i
Plotseling weersomslag
aan zee is te voorzien
Meningen over
passief roken
zeer verdeeld
IEUWO
„Wat te licht
is komt wel
bovendrijven'
binnenland
£etdóe@otumit
Bouw cellen niet door
particuliere bedrijven
Kamer heeft kritiek
op defensieplannen
N VANDAAG C\
IN HET VJ
Geen controle op
uitrusting zeejacht
KONINKLIJK
/HUIS
ALTERNATIEVE GENEESKUNDE
OP WEG NAAR ERKENNING
stoutenbeek
OEKNOLLEN
Pikante
toneelavond
A2
DINSDAG 12MEI I987PAGINA3
„Trein in
het klein"
leb
Mr. P. van
Vollenhoven even In
dienst van de NS.
J Met een trillerig
fluitje en een
spiegelei in de hand
opende hij gisteren
allJ in Utrecht in het
pnj spoorwegmuseum
0 de tentoonstelling
Trein in het klein".
'in:
DEN HAAG Het kabinet zal geen particuliere bedrijven in
schakelen bij de uitbreiding van het aantal gevangeniscellen.
Minister Korthals Altes (justitie) heeft de Tweede Kamer schrif
telijk meegedeeld dat uitsluitend de Rijksgebouwendienst belast
blijft met de nieuwbouw en renovatie van gevangenissen.
Het idee om particuliere bouwondernemingen in te schakelen
bij de bouw van nieuwe cellen was onlangs door de VVD geop
perd. De liberalen vreesden dat de Rijksgebouwendienst als ge
volg van de financiële problemen waarin zij verkeert niet in
staat zou zijn binnen enkele jaren de nodige nieuwe gevangenis
cellen gereed te krijgen. Overleg met een projectontwikkelaar
heeft echter tot de conclusie geleid dat particuliere cellenbouw
niet sneller, beter en goedkoper zou zijn. De minister reageerde
opnieuw afwijzend op de door CDA en VVD geopperde moge
lijkheid om, in afwachting van de uitbreiding van de gevange
niscapaciteit, twee gedetineerden in één cel te plaatsen.
DEN HAAG De Tweede Kamer stemt onder
voorbehoud in met de defensieplannen zoals mi
nister Van Eekelen (defensie) die voor de komen
de tien jaar heeft vastgesteld. De fracties in de
Tweede Kamer hebben grote zorg over de betaal
baarheid van de plannen, zo bleek gisteren in het
mondeling overleg tussen de vaste kamercommis
sie van defensie en minister Van Eekelen en zijn
staatssecretaris Van Houwelingen. Minister Van
Eekelen wees de kamerleden erop dat een voort
durende bijstelling van de plannen noodzaak is. Hij
erkende dat het voor Defensie moeilijk is onder de
bezuinigingen toch dezelfde taken binnen het
bondgenootschap te blijven uitvoeren, maar vol
gens de bewindsman zit er voldoende flexibiliteit
in de begroting. Verder blijft het beginsel van 2
procent reëele groei voor Defensie overeind, hoe
wel dat in 1988 waarschijnlijk niet gehaald wordt.
BUNNIK - Van de niet-rokers die samenwonen met
rokers heeft - volgens dr. S.G. Thompson van het St
Bartolemew Ziekenhuis in Londen - naar schatting 53
procent een verhoogde kans op longkanker vergeleken
met niet-rokers in een rookloos huis. Maar volgens de
voorzitter van de adviesraad Roken en Volksgezond
heid, dr. T. Vossenaar, is het wetenschappelijk bewijs
voor die stelling niet te le-
IN DE ZOMER ONTSTAAN VAAK GEMENE BUIENLUNEN. ZOMAAR, VRIJWEL VANUIT HET NIETS
BENNEKOM Aan het
eind van een zonnige na-
jaars- of winterdag doet
zich soms een zeer drei
gend weersverschijnsel
voor. Boven land is het
helder, maar boven zee
vormen zich plotseling
zware wolken. Wie naar
de kust rijdt, ziet in de
verte als het ware een
muur van wolken. Niet
zelden stormen die op
een gegeven moment
naar het land, waar dan
zwaar noodweer ontstaat,
soms zelfs met zware ha-
gel- en sneeuwbuien en
windstoten.
Deze door weerkundigen
vaak niet voorziene plaatse
lijke weersveranderingen
kunnen straks aanzienlijk se
cuurder worden voorspeld.
Daarvoor zorgt drs. W.D. van
den Berg uit Bennekom, die
morgen hoopt te promoveren
tot doctor in de wis- en na
tuurwetenschappen op een
onderzoek naar het ontstaan
van deze zeer verraderlijke
kustfronten.
Van den Berg is tevens direc
teur-meteoroloog van het
particuliere weerbureau Me-
teo Consult en weet dus waar
hij het over heeft. Heel vaak
blijken weersverwachtingen
voor de korte termijn niet te
kloppen, of ze nu van zijn be
drijf of van het KNMI ko
men. Dat komt volgens hem
niet doordat de grote „weer
systemen" verkeerd worden
ingeschat, maar omdat de
meteorologen nog te weinig
kennis hebben over het „lo
kale weer". Zeer plaatselijke
kustfronten kunnen het weer
voor de watersporters, de
scheepvaart en de burger
luchtvaart soms danig in de
war sturen.
„Kustfront is een vrij nieuwe
term in de meteorologie, die
nog niet in het weerbericht
voorkomt", zegt Van den
Berg. „Onderzoek was voor
heen vooral gericht op verbe
tering van de weersvoorspel
lingen op grote schaal. Nu die
steeds beter worden, komt er
belangstelling voor het regio
nale weer, waarbij ook kust
fronten een rol spelen".
Sneeuwbuien
Van den Berg roept een bij
zondere dag in januari in
herinnering, toen vooral op
Ameland en Terschelling op
merkelijke hoeveelheden
sneeuw vielen. „Zulke
sneeuwval hadden ze daar
ook in 1985 en in 1956. Steeds
situaties met een zeer koude
wind boven de relatief war
me Wadden- en Noordzee. In
die lucht ontstonden zware
sneeuwbuien. Door het ver
schil tussen het koude Friese
land en het warme water
rond de eilanden werden die
sneeuwbuien extra zwaar. Ze
bleven maar doorgaan. Een
typisch voorbeeld van een
echt kustfront".
Geoefende meteorologen we
ten dat als het land in najaar
en winter flink is afgekoeld,
aan de kust soms behoorlijke
buien kunnen ontstaan. Maar
dat ze zich opvallend vaak
in september en met een
temperatuursverschil boven
land en zee van tien graden
volgens een zeker voor
spelbaar patroon kunnen or
ganiseren, dat is pas duidelijk
geworden bij de studie van
Van den Berg. „Dat er boven
een relatief warme zee buien
kunnen ontstaan, dat is ouwe
koek. Maar soms stapelen ze
zich op tot zeer hoge wolkén-
Eartijen, die uren boven zee
lijven hangen en door het
temperatuursverschil met het
land almaar dikker en vetter
worden. Vooral 's nachts en
in de vroege ochtend kunnen
die buien boven zee heel veel
energie opdoen, omdat ze
door de kou boven land niet
verder komen. Later komen
ze alsnog tot ontlading".
Voelsprieten
Om de mensen die sterk af
hankelijk zijn van goede
weersomstandigheden wat
beter te kunnen bedienen,
maakte Van den Berg een
computermodel waarmee
plaatselijke verstoringen van
de atmosfeer tijdig gesigna
leerd kunnen worden. Dat
het computermodel juist is,
daarvan is Van den Berg
overtuigd. Het probleem is
echter dat er op dit moment
geen net van meetpunten op
zee bestaat dat zijn computer
model van de nodige gege
vens kan voorzien.
Door het ontbreken van deze
„voelsprieten" op zee blijft
dus voorlopig de kans be
staan dat meteorologen een
plotselinge weersverandering
niet zien aankomen. Hoog
tijd, zegt Van den Berg, dat
belanghebbenden (recreatie,
rijkswaterstaat, scheepvaart,
burgerluchtvaart, weten
schap) de handen ineen slaan
om zo'n net op te zetten.
„Zo duur hoeft zo'n net nu
ook weer niet te zijn. Spe
ciaal uitgeruste boeien in het
zeewater zijn prima geschikt,
want deze kustfronten vor
men zich meestal in de lagere
luchtlagen. Als we op de
Noordzee ongeveer twintig
van die boeien zouden statio
neren, heeft de wetenschap
meteen de mogelijkheid om
andere, nog vrij onbekende
weersverschijnselen te bestu
deren. Dan wordt het ook
mogelijk om een zo desa
streus, totaal onverwacht
noodweer als dat van de be
ruchte Hemelvaartsdag in
1983 aan te zien komen. We
kunnen tijdig een waarschu
wing laten uitgaan voor mist
banken die uit zee het land
instromen. In de zomer be
ginnen bij Cadzand in Zee
land heel vaak gemene bui-
enlijnen. Zomaar, vrijwel
vanuit het niets, want we
hebben geen meetnet op zee.
Die verplaatsen zich dan met
een noodgang over de
Zeeuwse naar de Hollandse
wateren via het IJsselmeer
naar de Friese wateren. Als
we dat naderend onheil met
een meetnet vroegtijdig sig
naleren, kunnen we veel el
lende voorkomen".
ARJEN VAN DER SAR
Schepen op Usselmeer
in moeilijkheden
LELYSTAD Diverse sche
pen zijn gistermiddag tijdens
de stormachtige zuidwesten
wind op het IJsselmeer in
moeilijkheden geraakt. Ber-
gingsboten zijn de hele middag
in touw geweest bij het helpen
van in nood verkerende sche-
Cen. Een zeilbotter, de Yerse-
e 36 met aan boord 18 vakan
tiegangers, kon door een red
dingsboot ternauwernood de
haven van Enkhuizen worden
binnen gebracht. Een aantal
opvarenden werd met onder-
koelings'verschijnselen naar
een jachthavengebouw ge
bracht.
DEN HAAG Uit onderzoek
is gebleken dat 90 procent van
de zeegaande plezierjachten
geen reddingsvlotten aan
boord heeft. Volgens minister
Smit-Kroes (Verkeer en Wa
terstaat), die de uitkomst van
het onderzoek „verontrus
tend" noemt, is dit echter een
zaak van de eigenaren zelf. In
antwoord op vragen van het
kamerlid Jorritsma (VVD)
zegt zij geen maatregelen te
zullen nemen. Normen zoals
die gelden voor de beroeps
vaart staan ook ter beschik
king van de pleziervaart, aldus
de bewindsvrouwe.
Koninklijke agenda
13 mei
Prinses Juliana verricht in
Utrecht de opening van het
gerenoveerde verzorgings
huis Bartholomeus Gast
huis.
(ADVERTENTIE)
De TizioHamp is een lichtend voorbeeld van het verlichtingsprogramma hij Stoutenbeek
Deze lamp. uitgevoerd als staande of als bureaulamp, is ontworpen door Richard Sapper.
Een gracieus staaltje van evenwicht met een moderne luchtige vormgeving. Tizio, een
voorbeeld uit de exclusieve collectie halogeenlampen, bij Stoutenbeek.
NET N TIKKELTJE EIGENZINNIGER
Beveiwtjlc Parallelweg 10, tel: 02510 2 90 33. leiderdorp: Meubelplein 1. teL 071 -89 93 21
Donderdag koopavond. Maandagochtend gestolen.
Ariifort Auplng Banr Bord Besouw Butthaup Castle furniture Cor de Sede Outlet Fischbacher Gelderland Hülsta
Intertübke JAB. Kendix Koekoek Leolux Miller Montis Musiemng MJO. Parade Pasioe Ploeg Rone Rolt Beru Sapocltl
APELDOORN Acht
tot tien miljoen consulten
per jaar bij twaalfdui
zend alternatieve gene
zers wat een nacht
merrie zou dat geweest
zijn voor Thorbecke.
Ruim een eeuw geleden
saneerde hij de Neder
landse „genees-, heel- en
verloskunde" met zijn
befaamde wet op de uit
oefening der genees
kunst.
Piskijkers en kruidendokters
werden teruggestuurd naar
de duistere hoeken, waaruit
ze omstreeks de middeleeu
wen tevoorschijn waren ge
komen. Ze waren nu per de
finitie wetsovertreders ge
worden en de reguliere dok
ter kreeg het alleen voor
zeggen. Wettelijk is de situa
tie vandaag de dag nog onge
wijzigd, maar de alternatieve
geneeskunst veranderde wél.
Veel consulten vinden plaats
bij goed opgeleide en serieuze
vaklieden. Over hun positie
ging het congres, dat de
Stichting Gezondheidszorg
'82 vandaag in Apeldoorn
hield. Een van de sprekers
was A. de Wit, inspecteur
van de volksgezondheid voor
de paramedische en assiste
rende beroepen, alsmede de
niet reguliere beoefenaren.
De titel van ziin inleiding
was veelzeggend: „Verken
ning van erkenning".
Verkenning
Die verkenning heeft al lang
uitgewezen, dat de wet ach
terloopt bij de ontwikkeling
en de feiten. De alternatieve
geneeskunst heeft een positie
verworven waarin ze in toe
nemende mate erkenning ge
niet van de steeds mondiger
wordende patiënt. Er zijn ge
degen opleidingen, er wordt
op veel plaatsen serieus ge
werkt. Vandaar dat nu de
nieuwe wet BIG op stapel
staat: de wet beroepen indivi
duele gezondheidszorg, die
mogelijk eind volgend jaar in
werking treedt. De Wit vat
de bedoeling van die wet
bondig samen: de overheid
kan haar controlerende taak
beter uitoefenen, door meer
gerichte klachtenbehande
ling, waarbij het belang van
de patiënt centraal staat.
Daarnaast krijgt dan de goe
de alternatieve genezer zijn
rechten.
Het gaat vooral om zo'n zes
duizend georganiseerde alter
natieve genezers, die in de
afgelopen jaren officieel in
kaart zijn gebracht en dege
lijk onderscheiden dienen te
worden van de overige zes
duizend, waarvan De Wit
zegt dat ze opereren in een
grijs gebied het kan goed
zijn en slecht. De BIG geeft
hen straks allemaal op be
paalde voorwaarden vrijheid
van handelen, maar uiter
aard is het niet de bedoeling
dat de patiënt nu de jungle
wordt ingestuurd. Interessant
is dan vooral de strafrechte
lijke kant van de zaak. Er
kan namelijk na aangifte
strafvervolging worden
Inspecteur volksgezondheid A. de Wit: „Alternatieve genees
kunst is een zelfregulerend proces geworden".
voegdheid, waar de justitie
nu niet eens aan toe komt
vanwege de discrepantie tus
sen wet en praktijk. Overi
gens blijft in de nieuwe wet
geving eéft beperking zeker
bestaan voor de alternatieve
genezer, bij de toepassing van
bepaalde handelingen: verbo
den is „alles wat beschouwd
wordt als verbreking van de
samenhang in het weefsel".
Geen alternatieve chirurg
dus.
Vrije keuze
ingesteld wegens „kennelijk
bedrog", dan wel toegebrach
te schade c.q. nadeel. Com
pleet uiteraard met de al be
staande mogelijkheden tot ci
vielrechtelijke schadeclaims.
Dat is andere koek dan een
proces-verbaal wegens onbe-
Met waardering spreekt De
Wit over het werk van de
commissie Muntendam, des
tijds ingesteld door de minis
ter om aanbevelingen uit te
brengen over het totale ge
bied van de alternatieve be
handelwijzen. De zes grote
stromingen in de alternatieve
geneeskunde waren in die
commissie vertegenwoordigd:
paranormale genezers, acu
puncturisten, manuele gene
zers, natuurgeneeskundigen,
antroposofen en homeopa-
then. In hun gezelschap ove
rigens ook een aantal regulie
re artsen, die de alternatieve
geneeskunst additief of zelfs
volledig uitoefenen. De com
missie produceerde een bij-
beldik rapport, op basis
waarvan een permanente ad
viescommissie aan de slag
kon gaan. De BIG kan nu
met de aanbevelingen van de
commissie rekening houden.
Om een weloverwogen ant
woord te geven op de wensen
van de patiënt die vrij wil
zijn in zijn keuze en van de
alternatieve genezer, die zijn
positie eindelijk wel eens
verduidelijkt wil zien.
En zo moet het ook, zegt De
Wit als objektief uitvoerder
van 's lands wetten. De op
komst van de serieuze alter
natieve genezers in de afgelo
pen dertig jaar valt te plaat
sen in de maatschappelijke
rubriek vraag en aanbod.
Een overheid kan daar niet
om heen en zal haar wetten
moeten aanpassen bij de rea
liteit, die zichzelf in feite al
heeft gelegaliseerd. De ont
wikkeling doet denken aan
vorige fasen, waarin bijvoor
beeld de paramedische beroe
pen zich een weg moesten
banen naar erkenning. En
wie kan zich nu nog een me
disch pakket voorstellen zon
der, bijvoorbeeld, de acht
tienduizend fysiotherapeu
then in ons land Ook op
rechtstreeks medisch gebied
hebben nieuwe takken hun
levensvatbaarheid moeten
bewijzen: de echografie, de
nucleaire geneeskunde. De
Wit: „Wij moeten niet alleen
maar met de duim omhoog of
omlaag gaan staan. Vanuit
een objektieve benadering
zijn we in gesprek met de al
ternatieve geneeskunde, die
nu de kans krijgt om zich te
firofileren en dat ook duide-
ijk doet. Zo krijg je ook een
zelfregulerend proces, waarin
elementen die te licht zijn
vanzelf komen bovendrij
ven". In dat verband wijst hij
met nadruk op de taak, die
de provinciale inspecteurs
van de volksgezondheid
daarin hebben: „Ga als pa
tiënt direct déérheen als er
dingen gebeuren, waarvan ie
denkt aat ze niet door de
beugel kunnen".
AAD SCHOUTEN
Beiden spraken
vandaag op een studiedag
in Bunnik.
De studiedag was georgani
seerd door de Vereniging
Lucht, samen met de Stichting
Volksgezondheid en Roken en
de organisaties van de tabaks
en sigarettenindustrie. Die la
gen vorig jaar in de clinch
over een advertentie waarin
de stichting passief roken on
gezond noemde. De Reclame
Code Commissie verklaarde
een klacht van de industrie te
len de stichting ongegrond.
laar het College van Beroep
de industrie in
het gelijk omdat de stichting
de ongezondheid van passief
roken onvoldoende aanneme
lijk had kunnen maken.
Dr.ir. E. Lebret (Landbouwu
niversiteit Wageningen) zei
dat 60 a 70 procent van de Ne
derlandse woningen één of
meer rokers herbergt. In die
huizen is de concentratie van
kleine stofdeeltjes die tot in de
lagere luchtwegen kunnen
doordringen duidelijk hoger
dan in de buitenlucht en in
woningen waar niet wordt ge
rookt. Ventilatie maakt hierop
geen verschil.
Dr. C.W. Kramers (RU
Utrecht) stelde dat het ontbre
ken van een wetenschappelijk
aangetoond verband tussen
passief roken en longkanker
niet betekent dat passief roken
dus niet ongezond is. Volgens
Kramer is het gedwongen
meeroken wel degelijk onge
zond, omdat veel niet-rokers
gebukt gaan onder klachten
als brandende ogen, benauwd
heid, hoesten, keelpijn, hoofd
pijn en misselijkheid.
Laidse Schouwburg: Tot lodort Go-
noegen spoelt 'Viermaal verkocht'.
Gezien op 11 mei.
Getuige het altijd even harte
lijke praatje van de voorzitter,
voor het begin van de voor
stelling, voor het doek, gaat
het Tot Ieders Genoegen voor
de wind. Daardoor kon de bij
na zestigjarige vereniging uit
pakken met een uit het Frans
vertaald stuk in vier taferelen
met een steeds wisselende be
zetting.
Centraal in 'Viermaal ver
kocht' staat een aantrekkelijk
Parijs appartement mét tuin.
In het eerste tafereel is het bij
na helemaal ontmanteld. Een
architect en zijn (bijna ex-
)vrouw (Wil van Leeuwen en
Coby Karman) zien elkaar
daar voor het laatst Ze kibbe
len eerst over de boedelschei
ding, maar vinden dan weer
even terug wat hen vroeger
bond. Bijna beginnen ze op
nieuw, maar de praktische be
zwaren zijn toch te groot.
De nadrukkelijk joviale Bob
(Jos Hopstaken) uit het tweede
tafereel ligt ook in scheiding.
Hij doet erg zijn best om jong
te lijken en wil dan ook trou
wen met de frisse Jessica (Odi-
le de Koning). Maar haar ui
termate ruimdenkende moe
der (Alie Zeilstra) blijkt Bob
lang geleden tijdens een wilde
vakantie in St. Tropez te zijn
tegengekomen. Zo wild, dat
het huwelijk niet direkt door
kan gaan.
Een oudere dame met geld
(Lies Beekman) en een gigolo
(Kees Karman) spelen de
hoofdrol in het derde deel. Het
appartement moet gaan dienen
als liefdesnestje. Dat wordt het
voor haar ook, maar dan met
de charmante schilder Martin
Stapper.
Tenslotte loopt alles niet naar
wens voor Georgette en Mar
cel (Marianne van der Knaap
en John Donders), die nadat ze
haar rijke echtgenoot hebben
vermoord herenigd zijn.
Schuldgevoelens en de jonge
bezorger van de kalkoen
(Pierre Bonnet) sturen het
voorgenomen vrolijk kerst
feest in de war.
Kleine, 'dienstverlenende' rol
letjes zorgden soms voor een
extra humoristisch accent, zo
als die van Gerrit Kautz als
verhuizer. De pikanterieën,
die soms net wat té schmie
rend werden gebracht, oogst
ten veel succes. Opvallend is
altijd weer dat in een dergelijk
stuk alle Franse namen uit het
origineel gehandhaafd blijven.
Dat bekt niet lekker voor een
Leidse toneelgroep, waarom
zou je ze dus niet veranderen?
Maar desondanks leverde Tot
Ieders Genoegen weer een ou
derwetse avond toneel met in
derdaad, zoals beloofd, vers
bloed en dus hoop voor de toe
komst
DICK VAN TEYLINGEN
