„Wat is
dat: zwart
geld wit
maken?"
I
Borst- en baarmoederhalskanker
terug te dringen door preventie
Ongerustheid
in de Kamer
over nieuwe
paspoort groeit
VVD: Onderhandelen over conventionele wapens
£etdóc(2oivumt
PvdA wil minder hoge
officieren in leger
PVDA: INVOERING „PUINHOOP^,,
Rundvee ramp als ontwikkelingshulp
BINNENLAND
WOENSDAG 20 MEI 1987 PAGINAf
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De liberale woordvoer
der stelde voor dat Nederland het initia
tief zou nemen voor onderhandelingen
tussen de NAVO en het Warschau Pact
over wederzijdse beperkingen van con
ventionele wapens. „Laat de NAVO eens
een nuloptie voorstellen voor tanks, het
meest zichtbare middel en symbool voor
de Russische onderdrukking van Oost-
Europa. Laten we eens zien of de heer
Gorbatsjóv déér zo happig op is!".
Uit de woorden van Bolkestein zou men kun
nen opmaken dat de VVD bang is deze strijd te
verliezen. CDA-woordvoerder De Boer zal die
vrees gisteravond versterkt hebben. Op een
vraag van de PvdA'er Ter Beek verklaarde hij
dat het kabinet „al volop bezig is" in de NAVO
te pleiten voor de „dubbele nul-optie" (afschaf
fing van alle Euroraketten met een reikwijdte
van 500 tot 5000 kilometer). De Boer verwees
daarbij naar uitlatingen van premier Lubbers
voor de NCRV-televisie. De minister-president
omhelsde bij die gelegenheid de onmiddellijke
afschaffing van de LRINF-wapens (1000 - 5000
km) en sprak zich uit voor een afschaffing bin
nen een half jaar van de SRINF-wapens (500 -
1000 km).
De Boer is het daar van harte mee eens. Vol
gens hem dient de regering inderdaad al het
mogelijke te doen om dat te bereiken en zono
dig zal hij hierover vanavond een motie indie
nen. Volgens de CDA'er houdt de NAVO in elk
geval voldoende kernwapens over om de Sov
jet-Unie af te schrikken van een aanval op
West-Europa. Hij wees op onder meer de Ame
rikaanse „nucleaire" bommenwerpers, die in
Engeland zijn gestationeerd, en de Amerikaan
se onderzeeboten in Westeuropese wateren, die
zijn uitgerust zijn met atoomraketten voor de
lange afstand.
Een eventuele CDA-motie met betrekking tot
de dubbele-nuloptie is bij voorbaat verzekerd
van een kamermeerderheid. De PvdA denkt er
namelijk precies zo over. „Er is nu een histori
sche kans om een daadwerkeijk begin te maken
met de beteugeling van de kernwapenwedloop.
Die kan en mag niet verloren gaan. De dubbele
nul-optie moet gerealiseerd worden," aldus
PvdA-woordvoerder Ter Beek.
DEN HAAG De PvdA vindt dat er in de Ne
derlandse krijgsmacht veel te veel hoge, en dus
ook dure officieren rondlopen. Tijdens een de
bat in de Eerste Kamer over het defensiebeleid
pleitte PvdA-senator Uijen, zelf oud-beroepsof
ficier, voor een beteugeling van de „rangen-in
flatie" in de legertop. Uijen wees erop dat het
aantal generaals, luitenants-generaal, kolonels,
luitenants-admiraal, schouten-bij-nacht, kapi
teins ter zee, etc. de laatste vijfentwintig jaar
„onrustbarend snel is gestegen", terwijl de tota
le sterkte van de krijgsmacht juist geleidelijk is
afgenomen. Het aantal officieren in de aller
hoogste rangen bij landmacht, luchtmacht en
marine (vlag- en opperofficieren) bedroeg in
1960 nog 76 en nu 121. Tot de rangen die direct
daaronder liggen (kolonels e.d.) behoorden in
1960 nog 260 personen. Thans zijn het er 368.
SLAVENBURG TIJDENS PROCES:
ROTTERDAM De 63-
jarige Ruud Slavenburg,
ex-lid van de raad van
bestuur van de voormali
ge Slavenburg's Bank,
kwam er pas via kranten
achter wat „witten" van
zwart geld is. „Ik heb
toen een keer aan ie
mand gevraagd aan
wie weet ik niet meer
wat is dat: zwart geld wit
maken?", zei Slavenburg
gisteren voor de recht
bank in Rotterdam. Daar
ging het strafproces van
start tegen drie voorma
lige topfunctionarissen
van het bankconcern. Zij
worden verdacht van het
leiding geven aan zwart-
geldpraktijken die in de
periode 1977-1982 vol
gens een rijksaccountant
een omvang hadden van
circa 187 miljoen gulden.
De eerste procesdag werd in
zijn geheel besteed aan het
verhoren van Slavenburg,
waarbij de vragen voorname
lijk werden gesteld door
rechtbankpresident
mr. T. Fransen. Centraal in
het verhoor stond de gang
van zaken op de Amsterdam
se vestiging van Slavenburg's
Bank aan de Herengracht
met betrekking tot F S
Properties BV, onroerend-
goedhandelaren.
Deze later failliet gegane BV
mocht zich vanaf 1977 ver
heugen in een bijzondere
kredietservice van het Am
sterdamse bijkantoor. Die be
stond eruit dat F S kredie
ten werden verleend waar in
eerste instantie „rechtens"
geen dekking was (overdis-
positie). Begin 1978 was er
sprake van een overdispositie
van ruim vier miljoen gul
den, terwijl er bij Slaven
burg's Bank een maximum
gold van ruim twee miljoen.
Uit onderzoek kwam later
naar voren dat ten minste
een deel van het verleende
krediet werd gedekt door
Ruud Slavenburg zat gisteren, na vier jaar, dan toch eindelijk voor zijn rechters. Geheel links officier van
justitie mr. Den Doelder.
„zwarte waarden" die zich
bevonden in de directiekluis.
Geld onderweg
Hier schoof Slavenburg de
zwartepiet vooral door naar
de ex-directeur M B. van het
Amsterdamse bijkantoor, die
op eigen houtje de overeen
komsten met F S was aan
gegaan. Hij zou ook Slaven
burg als lid van de raad
van bestuur de hoogst ver
antwoordelijke voor de bin
nenlandse kredietverle
ning aan het lijntje heb
ben gehouden met medede
lingen als „Maak je geen zor
gen, er is veel geld onder
weg".
B. kon zich, zo bleek op de
zitting, veel veroorloven zon
der dat dat gevolgen voor
hem had. In een later stadi
um ontzegde hij zelfs de in
terne accountantsdienst van
het bankconcern, die de in
houd van de kluis wilde in
specteren, de toegang. Op de
vraag van mr. Fransen hoe
dat toch mogelijk was en
waarom er geen stappen wer
den ondernomen tegen B.,
antwoordde Slavenburg: „Ik
kan mij absoluut niet meer
herinneren waarom wij hem
hebben gehandhaafd".
Slavenburg gaf min of meer
toe dat hij in 1977 al op de
hoogte was van de forse
overdispositie bij de Amster
damse vestiging, al wist hij
ook dit niet met zekerheid,
zoals hij op veel cruciale vra
gen een concreet antwoord
schuldig moest blijven: „Ik
kan het mij niet meer precies
herinneren" en „Ik ben
slecht in data", liet hij zich
meerdere malen ontvallen.
Luchtje
Vervolgens kwam de voor
dit proces belangrijke vraag
aan de orde wanneer Slaven
burg ervan op de hoogte was
geraakt dat een deel van die
kredieten werden gedekt
door „zwarte waarden". Voor
de rechter-commissaris had
hij verklaard dat hij medio
1978 op de hoogte was van
„vertrouwelijke dekking"
met betrekking tot de aan F
S verleende kredieten of te
wel „kredieten waar een
luchtje aan zat".
Slavenburg kwam gisteren
op deze verklaring terug. „Er
kan bij mij een zekere ver
warring zijn geweest", zei hij,
en introduceerde vervolgens
de term „harde waarden",
waarvan hij medio 1978 wist
dat die zich in de kluis in
Amsterdam bevonden maar
niet dat hier aan „een luchtje
zat".
J01
ati'
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De ongerustheid in de Tweede Kan*
over de verwikkelingen rond de invoering van hi
nieuwe, fraudebestendige paspoort neemt toe. Aanle
ding daartoe zijn scherpe meningsverschillen binm
Kenmerk En Personificatie (KEP) BV in Barnevel
die voor het deelnemende Kodak-concern aanleidii
waren, er eind vorige week uit te stappen.
Over de precieze oorzaak van de ruzies bij KEP bestaat g«
helderheid. KEP zelf weigert hardnekkig mededelingen te dot
en verwijst naar Buitenlandse Zaken, dat evenmin iets zeg#
wil en op zijn beurt verwijst naar KEP „omdat het om inten
aangelegenheden gaat".
Verder is de Kamer ongerust over de inhoud van het gehein
contract dat het ministerie van buitenlandse zaken met KI
sloot. Staatssecretaris Van der Linden van buitenlandse zaki
heeft het contract afgelopen vrijdag vertrouwelijk aan de K
mer ter inzage gegeven. Daarmee heeft de bewindsman die dt
aanvankelijk niets voor voelde, een belangrijk verzoek vani
Kamer ingewilligd. Volgens ingewijden laat het contract ai
KEP, ondanks talloze voorbehouden en door het ministerie i»
gelegde tussentijdse controles, toch te veel ruimte van de pa
poortfabricage een melkkoe te maken.
Zo is (in artikel twaalf) onder meer de omvang van de winst d
KEP mag maken, slechts beperkt door het woord „redelijk
zonder aan te geven wat daaronder procentueel verstaan m«
worden. Buitenlandse Zaken heeft zich eerder op dit punt V(
dedigd met te zeggen dat KEP „voor elke stap" die het ma
doen eerst toestemming van het ministerie moet vragen.
Proeven
Nog niet ingewilligd is echter het eveneens dringende verza
van de Kamer meer gegevens te verstrekken over de proevt
die gedaan zijn met de fraudebestendigheid van het KEP-p
poort en die ertoe leidden dat KEP de felbegeerde order kr«
Daarmee is in het gunstigste geval zeshonderd miljoen guld
gemoeid, als gevolg van buitenlandse belangstelling voor het j
bruikte fotochemische procédé.
Niettemin bestaat ook over de exclusiviteit van dit procédé i
zekerheid omdat door Buitenlandse Zaken gesteld is dat
Staats Drukkerij en -Uitgeverij (SDU) niet aan de eisen v
fraudebestendigheid zou kunnen voldoen. De SDU heeft i
herhaalde malen met klem tegengesproken en eigen paspoa
modellen gepresenteerd, die minstens zo fraudebestendig zoudi
zijn.
De PvdA'er De Visser, die enige maanden geleden als eerstei
kat de bel aan bond en om een nauwgezet onderzoek vro
sprak eind vorige week desgevraagd van „een puinhoop".
CDA'er Gualthérie van Weezei, die zich aanvankelijk scherp!
gen de houding van De Visser afzette, gaf nu toe „dat deze u
inderdaad niet goed zit en helemaal verkeerd gaat aflopen",
Kohnstamm (D66) heeft inmiddels schriftelijke vragen gesKi
aan Van der Linden. Hij wil weten of de datum van invoerii
die „geprikt" is op 1 januari 1988, onder deze omstandighedi
nog wel haalbaar zal zijn en wat de bewindsman denkt te dm
om uitstel te voorkomen.
Van der Linden heeft eerder deze week echter al laten weti
dat wat hem betreft aan de datum van 1 januari 1988 niet
tornd behoeft te worden. In kringen van CDA, PvdA en 1
wordt daar echter openlijk aan getwijfeld. Niettemin staat ra
niet te trappelen om iets te gaan ondernemen, omdat de Twee
Kamer kort geleden de Algemene Rekenkamer gevraagd h«
een zogenaamd „doelmatigheidsonderzoek" naar het nieui
paspoort te doen.
In het onderzoek zal het voornamelijk gaan om de prijs die
burger moet gaan betalen en waarover nog altijd geen duideli]
heid bestaat. „Laten we nou eerst maar eens afwachten wat dl
uitkomt en dan zien we wel verder. Ik geloof niet dat het vi
standig is, daar nu doorheen te fietsen, tenzij het natuurlijk
welke reden dan ook helemaal de spuigaten gaat uitlopen",
De Visser.
i
(ADVERTENTIE)
DEN HAAG Jaarlijks
overlijden er in Neder
land ruim drieduizend
vrouwen aan borstkanker
en driehonderd vrouwen
aan baarmoederhalskan
ker. De bevolkingsonder
zoeken die de afgelopen
tien jaar in Nijmegen en
enkele andere regio's bij
wijze van proef naar deze
beide vormen van kanker
zijn gehouden, hebben
een zeer positief resultaat
gehad.
Het aantal vrouwen dat aan
borstkanker stierf, nam met
ongeveer vijftig procent af en
het aantal vrouwen met baar
moederhalskanker daalde van
18,6 naar 3,3 per 100.000.
Volgend jaar zullen in ver
schillende delen van Neder
land bevolkingsonderzoeken
van start gaan naar borstkan
ker en baarmoederhalskanker.
In voorbereiding hierop wordt
er vandaag en morgen in Nij
megen een symposium gehou
den over de resultaten van de
proef-bevol k i ngsonderzoeken
naar deze beide vormen van
kanker. Professor G. Vooys
van het Instituut voor Patho
logische Anatomie in Nijme
gen staat enigszins sceptisch
tegenover de te houden bevol
kingsonderzoeken. „Voor de
screeningsonderzoeken is het
van doorslaggevend belang dat
er een goede organisatie en re
gistratie is en zeer hoogwaar
dige apparatuur. Alleen een
gerichte aanpak waarbij de op
komst ook gecontroleerd
wordt, kan succes hebben. Ik
denk hierbij aan een strakkere
organisatie dan die welke de
overheid voor ogen staat".
Voorkomen
Vooys benadrukt verder het
essentiële verschil tussen
borstkanker en baarmoeder
halskanker. „Borstkanker kan
pas ontdekt worden als het er
al is. In een bepaalde fase ver
spreidt het zich door het hele
lichaam. Tussen het moment
dat het zichtbaar wordt en het
moment dat het zich ver
spreidt, zit een nauwe tijds-
marge. Alleen door zeer regel
matige controle kan deze vorm
van kanker tijdig vastgesteld
worden. Bij het proef-bevol-
kingsonderzoek werden de
vrouwen elke twee jaar opge
roepen".
Baarmoederhalskanker kan
echter gemakkelijker voorko
men worden. Vooys: „Via een
uitstrijkje is het mogelijk het
voorstadium te ontdekken van
baarmoederhalskanker. Zo'n
vroegtijdige diagnose en een
hierop volgende behandeling
operatie kunnen voorkomen
dat een vrouw deze vorm van
kanker krijgt. Omdat het hier
om voorstadia gaat die enkele
jaren kunnen duren, is de
tijdsfactor hier van minder be
lang dan bij borstkanker".
Europese kankercode
Terwijl vroeger de nadruk lag
op het genezen van kanker,
gaat men nu de laatste jaren
steeds meer aandacht besteden
aan het voorkomen. In het ka
der van de Europese campag
ne tegen kanker die gisteren
van start is gegaan, hebben
deskundigen uit de lidstaten
een kankercode opgesteld.
Deze Europese code voor kan
kerpreventie, bestemd voor
alle inwoners van de Europese
Gemeenschap, geeft richtlij
nen voor wat men zélf kan
doen om kanker tegen te gaan.
Belangrijkste doelstelling van
deze actie is dat het aantal
sterftegevallen dat wordt ver
oorzaakt door kanker, in het
jaar 2000 met vijftien procent
moet zijn teruggedrongen.
Voor veel mensen geldt dat
kanker voorkomen kan wor
den als ze hun levensgewoon
ten wijzigen. Roken, te veel al
cohol, te veel zonlicht en onge
zond eten zijn factoren die het
risico op kanker vergroten.
Nederland is het eerste land in
de EG dat inhaakt op de Euro
pese campagne die tot 1989 zal
duren. In Nederland wordt de
actie voor een groot deel geor
ganiseerd door het Koningin
Wilhelmina Fonds, dat ook
een folder over de kankercode
heeft uitgegeven.
JEANNETTE VOORBIJ
Het 100ste Van Haren filiaal is open. En dat wordt voor u voordelig lopfl
Kijk maar naar deze feestelijke aanbiedingen. Da's geen geld. Maar O Q 9
wel een kwestie van snel zijn. Want op is op. Leer of suède: slechts i
Vërder dan Van Haren hoeft u voor schoenen niet te lopfl
VAN HAREN
SUSKE EN WISKE DE JOLIGE JOFFER
■s st.
(c) Standaard Uitgeverij/Wavery Production*
Oranje Museum in Baarn geopend
Onder een overweldigende belangstelling van genodigden is gisteren het Oranje Museum In Baarn
officieel geopend. Prins Bernhard verrichtte de opening van het museum dat door particulier initia
tief tot stand is gekomen. In het museum is onder meer een twintig meter lange kroningsstoet in
miniatuur te zien met meer dan tweehonderd militairen. Verder is er een speciale expositie van
schilden die sinds prinses Sophie door het Koninklijk Huis beschikbaar zijn gesteld aan leveran
ciers die het predikaat „hofleverancier" mogen dragen.
DEN HAAG De inschakeling van de rundveehouderij h
ontwikkelingshulp is een ramp. Tussen 1978 en 1984 is op
manier 140 miljoen gulden over de balk gegooid. Dit blijkt
een onderzoek dat de Inspectie Ontwikkelingshulp heeft geda
naar deze vorm van hulp. Er bestaan geen beleidslijnen voor'
rundveehouderij als vorm van ontwikkelingshulp. Zo werd!
aan een aantal landen Nederlandse in totaal 14.500 melkkoe!'
geleverd, die echter ter plaatse ongeschikt bleken. Klimaat,
ding en verzorging bleken niet geschikt voor de Nederland
koeien. Bovendien waren ze niet als trekdier te gebruiken
opzetten van grootschalige melkbedrijven werd ook een mislu'
king, door gebrek aan goed management in de betrokken 1»
den, het niveau van mechanisatie en het feit dat het materii
weinig afgestemd was op de lokale behoefte.
Radio-piraterij loopt verder uit de hand
DEN HAAG Ondanks dringende verzoeken aan het kabifl
öok vanuit de Tweede Kamer, om scherper jacht te maken
illegale omroep-praktijken, is de ether-piraterij een even
vangrijk verschijnsel gebleven als voorheen. Op vele plaatsen
de situatie zo uit de hand gelopen, dat zelfs lokale overhed
een zekere status verlenen aan illegale omroepen. „Overal
het land lijden dagbladen schade door radiopiraten die corn®!
ciële boodschappen uitzenden en daardoor de advertentie-'
komsten van kranten nadelig beïnvloeden". Dit schrijft de or?
nisatie van dagbladuitgevers NDP in een brief aan premier U
bers. Daarin wordt hem gevraagd met een aanwijzing aan de:
ficiers van justitie meer vaart te zetten achter de vervolging
de lokale omroeppiraten.
