Weer alleen in de trein stappen
leer ik de volgende tien jaar wel
I
Lardinois: „Aantal landen moet markten opengooien"
Koloniaal verleden
herleeft in boek
over Deli Spoorweg
Maatschappij
POST NA JAREN UIT
DE RODE CIJFERS
i
Justitie onderzoekt
vrijlating arrestant
Paniek bij politie
om vermiste collega
msen<[^7~
BINNENLAND/BUITENLAND
Ceidóe Soutont
Voorlichting
over Aids
werkt door
„Vrouwelijke
artsen zijn
praktischer"
TIEN JAAR NA KAPING BIJ DE PUNT
iféUl
fSl
Ziekenhuisraad tegen acties
DINSDAG 26 MEI 1987 PAGINA 4
HAMBURG Om de
eenwording van Europa te
versnellen zou een aantal
landen van de EG moeten
besluiten een gezamenlij
ke open markt in het le
ven te roepen. Volgens ir.
Pierre Lardinois, oud-mi-
nister en oud-commissaris
van de EG, moeten de Be
nelux, Duitsland en
Frankrijk daarmee begin-
AMSTERDAM Groe
pen met een verhoogd ri
sico om aids te krijgen
blijken zich de voorlich
ting over het voorkomen
van deze ziekte goed aan
te trekken. Dat blijkt uit
onderzoekscijfers van de
Rijksuniversiteit van
Utrecht.
Ze bevestigen het beeld dat in
maart al ontstond aan de hand
van een terugkerende enquête
onder een groep van 860 ho
moseksuele mannen in Am
sterdam. Ook die bleken hun
seksueel gedrag te hebben
aangepast: bij wisselende con
tacten wordt veiliger gevreeën
en steeds meer houden het bij
één partner.
Uit een onderzoek onder 830
lezers van het blad Aids-Info,
een maandelijks informatie
bulletin over aids dat door De
GAY Krant en het COC wordt
uitgegeven, blijkt dat al bijna
tweederde het laatste half jaar
veiliger is gaan vrijen.
De in het voorjaar onder
vraagde homoseksuele man
nen die er nog wel wisselende
contacten op na hielden deden
voor het merendeel aan safe
sex. Voor zover ze zich nog
overgaven aan risicovolle con
tacten (gemeenschap zonder
condoom) deden ze dat door
gaans met dezelfde, vaste part
ner. Volgens onderzoeker dr.
Tielman blijkt het veilig vrijen
onder invloed van de gerichte
informatie aan deze groepen
sterk aan populariteit te win
nen: 42 procent vrijt altijd vei
lig, 43 procent meestal, zeven
procent soms en nog maar acht
procent nooit. Tweederde van
de ondervraagden zegt in elk
geval positief tegenover safe
sex te staan. De weerstand te
genover het condoom blijkt
opvallend laag: acht procent.
Bij dat alles is de kennis over
de aids-problematiek onder de
deelnemers aan het onderzoek
opvallend groot. Het overgrote
deel (92 procent) blijkt ook te
vreden met de gerichte infor
matie die via het blad Aids-
Info wordt verkregen.
NIJMEGEN Vrouwelijke
artsen schrijven minder ge
neesmiddelen voor en zijn
praktischer ingesteld dan hun
mannelijke collega's. Boven
dien combineren vrouwelijke
doktoren deskundigheid met
gevoelsmatige eigenschappen.
Dat zijn de opvattingen die de
Nijmeegse drs. E. Hijmans
aantrof bij de meeste van de 47
patiënten die zij ondervroeg in
opdracht van de Vereniging
van Nederlandse Vrouwelijke
Artsen en het ministerie van
WVC. Vrouwen geven de
voorkeur aan een arts van ei
gen kunne bij klachten die sa
menhangen met het vrouw
zijn en bij problemen op het
geestelijke en emotionele vlak.
Er zijn ook mannen die daar
om voor een vrouwelijke arts
kiezen, aldus Hijmans.
27 mei
Koningin Beatrix opent In
Bergen op Zoom het ge
restaureerde Markiezen
hof.
Prins Claus verricht de
opening van het Nationaal
Themapark Vervoer in
Rosmalen.
Prins Bernhard opent in
Zuidlaren de herbouwde
Prins Bernhardhoeve.
nen omdat de andere lan
den van de Europese Ge
meenschap kennelijk nog
niet zo ver zijn.
Lardinois, voorzitter van de
Nederlands-Duitse Kamer van
Koophandel, zei dit gistermid
dag op de jaarvergadering in
Hamburg. Gastspreker staats
secretaris René van der Lin
den (buitenlandse zaken)
merkte op dat de EG vooral
economische vruchten heett
afgeworpen. De landbouwpro
blematiek baart hem echter
veel zorgen. Evenals Lardinois
hamerde hij erop dat deze
agrarische politiek meer
marktgericht moet zijn. Dus
produceren wat en hoeveel die
markt wil en tegen de prijzen
die de markt er voor wil beta
len.
De garantieprijzen zouden vol
gens Lardinois daarom naar
beneden moeten worden bijge
steld. „Het gaat er niet om wat
het de EG kost, maar waar dat
geld aan wordt besteed", zei de
oud-Europees commissaris.
„Als het er alleen maar om
gaat steeds meer overschotten
te financieren lost men er
niets mee op, dat is een weinig
effciënte besteding van ons
kapitaal." Als kleinere bedrij
ven in financiële problemen
dreigen te raken zouden de
nationale overheden de hel
pende hand dienen toe te ste
ken zonder dat dit tot verho
ging van de produktie mag lei
den.
De Duitse staatssecretaris Sta
venhagen deelt de zorg over
de landbouwpolitiek en sprak
in dat verband zelf over de
„springstof onder de Gemeen
schap". Duitsland is het echter
in het geheel niet eens met de
voorstellen die nu in Brussel
liggen. Volgens de Bondsrepu
bliek hebben de maatregelen
niet het gewenste resultaat
van beperking van de over
schotten tot gevolg en kosten
ze erg veel geld. Stavenhagen
is het in principe met Lardi
nois eens, maar wil wel harde
voorwaarden stellen. Goede
bedrijven moeten een garantie
krijgen voor de toekomst en er
moet een regionale aanpak ko
men zodat het geld terecht
komt bij de landbouwers die
het het hardst nodig hebben.
„Als het zou lukken de kosten
van de landbouwpolitiek van
de EG op het niveau van dit
moment te houden zou dat al
een enorm succes zijn", meent
hij.
De gekaapte trein bij De Punt, nu tien jaar geleden. Inzet: Na afloop van de kaping was er veel belangstelling voor de schade die bij de bestorming van de trein
was aangericht. FOTO: anp
Precies tien geleden begon de treinkaping bij De Punt
Zeven Zuidmolukse jongens en een meisje gijzelden er
ruim vijftig passagiers. Hun eis: vrijlating van veertien
gevangengehouden landgenoten. Na vele onderhande
lingspogingen werd na 462 uur de trein via een geweld
dadige militaire actie bevrijd.
Annie („liever niet mijn echte naam in de krant") was
achttien jaar en had net haar havo-eindexamen achter de
rug toen ze op ongelukkige wijze in de kapingstrein ver
zeild raakte. In Zwolle had ze net de vorige trein naar
Groningen gemist. Nu, tien jaar na dato, getrouwd en
moeder van twee kinderen, woont ze in Emmen. Maar de
trein is nog steeds op de achtergrond aanwezig.
EMMEN De goede af
loop in gedachten hou
dend stelt Annie dat ze
blij is de dramatische we
ken meegemaakt te heb
ben. Het klinkt op het
eerste gehoor vreemd.
Maar na uitleg wordt dui
delijk wat ze bedoelt. „Ik
ging als een kind de ka
ping in en kwam er als
volwassene weer uit. Je
kunt natuurlijk nooit zeg
gen hoe mijn leven verlo
pen zou zijn zonder ka
ping. Misschien had ik me
op dezelfde manier ont
wikkeld als nu. Alleen
denk ik dat de kaping het
proces versneld heeft, zo
als een katalysator een
chemisch proces".
„Als leerlinge op de middelba
re school had ik, opgegroeid in
een beschermd milieu, nooit
geleerd energiek voor me zelf
op te komen. Altijd gewend
aan een situatie met helpende
ouders om je heen. En dan sta
je er ineens alleen voor. Dan is
er geen keuze meer. Die drie
weken in de trein heb ik ge
fungeerd als intermediair tus
sen kapers en manlijke gijze-
•laars. De manier waarop ik me
toen heb geweerd, heeft me
een enorm stuk zelfvertrou
wen gegeven; geen angst of
schroom meer hebben om be
paalde zaken aan te snijden. Ik
ben door de kaping een stuk
zekerder in mijn schoenen ko
men te staan, heb er een
enorm stuk levenservaring in
één klap bijgekregen en er
veel mensenkennis door opge
daan. Wie kan dat als acht
tienjarige nog meer zeggen?"
Toch heeft de belevenis van
de kaping nog steeds invloed
op haar dagelijks handelen.
„De trein is nog steeds aanwe
zig op de achtergrond. Het
krachtigste voel ik het elk jaar
omstreeks deze tijd. Dan ga ik
bijvoorbeeld voor geen goud
grote zalen binnen. Schouw-
urgen en bioscopen mijd ik
dan".
Angst
Maar ook de rest van het jaar
zijn de gevolgen van de kaping
nog duidelijk merkbaar. Een
vliegvakantie zit er niet in.
„Ik ben er als de dood voor.
Het idee in een afgesloten
ruimte te zitten en er in geval
van nood niet uit te kunnen is
nog steeds ontzettend beangsti
gend". Zo moest ze enige jaren
na de kaping noodgedwongen
met de trein naar Eindhoven.
Een reis waarin haar de schrik
om het hart sloeg. Tot twee
keer toe stopte de trein, zonder
ogenschijnlijke reden, midden
in het veld, terwijl zowel con
ducteur als machinist driftig
op en neer begonnen de lopen
in het treinstel. „Met angst en
beven zit je dan op de bank;
het gebeurt me opnieuw, denk
je dan. Wanneer ik nu weer
onverhoopt met de trein moet,
gaat in elk geval mijn jongste
kind mee. Met haar erbij heb
ik het gevoel dat we bij een
eventuele volgende kaping
meteen worden vrijgelaten".
Een jaar na de kaping vond ze
werk op het kantoor van een
nutsbedrijf. Op haar afdeling
werkte ook een Zuidmoluks
meisje. „Elke maandagmorgen
was ik ziek. Ik bleef niet thuis,
maar was op het werk gewoon
niet in staat om ook maar iets
te doen. Onze kaping begon
namelijk op maandagochtend
negen uur. Was het eenmaal
half tien geworden, dan voel
de ik me pas op me gemak en
had het gevoel dat er niets
meer kon gebeuren. Langzaam
kwam ik dan weer op gang.
Dat heeft een half jaar ge
duurd. Toen werd ik overge-
Elaatst naar de directie-afae-
ng. Het trauma werd er en
kel door versterkt. De top is
immers belangrijk en zal als
eerste worden gegijzeld, dacht
ik." Pas nadat haar was ver
teld welke strenge veiligheids
maatregelen er bij het bedrijf
heersten, verdween het maan
dagmorgen-trauma. Er volgde
een periode van berusting, zo
van: er gebeurt maar wat er
moet gebeuren".
Alledaagse zaken als het ne
men van een bus of het win
kelen in een groot warenhuis
gaan ondanks die berusting
nog uiterst ongemakkelijk.
„Voor ik in een bus stap kijk
ik eerst nauwlettend of er ook
leden van etnische minderhe
den in zitten. Is dat wel zo dan
neem ik domweg de volgende
bus, ook al is dat een uur later.
En in een druk winkelcen
trum of warenhuis krijg ik het
na een paar minuten al Spaans
benauwd".
Op speelfilms over kapingen
en gijzelingen zit ze niet te
wachten. Ze heeft er wel eens
een gezien maar veel kijkple
zier heeft Annie er niet aan
beleefd. Nauwe betrokkenheid
voelde zij daarentegen wel
toen een ware kapingsgolf het
Midden-Oosten teisterde. Elk
uur luisterde ze naar nieuwe
berichten op de radio. „Je
kunt je zo goed indenken wat
die mensen dan meemaken en
hoe ze zich voelen".
Geen hekel
De meeste zorg maakt Annie
zich over de opvoeding van
haar kinderen. Wanneer die
op een leeftijd komen dat ze
haar angst voor grote mensen-
drommen en afgesloten ruim
tes opmerken, komt het ogen
blik waarop uitleg gegeven
moet worden. „Wat voor in
vloed zal dat op hen hebben?
Kijken ze Zuidmolukkers
daarna met de nek aan? Wor
den ze racistisch? Ik hoop het
van ganse harte niet. Zelf heb
ik ook geen echte hekel aan ze
gekregen, ben enkel selectief
geworden in het maken van
vrienden. Daarom vind ik het
nog steeds onvoorstelbaar dat
een ex-gegijzelde bij de kaping
in Wijster nu op de Molukken
werkt."
„Tijdens de gijzeling voelden
wij ons erg verbonden met de
kapers. Na de kaping viel je
echter in een zwart gat. Je
hele omgeving voelde grote
haat voor alles wat Zuidmo
luks is. Niemand in je directe
omgeving kon begrijpen wat je
voor de jongens in de trein
voelde. Ook de maatschappe
lijk werkster kon er niet mee
overweg. Elke woensdagmid
dag kwam ze. Wanneer ze ver
trok voelde ik me nog rottiger
dan voor haar komst. Het is
toch onbegrijpelijk dat men
wel lijvige boekwerken over
geestelijke gevolgen van een
kaping kan samenstellen,
maar de persoon in kwestie
geen adeouate hulp kan ge
ven". Na drie maanden kon de
maatschappelijk werkster
wegblijven en namen huisarts
eft dominee de opvang en
geestelijke nazorg over.
Het lezen van de bijbel heeft
haar enorm geholpen bij het
verwerken van de kaping. „Ik
ga er van uit dat er voor alles
in het leven een doel is. Bij mij
was het doel het zelfstandiger
en zelfbewuster worden. Van
daar dat ik, ondanks alle nog
aanwezige ongemakken, kan
zeggen blij te zijn het meege
maakt te hebben. Eindelijk na
tien jaar kan ik nu vrij over de
gebeurtenis en de gevolgen er
van praten. En alleen in de
trein stappen leer ik misschien
de volgende tien jaar wel."
WOUTER SCHOLTEN
UTRECHT De tijd
dat Nederland een kolo
niale mogendheid was,
is voor de meeste Neder
landers al geschiedenis.
Gisteren herleefde dat
verleden even bij de of
ficiële presentatie van
het boek „De Deli
Spoorweg Maatschappij,
driekwart eeuw koloni
aal spoor". In het spoor
wegmuseum in Utrecht
overhandigde auteur ir.
H. Meijer het eerste
exemplaar aan prof. dr.
J. van Baal, voormalig
gouverneur van Neder
lands Nieuw-Guinea.
Ir. Meijer, die morgen 83
jaar wordt, schreef het boek
om bezig te blijven. Hij ver
telt: „Ik vind schrijven leuk.
In totaal ben ik twee jaar
met het boek bezig geweest.
Voor die tijd was ik aotief
als lid van de Stichting Open
Oosterschelde".
Na zijn studie in Delft ver
trok Meijer in 1928 naar Su
matra om als ingenieur van
aanleg bij de Deli Spoorweg
Maatschappij (DSM) te gaan
werken. Hij zou tot 1951 in
Indië blijven, waarvan de
laatste vier jaar als directeur
van DSM. Meijer: „Alle di
rectieleden uit die tijd zijn
overleden. Ik was de enige
die nog een boek over de
Deli Spoorweg Maatschappij
kon schrijven. Het was een
boeiend bedrijf dat ruim
vijfhonderd kilometer spoor
lijn beheerde. Op het gebied
van personeelszorg, maar
ook in technisch opzicht,
was het zijn tijd ver vooruit.
Met een minimum aan ad
ministratie werd er zeer effi
ciënt gewerkt".
„De Deli Spoorweg Maat
schappij, driekwart eeuw
koloniaal spoor" is een uit
voerige documentatie van de
ii<
ontwikkeling en exploitatie
van het spoorwegnet aan de
oostkust van Sumatra. In
1883 werd begonnen met de hij
aanleg van de eerste spoor
lijnen rond Medan. De aan
wezigheid van Nederlanden
in Indonesië eindigde in
1958 toen hen te verstaan
werd gegeven dat ze het
land moesten verlaten. De
laatste twee hoofdstukken
van het boek, die de periode
na 1951 behandelen toen ir.
Meijer niet meer in Indië
werkzaam was, zijn geschre
ven door ing. F. Heckler.
Het boek bevat een schat
aan gegevens en is rijk geïl-1
lustreerd met foto's. Uitvoe-1
rig wordt ingegaan op zaken
als de economische beteke
nis, uitbreiding en techni
sche details van het spoor
wegnet. Historisch gezien
zijn de hoofdstukken over
de Tweede Wereldoorlog en
de politionele acties van de
grootste betekenis.
Meijer „Na de capitulatie in
1942 heb ik met vijfhonderd
andere Nederlanders aan de
Pakan Baru spoorlijn dwars
over Sumatra moeten wer
ken. Ik heb toen maar ver
zwegen dat ik ingenieur bij
de Deli Spoorweg Maat
schappij was uit angst voor
de mogelijke gevolgen. Toen
wij op 25 juni 1944 naar Sin
gapore werden geëvacueerd,
werd ons schip door de En
gelsen getorpedeerd. Daarbij
zijn 178 kameraden om het
leven gekomen".
„De Deli Spoorweg Maat
schappij" roept een tijdperk
tot leven dat definitief ver
leden tijd is. De persoonlijk
getinte herinneringen van
ir. Meijer zorgen dat het
boek levend blijft Op enke
le plaatsen, zoals in het
hoofdstuk over de politione
le acties, krijgen zij het ka
rakter van een verdediging
van de Nederlandse aanwe
zigheid in Indië.
FRANK DE KLERK
lit
GRONINGEN - PTT-Post heeft in 1986 voor het eerst in
jaar weer winst gemaakt. Over 1986 was gerekend op een verli
van zeventien miljoen gulden maar uit het volgende maand
presenteren jaarverslag blijkt dat er een winst van drie miljo* l\
gulden is gemaakt.
Minister Smit-Kroes heeft dit vanmorgen in Groningen beken
gemaakt bij de start van de bouw van het kantoor van de PI h
Centrale Directie. De winst is volgens hoofd-directeur drs. A.Y m;
van Ommeren voor een belangrijk deel toe te schrijven aawe
meevallende loonkosten. De minister roemde verder de „enoi
me inzet" van de PTT-Post medewerkers. Mevrouw Smit-Kra
maakte ook bekend dat zij met minister Ruding van financie
overeenstemming heeft bereikt over een investering van hc
derd miljoen gulden in de verbetering van telefooncentrales
Nederland.
AMSTERDAM Het ministerie van justitie stelt een onderzoe
in naar de weigering van het Amsterdamse huis van bewarin iR
om een van heroïnehandel verdachte man in te sluiten. De mai ,r(j
werd vrijdagavond voor de deur van de gevangenis op vrije vot
ten gesteld omdat de politie hem een half uur te laat afleverdi
De verdachte was door de Amsterdamse parketpolitie uit Zutprd
hen opgehaald voor verhoor in de hoofdstad. Maar omdat hij n 1 1
half tien 's avonds aan het huis van bewaring werd „aangebo int
den", weigerde het personeel hem binnen te laten, hoewel er a jg<
een cel gereserveerd was.
VAASSEN Ongeveer twee
uur lang hebben maandagmid
dag zo'n 35 politiemensen uit
Vaassen, Epe, Apeldoorn en
Heerde en vier jachtopzieners
gezocht naar een „vermiste-
"collega. De 38-jarige hoofd
agent uit Vaassen was 's och
tends op zijn dienstmotor ver
trokken. In de loop van de dag
besloten zijn ongeruste colle
ga's een zoekactie te starten
omdat de bewuste agent niet
reageerde op oproepen via de
portofoon. Pas tegen het eind
van de middag werd de ver
miste hoofdagent gesignaleerd
op de dijk Enkhuizen-Lelystad
en kon de zoekactie gestopt
worden. Door alle consternatie
was men vergeten dat de man
al aangekondigd had dat hij
die dag zijn motor weer ecu
wat kilometers wilde late: ar
draaien na de vele kleine ri r(j,
tjes. rbi
egt
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BI] UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
J!
FLIP
i txo
Monv
WÉ2Eies!
■MET ÜOET
we we c
EGGEVJC,
DENKtH)
"vewvatvfc.
•WC tftoEI (JJ
te vio<<
UIT.
Verantwoord Wonen
kan weer aan de slag
ROTTERDAM De recht
bank in Rotterdam heeft giste
ren het uitstel van betaling
van de stichting Verantwoord
Wonen uit Capelle aan den
IJssel ingetrokken. Inmiddels
is het bestuur vernieuwd en is
een financieel reddingsplan
afgerond. De bij de bouwstich-
ting betrokken financiers zijn
bereid achttien miljoen te ver
zamelen.
UTRECHT De Nationale Ziekenhuisraad (NZR) vindt dat de
ziekenhuisdirecties van de medische specialisten in hun zieken
huis moeten „verlangen" dat ze niet aan de voorgenomen acties
meedoen. De specialisten willen een week lang uitsluitend zon
dagsdiensten gaan draaien uit protest tegen de plannen van het
kabinet om hun norminkomen te verlagen. In een brief aan de
Landelijke Specialisten Vereniging (LSV) bestempelt de NZR de
acties als „uiterst prematuur en onrechtmatig". De NZR dringt
er bij de LSV op aan alsnog van de acties af te zien en weer snel
met de overheid om de tafel te gaan zitten.
Pantserwagen te zwaar
DEVENTER De nieuw
Mercedes-terreinwagen die o
Deventer politie onlangs val
Binnenlandse Zaken heeft ge
kregen, is te zwaar bepantseró j\
De wagen is daardoor zó top v;
zwaar geworden dat deze t .1
een bocht reeds bij een snel Jk
heid van 35 kilometer per utf jn
dreigt te kantelen. De gemee#
tepolitie heeft inmiddels bl L
het ministerie aangedron#^
op maatregelen.
