar het verzet
met medeneming van een paar
pelotons soldaten, tanks en
munitie.
COLOMBO Meer dan
3.000 militairen van het
Srilankaanse leger heb
ben de aanval ingezet op
opstandige Tamils, die het
schiereiland Jaffna in het
noorden van het land in
hun macht hebben. Vol
gens een woordvoerder
van de regering zijn land-,
zee- en luchtmachttroepen
ingezet voor de „Operatie
Bevrijding".
De grootscheepse aanval van
het Srilankaanse leger op Jaff
na werd al verwacht sinds de
aanslag door extreme Tamils
in Colombo, eind april, waarbij
meer dan honderd mensen om
het leven kwamen.
Aan het offensief is een waar
schuwing voor de burgerbe
volking voorafgegaan. Vlieg
tuigen strooiden pamfletten
uit, waarop de bewoners te
kennen werd gegeven dat zij
twee uur de tijd kregen zich
veilig te stellen in speciaal
aangewezen scholen, hindu-
tempels en kerken. Via mega
foons kregen zij bovendien te
horen dat gedurende twee da
gen op Jaffna een uitgaansver
bod is ingesteld.
Hoewel het leger van plan zou
zijn ook de stad Jaffna in te
nemen, is het zo ver nog niet
gekomen. De afgelopen twee
jaar is Jaffna in handen ge
weest van extremistische Ta-
mil-strijders, die vechten voor
onafhankelijkheid.
DEN HAAG Het voor-
komen van spookrijden
heeft in het beleid van
n Rijkswaterstaat bij lange
.(j la niet de hoogste priori
teit. Daarvoor is de bete-
"lll kenis van het spookrijden
de verkeersveilig-
leid niet groot genoeg. Er
lijn andere problemen die
irrang verdienen, zoals
iet veiliger maken van de
en langs autosnelwe-
in.
ikswaterstaat wil de bermen
ipassen vanwege het grote
wntal „eenzijdige" ongevallen
waarbij auto's van de weg ra
ken zonder dat er sprake is
van een botsing met andere
•uto's, aldus J. Boone, mede
werker van de afdeling ver
keersbeleid van Rijkswater
staat.
Dat de discussie vandaag in de
Tweede Kamer over het be
leid van de overheid op het
gebied van verkeersveiligheid
belangrijk is, bleek afgelopen
weekeinde weer, toen bij een
botsing met een spookrijder op
de weg tussen Almere en Le
lystad een dode en twee
zwaargewonden vielen. Vol
gens Boone worden de afritten
van de autosnelwegen smaller
en de opritten juist breder en
„aantrekkelijker". De maatre
gel is genomen na adviezen
van onder meer de afdeling
Geometrisch Ontwerp van de
Dienst Verkeerskunde van
Rijkswaterstaat en van de
Stichting Wetenschappelijk
Onderzoek Verkeersveiligheid
(SWOV) in Leidschendam. De
adviezen volgen op de plaat
sing van de bekende „Ga te-
rug"-bordjes, nu vijf jaar gele
den.
Het veranderen van de oprit
ten betekent dat op veel plaat
sen het aantal rijstroken wordt
teruggebracht van twee naar
één, zegt Boone. „Vooral op
plaatsen waar de op- en afrit
pal naast elkaar zijn gelegd
de oplossing van het halve
klaverblad is de verleiding
voor weggebruikers om de
breedste weg, de afrit, te pak
ken té groot".
Route-vaardigheid
Naast het veranderen van de
breedte van op- en afritten de
den onderzoekers diverse sug
gesties om spookrijden te voor
komen. Zo zou bij rijlessen
meer aandacht moeten worden
besteed aan de zogeheten
„route-vaardigheid". De rij-
leerlingen moeten tijdens de
lessen meer dan nu gebeurt
zonder de aanwijzingen van
de instructeur ergens heenrij
den, zo luidde de aanbeveling.
Training in deze vaardigheid
kan later desoriëntatie op de
autosnelweg voorkomen, zo
vindt ook Boone.
Minder enthousiast is hij over
de suggesties om op op- en af
ritten pijlen te plaatsen in de
rijrichting. „Uit Amerikaanse
literatuur is gebleken dat deze
zogeheten Tamburri-pijlen
veel minder effect hebben dan
bordjes. De pijlen zijn voor
Rijkswaterstaat ook niet zo
handig, want ze moeten elk
jaar onderhouden worden.
Daarvoor moeten heel wat af
ritten worden afgesloten, met
alle rompslomp en opstoppin
gen die daarvan het gevolg
zijn. Bovendien kost het on
derhoud ook nog behoorlijk1
wat geld".
De budget-overwegingen gel
den ook voor andere sugges
ties die zowel door onderzoe
kers als door het publiek zijn
gedaan. Extra reflectoren,
elektronische waarschuwings
systemen („U rijdt fout") en
zelfs bandenkervers (een in
stallatie die bij foutrijders ban
den leksteekt) worden daarom
vooralsnog niet serieus over
wogen. Boone: „De extra bord
jes bij de afritten hebben ons
al zes ton gekost. Voor dat geld
kunnen we ook twee voetgan
gerstunnels bouwen op ge
vaarlijke wegen en daarmee
vele levens sparen. Dat zal wel
altijd de overweging blijven:
geef je het beschikbare geld
uit aan toeters en bellen of aan
verbeteringen die voor zeer
veel weggebruikers nuttig
zijn", aldus Boone.
Vrij regelmatig
Ondanks de vaststelling van
Boone dat spookrijden niet het
grootste gevaar op de Neder
landse wegen is, blijkt dat het
verschijnsel zich vrij regelma
tig voordoet. Het Nederlandse
autosnelwegennet kent zo'n
1500 afritten. Dat zijn dus 1500
kansen om flink in de fout te
taan, om mogelijk zelfs fatale
rokken te maken.
Hoeveel keer per jaar iemand
per abuis een afrit oprijdt is
volgens G. Hoeveman van de
Algemene Verkeersdienst
(AVD) van de Rijkspolitie
moeilijk te zeggen. Het officië
le aantal spookrijders daalde
van 314 in 1985 tot 247 vorig
jaar, maar dat zegt alleen iets
over het aantal meldingen.
„Het is heel goed mogelijk dat
er valse meldingen worden ge
daan of dat de spookrijder zelf
zijn fout inziet en rechtsom-
keerd maakt voordat de politie
Na het plaatsen van de speciale „Ga Terug"-bordjes Is Rijkswa
terstaat nu begonnen met het verbreden van de opritten en het
versmallen van de afritten van de autosnelwegen.
FOTO: PERSUNIE
ter plekke is", zegt Hoeveman.
Volgens de AVD zien de mees
te spookrijders hun fout bin
nen enkele honderden meters
in. De Rijkspolitie treft wel re
gelmatig automobilisten aan
die de afrit als oprit gebrui
ken, maar zij zijn meestal juist
bezig hun vergissing te corri
geren. Ook komt het wel voor
dat een automobilist op de
snelweg een afrit heeft gemist
en dan via de vluchtstrook te
rug wil. Hij zet daarbij de auto
in z'n achteruit of keert en
wordt welbewust spookrijder.
Over het waarom van de daad
van de spookrijder tasten ve
len in het duister. Onderzoe
ken hebben aangetoond dat
het bij langere ritten aan de
verkeerde kant van de weg
gaat om mensen die zwaar on
der invloed van alcohol zijn, of
zeer weinig rij-ervaring heb
ben. De rijders zijn moeilijk te
karakteriseren; meer dan ge
middeld gaat het om oudere
mensen. Bij een onderzoek
van de Bundesanstalt fur
Strassenwegen in West-Duits
land is vastgesteld dat alcohol
in 36 procent van de gevallen
de oorzaak is van het spookrij
den; bij 29 procent gaat het om
bewust fout rijden en bij 18
procent speelt een gebrek aan
oriëntatie bij de automobilist
een rol.
De uitkomsten lijken goed toe
pasbaar op de Nederlandse si
tuatie. Uit de praktijk van de
AVD zijn talloze voorbeelden
bekend van problemen die de
politie soms heeft om foutrij
ders tot stoppen te dwingen.
Zo reed iemand eens op klaar
lichte dag twintig kilometer
lang op de verkeerde baan van
een snelweg zonder te reage
ren op de signalen van een po
litiewagen die al die tijd naast
hem reed aan de andere kant
van de vangrail. Uiteindelijk
reed de spookrijder zich klem
tussen tegemoetkomend ver
keer. Hij bleek zwaar onder
invloed van sterke drank te
zijn.
ARJEN VAN DER SAR
door Jo Wijnen
Een paar keer per dag luister
ik, met een mengsel van
verbijstering en meegevoel,
naar een reclameboodschap op
de radio. Een zeer
opgewonden mannestem prijst
de financiële voordelen aan
die zijn verbonden aan het
kopen van een bepaald merk
auto. Aan het einde van de
boodschap roept de man, die
intussen in een vrijwel totale
staat van opwinding verkeert:
..More money! More money!
More money!". De woorden
„dollar" en „money" worden
in dit land meer gebruikt dan
welk ander woord ook. De
reclameboodschap is daarom
alleen maar een wat
opgeblazen weerspiegeling van
dat feit.
Toegegeven, de heng naar geld
is hier zodanig, dat het een
mens soms moeilijk valt de
gemiddelde Amerikaan met
warmte en mildheid tegemoet
te treden. Daar staat dan wel
tegenover dat het geld een
blijvende terreur uitoefent op
die Amerikaan. Zonder geld
ben je hier niks, kom je
nergens eq is er geen beginnen
aan. Een Amerikaan is
verplicht zich tegen alle
mogelijk risico's in te dekken.
Hij moet zichzelf zwaar
verzekeren tegen rampen als
ziekte, invaliditeit en
werkloosheid. Hij moet zijn
huis afbetalen en. zijn oude dag
regelen. En hij moet het geld
bijeen schrapen voor de studie
van zijn kinderen.
In de Europese
welvaartsstaten zijn die dingen
goeddeels onzichtbaar
femaakt. De overheid en de
aas betalen bovendien mee.
De omzichtige systemen van
allerlei „inhoudingen en
„toeslagen" maken de lasten
weliswaar niet veel minder,
maar onttrekken ze wel aan
het oog. De Amerikaan is
daarentegen genoodzaakt al
die dingen voor zichzelf te
regelen. Vandaar ook dat in
menig gezin de vrouw
uitsluitend werkt voor de
premies, voor de
spaarrekeningen, voor de
lijfrentes, voor de pensioenen,
voor het studiegeld van de
kinderen, voor de oude dag,
voor de verzekeringen, voor
de afbetalingen. Haar arbeid
houdt de rampen op afstand
en verhoogt de veiligheid van
het gezin. Vader werkt voor
de meer aardse dingen zoals
het dagelijks brood, de auto en
de kleding.
Aan de Europese kant van de
oceaan kunnen we ons enige
afstandelijkheid voor wat
betreft geldzaken permitteren.
We kunnen zelfs volhouden
dat geld stinkt en dat we er
daarom maar beter niet te veel
over moeten praten. Dat soort
overwegingen houdt een
Amerikaan er niet op na. Hij
respecteert geld, hij staat er in
feite volkomen onbevangen
tegenover en hij doet dan ook
geen enkele moeite zijn zorg
en zijn enthousiasme over de
pasmunt voor zich te houden.
Vandaar ook dat iemand die
in Amerika goed geld maakt
op algemeen respect kan
rekenen. Het doet er zelfs niet
toe hoe dat geld is verdiend.
Wij Europeanen kijken nog
enigszins neer op de parvenu
die zich in de rijen der rijken
heeft weten te scharen met
glazenwassen, een bedrijf voor
het schoonhouden van
toiletten, met een uitdeukerij
of een dubieus
incassobureautje. Hij hoort
eigenlijk niet bij de rijken, hij
heeft, naar ons gevoel, geen
recht op het grote geld. Zijn
geld stinkt nog meer dan al
het andere geld. En och arm,
hij bezit niet eens de cultuur
en de stijl om er een
welgevulde beurs op na te
houden.
In Amerika spelen dergelijke
overwegingen totaal geen rol.
Wie geld maakt, kan op
respect rekenen. Wie géén
geld maakt is een zielepoot, is
iemand die het zelf maar moet
weten.
Het geroep van de man op de
radio is dan ook een oprechte
uiting van de passie voor geld.
Het is een hartekreet Een
blijk van vitaliteit, van
levensdrang. Het heeft geen
enkele zin de Amerikaan voor
dit soort dingen hard te vallen.
Zijn relatie met geld is een
alleszins oprechte. En hij snapt
van de besmuikte verhouding
die de Europeaan met zijn geld
heeft helemaal niets. Geld
stinkt niet en is niet door de
duivel uitgevonden, zo vindt
de Amerikaan. Geld is een
praktisch bezit dat een mens
bovendien achting en respect
en soms zelfs menselijk geluk
oplevert. Daarom: „More
money! More money! More
money!".
