Sprookjesachtig Ulster
;ent wrede geschiedenis
De Amerikanen moeten
zo snel mogelijk weg
JITENLAND
SieidóaQowuvnt
)e paradoxen van de Ierse geschiedenis:
Noord- en Zuid Korea over een ding eens:
Vredeswapen
ZATERDAG 16 MEI 1987 PAGINA 7
TER Zes van de
ten graafschappen van
[ster, tezamen Noord-
nd vormend, behoren
Fjiet Verenigd Konink-
bezitten een ruige
nergens beto-
in de berg-
van Antrim. De be-
zijn helder, de bergen
de bossen afschrik-
De stem van de
wordt overal gehoord.
pieren zijn uitgestrekt en
domeinen voor vissen
allerlei soort; het land i6
door ontelbare schapen
Er schuilt geen adder
het gras. Dat kan ook
Volgens de legende im-
heeft St. Patrick, op be-
van God, alle gifslangen
in het meer van
En sindsdien
geen giftig dier op het
nog een woonplaats,
dus veilig naar Noord
gaan en naar hartelust
vissen en varen, eten
En wie goed uit
;en kijkt, zal op onver-
momenten de „Lepre-
ontmoeten, de dwerg
rerborgen schatten aan-
en in de nevelen van de
of de schemer van de
de gestalten ontwaren
„de goede lieden", zoals de
hun elfen noemen.
Ierland is klein, hooguit
ikilometer lang en breed,
wekt nochtans, in de rijke
van zijn land-
van een zeer
en vrij-
een immense, soms be-
wijdheid.
De haven van Portrush, beginpunt voor een tocht langs de adembenemend scho
ne kust van het Graafschap Antrim.
zou Ierland behan-
moeten worden als een
brokstuk van En-
Ierland is één natie",
stoutmoedige woorden
van de Ier Charles Ste-
Parnell. Hij sprak ze uit
in zijn mai-
meer dan hon-
geleden, in 1875.
was een groot voor
van zèlfbestuur. Als
ander heeft hij in de vo
rige eeuw de Ieren uit hun
apathie gewekt en gestalte we
ten te geven aan een groeiend
Iers nationaal zelfbewustzijn.
Het lijkt misschien vreemd,
maar Steward Parnell was
protestant. Waarom verzette
een zó bekwame telg uit een
bevoorrecht geslacht zich met
alle kracht tegen de Britse
overheersing? Het eerste ver
zet tegen de Engelse macht
werd niet aangetekend door
de overgrote meerderheid van
de bevolking, de arme, uitge
buite, van al hun politieke
rechten en grond beroofde ka
tholieken, maar door een klei
ne, verlichte bovenlaag, de na
zaten van de Engelse kolonis
ten die zich aan het begin van
de nieuwe tijd in Ierland had
den gevestigd.
Deze protestantse families
hadden in enkele eeuwen in
Ierland een geheel eigen, ver
fijnde levenswijze en cultuur
opgebouwd. Op basis van hun
rijkdom en cultuur maakten
zij, als Ieren, aanspraak op
door de Engelsen als een ge
lijkwaardige natie te worden
behandeld.
Zijn het de protestanten ge
weest die het eerst en het
luidst om Home Rule hebben
geroepen, het was een Ier die
zich de „Saksen", en daarmee
de Engelse narigheid in huis
en op de hals heeft gehaald.
Op 1 mei 1170 landden Nor-
mandiërs, die vanuit Wales de
zee waren overgestoken, bij
Baginbun in het zuid-westen
van het eiland. Ze stonden in
dienst van de Engelse Graaf
van Pembroke, bijgenaamd
Strongbow, op wie de Ierse
heer van Leinster, die in on
min leefde met zijn koning,
een beroep om hulp had ge
daan.
Bemoeienis
Pembroke maakte van de ge
legenheid een goed gebruik.
Hij veroverde een groot deel
van het land en huwde de
dochter van MacMurrough,
die hem te hulp geroepen had.
Dat alles zinde de Engelse ko
ning Hendrik II niet. Hij
kwam tussenbeide om zijn va
zal tot de orde te roepen. Deze
interventie is het begin ge
weest van de Engelse bemoeie
nis met Ierland. Een bemoeie
nis die geleid heeft tot een sys
tematische onderdrukking en
uitbuiting van de oorspronke
lijke bevolking.
De infectie begon dus in het
zuiden, maar het is Ulster
waar de Ierse identiteit van
daan komt. Het is een toeristi
sche belevenis van de eerste
orde om langs de kust van het
graafschap Antrim, van Car-
rickfergus naar Portrush te
rijden, de meest spectaculaire
en adembenemendschone
kustlijn van de eilandengroep
die, miljoenen jaren gelden,
daar is ontstaan als een on
neembare dam tussen oceaan
en poolzee.
Carrickfergus is de eerste
plaats in Ulster waar, in de 17-
de eeuw, Engels werd gespro
ken; het Keltisch was toen nog
de gewone taal van de bevol
king. De stadhouder-koning
Willem II van Oranje of
„Dutch William" zoals de Ie
ren hem noemen, landde daar
in 1690, in zijn strijd tegen de
katholieke Jacobus II. Op 12
juli 1691 versloeg hij de Ieren
aan de Boyne. Hij was het die
de confiscaties van grond en
bezittingen doorvoerde, waar
door vrijwel alle katholieke
Ieren bezitloos werden en van
al hun rechten beroofd.
Ten noorden van Carrickfer
gus bevindt zich een ver in zee
Boven: In de
bladeren van
de
eikenbomen
huizen
engelen, zo
menen de
leren.
Rechts: De
ruïne van de
abdij van
Fermanagh in
Devonshire.
uitspringende rotspunt, Fair
Head. Vandaar kan men de
kust van Schotland zien lig
gen.
En het is over deze
zeeëngte dat, in de pre-histo-
rie, ongeveer 8000 jaar gele
den, de eerste bewoners Ier
land binnenkwamen. Van Fair
Head is het, over de Giant's
Causeway, maar een vogel
vlucht naar Malin Head, het
meest noordelijke punt van
het eiland. De Causeway is ge
vormd tijdens het ontstaan
van de aarde en is daarmee
„een overblijfsel van de cha
os", zoals de dichter Thakeray
dat omschreef.
Geweldige stralen van kokend
lavavuur stolden tijdens die
ontstaansgeschiedenis tot veel
hoekige, soms meer dan twaalf
meter hoge en 25 meter dikke
kolommen van bazalt. Dicht
op elkaar gepakt, hecht als een
gesloten cordon van dode
wachters, vormen ze, vanaf de
voet van de rots, een grillig
pad dat verdwijnt in de onbe
kende gewelven van de
oceaan.
Modern wetenschappelijk on
derzoek heeft het geheim van
het ontstaan van de Giant's
Causeway ontsluierd. Maar
volgens de mythe en my
then zijn hardnekkig in Ier
land is de Causeway het
werk van de legendarische
reus Finn Mac Cool, de grote
krijger van Ulster. Zo is Ulster
en het Noordierse volk nog vol
van droom en' melancholie,
van geloof en bijgeloof. Er
huizen nog steeds engelen in
de bladeren van de eikebomen
en er dwalen elfen door de da
len!
HEIN SCHEFFLER.
iUNJOM „Pre-
iteer geweer, sir",
uwen een stel jonge
iteristen zo hard als
nen, terwijl een lui-
it hun wachtpost pas-
Vervolgens wordt
ingewikkeld ballet
(voerd met M-16's als
ballerina's. De sol
lijken wel cheerlea-
zoals ze daar in per-
harmonie hun wa-
lens rondslingeren en op
i neer bewegen, te meer
ïar de hele vertoning be-
ïleid wordt door een sal-
onverstaanbare kreten.
Dp de plaats. Rust" luidt het
twoord uit de mond van
in meerdere. Daarop worden
K enkele handelingen ver-
t en de rust daalt weer
sr. De luitenant, een reus-
hüge m n uit Weehauken,
ew Jersey, vervolgt zijn weg.
ij werd aangesteld als rond-
izend inspecteur van de
merikaanse troepen in de
(publiek van Zuid-Korea
»r een periode van twee
ar. De luitenant loopt door
DA n met prikkeldraad omwon-
in ijzerèn hek, langs een se-
bordjes met doodshoofden
ihet woord „Mijnen!", en be
eft zich zo op het best bevei-
8 |de stukje land ter aarde.
Koreaanse DMZ (gedemili-
riseerde zone) 243 kilome-
lang en ongeveer vier kilo
eter breed vormt een
)Vi 'eidsveld tussen de twee
eest onverzoenlijke en vijan-
e regeringssystemen die de
nsheid tot nu toe heeft ont-
prpen. De noordelijke zijde
at gebukt onder het mon-
dijke en doctrinaire bar-
arse bewind (dat is de visie
de Zuidkoreanen en de
ïrikanen) van Kim II
lng en zijn Democratische
^republiek; aan de andere
nt bevindt ziph het econo-
■sche wonder, de Republiek
Zuid-Korea, dat overigens
>t het politieke systeem be
ft geen minder barbaarse
Wis.
hjn geen twee landen te
tóen die elkaar, gescheiden
or prikkeldraad en mijnen
den, zo hartgrondig haten
deze twee Korea's. Bij de
«es tussen Oost- en West-
id, Syrië en Israël, en
m Vietnam valt nog
•1 een element van logica oi
Jstand te ontdekken, maar
Me oneindige vete op en
"1 Korea's 38ste parallel is
's volkomen afwezig.
Via luidsprekers worden
marsklanken over het zuidelij
ke deel uitgestort. De blauw
met rode Noordkoraanse vlag
die van de hoge toren wappert
boven Propaganda Village
weegt, zo is algemeen bekend,
driehonderd kilo. „President
Chun heeft ons een miljoen
dollar beloofd", zegt een Ame
rikaanse marineman, „als we
erin slagen om dat ding voor
hem naar beneden te halen.
Dus, nu werken we een plan
netje uit...".
Bij noordelijke wind zweven
ballonnen, afkomstig van
Noord-Korea, de grens over en
verspreiden duizenden kleine
debat over constitutionele her
vormingen vorig jaar wordt
hun afkeer gedeeld door de
studenten en de intellectuele
gemeenschap van Korea. Zij
zetten op hun beurt ook vraag
tekens bij de Amerikaanse
aanwezigheid in het land en
zien het Pentagon blijkbaar
eerder als een onoverkoomba
re hinderpaal bij een mogelij
ke hereniging van de twee
rea's dan hu
Korea's
ring.
hun eigen rege-
kaartjes. Op sommige staan ta
melijk oninteressante passages
uit Kim's toespraken of uit-
>4
eenzettingen over zijn „we
reld veroverende" filosofie.
Het laatste kaartje waarmee
Zuid-Korea overspoeld werd,
was een bontgekleurd plaatje
van een zwaarlijvige Ameri
kaanse soldaat; op zijn borst
krioelen beestjes, gemerkt als
„aids". Met een wellustige blik
en vette grijnzende rode lip
pen maakt hij zijn passie voor
Koreaanse vrouwen kenbaar.
„Vrouwen van Korea!", zo
waarschuwt het onderschrift,
„Er is maar één manier om te
voorkomen dat jullie deze fa
tale ziekte oplopen en dat is
door de onmiddellijke terug
trekking te eisen van alle
Amerikaanse troepen uit Ko
rea. Yankees go home!".
Deze laatste boodschap is niet
nieuw en de Noordkoreanen
lopen dit al te verkondigen
vanaf het moment dat de oor
log werd beëindigd in 1953. De
Amerikanen, zo beweren zij
voortdurend, zijn verantwoor
delijk vóór Korea's tragische
Krobleem. De Amerikanen
ebben het Koreaanse schier
eiland indertijd alleen maar
uitgekozen om lekker imperia
listisch aan de gang te kunnen
gaan. De Amerikanen hebben
in weze niets te maken met
Korea en daarom moeten ze zo
snel mogelijk verdwijnen. Nu,
na dertig jaar, lijkt het wel, tot
grote» ontsteltenis van zowel
Seoel en Washington, alsof de
campagne vruchten begint af
te werpen.
Opleidingen
Er zijn 41.000 Amerikaanse
militairen gelegerd in Korea
en hun aanwezigheid wordt
steeds minder op prijs gesteld.
Meer dan de helft van hen is
soldaat. Zij zijn ondergebracht
in strategisch gunstig gelegen
kampen in het noorden van
het land, vlakbii de DMZ. Bo
vendien beschikken de Ameri-
Zuidkoreaanse
soldaten lopen
wacht langs de
kilometers
lange de-
militariserings
zone.
kanen nog over zes grote
vliegbases, marinestations en
inlichtingenbureaus die
stuk voor stuk streng beveiligd
zijn door middel van wachten,
honden, prikkeldraad, mijnen
en raketten. Afkeer van deze
bases en de gebruikers daar
van begint zich op diverse ter
reinen duidelijk te manifeste
ren.
In het Zuidkoreaanse Silver
Town, een onaantrekkelijke
warboel van bars en bordelen,
kunnen de GI's zich ontspan
nen en de ellende van hun mi
litaire bestaan zo ver van huis
even vergeten. Met name hun
gedrag in deze stad en hun
houding tegenover de bevol
king is iets wat de Zuidkorea
nen zo langzamerhand de keel
uithangt. Een Koreaanse man
trekt een vies gezicht als hij
een Amerikaanse piloot ziet
lopen, die een badge op zijn
schouder heeft bevestigd
waarop staat te lezen: „II
succesvolle aanvallen op Sil
ver Town".
„Het is nu dertig jaar later. Wij
zijn geen arme, zielige mensen
meer. Onze kinderen hebben
goede opleidingen genoten en
zijn uitstekend in staat om te
werken. Zuid-Korea is geen
Derde Wereldland. Die Ame
rikanen denken maar dat ze
hier kunnen komen en ons net
zo kunnen behandelen als de
Zuidvietnamezen. Nou, dan
hebben ze het volkomen mis.
Ze zijn gewaarschuwd: ze be
handelen ons voortaan met
gd respect, of anders werken ze
[00 zich goed in de problemen."
Het is natuurlijk niet verwon
derlijk dat de Koreaanse be
woners in het grensgebied een
antipathie koesteren jegens de
Amerikanen. Maar recentelijk
vermoedelijk nadat begon
nen werd met het vruchteloze
Anti-propaganda
„Het wordt me steeds duidelij
ker", zegt Kim Kyung-soon,
een derdejaars student aan de
confucianistische universiteit
Sung Kyuit Kwan, vlakbij Se
oel, „dat de Amerikanen hier
zijn voor hun eigen politieke
voordeel en niet voor dat van
ons".
„De meeste Amerikanen inte
resseren zich totaal niet voor
Korea en het Koreaanse volk.
Het enige waar ze op uit zijn is
het handhaven van het regio
nale gezag. Ze zien de Russen
bij Carn Ranh Bay; ze zien de
Russen in Wladiwostock; ze
zien de Russische marine in
Wonsan overal waar ze kij
ken zien ze Russen. Verder
denken ze nog dat de Filipij-
nen marxistisch worden en ze
krijgen het helemaal op hun
zenuwen omdat hun strategi
sche kansen in de Stille Zuid
zee aan het keren zijn. Van
daar dat de Amerikanen zich
zo vastklampen aan Korea".
„Ze beseffen heel goed dat wij
wel volgzaam en gezeglijk blij
ven als zij hun anti-propagan-
da voor Noord-Korea maar
volhouden. Ze weten ook dat
als zij onze generaals helpen,
onze generaals hen weer steu
nen. En zo krabt iedereen el-
kaars rug maar er gebeurt
niets wat zou kunnen bijdra-
fen aan een hereniging van
et land, terwijl daar toch écht
aan gewerkt moet Worden".
„Al dertig jaar bestaat nauwe
lijks contact tussen Noord en
Zuid. Families werden uiteen
gescheurd. Moeders weten niet
of hun zoons nog wel in leven
zijn; broers horen nooit meer
iets van hun zusters. Elk con
tact werd volledig verbroken.
En wie zijn daar verantwoor
delijk voor? Wie zorgt ervoor
dat de twee staten nog steeds
op de voet van oorlog zijn? De
Amerikanen, natuurlijk. Want
daar doen zij hun voordeel
mee", zo luidt het commentaar
van de student.
Deze opvatting komt mis
schien wat extreem over, maar
soortgelijke argumenten wor
den in toenemende mate ge
hoord op en rond de Koreaan
se universiteiten. En wat hele
maal toonaangevend is in dit
verband is de toelichting op
het geheel door een man, die
grote bekendheid heeft ver
worven door zijn onfeilbare
kennis van diplomatieke za-
4cen.
Wantrouwen
Helaas is het niet mogelijk de
naam van deze diplomaat te
onthullen; het enige dat nog
van hem gezegd kan worden is
dat hij Europeaan is en dat hij
bij hoge uitzondering toegang
heeft tot zowel Noord- als
Zuid-Korea. Op de dag dat ik
hem interviewde, had hij
reeds een ontbijt met een Chi
nese generaal in Noord-Korea
achter de kiezen, was hij net
terug van een zakenlunch met
een Amerikaanse legerbevel
hebber in Zuid-Korea en 'sa-
vonds zou hij te gast zijn op
een cocktailparty van de
Noordkoreaanse minister van
buitenlandse zaken in de noor
delijke hoofdstad Pyongyang.
„Het wederzijdse wantrouwen
zit diepgeworteld, dat is be
kend. Het versterken van de
militaire troepen gaat door en
de spanningen lopen op, dat ls
ons ook bekend. Maar wat mij
verbaast en me werkelijk zor
gen baart is dat die halsstarrig
heid, die onverzettelijkheid en
die kortzichtigheid de wer
kelijke obstakels voor vooruit-
tang bijna allemaal aan
uidkoreaanse zijde te vinden
zijn.
„Daarmee wil ik niet zeggen
dat de Noordkoreanen zulke
engeltjes zijn, verre van dat
Maar juist de Zuidkoreanen,
van wie we juist bereidheid tot
overleg en enig verstand ver
wachten, tonen niets van dat
alles en hun reactie stelt danig
teleur. Elk idee, elk voorstel
dat geopperd wordt en toch
niet onredelijk klinkt, wordt
uiteindelijk verworpen door
Seoel. De generaals in Seoel
tonen zich uitermate onbuig
zaam en dit geschiedt met me
deweten, toestemming en mis
schien zelfs wel steun van de
Amerikanen. Zolang de Ame
rikanen de dienst uitmaken in
Zuid-Korea, zit er geen bewe
ging in de politieke situatie.
En deze zal alleen nog maar
verslechteren. Het enige wat
er gebeurt, is dat het leger, de
oorlogsvloot en de luchtmacht
aan beide zijden steeds groter,
sterker en beter uitgerust
wordt Jammer voor de diplo
maat, maar zo willen de mili
taire leiders het nu eenmaal.
SIMON WINCHESTER
Copyright The Guardian
door Bert van Velzen
Uri Geiler. Dat is de man die
lepels kan buigen met
laserstralen uit zijn brein. De
lepels neigen als paaskaarsen
voor de vlammende poorten
van de hel, of, als dat beeld u
niet bevalt, buigen als Engelse
butlers bij het aanvaarden van
hun ontslag. De lepels van
Geiler buigen als de halzen
van grazende zwanen. Alsof
een onzichtbare loodgieter met
een onzichtbare
bunsenbrander met een
onzichtbare blauwe vlam aan
het werk is. Ik heb het
Gellerisme van horen zeggen;
ik heb de grote artiest nooit
aan het werk gezien. Ik
reageer op dit soort
fenomenen met een
onverschrokken, koppig
ongeloof. Dat zit in mijn aard.
Ik geloof niet veel en ik geloof
bijna niets dat ik niet kan zien.
En aangezien ik visueel ook al
niet erg sterk in mijn
schoenen sta, geloof ik dus
maar bar weinig. Jammer,
maar waar.
Hoongelach weerklinkt dan
ook in de holle zalen van mijn
ziel bij het lezen (in
Newsweek) dat de
Amerikaanse senator
Clayborne Peil de illusie
koestert dat Uri Gellers
speciale kwaliteiten wellicht
in dienst kunnen worden
gesteld van het streven naar
vrede en veiligheid in de
wereld. Clayborne Peil is een
veteraan in de Amerikaanse
Senaat; hij werkt daar aan zijn
vijfde termijn van zes jaar. Hij
heeft Uri Gelier vorig jaar in
Londen ontmoet, op
voorspraak van prinses
Michael van Kent, die op een
breed front iets van haar
leven probeert te maken. Peil
is tot schreiens toe bezorgd
over de kernwapenarsenalen
in de wereld en een dreigend
Armageddon, waardoor alles
op aarde niet alleen
kromtrekt, maar ook uit
elkaar valt. Clayborne Peil
vond dat Uri Geiler iets meer
met zijn speciale krachten
moest doen en hij
introduceerde hem bij de
Amerikaanse
wapenonderhandelaar Max
Kampeiman. Volgens Geiler
was er tijdens die ontmoeting
een geanimeerd gesprek over
de vraag, hoe de Sovjets er toe
gebracht zouden kunnen
worden de kernwapens in
Europa tot nul te reduceren.
Geiler stond daar met zijn
psychische pokerface bij en
dacht er het zijne van. In
februari van dit jaar werd
Geiler uitgenodigd op het
Amerikaanse
onderhandelingsbureau in
Genève, waar ook Yuli
Vorontsov, de chef van het
Sovjet-onderhandelingsteam,
verscheen. Na het buigen van
enig tafelzilver begon Gelier,
op eigen houtje, de
Sovjet-onderhandelaar te
bombarderen met psychische
krachten. Doel was het
nul-idee in de kop van de Rus
te plaatsen. En zie: de
volgende dag kwam het
opmerkelijke
ontwapeningsvoorstel van
Gorbatsjov. Volgens Gelier
was er in het hoofd van
Vorontsov iets fenomenaals
gebeurd. Uri belde onverwijld
en in staat van grote
opgewondenheid Kampeiman
op: „Max", zo vroeg hij, „denk
je echt dat ik dat gedaan heb?"
Kampeiman: „Absoluut niet".
Niemand, ook Clayborn Peil
niet, had Uri Gelier opdracht
gegeven voor deze psychische
„Mission Impossible". Moet hij
nu naar Margaret Thatcher
gezonden worden om het
bewapeningsijzer van deze
lady te buigen? Mijn advies is
Uri op afstand te houden. Er
van afgezien dat hij zeer wel
voor de Israëlische geheime
dienst zou kunnen werken zie
ik psychische specialisten, die
opdoemen uit Het Zwarte Gat
van Veronica, straks op de
stoep zitten bij minister Van
den Broek. Door angst en nood
gedreven gaat Neil Kinnock
straks zijn verkiezingsstrategie
halen bij mijn oude Londense
vriendin Kim Tracy, die in
een vroeger bestaan als
dochter van een Pharao
levend werd begraven en, als
hoogtepunt van een andere
incarnatie, in de
middeleeuwen in Frankrijk
als heks werd verbrand. Voor
psychische kinese, levitatie
van kernwapens en dansende
tafels is in de hogere
diplomatie geen plaats. Geiler
buigt lepels. Als hij met zijn
geestelijke laserstralen een
knoop aan mijn jas naait, of
mijn paard beslaat, dan begin
ik wat in hem te zien.
