kerk
wereld
Bisschoppen verantwoordelijk
voor katholiciteit scholen
Zorgen over uitwerking nieuwe regels
Procureur wil
Goerees vier
maanden in cel
ÊëidóC
>weer
Hervormde zending geeft
twee ton voor aidsbestrijding
Secretaris-generaal
Van Munster
beraadslid IKV
GEESTELITK LEVEN/OPINIE
Klokken
Dubbelganger paus levert avondvullend programma
COMMISSIE
VAN DER
GRINTEN
STELDE ADVIES
SAMEN
VOOR PREVENTIE EN ONDERZOEK IN AFRIKA
EIS IN HOGER BEROEP
Reagan wist méér
a
Enkele buien
"r <fo
is
:al
ZATERDAG 16 MEI 1987 PAGIN,
door Marinus van der Berg
„Een stad zonder klokken is
een stad zonder ziel. Wat de
klokken zeggen is altijd diep
en ernstig". Gedachten van
de Vlaamse filosoof Libert
Vander Kerken. Niet iedereen
is geneigd om een lofzang op
de klokken te houden. Vooral
niet op zondagmorgen. Klok
kenluiders op zondagmorgen
worden beschouwd als men
sen die aangeklaagd moeten
worden vanwege geluidso
verlast. Ik woon zelf onder de
kerktoren en moet soms een
gesprek onderbreken vanwe
ge de klokken. Ik stoor me er
zelden aan. Ze doen me even
aan een andere werkelijkheid
denken: twee mensen die
gaan trouwen, iemand die de
kerk wordt uitgedragen naar
zijn laatste rustplaats, een
kind dat wordt gedoopt.
Klokkengelui bij menselijke
hoogte en dieptepunten.
Dat ik me niet stoor, zal u wel
niet verwonderen, maar ik
hoor misschien wel tot een
minderheid. Zeker op zon
dagmorgen. „Voor wie luidt
de klok?" vroeg iemand zich
af. De kranten schreven hier
over om dat de regering on
langs gezegd heeft dat er
niet getornd kon worden aan
de „in de wet verankerde
vrijheid om kerkklokken te
luiden". Zo is het luiden van
klokken een maatschappelij
ke en politieke discussie ge
worden.
Op zondag luiden de klokken
voor steeds minder mensen.
Het is dan ook op zijn minst
merkwaardig dat dezelfde re
gering zo terughoudend is als
het gaat om hen die de gelo
vigen samen willen roepen
met een heel ander geluid
dan wij gewend zijn. Ik herin
ner me nog dat voor mij
vreemde geluid vanaf de to
rens bij de moskee in Jerusa
lem. Een dagelijks en niet
weg te denken klokkenge-
luid, maar dan met een eigen
wijze. Ik zou ook dit geluid
meer willen erkennen in onze
samenleving. Tegelijk moeten
we het klokgelui niet te gauw
laten verdwijnen, ook al luidt
ze voor (steeds) minder kerk
gangers. De klok roept iets
op van een andere werkelijk
heid die tegelijk ook onze
werkelijkheid is. Vreugde en
verdriet. Stel je eens voor dat
er geen klok-gelui meer zou
zijn. Ik woon hier dichtbij het
politiebureau en de brand
weerkazerne en de garage
van de ambulances. Dage
lijks hoor ik ze uitrukken. Als
alleen hun geluid ons zou
overstemmen. Hoe anders
klinkt dat geluid. Telkens
doen ze me schrikken: een
brand, een milieuramp, een
verkeersongeluk, een hart
aanval, geweld. Hun geluid
doet me denken aan mensen
in nood. Maar de klokken
zeggen me ook iets van
hoop. Ze hebben een heel
ander geluid. Zelfs in de
meest droevige momenten
als we afscheid nemen van
een dierbare. Klokken roe
pen op en klokken roepen
ook samen. Ik weet wel dat
het dan om steeds minder
mensen gaat, maar daar
trekken de klokken zich niets
van aan. Ze blijven samen-
-roepen. Hoe kunnen we er
dan aanwerken dat ze ook
steeds meer mensen samen-
-roepen? Veel mensen ma
ken zich zorgen om de afwe
zigheid van jongeren in de
Kerk. De KRO - ik hoop dat u
haar niet loslaat - zond hier
over gisteren een documen
taire uit. „God in Groenlo".
Ik zelf denk dat er in jonge
ren meer aan geloof is dan
vaak gedacht wordt. Als je er
maar oog voor hebt. Ik maak
me veel meer zorgen over de
kerk zelf. Als zij niet op een
open wijze in deze samenle
ving met al haar vragen wil
gaan staan. Als zij niet laat
merken dat zij een bood
schap aan mensen heeft. Als
mensen niet merken dat de
Kerk echt bij hun vragen en
zorgen en hun hoop en
vreugde wil gaan staan, dan
dreigen de kerken binnenkort
te moeten luiden voor haar
eigen uitvaart. Misschien is
de tijd aangebroken dat er
niet alleen kerkklokken moe
ten luiden, maar dat er ook
zoals in een van Mozarts
opera's iemand moet komen
met zo een fijn klokkespel
dat zelfs de meest verstokte
harten opengaan, dat zelfs
de meest verstrakte gezich
ten een glimlach ontlokt
wordt. Voor dat klokkespel is
nog wel enige fijnzinnigheid
vereist, maar misschien zijn
er die de kunst verstaan.
LOS ANGELES Een ge
pensioneerde makelaar uit
Los Angeles heeft onlangs
ontdekt dat hij erg veel lijkt
op paus Johannes Paulus II.
Sindsdien verzorgt hij voor
ruim driehonderd gulden
een avondvullend program
ma, waarin hij compleet met
wit gewaad en mijter de ge
baren van de paus imiteert
en „lollige" toespraken
houdt, zoals hij zelf zegt. De
G 1-jarige Gene Grey tak,
rooms-katholiek, heeft niet
het idee dat hij zich „res
pectloos" gedraagt tegenover
de primaat van de RK Kerk.
„Ik besteed het geld boven
dien aan een goed doel".
Greytak beweert toestem
ming van het aartsbisdom te
hebben voor zijn optredens.
Een woordvoerder van het
aartsbisdom verklaarde ech
ter dat de kerk elke verant
woordelijk voor de acties
van de dubbelganger afwijst
en Greytak heeft opgeroe
pen zijn „talent" niet te ge
bruiken.
De meester in zijn
wijsheid gist,
de leerling in zijn waan
beslist
Prof. mr. W.C.L. van der Grin
ten.
(Vervolg van de voorpagina)
UTRECHT Het nieu
we reglement voor het
katholiek onderwijs is op
gesteld door een commis
sie onder voorzitterschap
van prof. mr. W.C.L. van
der Grinten, die ooit is
opgetreden als kabinets
formateur. Dat gebeurde
op verzoek van de Neder
landse bisschoppen en de
Nederlandse Katholieke
Schoolraad (NKSR), de
overkoepeling van katho
lieke onderwijsorgansia-
ties.
Herziening van het reglement
was onder meer noodzakelijk
wegens het nieuwe, door de
paus vastgestelde, katholieke
wetboek (Codex Novus).
Daarin wordt bepaald dat al
leen de bisschoppen afzon
derlijk of gezamenlijk
kunnen vaststellen aan welke
richtlijnen een school moet
voldoen wil zij zich katholiek
kunnen noemen. In 1966 heb
ben de Nederlandse bisschop
pen deze bevoegdheid gedele
geerd aan de NKSR. Daarin
moet dus nu verandering ko
men. In het voorstel-Van der
Grinten krijgen de bisschop
pen deze verantwoordelijk
heid terug; de NKSR wordt
belast met de uitwerking er
van. De commissie-Van der
Grinten wijst overigens op het
belang van één landelijke re
geling voor het totale katho
lieke onderwijs.
Nieuw is het voorstel om het
recht van interpretatie van
het reglement bij de bisschop
pen te leggen. In het huidige
reglement stelt de NKSR vast
wat de juiste uitleg is van de
regels.
Leer en leven
In het nieuwe kerkelijk wet
boek wordt onder meer be
paald dat leerkrachten in een
katholieke school „zich moe
ten onderscheiden door recht
zinnigheid in de leer en dege
lijkheid van leven". In het
nieuwe algemeen reglement
voor het katholiek onderwijs
in ons land is het volgende ar
tikel opgenomen: „Aan katho
lieke scholen worden slechts
personen benoemd, van wie
met hun gedrag en ordening
van hun leven mag worden
verwacht dat zij de katholici
teit van de school naar ver
mogen zullen steunen Zij
zullen in hun functie niet ge
handhaafd mogen worden, in
dien zij in de naleving van
het bovengestelde op ernstige
en blijvende wijze te kort
schieten".
In overgrote meerderheid
hebben de bestuursleden van
de Nederlands Katholieke
Schoolraad zich in grote lij
nen achter het rapport-Van
der Grinten geschaard.
Het ligt in het voornemen
van de bisschoppen het regle
ment in juni vast te stellen.
Het kan dan op 1 januari 1988
in werking treden.
UTRECHT Vooral in
progressieve r.-k. kringen
bestaat bezorgdheid over
het eventuele beleid van
bisschop Gijsen. In het re
cente verleden heeft de
bisschop van Roermond
te kennen gegeven dat in
zijn ogen veel katholieke
scholen die naam ten on
rechte dragen.
In zijn bisdomblad van
maart schreef hij dat „het
merendeel van de katholie
ke scholen eerder een waar-
heidsongetrouw beeld geeft
van christendom en kerk
dan een correct". Het is
daarom volgens betrokke
nen niet ondenkbaar dat bij
voorbeeld homosexuelen,
niet-gehuwd samenwonende
leerkrachten in het katho
liek onderwijs, maar ook le
den van de Mariënburgvere-
niging of sympathisanten
van de Acht Mei Beweging
die in katholieke scholen
'.verkzaam zijn, na het in
werking treden van het
nieuwe reglement via de
schoolbesturen met de in
vloed van de bisschop ge
confronteerd zullen worden.
Desgevraagd zei ook de
voorzitter van de Katholie
ke Onderwijsvakorganisatie
(KOV), Cees van Overbeek,
zorgen te hebben over de
gevolgen van een mogelijke
verscherping van het beleid
door bijvoorbeeld bisschop
Gijsen. „Maar", voegde hij
er aan toe, „ik heb er ver
trouwen in dat de verstandi
ge wijze waarop het episco
paat en de organisaties tot
nu toe met elkaar omgaan,
blijft voortduren. Ik zou het
in hoge mate betreuren als
het nieuwe reglement in het
ene bisdom anders uitwerkt
dan in het andere; de een
heid moet blijven bestaan".
Op de vraag wat de KOV
voor haar leden kan doen
als de bisschoppen het regle
ment verschillend gaan in
terpreteren, antwoordt
Overbeek: „De KOV erkent
de verantwoordelijkheid
van de bisschoppen ten aan
zien van katholieke scholen
op grond van het nieuwe
wetboek. Maar we rekenen
op blijvende constructieve
samenwerking met het epis
copaat".
lütsen kooistra
Bisschop Gijsen.
Binnen tien jaar vijftig tot honderd miljoen Afrikanen besmet met het aids-virus...
OEGSTGEEST - De Raad
voor de Zending van de Her
vormde Kerk heeft twee ton
beschikbaar gesteld voor de
pogingen die in Afrika wor
den ondernomen om de aids-
epidemie in te dammen. Het
geld wordt gebruikt voor on
der meer preventiemateriaal,
steriele injectiespuiten en
handschoenen en onderzoek
naar mogelijkheden van
bloed-test apparatuur op het
platteland.
De hulp gaat via de Christian
Medical Commission van de
Wereldraad van Kerken en
via de locale netwerken waar
mee de hervormde zending
contacten heeft.
De gevolgen van de epidemie
in de Afrikaanse landen zijn
rampzalig. Niet alleen voor de
lijders aan aids, maar ook
voor andere groepen mensen.
Zo is er vrees voor het oplaai
en van tbc: door de vermin
derde weerstand van aids-pa-
tieftten lopen deze een ver
hoogde kans op tbc. De kans
op nieuwe tbc-haarden is
daardoor reëel.
De Werelgezondheidsraad
verwacht dat binnen tien jaar
vijftig tot honderd miljoen
mensen in Afrika dragers van
het aids-virus zullen zijn. Der
tig tot veertig procent - en
wellicht meer - zal aan de
ziekte overlijden.
De aids-epidemie werkt in
Afrika op verschillende ma
nieren desastreus uit. Zo drei
gen levensreddende bloed
transfusies levensgevaarlijk te
worden wegens besmet bloed.
Vaccinatie-campagnes tegen
andere ziekten kunnen door
besmette injectiespuiten de
verspreiding van de ziekte be
vorderen. Ook de voorlichting
over de voordelen van borst
voeding in plaats van poeder-
melk heeft z'n negatieve kan
ten gekregen: geïnfecteerde
moeders kunnen door borst
voeding hun kinderen be
smetten.
De kosten en moeiten van de
aids-campagne zullen ten kos
te moeten gaan van andere
projecten op het terrein van
de gezondheidszorg; de toch al
schaarse financiële middelen
zijn volstrekt ontoereikend.
Sociaal-economisch gezien be
tekent de epidemie ook een
aanslag op de Afrikaanse lan
den. De aids-slachtoffers val
len met name in de leeftijds-
§roep tussen 18 en 50 jaar en
an nog vooral in de middle-
en upper class. Door grote
sterfte in deze groepen gaat
veel verloren aan leiderschap
en opleiding.
De door de kerken uitgezon
den zendingswerkers hebben
van het Medisch Coördinatie
Secretariaat (MCS) van de
zendingen en werelddiakona-
ten voorlichting gekregen
over de ziekte, de risico's en
de wijze van preventie. Een
medewerker van het MCS is
speciaal belast met de aids-
problematiek.
Afrikaanse kerken hebben la
ten merken met enige reserve
kennis te nemen van de grote
bezorgdheid van het westen
over aids in Afrika. Ze wijze
er op dat er in de derde we
reld per dag veertigduizend
kinderen van honger sterven
en de malaria eist jaarlijks di
verse miljoenen slachtoffers.
Nu aids de wésterse wereld
bedreigt, heeft het westen
„plotseling" miljarden dollars
beschikbaar voor het bestrij
den van de ziekte op het ei
gen continent. Al dat geld was
er niet voor de bestrijding van
van massale sterfte gedurende
vele jaren in Afrika, aldus
een wat bitter Afrikaans com
mentaar op het westerse anti-
aidsbeleid.
ARNHEM De procureur-generaal bij het gerechtshof in
Arnhem, mr. f. Boerwinkel, neeft in hoger beroep tegen het
evangelistenechtpaar Jenny en Lucas Goeree vier maanden
onvoorwaardelijke gevangenisstraf geëist.
Het is volgens mr. Boerwinkel zonneklaar dat de opvattingen
in de nummers 10 en 12 van het blad Evan kwetsend en grie
vend zijn voor de joodse gemeenschap en daarmee het voortbe
staan en de integriteit van het joodse volk op het spel hebben
gezet. Verder heeft het echtpaar redelijkerwijs kunnen ver
moeden dat er van belediging sprake was. Omdat hij geen an
dere mogelijkheid zag, heeft mr. Boerwinkel de zwaarste straf
opgelegd, namelijk een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf voor
zowel Jenny als Lucas Goeree.
Volgens de procureur-generaal is er geen sprake van vervol
ging van evangelisten, maar van twee mensen die uitlatingen
hebben gedaan waarvan ze redelijkerwijs konden vermoeden
dat ze beledigend waren. Niet de inhoud van de boodschap,
maar de wijze waarop deze wordt uitgedragen, staat hier te
recht, aldus mr. Boerwinkel.
Vorig jaar eiste de officier van justitie bij de rechtbank in
Zwolle, mr. S. van Gend, eveneens vier maanden onvoorwaar
delijke gevangenisstraf tegen beide echtelieden. De rechtbank
achtte het echtpaar weliswaar schuldig aan belediging van de
joodse bevolkingsgroep, maar legde geen straf op. Tegen dit
vonnis is mr. Van Gend in beroep gegaan.
DEN HAAG De secretaris-generaal van het RK Kerkge
nootschap in Nederland, dr. H.A. van Munster, en de Nijmeeg
se theoloog drs. F. van Iersel zijn door de bisschoppen benoemd
tot beraadsleden namens de Rooms-Katholieke Kerk in het In
terkerkelijk Vredesberaad (IKV). De bisschoppen hebben de
voordracht van de RK vredesbeweging Pax Christi Nederland
gevolgd.
Van Munster (61) is sinds 1 februari 1981 secretaris-generaal
van de kerkprovincie. Daarvoor was hij ruim tien jaar vicaris-
generaal van het aartsbisdom Utrecht. Hij is lid van de Raad
van Kerken in Nederland.
Van Iersel, theoloog en oud-bestuurslid van Pax Christi Neder
land, is aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen werkzaam
als theologisch onderzoeker aan het project „Vredeseducatie en
conflicthantering binnen de kerken
De secretaris van Pax Christi, drs. J.J. ter Laak, noemde de
benoeming van Van Munster van groot belang voor het IKV.
„Daarmee is een directe verbinding ontstaan tussen het vredes
beraad en de Nederlandse kerkprovincie. Bovendien behoort
de secretaris-generaal tot de Orde der Franciscanen en heeft
hij getoond dat hij veel van de franciscaanse spiritualiteit in
huis heeft. De franciscanen zijn in binnen- en buitenland heel
actief in vredesbewegingen".
De Rooms-Katholieke Kerk beschikt al over vijf vertegen
woordigers in het beraad: drs. J.J. ter Laak, drs. B.J.Th, ter
Veer, drs. V.V.M. van Valkenhoef, drs. m. Vijverberg en dr. ir.
A. van Leeuwen.
VLAK voordat de speciale commissies van het Amerika^ f!
Congres begonnen de knoop van de Iran-Contra-affaire
ontwarren, liet een woordvoerder van het Witte Huis wei
dat president Reagan de verhoren niet voortdurend op r
voet zou volgen. „We gaan gewoon door met de zaken Wj
we mee bezig zijn", was het commentaar van woordvoer
Marvin Fitzwater. Twee weken later heeft het Witte
die luchthartigheid laten varen en sindsdien worden de
horen met groeiende zorg gevolgd.
VOORLOPIG is bij het onderzoek even de beurt aan
papier minder prominente getuigen. Pas eind juni w(
de echte hoofdrolspelers in het schandaal aan de tand
voeld: luitenant-kolonel Oliver North en admiraal
Poindexter. De komende weken zullen president Reagan
zijn adviseurs hard nodig hebben om de schade te hei
die met name de getuigenis van ex-veiligheidsadviseur
bert McFarlane de afgelopen week heeft aangericht.
agdfi -
Tstei m
eur I
MCFARLANE deed zijn uiterste best president Reagan L
veel mogelijk te beschermen en nam voortdurend alle vi -
antwoordelijkheid op zich. Toch kon hij niet voorkomen j
de beschuldigende vinger steeds meer naar Reagan is g
wijzen. Zo bekende McFarlane dat hij de president op
hoogte hield van pogingen bij andere landen geld los te kli *j
pen voor steun aan de Contra's, op een moment dat het Co
gres alle directe en indirecte hulp aan de opstandelingen vi/^
boden had. Na aanvankelijke ontkenningen heeft het V*
Huis toegegeven dat hulp aan de Contra's onderwerp van
sprek is geweest bij een ontmoeting tussen president Rej
en de Saoedische koning Fahd. En president Reagan ha
persoonlijk van de president van Honduras gedaan gekreg
dat wapens voor de Contra's die in Honduras werden or
houden alsnog naar de rebellen werden doorgestuurd.
De voorzitter van de onderzoekscommissie van h^t
van Afgevaardigden, de Democraat Lee Hamilton, leg
deze week de vinger op de zere plek, toen hij zei dat pri
dent Reagan de schuld op zich moet nemen voor een polk y
die onder meer berustte op misleiding van het Congres Lj
zit het Amerikaanse politieke systeem immers in elkaar,
de ministeriële verantwoordelijkheid zoals onze pariemei
re democratie die kent, is in de Amerikaanse staatsinrich
geen sprake. Regeringsmedewerkers en ministers (offici r
„secretarissen" genoemd) zijn uitsluitend verantwoord!
verschuldigd aan de president, die vervolgens zijn bel|
moet verdedigen tegenover het Congres. ,j?a
tp ac'
JliEN interessant aspect van het gebeuren in het Congres ia-
dat ook de Amerikaanse bevolking de verhoren in hun ae
heel via radio en televisie kan volgen, al is het maar ag
vraag hoevelen dat inderdaad doen. Duidelijk is echter1
dat voor zover er na Watergate nog mensen waren met
onwankelbaar vertrouwen in hun leiders, de meesten
hen op z'n minst aan het twijfelen moeten zijn gebracht i
wat tot nu toe in dit schandaal naar buiten is gekomen. Ts
de commissie-Tower eerder dit jaar haar rapport uitbi
was de conclusie dat president Reagan nauwelijks greep
op de dingen die in zijn eigen Witte Huis gebeurden. De
tuigenissen van de afgelopen twee weken hebben die cont
sie omver gekegeld. Predident Reagan, zo blijkt inmidd 0
heeft veel méér geweten, dan de Tower-commissie ooit he
kunnen bevroeden.
eu
tot 20 in het zuiden.
DE BILT (KNMI) -- Een de
pressie die net ten oosten van
ons land ligt is bepalend voor
het weer in onze omgeving.
Met een noordwestelijke stro
ming wordt koude lucht vanaf
de Noordzee aangevoerd. In
deze lucht komen regelmatig
buien tot ontwikkeling. Deze
worden afgewisseld door en
kele opklaringen. Met èen
middagtemperatuur van onge
veer 11 graden blijft het nog
steeds te koud voor de tijd van
het jaar. De wind is in de och
tend noordwest, windkracht 4,
aan de kust eerst nog af en toe
6. Later op de dag draait de
wind naar het westen en
neemt geleidelijk af. Zondag
kan er nog een enkele bui val
len, maar de zon krijgt steeds
meer de overhand, en deze
zorgt er voor dat het iets min
der koud wordt.
Weersvooruitzichten voor de
Europese landen, geldig voor
zondag en maandag:
Zuid-Scandinavië: Half tot
zwaar bewolkt en af en toe
buien. Middagtemperatuur
omstreeks 13 graden.
Denemarken, Duitsland: Half
tot zwaar bewolkt en af en toe
regen. Middagtemperatuur 12
tot 15 graden.
Britse eilanden en Ierland: Af
en toe zon en overwegend
droog. Middagtemperatuur
van 10 graden in Schotland tot
14 plaatselijk in zuid-Enge-
land.
Frankrijk: Perioden met zon
en op de meeste plaatsen
droog. Middagtemperatuur
!N
van 12 graden in het noon I 1
ich
len
Spanje, Portugal: In het aÉye<
meen droog en perioden i pe
zon, maar in het zuidoos mi
kans op regen. Middagtera de
ratuur van 16 graden in I
noorden tot 25 in het zuidi
ale
Italië, Joegoslavische kust
het noorden enkele buif.br
Overigens af en toe zon
droog. Middagtemperal
van 17 graden in het n<
tot 22 in het zuiden. Jtro\
kt
gebied: Half tot z>t|R0ï
bewolkt en buien, boven
1300 meter kans op sn«
Middagtemperatuur rond
graden. Nul-graden-ni
rond 1500 meter. mei
(d
liten
iele
C
ig<
t.oo
gen
en t.
U u
rvu
ffirr
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Dublin
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klager.furt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
Moskou
Munchen
Nice
Oslo
Parijs
Rome
Split
Stockholm
Warschau
Wenen
Zurich
Casablanca
Cyprus
Istanbul
Las Palmas
Beiroet
Tel-Aviv
zw.bew.
regenbui
regen
zw.bew.
regen
zw.bew.
regenbui
onbew.
niet ontv.
zw.bew.
onbew.
regen
regenbui
regen
lbew
onbew.
be
niet ontv.
onbew.
Epilepsie: je laat je medemens
toch niet vallen...?
fijW nationaal epilepsie fonds
SWi DE MACHT van het kleine
'•"v" Achterweg 5, 21D3 SW Heemstede
ÏSN
tb la
eNe
mg
issen
oord
k vi
125
ngev
i'er i
BEI
ach.
Bat
