Ilaket boorde zich exact
In zenuwcentrum Stark
Grote vrees voor aanslag op Thatcher
AZI-ARTSEN IN CEL
OOR „EUTHANASIE
iupermachten meer betrokken bij Golfoorlog
Kaper overmeesterd
op Fiji-eilanden
Natie van slaapwandelaars
bang voor onafhankelijkheid
IITENLAND
fieidaeSowuvnt
Verpleger blaast
treinwagon op
Pereld-
evolking
roeit
„a xplosief
Studentenprotest Z-Korea uiteen geslagen
IRA WAARSCHUWT MEERDERE MALEN:
(NA
DINSDAG !9 MEI 1987 PAGINA 5
JJKFURT Een rechtbank in Frankfurt heeft gisteren twee Duitse artsen tot elk
jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens medeplichtigheid aan moord op ongenees-
ueken in de nazi-tijd. In 1940 en 1941 kwamen onder hun leiding ruim 15.000 geeste-
fn lichamelijk gehandicapte mensen aan hun eind in het kader van het door de nazi's
stelde „euthanasie-programma". In totaal werden 70.000 gehandicapten omgebracht,
^-jarige vrouwenarts Aquilin Ullrich uit Stuttgart werd veroordeeld wegens mede-
lUgheid aan moord op zeker 4500 gehandicapten. De 72-jarige dokter Heinrich Bunke
felle werd schuldig bevonden aan de dood van zeker 11.000 mensen. Beiden hadden
an de zogenaamde „Aktion T-4", een programma op last van Hitler, die
wilde doen aan het grote aantal „nutteloze eters" in verpleeg- en verzor-
itehuizen. Rechtbankvoorzitster Dierks stelde in haar vonnis dat beide verdachten
iet euthanasieprogramma waren blijven meewerken, ook nadat zij het misdadige ka
ler daarvan hadden onderkend. Bij een eerder proces in 1967 werden de twee artsen
iproken, omdat zij niet in staat zouden zijn geweest het misdadige karakter van hun
len in te zien.
3
„de-
Politiestaking
Peru beëindigd
LIMA Aan een staking van
enkele duizenden politie-agen-
ten in Peru is een einde geko
men, nu de regering in princi
pe akkoord is gegaan met
loonsverhoging. Over de hoog
te ervan wordt de komende
dagen verder onderhandeld.
De politie-agenten waren zon
dag in staking gegaan voor een
loonsverhoging van 800 pro
cent Zondagnacht hadden zij
zich over de gehele hoofdstad
Lima verspreid om schermut
selingen te voorkomen met
het leger, dat opdracht had ge
kregen de staking zonodig met
geweld te beëindigen.
Turkse ex-politici
mogen bijna praten
ANKARA Turkse politici uit de
periode van voor de militaire
staatsgreep van september 1980,
mogen over enige tijd weer deel
nemen aan het openbare leven.
President Kenan Evren heeft gis
teren een grondwetswijziging
goedgekeurd, waarmee dat moge
lijk wordt. De kwestie moet nu
nog in een referendum aan de be
volking worden voorgelegd. In de
grondwet die in 1982 door de mili
tairen werd vastgesteld, hadden de
oude politici nog een spreekverbod
van tien jaar opgelegd gekregen.
Westerse landen hebben veel druk
uitgeoefend op Turkije om dit ver
bod ongedaan te maken.
PEKING Een Chinese zie
kenverpleger heeft uit woede
en frustratie over zijn ontslag
en andere tegenslagen een
treinwagon opgeblazen. Bij de
explosie kwamen twaalf men
sen om het leven, onder wie
de verpleger zelf.
De man had zijn baan in een
psychiatrische inrichting ver
loren omdat hij geestelijk ge
stoorde patiënten mishandel
de. Na het ontslag liet zijn
vriendin hem in de steek en
ging het eigen zaakje dat hij
had opgezet, failliet. Waarom
hij de wagon als doelwit koos,
is niet bekend.
Kinderarbeid
blijft probleem
in Italië
MILAAN Meer dan een half
miljoen Italiaanse kinderen on
der de 14 jaar moeten, meest te
gen een hongerloontje, arbeid
verrichten. Ze worden gebruikt
als hulp in de huishouding, als
schaapsherder of als loopjongen
in de bouw en in werkplaatsen.
Dat staat in een zwartboek van
de Italiaanse Arbeidersjeugd.
Als de kinderen een ongeluk
krijgen op het werk, verklaren
ze meestal dat ze hun verwon
dingen thuis hebben opgelopen
omdat ze bang zijn hun baantje
te verliezen.
Studenten
bezetten
Notre Dame
PARIJS Franse studenten
hebben de nacht van zondag
op maandag bij wijze van pro
test doorgebracht in een klok
kentoren van de Notre Dame
en tot grote woede van omwo
nenden herhaaldelijk de klok
ken geluid. Zij gaven hun be
zetting gisteren op, toen de au
toriteiten hadden beloofd dat
hen geen straf te wachten
stond. De studenten protes
teerden tegen het voorstel van
de regering om de indeling en
het lesprogramma van derde
jaarsstudenten te veranderen.
i REG AT LIET ZICH RUSTIG AFSCHIETEN
rvol
wee
king
tvi,
m rvolg van de voorpagina)
ent ISHINGTON
irik en woede over
doden aan boord
het fregat Stark
in de Ameri-
anse hoofdstad
ishington vergezeld
verbazing over
feit, dat de met
»rst moderne gelei-
wapens uitgeruste
I logsbodem niet
K |ft gereageerd op
Iraakse aanval.
angi fregat werd zondagavond
•mei een Iraakse Exocet-raket
>ord iakt toen het zich op 130
verk meter van Bahrein be-
r ee d De raket sloeg in aan
mb irboordzijde, op de plaats
roni r zich het elektronisch ze-
inge centrum van de oorlogs-
bevindt. President
- eclfen heeft aangekondigd
s K
Vffl
dat het incident tot op de bo
dem zal worden uitgezocht.
De vlucht van het Iraakse toe
stel was hoogst ongewoon. Tot
dusver hadden Iraakse ge
vechtsvliegtuigen nog niet in
het donker geopereerd. De
Iraakse ambassadeur in de VS
verklaarde dat de gevechts
vliegtuigen hadden gemikt op
een Iraans doel, dat in de
buurt van de Stark zou hebben
gevaren.
Volgens het Amerikaanse mi
nisterie van defensie heeft het
schip de twee Iraakse toestel
len wel op zijn radarschermen
zien naderen en tweemaal een
waarschuwing gegeven. Voor
dergelijke waarschuwingen
bestaan internationaal beken
de standaard voorschriften. In
Washington wordt gespecu
leerd op de mogelijkheid dat
de Iraakse piloten deze waar
schuwingen niet hebben ge
hoord of begrepen.
Volgens andersluidende be
richten zou de aanval zijn uit
gevoerd door één Iraaks toe
stel, een Mirage F-l, dat twee
Terwijl een blusvaartuig probeert de brand aan boord te blussen
vaart het Amerikaanse fregat Stark, geëscorteerd door twee an
dere oorlogsbodems, in de richting van Bahrein. Aan boord vie
len 28 doden en 21 gewonden.
raketten afvuurde die beide
doel troffen. Het vliegtuig zou
zijn geïdentificeerd door een
in Saoedi-Arabië gestationeer
de vliegend radarstation
(AWACS), dat boven de Golf
patrouilleert om de Ameri
kaanse marineschepen in het
gebied te beschermen.
Maar in beide gevallen blijft
de verbazing over het uitblij
ven van een reactie van de
Stark. Volgens woordvoerders
in de VS werd op de Stark wel
alarm geslagen en was er op
dat moment nog voldoende
tijd om tegenmaatregelen te
nemen. Het fregat beschikt
over door computers bestuurde
vuurmonden die zich op een
naderende raket richten en
met meer dan 1.000 granaten
per seconde een ondoordring
baar gordijn van lood vormen.
Onderzoek zal moeten uitwij
zen waarom het wapen niet is
gebruikt.
Als het afweersysteem niet
heeft gewerkt, betekent dat
dat allerlei Amerikaanse sche
pen opeens bijzonder kwets
baar zijn geworden voor raket
ten van het type Exocet. Was
het systeem buiten werking,
dan heeft de coördinatie aan
boord van het schip niet ge
klopt.
Congresleden verklaarden gis
teren dat vijf Amerikaanse
schepen in een bijzonder ge
vaarlijk gebied in de Perzische
Golf varen en zonder moeite
kunnen worden aangevallen.
Zij pleitten voor luchtbescher
ming voor de vloot. Het Ame
rikaanse vliegdekschip Kitty
Hawk, dat geruime tijd in de
buurt van de Golf heeft ge
kruist, is echter onlangs terug
gekeerd naar de Middellandse
Zee.
anu
»N-
oi
SHINGTON/BAH-
In het Midden-
is opgelucht gerea-
op de bevestiging
Irak per abuis het
njerikaanse fregat heeft
M ihoten, en dat de ra-
(1gj en niet afkomstig wa-
s ta van de kant van Iran.
daf d
lf ui
■[Arm
sran had vorige week ge
touwd voor aanvallen
ierikaanse schepen. Als
Iran verantwoordelijk was ge
weest voor de apnval op de
Stark, zou dat hebben kunnen
leiden tot ingrijpen van de su
permacht in de Golfoorlog.
Iran en Irak trachten de we
derzijdse economieën te ver
zwakken door het belemme
ren van de olie-export. De be
schietingen van koopvaardij
schepen begonnen in 1984.
Sindsdien zijn rond driehon
derd schepen in de Golf, voor
namelijk olie-tankers, aange
vallen.
Volgens gegevens van Lloyds
in Londen heeft Irak de afge
lopen acht maanden meer
schepAt getroffen dan Iran.
Olie-deskundigen wijzen erop
dat de Ira"niërs groter belang
hebben bij het openhouden
van de Golf, aangezien de
scheepvaart zijn enige weg is
voor de export naar het bui
tenland. Irak vervoert dage
lijks ruwe olie via een pijplijn
naar Turkije.
Omdat de „tankeroorlog" ook
andere landen langs de Golf
treft, heeft Koeweit de hulp
ingeroepen van de supermach
ten. Het heeft drie Russische
olietankers gehuurd en met de
Amerikanen gepraat over de
verhuur van elf tankers; de
schepen zouden dan onder
Amerikaanse vlag varen en
zodoende door Amerikaanse
oorlogsbodems beschermd
worden.
Hierdoor zitten de Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie ei
genlijk in hetzelfde schuitje.
Beide hebben nu aan den lijve
ondervonden hoe onveilig die
scheepvaart door het conflict
tussen Iran en Irak is gewor
den. Daags voor de beschieting
van de Stark liep immers een
Russische tanker voor de kust
van Koeweit op een zeemijn.
Iran zegt zich door de aanwe
zigheid van Russische en
Amerikaanse schepen niet te
zullen laten weerhouden van
aanvallen op schepen en
noemde het incident „een god
delijke zegening". Noch Ame
rikaanse, noch Russische func
tionarissen hebben verduide
lijkt hoe zij op Iraanse aanval
len zouden reageren.
kb
nil SW YORK Over 35
gek zal de wereldbevol-
v ing zijn toegenomen tot
va bt miljard mensen. Met
c, Ke groei van de bevol-
rlaa ng. zal ook de honger en
oni dervoeding toenemen,
opi Dg deze zomer wordt er-
tell op de wereld de vijf-
n vi iljardste wereldburger
an boren. Dit staat in het
bei igste rapport van het
n k l-fonds voor bevol-
>et ngsactiviteit (UNFPA).
lat dere minuut komen er
e ti 0 mensen bij. Net zoals
1 het geval is, zal ook in
toekomst het meeste
t geleden worden in
nste landen. Wat dat
ft staat Afrika wel in
belangstelling, maar
'Kierde van de mensen
.honger lijden, wonen
Zuid-Azië, aldus het
port.
SUVA Bemanningsle
den van een Nieuwzee-
landse Boeing-747 op de
luchthaven van Suva op
de Fiji-eilanden, hebben
vanmorgen de kaper
overmeesterd, die dreigde
het toestel op te blazen.
De man had de onmiddel
lijke vrijlating geëist van
premier Timoci Bavadra
en de 27 ministers die
sinds een week door het
nieuwe militaire bewind
gevangen worden gehou
den.
Terwijl de passagiers uit het
vliegtuig weg mochten en de
onderhandelingen met de ka
per gaande waren, verzamel
den zich enkele duizenden in
woners van Fiji van Indiase
afstamming op het vliegveld,
om hem morele steun te ge
ven. De meeste gevangen ka
binetsleden maken eveneens
deel uit van de Indiase ge
meenschap op Fiji. De betogers
werden door de politie met de
wapenstok verdreven.
De gouverneur-generaal van
de Fiji-eilanden, Ratu Sir Pe-
naia Ganilau, heeft gezegd
coupleider luitenant-kolonel
Sitiveni Rabuka niet te heb
ben beëedigd als hoofd van
een interim-regering. Hij wei
gerde dat omdat de militaire
regering onwettig is. Rabuka
verklaarde gisteren het tegen
deel. Volgens de Fijische radio
wil Ganilau, vertegenwoerdi-
ger van de Britse koningin
Elizabeth (Fiji is lid van het
Britse Gemenebest), adviseurs
aanwijzen om het land te rege
ren totdat nieuwe verkiezin
gen plaatsvinden. Deze advi
seurs moeten grondwetswijzi
gingen voorbereiden om de
geschillen tussen de Indiase
bevolking en de oorspronkelij
ke Fijiërs te regelen.
(c) Standaard Uitgeverlj/Wavary Productions
Symbolische wandeling op hoog niveau
Honderden mensen kijken ademloos toe, wanneer de Franse
koorddanset Philippe Petit op zestig meter hoogte van het jood
se deel van Jeruzalem naar de oude Arabische wijk loopt. Tij
dens de driehonderd meter lange oversteek liet hij een witte vre
desduif vrij. De 37-Jarige Petit kreeg in 1973 bekendheid toen hij
op een hoogte van 400 meter een oversteek maakte tussen de
twee torens van het World Trade Center in New York.
Politiemannen schieten te hulp, wanneer een van hen door een benzinebom in brand vliegt tijdens
de rellen in Seoel.
SEOUL Een 26-jarige man
heeft zich in de Zuidkoreaanse
provinciestad Pusan met kero
sine overgoten en in brand ge
stoken als protest tegen de re
gering. De man ligt met ernsti-
fe brandwonden in het zie-
enhuis. Het vormde een van
de acties van vele duizenden
studenten die gisteren het af
treden van de regering van
president Chun Doo-hwan eis
ten. De oproerpolitie sloeg met
knuppels en joeg de studenten
in de hoofdstad Seoel met
traangas uitelkaar. Ook in
Kwangju, ten zuiden van
Seoul, kwam het gisteren tot
gevechten tussen demonstran
ten en politie. Op de begraaf
plaats werd een speciale rouw-
plechtigheid gehouden ter na
gedachtenis aan de omstreeks
tweehonderd slachtoffers die
zeven jaar geleden bij een
volksopstand in die plaats om
het leven kwamen.
De protesten zijn gericht tegen
het besluit van president Chun
Doo-hwan een einde te maken
aan de debatten over een nieu
we grondwet. Chun treedt vol
gend jaar februari af, omdat
zijn ambtstermijn dan verstre
ken is. De oppositie wil dat
een nieuwe president recht
streeks wordt gekozen en niet
met het huidige systeem van
kiesmannen, die voor een
groot deel door Chun zijn be
noemd.
SIYABUSWA Tussen
twee en drie uur in de
ochtend beginnen de bus
sen te rijden in het thuis
land KwaNdebele, opdat
de bewoners van Kameel-
rivier, Wolverkraal en
Frisegewacht op tijd op
hun werk zijn in Pretoria
of Johannesburg. Op tijd
om thee op bed te bren
gen in Pretoria; op tijd op
de fabrieken in Witwa-
tersrand. 's Avonds tussen
acht en negen zijn de bus
sen weer terug tussen de
eindeloze krottenneder-
zettingen in het uitge
strekte open veld ten
noorden van Pretoria.
Alleen in het weekend zien de
pendelaars hun familieleden
en buren bij daglicht. Een na
tie van slaapwandelaars, is
KwaNdebele wel genoemd.
Want in de behoefte aan
nachtrust is in dit schema nau
welijks voorzien. Deze natie is
nu voorbestemd om het vijfde
„onafhankelijke thuisland" in
Zuid-Afrika te worden. Vorige
week koos de Wetgevende
Vergadering van KwaNdebele
voor onafhankelijkheid, nadat
eerst honderden tegenstanders
waren gearresteerd en uit de
vergadering gezet, terwijl hun
huizen met benzinebommen
werden bestookt.
De Wetgevende Vergadering
bestaat voor een deel uit verte
genwoordigers van de traditio
nele chiefs, die tegen onafhan
kelijkheid zijn. Maar nadat in
1984 „verkiezingen" waren ge
houden, waarbij slechts 600
mannen (vrouwen hebben
geen stemrecht) hun stem uit
brachten, kwamen ook voor
standers van onafhankelijk
heid in het parlement.
Het Zuidafrikaanse parlement
moet nog instemmen met de
geboorte van de „Republiek
KwaNdebele", maar dat is een
formaliteit. Wat dat betreft
heeft Andries Treurnicht, lei
der van de grootste oppositie
partij, de Conservatieven, de
regerende Nasionale Partij op
zijn hand. Volgens hem hoort
de zwarte meerderheid in de
thuislanden, die in totaal der
tien procent van Zuidafri
kaanse bodem beslaan. Alleen
daar kunnen zwarten politieke
rechten uitoefenen en stem
recht hebben, aldus de ideeën
van Treurnichts partij.
Pendelaars
Dus zal in de loop van dit jaar
alsnog de onafhankelijkheid
plechtig gevierd worden in het
stadion, dat voor dit doel is op
getrokken in het lege open
veld. In de buurt daarvan bou
wen Zuidafrikaanse aanne
mers inmiddels nijver aan de
nieuwe hoofdstad KwaMah-
langu. Behalve regeringsge
bouwen verrijzen hier bunga
lows voor ministers en ambte
naren en hun Zuidafrikaanse
adviseurs. Dat zijn ook vrijwel
de enige huizen die in KwaN
debele worden gebouwd. De
bevolking woont in onafzien
bare rijen van golfplaten krot
ten en houten hutjes langs
stoffige weggetjes.
Voor zover ze werk hebben,
werkt meer dan negentig pro
cent van de bevolking in Zuid-
Afrika. Deze pendelaars vre
zen het verlies van hun Zuida
frikaanse staatsburgerschap als
het thuisland „onafhankelijk"
wordt. Want dan worden ze
tot „buitenlanders" in Zuid-
Afrika, waardoor de kans op
werk nog veel kleiner wordt
en het verlies van hun pensi
oenrechten dreigt.
De aanvoerder van de traditio
nele oppositie, prins James
Mahlangu, werd begin dit jaar
opgepakt op weg naar huis
van het gerechtshof in Preto
ria. Het gerechtshof had zojuist
op zijn verzoek de sluiting van
het kantoor van de „Tribal
Authority" (de traditionele
chiefs) door de regering van
KwaNdebele onwettig ver
klaard. De aanklacht tegen
prins James luidde: het hou
den van een illegale bijeen
komst.
Prins James' vader, Chief Da
vid Mapoch, is het hoofd van
de koninklijke familie van de
Ndzundzu, veruit de grootste
bevolkingsgroep van KwaN
debele. Hij heeft de regering
uitgedaagd een referendum te
houden over de onafhankelijk
heid. Leden van de koninklij
ke familie vrezen dat de rege
ring in plaats daarvan zal pro
beren een andere chief naar
voren te schuiven.
Prins Andries Mahlangu,
eveneens lid van de koninklij
ke familie, voorspelde in een
gesprek in maart al dat een
nieuwe poging zou worden ge
daan om de onafhankelijkheid
door te drukken, "maar ons
volk blijft daartegen". Hij
voorzag een nieuwe golf van
geweld als de regering "onver
zoenlijk" blijft. „Vorig jaar
kreeg KwaNdebele bekend
heid als een internationale
ramp, met meer dan 200 do
den. Dat zal zich herhalen, als
de regering zo dooreaar"
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Met de ver
kiezingen in aantocht
wordt de dreiging van een
moordaanslag door de
IRA op premier Thatcher
groter. Dat wordt onder
meer afgeleid uit diverse
waarschuwingen die in
Noord-Ierland zijn geuit,
sinds in het dorpje Lough-
gall, acht republikeinse
activisten terroristen in
de ogen van de Britten
bij een hinderlaag van
Britse SAS-soldaten
het leven kwamen.
om IRA verslagen was, geven toe
dat de hergroepering van het
ierse ondergrondse ver-
Danny Morrison, woordvoer
der van Sinn Fein, de politie
ke vleugel van het IRA, zei na
de begrafenis van deze Noord-
ierse „verzetshelden" dat pre
mier Margaret Thatcher voor
hun dood verantwoordelijk
wordt gesteld. Sinn Fein-lei-
der Gerry Adams, een Lager
huisafgevaardigde die nooit
naar Londen komt, verklaarde
onheilspellend dat Thatcher
moet boeten voor het bloedbad
van Loughgall.
De Britse autoriteiten, die zo
vaak hebben gezegd dat de
Noordierse
zet een feit is en dat de IRA
opnieuw over grote voorraden
wapens en munitie beschikt,
waarmee het een uitgebreide
campagne zou kunnen begin
nen op Engels grondgebied.
Het illegale Iers-Republikeinse
Leger zou daarin sterk worden
geholpen door Libië.
De Ierse activisten vinden het
nog altijd vreselijk jammer dat
hun bomaanslag van 12 okto
ber 1984 op Thatchers hotel in
de congres-stad Brighton niet
geresulteerd is in de dood van
de Britse premier. In Londen
doet momenteel het gerucht de
ronde, dat ene Kevin Barry
Artt (28), aan het hoofd staat
van twee kleine moordbriga
des, die op de loer liggen om
Maggie Thatcher naar de an
dere wereld te helpen. Zijn ac
tie zou door Libië worden gefi
nancierd met een een miljoen
pond sterling dat door het Li
bische Volksbureau (ambassa
de) in Bonn. Krijgt hij That
cher niet in het vizier, dan zou
Kevin Artt een spectaculaire
moordaanslag kunnen plegen
op een lid van de Britse ko
ninklijke familie.
De terreurbrigade van Scot
land Yard verkeert al enkele
weken in volledige staat van
paraatheid. Thatcher ver
plaatst zich in een geblindeer
de personenwagen, vol met
zwaargewapende SAS-man-
nen in burger. Dezen omrin
gen haar ook wanneer ze tij
dens haar campagne ergens op
stap gaat tussen aspirant-kie
zers. Tijdens wandelingen stel
len de beste scherpschutters
van de SAS zich zoveel moge
lijk strategisch maar toch goed
zichtbaar op. Dat is tegelijk
een beschermings- en een af
schrikmiddel. Intussen worden
ook alle Britse zee- en vliegha-
vens uitgebreid in de gaten ge
houden om te verhinderen dat
nog meer IRA-activisten En
geland binnenglippen.
